HỒI THỨ CHÍN MƯƠI
Tôn đại thánh và Bát Giới, Sa Tăng ra ngoài thành, đến gặp tận mặt, nhìn thấy bọn yêu tinh đó đều là những con sư tử đủ mọi màu lông. Yêu tinh sư tử vàng đi trước chỉ dẫn, thoan nghê sư, sư tử đấu voi ở bên tả; sư tử trắng nõn, sư tử chồn dũi ở bên hữu; sư vượn sư tuyết ở đằng sau; chính giữa là con sư tử chín đầu. Yêu quái mặt xanh vác một cây phan báu bằng gấm vóc kết hoa, đi kèm sát tên sư tử chín đầu. Thằng Điêu Toàn Cổ Quái và thằng Cổ Quái Điêu Toàn vác hai lá cờ đỏ, tất cả đều bày trận ở vị trí cung khảm.
Bát Giới tính lỗ mãng, chạy ngang đến gần quát mắng:
- Bọn yêu quái lấy trộm bảo bối kia, chúng bay đi đâu, nhập bọn với mấy tên giặc cỏ đến đây làm gì?
Sư tử vàng nghiến răng quát mắng:
- Bọn trọc khốn khiếp! Hôm qua ba đứa đánh một mình ta, ta chịu thua chạy, bay đã được rồi thì thôi, cớ sao bay còn hung ác thế, thiêu mất động phủ của ta? Ta và mi oán thù sâu như bể, đừng có chạy, hãy nếm một lưỡi xén của ông nhà mi này!
Bát Giới đưa ba đón đánh.
Hai người mới giao chiến, vẫn chưa rõ cao thấp, sư tử vượn cầm một cây tật lê bằng sắt, sư tử tuyết cầm một cây đòng ba chạc chạy cả lại đánh.
Bát Giới quát lên một tiếng nói:
- A, đến vừa hay!
Ở bên này Sa hòa thượng vội múa gậy hàng yêu đến gần giúp sức Bát Giới. Lại thấy lũ tinh sư tử nghê, sư tử trắng cùng hai sư tử đầu voi, chồn dũi chạy ùa cả lên. Đằng này Tôn đại thánh đưa gậy như ý ngăn gạt lũ yêu quái. Sư tử nghê cầm roi mềm, sư tử trắng cầm chùy đồng, sư tử đấu voi cầm gươm thép, chồn dũi cầm búa sắt. Bầy yêu tinh sư tử kia cùng ba vị hòa thượng đánh nhau dữ dội.
Trời đã xế chiều, Bát Giới sùi bọt mép, nhủn tay chân đánh vờ một ba, thua trận bỏ chạy, hai yêu tinh sư tử tuyết, sư tử vượn quát to:
- Chạy đi đâu! Coi ta đánh này!
Chú ngốc né mình không kịp, bị nó nhằm giữa xương sống đánh một đòn xuống, lăn quay ra đất, chỉ nói được:
- Thôi xong! Thôi xong!
Hai yêu tinh nắm tóc gáy, kéo khấu đuôi Bát Giới, lôi xềnh xệch đến chỗ sư tử chín đầu nói:
- Thưa ông, chúng cháu bắt được một tên đem về đây ạ!
Sa Tăng, Hành Giả cũng đều đã bị đánh thua, bọn yêu tinh một loạt xông tới, Hành Giả nhổ luôn một bối lông tơ, nhai nát phun ra, hô “biến”, liền biến thành một trăm Hành Giả nhỏ bao bọc, vây chặt lũ sư nghê, sư trắng, sư đấu voi, chồn dũi cùng con quái sư tử lông vàng vào trong vòng. Sa Tăng, Hành Giả lại quay lại đánh thốc vào. Đến chiều thì bắt được sư nghê, sư trắng, nhưng để xông mất chồn dũi và coi đấu. Sư tử lông vàng vội về báo với sư tử già.
Lão sư thấy mất hai sư tử, liền hạ lệnh:
- Đem Bát Giới trói lại, không được hại tính mạng y, đợi khi nào họ trả lại hai sư tử, sẽ đem Bát Giới trả lại họ. Nếu họ không biết, giết chết hai sư tử của ta, ta sẽ giết ngay Bát Giới đổi mạng.
Lại nói Tôn đại thánh khiêng hai yêu tinh sư tử đến gần chân thành, vua già trông thấy, liền truyền lệnh mở cửa, sai hai ba mươi người hiệu úy, mang dây thừng đòn khiêng ra cửa trói yêu tinh khiêng vào trong thành. Tôn đại thánh thu lông phép lại, cùng với Sa Tăng lên thẳng lầu thành, đến gặp Đường Tăng.
Đường Tăng nói:
- Sự thể lần nay lợi hại quá! Tính mạng Ngộ Năng, còn mất ra sao?
Hành Giả nói:
- Không hề chi! Chúng con đã bắt hai đứa yêu tinh của nó nên chúng quyết không dám giết Bát Giới Hãy đem yêu tinh trói chặt giam kỹ, để sáng mai đổi lấy Bát Giới về.
Ba cậu vương tử cúi đầu nói với Hành Giả:
- Lúc đầu sư phụ chiến đấu, chỉ thấy có một thân, đến sau giả cách thua lui về, bỗng đâu lại có tới một trăm thân nữa, kịp khi bắt được yêu tinh, về đến gần thành, lại chỉ có một sư phụ, như thế là pháp lực gì vậy?
Hành Giả cười nói:
- Trên mình ta có tám vạn bốn nghìn lông tơ, một hóa ra mười, mười hóa ra trăm, biến hóa ra trăm nghìn muôn lực, đều là phép biến thân cả.
Các con vua đều cùng lễ bái, rồi truyền bày cơm chay lên án ngay ở trên lầu thành. Trên các lỗ châu mai đều treo đèn lồng cắm cờ đặt trống, mõ, thanh la, cắt phiên canh, bắn tên truyền, nổ súng cầm canh nhộn nhịp.
Sáng hôm sau, yêu quái liền gọi yêu tinh sư tử vàng bàn mẹo nói:
- Hôm nay các cháu phải tận dụng bằng bắt được Hành Giả, Sa Tăng, để ta bay ngầm lên mặt thành, bắt sư phụ chúng và cha con vương tử, đem về điijng Quanh co chín khúc trước, đợi các cháu đắc thắng về báo.
Sư tử vàng vâng lời, dẫn tụi sư vượn, sư tuyết, đấu voi, chồn dũi, cầm binh khí đến bên thành, thổi gió tung mây, hò hét gọi đánh nhau.
Bên này Hành Giả cùng Sa Tăng nhảy ra ngoài thành, to tiếng mắng:
- Yêu quái khốn kiếp! Đưa ngay sư đệ Bát Giới trả lại cho ta, sẽ tha chết cho, bằng không, ta sẽ đánh cho chúng bay xương vụn như cám.
Bọn yêu quái không để cho nói, chạy ồ cả lại.
Hai anh em đại thánh, đều dùng cơ mưu, ngăn cản năm yêu sư tử. Trận đánh này ví với ngày hôm trước lại còn ác liệt hơn.
Năm con yêu tinh sư tử khác màu đương cùng Hành Giả, Sa Tăng mài miệt đánh nhau, đến mức gay go, lão quái bèn cưỡi đám mây đen, vượt thẳng đến trên lầu thành, nhao đầu một cái, làm cho các quan văn võ to nhỏ và dân phu canh phòng ở trên thành hoảng sợ, chạy cả xuống dưới thành. Nó liền sấn vào trong lầu, há to miệng, ngoạm hết tất cả Tam Tạng và cha con vua già đoạn trở về cung khảm ở dưới đất, ngoạm cả Bát Giới. Nguyên chín cái đầu của nó có dủ chín cái miệng. Một cái miệng ngoạm Tam Tạng, một cái miệng ngoạm Bát Giới, một cái miệng ngoạm vua già, một cái miệng ngoạm người con lớn vua, một cái miệng ngoạm người con thứ hai, một cái miệng ngoạm người con thứ ba, sáu cái miệng ngoạm sáu người, vẫn còn ba cái để không, nó bèn lên tiếng gọi bảo:
- Ta về trước đây!
Năm yêu tinh Sư tử lớn nhỏ thấy ông chúng nó đắc thắng, đứa nào đứa nấy cùng trổ tài giỏi.
Hành Giả nghe thấy người ở trên thành kêu la biết ngay là mắc mưu rồi, vội dặn Sa Tăng phải cẩn thận, còn chính mình thì bao nhiêu sợi lông ở hai bên cánh tay nhổ cho kỳ hết, bỏ vào miệng nhai nát phun ra, biến thành trăm nghìn tiểu Hành Giả, xông ra đánh một loạt. Lúc đó đánh ngã sư vượn, bắt sống được sư tuyết, bắt luôn cả sư đấu voi, đánh lộn cả sư chồn dũi, đánh chết sư tử vàng, rồi la thét ầm ĩ đến tận dưới chân thành, đuổi bọn thằng mặt xanh và hai đứa Điêu Toàn Cổ Quái, Cổ Quái Điêu Toàn chạy tuốt, Các quan quận trong thành trông thấy bèn mang dây rợ đến trói năm yêu tinh sư tử lại, khiêng vào trong thành. Nhưng chưa kịp xử trị thế nào thì đã thấy vương phi vừa kêu vừa khóc sụp lại trước Hành Giả và nói:
- Thần sư ơi! Cha con điện hạ tôi và sư phụ ngài chết mất; cái thành cô đơn này biết làm thế nào đây?
Đại thánh thu lông phép lại, đáp lễ rồi nói với vợ vua:
- Xin người đừng lo, chỉ vì tôi bắt mất bảy con tinh sư tử của chúng, tên ma già mới dùng phép hút người, hút mất sư phụ tôi và cha con điện hạ mang đi, nhưng chẳng hề chi đâu, sáng tinh sương ngày mai, hai anh em chúng tôi sẽ đến núi ấy, bắt cho kỳ được ma già, đem trả lại bốn vị vương tử cho bà.
Vương phi cùng cả bọn nữ quyến nghe câu nói ấy, đều sụp lạy trước Hành Giả và nói:
- Cầu nguyện cho cha con điện hạ được sống cả, ngôi vua được vững bền.
Lạy rồi, mọi người gạt nước mắt về cung.
Hành Giả dặn dò các quan:
- Hãy đem con sư tử vàng bị đánh chết lột lấy da, con sáu đứa bị bắt sống, đem giam kỹ, khóa chặt lại. Đem một ít cơm chay cho chúng tôi ăn rồi đi ngủ, mọi người cứ yên tâm, không hề chi hết.
Hôm sau, Hành Giả dẫn Sa Tăng cưỡi mây lành, không mấy lúc đã đến đầu núi Trúc Tiết, dừng trên mây nhìn xem, thất là một ngọn núi cao ngất trời.
Hai người đương đứng trên đỉnh núi ngắm cảnh, chợt trông thấy thằng mặt xanh, tay cầm một cái gậy ngắn, chạy thẳng tới một hang đá Hành Giả quát nói:
- Chạy đi đâu, lão Tôn tới đây!
Tên tiểu yêu hoảng sợ, chạy đổ xiêu đổ giẹo thẳng xuống hang núi. Cả hai người cùng đuổi theo, nhưng không thấy vết tích y đâu nữa. Đi tiến lên mấy bước, té ra là một tòa động phủ Hai tấm cánh cửa đá hoa đóng rất chắc chắn, ở mé trên cửa có đặt ngang một phiến đá khắc mười chữ đại tự lối chân phương: “Núi Trúc Tiết muôn linh, động Quanh co chín khúc”.
Số là tên tiểu yêu chạy vào trong động lại, đoạn vào thẳng khoảng giữa nói với ma già:
- Gia gia ạ, ở ngoài lại có hai hòa thượng tới nơi.
Ma già nói:
- Đại vương nhà mi và sư vượn, sư tuyết, đấu voi, chồn dũi đã về chưa?
Tiểu yêu nói:
- Không thấy! Không thấy! Chỉ thấy hai hòa thượng đứng tại nơi cao trên đỉnh núi dòm nom, tôi vừa nhìn thấy, vội cúi cổ chạy miết, chúng liền đuổi theo, tôi vội đóng cửa động lại.
Ma già nghe xong, cúi đầu không nói. Một lát sau nó bỗng rỏ nước mắt kêu khóc:
- Khổ thay! Cháu sư tử vàng chết mất rồi, bọn cháu sư vượn cũng bị tên hòa thượng bắt hết đem vào trong thành, thù này sao mà trả được!
Bát Giới cùng với cha con nhà vua và Đường Tăng đều bị trói và cùng giam một nơi với nhau ở ngay bên cạnh đó, đương buồn khổ bỗng nghe thấy ma già nói “bọn cháu đều bị hòa thượng bắt đem vào thành”, thì trong bụng mừng thầm nói:
- Sư phụ đừng sợ, điện hạ đừng buồn. Chắc sư huynh con đã đắc thắng, bắt được cả bọn yêu, sắp tìm đến nơi đây cứu chúng mình ra rồi.
Lại nghe thấy tên yêu già gọi:
- Chúng bay đâu, ở đây trông nom cẩn thận, để ta ra bắt nốt hai tên hòa thượng về đây, trừng trị cả một thể.
Yêu già không mặc áo giáp, không cầm đồ binh, bước thật dài ra mé trước, vừa nghe thấy tiếng Tôn Hành Giả la hét, liền mở tung cửa ra, chẳng nói chẳng rằng, chạy thẳng đến chỗ Hành Giả Hành Giả cầm gậy sắt ngăn chặn ngay lại, Sa Tăng múa bảo trượng đánh liền. Ma già kia đưa đầu lắc một cái, tám cái đầu ở hai bên tả hữu, há cả miệng ra một loạt, nhẹ nhàng ngoạm cả Hành Giả, Sa Tăng mang vào trong động, truyền lệnh:
- Lấy thừng chão ra đây!
Mấy tên Điêu Toàn Cổ Quái, Cổ Quái Điêu Toàn và thằng mặt xanh là những đứa đêm hôm qua trốn chạy về, bèn lấy ngay hai cái chão, đem hai người ra trói thực chặt chẽ. Ma già tra hỏi:
- Con khỉ khốn khiếp nhà mi, mi bắt mất bảy đứa con cháu của ta, giờ đây ta bắt được bốn hòa thượng chúng bay, bốn tên vương tử, cũng đủ bù cho tính mạng con cháu ta. Chúng bay đâu, lấy cái gậy liễu có gai lại đây, hãy đánh cho con khỉ này một chặp, để báo thù cho cháu sư vàng ta đã.
Ba tên tiểu yêu kia đều mỗi đứa cầm một cây gậy liễu, đánh Hành Giả.
Hành Giả vốn có một thân thể được tôi luyện nhiều, cái thứ mấy cây gậy liễu ấy, chỉ đủ để gãi ngứa cho y, nên y không hề mở miệng kêu la, mặc kệ chúng nó tha hồ mà đánh. Bát Giới, Đường Tăng cùng mấy vương tử trông thấy, người nào người nấy sợ dựng tóc gáy. Chúng đánh Hành Giả cho đến chiều, gẫy không biết bao nhiêu gậy mà kể. Sa Tăng thấy họ đánh đã nhiều, rất không đành lòng nói:
- Ta chịu thay cho y một trăm gậy đây!
Ma già nói:
- Đừng vội lo, ngày mai sẽ đánh đến mi đó!
Bát Giới phát hoảng:
- Thế thì ngày kia nó sẽ đánh đến lão Trư rồi!
Đánh một lúc nữa, trời dần dần tối sẫm.
Lão ma gọi:
- Bọn nhỏ kia, hãy nghỉ tay, đi đốt đèn lên! Chúng bay đi mà ăn uống, để ta đến hang Cẩm Vân chợp mặt một tí. Ba chúng bay đều đã gặp tai vạ cả rồi đấy, cần phải hết sức coi giữ để sớm mai còn đánh nữa.
Ba đứa tiểu yêu để đèn gần lại, cầm gậy đánh vào đầu Hành Giả, chẳng khác gì đánh mõ, đốp đốp chát chát, đánh cầm canh mấy tiếng mau, mấy tiếng khoan. Đêm đã khuya, chúng đều lăn ra ngủ.
Hành Giả liền dùng phép trốn ra, biến nhỏ người lại, thoát khỏi chão trói, rùng mình một cái, sửa sang quần áo lại, lấy gậy ở trong tai ra, vung một cái, dài tới hai trượng, trõ vào ba đứa tiểu yêu mà nói:
- Phường nghiệt súc chúng bay, đem ông tổ nhà bay ra đánh không biết bao nhiêu là gậy! Ông tổ bay đây cũng làm như chúng bay trước, ông cũng cầm cái gậy này phớt qua bay một gậy, xem ra làm sao nhé!
Liền cho ba tên tiểu yêu mỗi đứa một đòn nhẹ, đã giã nát chúng như ba cái bánh thịt, lại khêu đèn to lên, cởi trói cho Sa Tăng. Bát Giới bị trói chặt, chịu không nổi, to tiếng gọi:
- Anh ơi, chân tay tôi sưng dần lên rồi, sao lại không đến cởi trói cho tôi trước đã?
Chú Ngốc hét một tiếng to quá, khua ngay ma già tỉnh giấc. Nó lổm ngổm ngồi nhỏm dậy hỏi:
- Ai cởi trói đấy?
Hành Giả nghe nói, thổi tắt phụt đèn đi, chẳng kịp nhìn đến bọn Sa Tăng nữa, cầm gậy sắt đánh phá mấy lần cửa chạy trốn.
Ma già vào tới giữa gọi:
- Chúng bay đâu, sao không có đèn lửa gì cả, lại để cho họ trốn hết rồi sao?
Gọi to một tiếng, không có ai thưa, lại gọi luôn tiếng nữa, vẫn không thấy ai thưa. Kịp khi đốt được đèn lửa lên, đã thấy ba cái thây ma máu nhễ nhại ở dưới đất, cha con lão vương và Đường Tăng, Bát Giới vẫn còn nguyên, chỉ không thấy có Sa Tăng, Hành Giả. Đốt được đèn đuốc lên tìm sục sau trước, thấy Sa Tăng vẫn còn đứng sát lưng ở dưới hiên nhà, nó bèn chạy đến quật ngã lăn ra, trói lại như cũ. Đoạn lại đi tìm Hành Giả, nhưng thấy các từng cửa đều bị phá vỡ, biết là Hành Giả đã phá cửa chạy trốn rồi, cũng không đi đuổi theo nữa, chỉ tu bổ lại và che chắn những chỗ đá bị phá cho vững.
Lại nói chuyện Tôn đại thánh ra khỏi động Quanh co chín khúc, liền cưỡi mây lành trở lại Ngọc Hoa Châu, đã thấy thổ địa, thần kỳ cùng thành hoàng các nơi khắp trong thành tiếp dốn từ trên không.
Hành Giả nói:
- Tại sao đêm nay các ngươi mới đến?
Thành hoàng nói:
- Bọn tiểu thần chúng tôi biết đại thánh qua tới Ngọc Hoa Châu, vì có vị vua hiền mời giữ cho nên không dám đến, nay thấy vị vua ấy bị quái bắt, đại thánh đi hàng phục yêu ma, nên mới đến bái kiến.
Đương khi Hành Giả tức bực quở trách, bỗng thấy các vị Kim Đầu Yết Đế, lục giáp, lục đinh thần tướng áp giải đến một thần thổ địa và nói:
- Đại thánh ạ, chúng tôi bắt được tên ma ở vùng này điệu lại đây.
Hành Giả quát nói:
- Các ngươi không ở núi Trúc Tiết gìn giữ sư phụ ta, còn đến đây la lối cái gì?
Thần Đinh Giáp nói:
- Đại thánh ạ, từ khi ngài trốn đi, yêu tinh nó lại bắt được Quyển Liêm Đại Tướng, trói lại như trước, chúng tôi thấy pháp lực nó rất lớn, liền bắt thổ địa núi Trúc Tiết áp giải đến đây. Y biết rõ gốc rễ yêu tinh, xin đại thánh hỏi y, mới biết được cách cứu khổ cho thánh tăng và nhà vua.
Hành Giả nghe nói rất mừng, Vị thổ địa sợ run người cúi đầu nói:
- Năm trước đây tên ma già xuống núi Trúc Tiết. Nguyên động Quanh co chín khúc là hang của sáu con sư tử. Từ khi ma già đến, chúng liền bái làm ông tổ. Ông tổ chúng chính là con sư tử chín đầu, hiệu là Cửu Linh Nguyên Thánh. Nếu muốn đánh được nó, phải đến tận cung Diêu Nham ở Đông Cực mời vị chủ nhân nó đến, mới có thể thu phục được. Người khác đừng hòng mà bắt nó.
Hành Giả nghe lời, nghĩ hồi lâu nhớ ra nói:
- Cung Diệu Nham ở Đông Cực là đức Thiên Tôn Thái Ất Cứu Khổ. Con vật để người cưỡi chính là con sư tử chín đầu. Nếu đã vậy…
Liền truyền lệnh:
- Các Yết Đế, Kim Giáp cùng với Thổ Địa trở về ngầm ngấm giữ sư phụ, sư đệ cùng cha con nhà vua; các thành hoàng trong xứ coi giữ thành trì!
Các thần ai nấy vâng theo, đâu về đấy.
Hành Giả lộn mình lên mây, đi ngay. Vào khoảng giờ dần, đã đến ngoài cửa Đông Thiên, vừa gặp được Quảng Mục Thiên Vương, có một toán thiên đinh lực sĩ theo hầu. Mọi người dừng lại, khoanh tay đón chào:
- Đại thánh đi đâu?
Hành Giả đáp lễ mọi người và nói:
- Tôi đi vào cung Diệu Nham.
Thiên Vương nói:
- Không đi sang Tây Thiên, lại trở về Đông Cực, có việc gì vậy?
Hành Giả nói:
- Vì chưng đến Ngọc Hoa Châu, được nhà vua tiếp đãi, cho ba người con bái anh em chúng tôi làm thầy, học tập nghề võ, không dè gặp một lũ yêu quái. Nay mới dò chủ nhân quái vật ấy, nên đến mời người đi thu cứu thầy.
Thiên Vương nói:
- Cũng chỉ vì anh muốn làm tôn sư người ta, nên mới gây ra một ổ sư tử như vậy.
Hành Giả cười nói:
- Chính vì vậy! Chính vì vậy!
Thiên đinh lực sĩ mọi người đều khoanh tay, đứng tránh lối đi.
Đại thánh đi qua cửa Đông Thiên, một lúc sau đến trước cung Diệu Nham, nhìn thấy một vị tiên đồng mặc cái áo quàng vai thêu màu cầu vồng, đứng ở trong cửa cung. Vừa nhìn thấy Tôn đại thánh, y liền vào cung thưa báo:
- Gia gia, Tề Thiên đại thánh náo thiên cung đã đến ở ngoài cửa.
Thái Ất cứu khổ thiên tôn nghe nói, liền gọi các tiền thị vệ đi đón tiếp. Vào đến trong cung, Hành Giả nhìn thấy đức thiên tôn ngồi ở trên tòa sen chín màu, trong muôn tức vẻ hào quang. Thiên Tôn trông thấy rõ Hành Giả, liền xuống tòa sen đón Hành Giả chầu lên làm lễ.
Thiên Tôn đáp lễ nói:
- Đại thánh, đã mấy năm không gặp, trước đây nghe nói ngài bỏ đạo gia theo Phật giáo, bảo hộ Đường Tăng sang Tây Thiên lấy kinh, có lẽ công hạnh đã hoàn thành rồi chăng?
Hành Giả nói:
- Công hạnh chưa xong nhưng cũng sắp xong! Chỉ vì hiện nay đưa Đường Tăng đến Ngọc Hoa Châu, được vị vương tử cho ba con bái anh em lão Tôn làm thầy, học tập võ nghệ, lấy ba cây binh khí của chúng tôi làm kiểu rèn ra cái khác, dè đâu ban đêm bị kẻ trộm lấy mất. Đến sáng ngày đi tìm, té ra là một con sư tử lông vàng thành tinh trong động Hổ Khẩu núi Báo Đầu ở phía bắc thành ấy lấy trộm. Lão Tôn dùng kế lấy lại, yêu tinh ấy có đàn đúm với mấy tên sư tử thành yêu đến quấy rối lão Tôn, trong đó có một con sư tử chín đầu, thần thông rộng lớn, bắt mất sư phụ tôi cùng Bát Giới và bốn cha con nhà vua, tha tất cả về một cái động gọi là động Quanh co chín khúc trong núi Trúc Tiết Hôm sau lão Tôn và Sa Tăng tìm đến nơi, cũng bị nó ngoạm bắt. Lão Tôn bị trói đánh vô kể, may mà dùng phép trốn thoát, còn những người khác vẫn phải chịu tội ở đấy Hỏi tới thổ địa nơi đó, mới biết Thiên Tôn đây là chủ nhân y, tôi phải đến nơi cầu thỉnh ngài thu phục nó để giải cứu cho mọi người.
Thiên Tôn nghe nói, liền gọi vị tướng tiên đến chuồng sư tử gọi người chăn sư tử đến hỏi.
Người chăn sư tử ngủ say, bị các tướng lay mãi mới tỉnh, đến trình diện ở giữa điện. Thiên Tôn gạn hỏi:
- Sư tử đâu?
Người chăn dắt sa nước mắt cúi đầu, chỉ kêu:
- Xin tha tội! Xin tha tội!
Thiên Tôn nói:
- Có Tôn đại thánh ở đây, ta không đánh mi, nhưng tại sao mi không cẩn thận, để sư tử chín đầu xổng ra mất, nói mau!
Người chăn nói:
- Gia gia, độ trước con thấy một bình rượu ở điện Đại Thiên Cam Lộ, trót dại con đã uống trộm, say mềm ngủ đi lúc nào, quên không buộc khóa, nên nó xổng ra mất.
Thiên Tôn nói:
- Rượu ấy của Thái Thượng Lão Quân gửi biếu, tên là “Luân Hồi Quỳnh Dịch”. Mi uống vào phải say luôn ba ngày không tỉnh. Sư tử ấy xổng ra đến nay đã mấy ngày rồi?
Đại thánh nói:
- Cứ lời của thổ địa, y xuống từ năm kia, tới nay đã ba năm.
Thiên Tôn cười nói:
- Phải rồi! Phải rồi! Một ngày trên thiên cung, là một năm dưới hạ giới.
Liền gọi người chăn bảo:
- Mi hãy trở dậy, ta tha tội chết cho, theo ta và đại thánh xuống hạ giới bắt nó về. Các tiên hãy trở lại, không cần đi theo.
Thiên Tôn cùng với đại thánh và người chăn sư tử cưỡi mây thẳng tói núi Trúc Tiết, đã thấy những yết đế và thổ địa núi ấy đến bái tiếp.
Đại thánh nói:
- Các người trông nom, nó có làm hại gì thầy ta không?
Các thần nói:
- Yêu tinh luôn phiên cứ ngủ hoài, chưa hề dùng tới hình phạt gì hết.
Thiên Tôn nói:
- Cái con nguyên thánh đó của tôi cũng là một chân linh tu hành lâu ngày đắc đạo: y kêu một tiếng trên thông tới tam thánh, dưới suốt đến cửu tuyền, cứ bình thường thì nó cũng không hay làm hại chúng sinh. Tôn đại thánh hãy đến trước cửa thách đánh, dẫn nó ra đây để tôi thu phục nó.
Hành Giả nghe lời, cầm cây gậy đến gần cửa động, quát to mắng:
- Yêu tinh khốn kiếp, trả người của ta đây! Yêu tinh khốn kiếp, trả người của ta đây! Yêu tinh khốn kiếp, trả người của ta đây!
Hành Giả gọi luôn tới hai lượt, tên ma già vẫn ngủ hoài, không ai trả lời.
Hành Giả điên tiết lên, giơ gậy sắt đánh bừa vào trong, luôn miệng quát mắng. Ma già mới thực sự dậy, trong lòng bực dọc, vươn người lên, thét một tiếng:
- Đuổi đánh!
Nó lắc đầu đi ra, lại há miệng ra đớp Hành Giả quay đầu chạy. Yêu tinh đuổi theo ra ngoài, quát mắng:
- Thằng giặc khỉ! Chạy đi đâu?
Hành Giả đứng trên sườn núi cao cười nói:
- Mi còn dám to gan vô lễ như thế ư! Mi sống hay chết cũng không biết ư? Đây chẳng phải vị lão gia chủ nhân của mi đây ư?
Yêu tinh đuổi đến trước sườn núi, bị ngay Thiên Tôn đọc một câu thần chú và quát nói:
- Nguyên Thánh kia, ta tới đây!
Yêu tinh nhận biết là chủ nhân, không dám động cựa, bốn cẳng quỳ xuống đất, dập đầu lia lịa. Người chăn sư tử chạy đến bên cạnh túm chặt lấy lông cổ, giơ nắm tay lên tống vào cổ hàng trăm cái, miệng thì quát mắng:
- Súc sinh nhà mi, cớ sao trốn đi, để ta phải quở!
Sư tử câm miệng không dám thở, không dám lúc lắc. Người chăn đánh kỳ mỏi tay rồi mới chịu thôi, liền đem đệm gấm đặt lên lưng nó, Thiên Tôn cưỡi lên, quát một tiếng giục đi, y liền vươn mình cưỡi lên mây lành, thẳng về cung Diệu Nham.
Đại thánh nhìn lên trên không cảm tạ, rồi vào trong động, cởi trói cho Ngọc Hoa Vương trước, rồi cởi cho Đường Tam Tạng, sau cùng cởi trói cho Bát Giới, Sa Tăng và ba cậu vương tử. Mọi người cùng nhau thu nhặt, mọi vật trong động, vừa đi vừa nghỉ, ra tới ngoài cửa, Bát Giới lại đi lấy một ít củi nỏ, chất ở đằng trước đằng sau, châm một mồi lửa, làm cho cái hang Quanh co chín khúc, cháy sém đen như cái lò ngói nát!
Đại thánh truyền cho các vị thần ra về, còn các thổ địa ở lại đây trấn giữ. Lại sai Bát Giới, đại thánh dùng pháp lực, cõng cha con nhà vua đưa về châu, Hành Giả theo đỡ Đường Tăng. Không mấy lúc đã về đến châu thành, trời vừa sập tối. Lúc đó phi hậu và các quan đều ra tiếp kiến, rồi bày tiệc chay cùng ngồi ăn uống. Thầy trò Đường Tăng lại đến nghỉ ngơi ở Bộc Sa Đình, bọn vương tử vào cung đi ngủ.
Hôm sau vua lại hạ chỉ mở tiệc chay lớn…Các quan viên lớn nhỏ trong toàn phủ thẩy đều đến tạ ơn.
Hành Giả lại gọi đồ tể đến, đem giết thịt sáu con sư tử đà bắt sống được, lột da một thể với sư tử lông vàng, thịt thì sửa soạn để dùng về sau.
Vị điện hạ, rất đỗi vui mừng, liền sai đem giết thịt ngay, lấy một con để các người trong phủ, ngoài phủ hưởng dụng; một con cho các quan trưởng sử ở trong phủ; còn năm con thì lạng ra từng miếng nặng độ hai ba lạng, sai quan hiệu úy tán cấp cho mọi người quân dân ở trong và ngoài châu thành, mỗi người ăn một tí, một là để nếm mùi vị mới lạ, hai là để trấn áp sợ hãi. Các nhà các hộ không ai là không kính vái.
Lại thấy những người thợ rèn đã rèn xong ba thứ binh khí, cúi đầu lạy trước Hành Giả và nói:
- Thưa gia gia, bọn thợ chúng con đã làm xong việc.
Hành Giả nói:
- Mỗi thứ nặng bao nhiêu cân?
Thợ rèn nói:
- Gậy như ý nặng nghìn cân, đinh ba chín răng, trượng hàng yêu đều nặng tám trăm cân.
Hành Giả nói:
- Cũng được
Rồi cho mời ba vị vương tử tới mỗi người cầm lấy binh khí của mình.
Ba vương tử nói với vua già:
- Phụ vương ạ, hôm nay binh khí đã rèn xong,
Vua già nói:
- Vì binh khí ấy, tính mạng cha con mình suýt bị hại.
Tiểu vương tử nói:
- Nay được thần sư dùng pháp lực, cứu cha con nhà ta ra, ngài còn quét sạch yêu tà, trừ lo về sau. Thế mới thực trời yên bể lặng, thế giới hưởng thái bình.
Lúc đó cha con vua già ban thưởng cho bọn thợ và đến Bộc Sa Đình bái tạ công ơn thầy.
Tam Tạng lại bảo bọn đại thánh truyền dạy võ nghệ mau kẻo lỡ hành trình. Ba người đều múa binh khí ở trong sân vương phủ truyền dạy các bài, chẳng mấy ngày, ba cậu vương tử đã thao luyện thành thuộc hết cả. Ngoài ra như các phương đánh hay giữ, nhiều phép mau và khoan, đều có tới bảy mươi hai điều màu nhiệm, không điều gì là không biết. Một là vì các cậu vương tử vững dạ, hai là ơn Tôn đại thánh ban trước cho sức thần, nên cây gậy nặng nghìn cân, cây ba, cây trượng nặng tám trăm cân, các cậu đều cầm được, múa được. So với võ nghệ của nhà hồi xưa, thực là một trời một vực. Có thơ làm chứng rằng:
Cớ duyên may mắn gặp thấy thần,
Sư tử lòng tham bỗng đến gần.
Quét sạch yêu tà yên đất nước,
Quy y một lối phúc nhân dân.
Chín đầu số hợp theo nguyên khí.
Bốn mặt tinh thông hiểu đạo chân.
Dạy, học lòng ngay truyền vạn kiếp
Ngọc Hoa riêng hưởng một thời xuân.
Vị vương tử lại mở một đại tiệc, tạ ơn thầy dạy, và đưa ra một khay lớn vàng bạc gọi là lễ mọn đền ơn.
Hành Giả cười nói:
- Mang cất ngay đi! Mang cất ngay đi! Chúng tôi là người xuất gia, lấy để làm gì?
Bát Giới ở bên cạnh nói:
- Vàng bạc thực không dám nhận, có điều là quần áo của chúng tôi đây, bị bọn yêu Sư tử giằng co rách cả, chỉ xin cho bộ quần áo để thay, đủ tỏ tình yêu mến rồi!
Vương tử lấy ra gấm xanh, gấm đỏ, gấm màu thẫm mỗi thứ vài tấm, gọi thợ may theo đúng màu sắc, dáng kiểu của ba vị may biếu mỗi vị một bộ.
Ba người vui vẻ nhận lấy, đều mặc áo gấm dài, thu xếp các hành lý lên đường. Đã thấy trong thành ngoài thành, từ già chí trẻ; không người nào không nói là La Hán xuống phàm trần, Phật sống đến chốn hạ giới, nhiều tiếng kèn trống, lắm sắc tinh kỳ, đầy đường chật phố. Thực là: mọi nhà đèn sáng bày ngoài cửa, khắp trốn hương thơm thắp dưới hiên. Mọi người đi đưa chân rất xa mới trở về. Bốn thầy trò rời khỏi thành trì đi sang Tây Trúc. Đi lần này thoát vòng ma sư tử, dốc chí theo chính tông. Chính thực là:
Không nghĩ không lo lên cõi Phật.
Thành tâm thành ý đến Lôi Âm.
Chưa biết đến Lôi Âm còn bao nhiêu độ đường, khi nào mới tới, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Bồn thầy trò Đường Tăng rời khỏi thành Ngọc Hoa, đường đi yên ổn, chính thực nơi gọi là cực lạc. Đi chừng năm sáu ngày đường, lại trông thấy một tòa thành trì, Đường Tăng hỏi Hành Giả:
- Đây lại là xứ sở nào thế?
Hành Giả nói:
- Đây là tòa thành trì, nhưng trên thành chỉ có cán cờ, chứ không có cờ, không biết là địa phương nào, đợi đến gần sẽ hỏi.
Kịp khi đến gần nơi cửa đông, thấy hai bên có nhiều phòng trà quán rượu, náo nhiệt tưng bừng, chợ gạo hàng dầu, ồn ào chen chúc. Trong đường phố mấy chú du đãng vô công rồi nghề, nhìn thấy Trư Bát Giới mồm dài, Sa hòa thượng mặt đen, Tôn Hành Giả mắt đỏ, cứ từng đàn từng lũ chạy theo xem, nhưng không dám đến gần hỏi chuyện. Đường Tăng toát cả mồ hôi ra, chỉ lo bọn đồ đệ của mình gây chuyện. Lại đi qua mấy lối ngõ nữa, cũng vẫn chưa đến thành. Chợt nhìn thấy có một ngôi chùa, trên cửa chùa có ba chữ “Chùa Từ Vân”.
Đường Tăng nói:
- Hãy tạt qua vào đấy cho ngựa nghỉ chân, xin bữa cơm chay, các con tính sao?
Hành Giả nói:
- Tốt! Tốt!
Bốn người liền cùng nhau đi vào.
Bốn thầy trò đang ngắm cảnh, ở nhà dưới bỗng có một vị hòa thượng chạy ra, chào tiếp Đường Tăng và hỏi:
- Sư cụ ở đâu ta tới đây?
Đường Tăng nói:
- Đệ tử ở bên Đường Triều nước Trung Hoa sang.
Hòa thượng kia cúi mình sụp lạy.
Đường Tăng vội vã đỡ dậy nói:
- Viện chủ sao lại phải làm đại lễ như vậy?
Hòa thượng kia chắp tay nói:
- Chúng tôi đây là những người dốc lòng làm thiện, đọc kinh niệm Phật, mong tu hành làm sao cho kiếp sau được thác sinh vào đất Trung Hoa. Giờ đây trộm thấy dùng quang áo mũ sư cụ, quá nhiên là kiếp trước người đã dày công tu hành, nên mới được hưởng thụ thế này, cho nên phải xuống lạy chào.
Đường Tăng nói:
- Có đâu dám thế! Đệ tử tôi chỉ là nhà sư hành cước, có hưởng thụ gì đâu? Như viện chủ ở đây mới là an nhàn tự tại, hưởng phúc hưởng lộc chứ.
Hòa thượng dẫn Đường Tăng lên chính điện, làm lễ trước tượng Phật. Đường Tăng mới gọi bảo các đồ đệ đi vào. Số là bọn Tôn Hành Giả, thấy hòa thượng kia nói chuyện với sư phụ; đều ngoảnh mặt đi, dắt giữ ngựa, trông coi hành lý, đứng cả ở một nơi, hòa thượng chưa để ý tới. Chợt nghe thấy Đường Tăng kêu gọi đồ đệ, ba người lúc đó mới quay mặt lại Hòa thượng kia trông thấy, hoảng hốt kêu:
- Cha mẹ ơi! Các vị cao đồ người sao mà xấu xí thế kia?
Đường Tăng nói:
- Tuy rằng xấu xí, nhưng đều có chút pháp lực, trong lúc đi đường đệ tử đều nhờ bọn chúng bảo hộ cho cả.
Đương khi trò chuyện, lại thấy mấy vị hòa thượng ở trong đi ra chào đón. Vị hòa thượng kia nói với các vị ra sau:
- Sư cụ đây là nhân vật ở bên nhà Đại Đường nước Trung Hoa, ba vị này là cao đồ của ngài.
Các sư vừa mừng vừa sợ nói:
- Sư cụ từ nước Trung Hoa lớn đến đây có việc gì?
Đường Tăng nói:
- Tôi vâng thánh chỉ vua Đường, đến núi Linh Sơn bái Phật cầu kinh, vừa đến quý xứ, tới ngay chùa ta đây, một là hỏi thăm địa phương, hai là xin ăn bữa cơm chay rồi sẽ đi.
Bọn nhà sư thảy đều mừng rỡ, mời cả vào trong phương trượng. Ở trong phương trượng, cũng có mấy vị hòa thượng đương làm chay cho nhà người ta. Vị hòa thượng đi trước lại gọi bảo:
- Mọi người đến cả đây mà xem nhân vật nước Trung Hoa. Thì ra Trung Hoa cũng có người đẹp, có người xấu. Người đẹp thực là bút thần khôn vẽ, còn người xấu thì lại mười phần cổ quái.
Có nhiều sư và những người làm chạy đến chào hỏi. Xong đâu đấy mọi người đều ngồi lại uống trà.
Đường Tăng hỏi thăm:
- Quý xứ ta đây là gì?
Các sư nói:
- Chúng tôi đây là ngoại quận nước Thiên Trúc, phủ Kim Bình.
Đường Tăng nói:
- Từ quý phủ ta đây đến núi Linh Sơn, còn phải đi mất bao nhiêu độ đường nữa.
Chúng tăng nói:
- Từ đây đến Kinh Đô có tới hai nghìn dặm, đấy là đường chúng tôi đã đi qua, từ đấy về phía tây cho đên Linh Sơn chúng tôi chưa đi, không biết đường còn xa bao nhiêu, không dám nói liều.
Đường Tăng cảm ơn.
Một lúc sau, bưng cơm chay lên. Ăn xong Đường Tăng xin đi, bị các sư và những người làm chay giữ lại và nói:
- Sư phụ hãy thư lại chơi một vài hôm qua tết nguyên tiêu rồi hãy đi cũng không sao mà.
Đường Tăng giật mình hỏi:
- Đệ tử đi đường chỉ biết có non cùng nước, những sợ gặp quái gặp ma, thì giờ như thoi đưa qua lại, đều quên hết cả, chẳng biết bao lâu nữa là tết lành nguyên tiêu?
Các sư cười nói:
- Sư cụ nặng lòng bái phép Phật, hiểu đạo thuyền, cho nên không nghĩ gì đến đấy Hôm nay là ngày mười ba tháng giêng, đến chiều sẽ thi đèn, ngày kia là ngày rằm làm lễ thượng nguyên, cho mãi đến mười tám, mười chín, mới làm lễ tạ đèn. Người dân chúng tôi đây đều tử tế, quan thái thú của bản phủ người rất yêu dân, các địa phương đều giồng cây đèn, suốt đêm đánh sênh tiền, thổi sáo trúc. Lại còn có cái “cầu đèn vàng” từ xưa lưu truyền lại, đến nay càng tốt đẹp. Mời các vị ở lại vài ngày, chùa nghèo chúng tôi xin được đón tiếp.
Đường Tăng chẳng biết làm thế nào, đành phải lưu ở lại. Chiều hôm ấy, trên điện Phật chuông trống vang lừng, thiện nam tín nữ ở khắp phố phường đều đến lễ Phật. Bọn Đường Tăng đều ra ngoài phương trượng xem đèn. Đến đêm mọi người lại đi về ngủ.
Ngày hôm sau, nhà chùa lại hiến cỗ chay, ăn xong lại ra vường sau dạo cảnh, thấy đầy vườn hoa cỏ tốt tươi. Mấy thầy trò chơi bời một ngày, xem xong đèn ở trên điện, lại cùng nhau đi xem rước đèn ở các phố đằng cửa đông, rong chơi mãi cho đến canh hai, mới trở về nhà yên nghỉ.
Hôm sau nữa, Đường Tăng nói với các sư:
- Đệ tử vốn có ý nguyện quét tháp, nhân hôm nay là tết thượng nguyên, xin viện chủ mở cửa tháp ra cho đệ tử được toại nguyện.
Các sư liền mở cửa. Sa Tăng lấy áo cà sa, đi theo Đường Tăng đến tầng thứ nhất, Đường Tăng mặc áo cà sa vào, lễ Phật khấn nguyện xong, cầm lấy cái chổi quét tầng thứ nhất xong, cởi áo cà sa ra, đưa cho Sa Tăng… lại quét tầng thứ hai, từng tầng từng tầng quét mãi cho đến tầng trên cùng. Trong tháp này tầng cao cũng có Phật, chỗ nào cũng có cửa sổ mở ra, quét một tầng lại ngắm nghía khen ngợi một tầng. Quét xong đi xuống, trời đã xế chiều, đèn ở các nơi lại bắt đầu thắp sáng.
Đêm hôm ấy chính là đêm rằm tháng giêng.
Các sư nói:
- Thưa sư cụ, đêm hôm trước chúng ta mới xem đèn ở trong chùa này và mấy dẫy ở cửa đông, đêm nay là tết chính, ta vào trong thành xem đèn vàng, người tính thế nào?
Thầy trò Tam Tạng vui vẻ nghe lời, liền cùng đi với nhiều vị sư trong chùa này vào thành xem đèn. Có thơ làm chứng rằng:
Trong trường gấm vóc hát vui đùa.
Đất nước thăng bình gắng sức đua.
Đèn sáng, trăng trong, đêm chính tết,
Gió hoà, mưa thuận, được mùa to.
Đêm hôm ấy mới được thực quan Kim Ngô không cấm lửa, cứ đỏ ối ối, người như nêm cối, chỗ thì nhảy múa, nhẩy giơ giầy cỏ, giả làm ma, cưỡi voi bên đông một dây, bên tây một lũ, trò vui xem không xuể. Vừa đi đến trên cầu đèn vàng, Đường Tăng và các vị sư đến gần nhìn xem: đó là ba phao đèn vàng. Cái đèn to bằng cái cong, đều đan bằng những sợi vàng nhỏ, sáng như ban ngày, mùi dầu thơm ngát, soi rõ cả những nét chạm lóng lánh rất tinh xảo ở trên hai tầng lầu gác. Đường Tăng ngoảnh lại hỏi các sư:
- Đèn thắp bằng dầu gì, mà thấy mùi thơm lạ lùng xông vào mũi như vậy?
Các sư nói:
- Sư cụ chưa rõ, phía sau phủ chúng tôi có một huyện tên gọi là Mân Thiên Huyện rộng hai trăm bốn mươi dặm, hằng năm làm sổ phu dịch, có hai trăm bốn mươi hộ giầu có phải nộp dầu đèn. Các việc phu dịch ở phủ huyện thì còn khá, chỉ duy những hộ giầu có này mới thực nặng nề. Mỗi nhà trong một năm phải nộp tới hai trăm lạng bạc. Dầu này không phải là thứ dầu tầm thường, nó là hạng dầu thơm tô hợp. Mỗi lạng dầu giá hai lạng bạc, mỗi hộc trị giá ba mươi hai lạng bạc. Ba cây đèn ấy, mỗi cong đựng năm trăm hộc, cộng thành tiền là bốn vạn tám nghìn lạng bạc. Lại còn phải nộp những tạp dịch khác, có khi tới hơn năm vạn lạng, chỉ đốt được có ba đêm.
Hành Giả nói:
- Dầu nhiều như thế, đốt ba đêm làm sao mà hết được?
Các sư nói:
- Trong ba cái cong ấy, mỗi cong có bốn mươi chín ngọn bấc, đều lấy cây bấc đèn bện lại, bông sợi bọc ở ngoài to bằng cái trứng gà, chỉ đốt đến đêm nay, thấy đức Phật hiện thân rồi, đêm hôm sau dầu đã cạn hết, đèn sẽ tối đi.
Bát Giới đứng bên cười nói:
- Có lẽ đức Phật ngài lấy cả dầu mang đi rồi!
Các sư nói:
- Ngài nói rất phải, từ xưa tới nay, hết thảy mọi người trong toàn thành đều kháo với nhau như vậy Hễ thấy dầu cạn, người ta đều nói là Phật tổ nhận đèn rồi, sẽ được mạ tốt lúa mẩy, năm nào mà không cạn hết sẽ mất mùa đói kém, mưa gió không thuận, cho nên ai ai cũng muốn tiến cúng như thế.
Đương khi chuyện trò, bỗng nghe thấy ào ào gió bốc ở trên không trung, những người đi xem đèn hốt hoảng chạy toán loạn hết. Mất vị hòa thượng cũng đứng không vững chân, vội nói:
- Bạch sư cụ, trở về thôi, gió đã tới. Đức Phật ban điềm lành, tới nơi xem đèn đấy.
Đường Tăng nói:
- Sao lại biết là Phật đến xem đèn?
Các sư nói:
- Năm nào cũng thế, chưa đến canh ba, hễ thấy gió thổi, biết là các Phật ban điềm lành, cho nên mọi người đều phải lánh mặt.
Đường Tăng nói:
- Đệ tử tôi là người phát nguyện tưởng Phật, niệm Phật, bái Phật, nay gặp cảnh đẹp, nếu quả có chư Phật giáng lâm, sẽ ở lại bái kính, cũng là việc hay!
Các sư nói mãi, Đường Tăng không chịu về. Một lúc sau, quả có hiện thân ba vị Phật ra ở trong gió, đến gần nơi thắp đèn. Đường Tăng hoảng sợ chạy lên trên đầu cầu, rạp mình lạy xuống Hành Giả vội vàng ngăn lại nói:
- Sư phụ ạ, không phải người tốt đâu, nhất định là yêu ma rồi!
Nói chưa dứt lời thấy đèn đã tắt hết, có một tiếng hô lên, Đường Tăng đã bị ôm đem lên gió mất rồi. Ôi! Không biết là yêu quái ở động nào, núi nào, đã bao nhiêu đời làm giả làm Phật tổ đến xem đèn vàng, làm cho Bát Giới sợ hãi chạy tìm tả tìm hữu, Sa Tăng cuống cuồng gọi trước gọi sau.
Hành Giả gọi bảo:
- Anh em ơi, không nên kêu gọi ở đây, sư phụ vui quá hóa sầu, bị yêu tinh cắp đi rồi!
Mấy vị hòa thượng kia sợ hãi nói:
- Gia gia, sao ngài biết là yêu tinh cắp đi?
Hành Giả cười nói:
- Số là cái bọn phàm nhân các ngài đã lâu năm vẫn không biết ra, nên bị lũ yêu tà ma mê hoặc, cứ bảo là Phật thực giáng điềm lành, nhận đèn cúng dạng. Vừa rồi trong khi gió tới, hiện ra thân Phật đó, chín là ba con yêu tình; sư phụ ta cũng không nhận ra, lên đầu cầu làm lễ, bị chúng nó che tối ánh đèn, giở đồ đựng, trút lấy dầu, cắp luôn cả sư phụ ta đi. Ta chạy theo hơi chậm một chút, cho nên chúng nó hóa ra gió trốn mất.
Sa Tăng nói:
- Sư huynh, nếu như vậy thì làm thế nào bây giờ?
Hành Giả nói:
- Không nên chậm trễ, hai chú theo các sư về chùa, trông coi ngựa và hành lý, để lão Tôn mượn gió ấy đuổi theo chúng nó.
Đại thánh vội lộn mình lên mây, đứng trên không trung, ngửi thấy hơi gió tanh tưởi, thổi về hướng đông bắc, đuổi theo mãi đến sáng rõ, thì tắt gió, nhìn thấy một quả núi lớn, muôn phần nguy hiểm, lởm chởm, chon von. Đại thánh đứng ở trên sườn núi, đương tìm đường lối, chợt nhìn thấy có bốn người dồn đuổi ba con dê, từ chân núi phía tây đi lên, đến reo hò câu “khai thái”.
Đại thánh trừng cặp mắt lửa con ngươi vàng, ngó nhìn cẩn thận, nhận ra là bốn vị công tào sứ giả trực năm, trực tháng, trực ngày, trực giờ, biến tướng thay hình đi tới.
Đại thánh lấy gậy sắt ra, vung một cái, to bằng cái bát, dài tới một trượng hai thước, nhẩy xuống sườn núi quát hỏi:
- Các ngươi co đầu rụt cổ chạy đi đâu thế!
Tứ trực công tào thấy nói lộ chuyện ra, vội vàng đuổi ba con dê chạy đi, hiện rõ bản tướng, đứng sang mé đường làm lễ nói:
- Đại thánh, xin thứ lỗi! Xin thứ lỗi cho!
Hành Giả nói:
- Đã lâu nay chưa hề lục đến tội các ngươi, các ngươi thấy lão Tôn khoan thứ, người nào người nấy đều sinh ra trễ nải rồi, đã trông thấy ta không đến chào hỏi, còn nói năng gì! Tại sao các ngươi lại không đi ngấm ngầm giữ gìn thầy ta, đến cả chỗ này làm gì?
Công Tào nói:
- Sư phụ đại thánh lơ đãng lòng tu, ham vui chơi chùa Từ Vân, phủ Kim Bình, cho nên vui quá hóa sầu, hết thái đến bĩ, đến nỗi yêu tà bắt được, đã có bộ phái già lam bảo hộ bên mình người rồi. Chúng biết đại thánh thâu đêm đuổi theo, sợ đại thánh chưa rõ rừng núi, mới đến truyền báo.
Hành Giả nói:
- Đã đến truyền báo sao còn giả dạng giấu tên, dồn đuổi ba con dê nhãi, reo reo hò hò làm gì?
Công Tào nói:
- Đặt ra chuyện ba con dê này, cho hợp với lời “khai thái”, gọi là “tam dương khai thái” để giải những bế tắc cho sư phụ ngài.
Hành Giả đương hậm hực muốn đánh, nghe nói như vậy, bèn tha cho tất cả, thu gậy lại, đổi giận làm lành nói:
- Quả núi này có phải là nơi ở của yêu tinh không?
Công Tào nói:
- Chính phải, chính phải. Núi này gọi là núi Thanh Long, trong núi có động gọi là động Huyền Anh, trong động có ba tên yêu tinh, tên lớn nhất hiệu là đại vương Trừ Rét, tên thứ hai hiệu là đại vương Trừ Nắng, tên thứ ba gọi là đại vương Trừ Bụi, bọn chúng nó ở đây có tới nghìn năm nay. Ngay thuở còn nhỏ chúng nó thích ăn dầu thơm tô hợp. Từ khi thành tinh, đến nơi đây giả mạo ra tượng Phật, lừa dối quan viên và nhân dân phủ Kim Bình, lập ra đèn vàng, phải dùng dầu thơm tô hợp để thắp đèn Hằng năm cứ đến rằm tháng giêng, chúng biến ra Phật đến lấy dầu. Năm nay thấy sư phụ ngài, nhận được vị thánh tăng, chúng bắt luôn cả sư phụ ngài đem theo vào trong động, bất nhật chúng nó sẽ làm thịt sư phụ ngài, dùng dầu thơm tô hợp nấu ăn đấy, ngài nên dùng hết công phu đi cứu ngay đi.
Hành Giả nghe nói, cho bốn công tào lui chuyển qua sườn núi, đi tìm động phủ. Đi chưa được mấy dặm, nhìn thấy có một cái hốc núi ở bên một cái khe, dưới hốc toàn là nhà đá. Nhà có hai tấm cánh cửa đá, nửa mở nửa khép, bên cạnh có một cái mốc đá, trên có sáu chữ: “Núi Thanh Long, động Huyền Anh”.
Hành Giả không dám thiện tiện đi vào, đứng vững chân và quát to:
- Yêu quái, đưa ngay sư phụ trả cho ta đây!
Bên trong có tiếng cọt kẹt rồi mở cửa mở toang ra, một lũ đầu trâu chạy ra, lơ lơ láo láo gạn hỏi nói:
- Nhà ngươi là ai, dám đến đây kêu gọi?
Hành Giả nói:
- Ta vốn là đại đồ đệ của vị thánh tăng Đường Tam Tạng nước Đại Đường bên Đông Thổ đi đường qua tới phủ Kim Bình xem đèn, sư phụ ta bị tên ma đầu sỏ nhà bay quắp đi, nếu đem trả ngay đây, sẽ tha chết cho chúng bay, bằng không ta hất đổ sào huyệt đi ngay, chúng bay đều tan xương nát thịt.
Bọn tiểu yêu nghe nói, vội vã chạy vào cấp báo:
- Đại vương, tai vạ rồi! Tai vạ rồi!
Ba tên yêu già bắt Đường Tăng đem vào nơi xa thẳm trong động giở ra tra hỏi những chuyện con cà con kê, lại sai tiểu yêu lột hết quần áo Đường Tăng, kín nước trong ở giữa dòng, tắm rửa cho sạch sẽ, định đem giết thịt, lạng ra từng miếng nhỏ, tẩm dầu thơm tô hợp nấu lên ăn. Chợt nghe được tin báo “tai vạ” tên ma già kinh sợ hỏi vì cớ gì?
Tiểu yêu nói:
- Trước cửa lớn có một hòa thượng mặt đầy lông, miệng thiên lôi, quát bảo đại vương đã quắp sư phụ y đi, y bắt phải đưa trả ngay, sẽ tha chết cho chúng con, nếu không y hất đổ sào huyệt đi liền, cho bọn chúng ta hóa ra máu hết.
Bọn yêu già nghe báo, đứa nào đứa nấy hoảng sợ nói:
- Vừa bắt được tên này, chưa kịp hỏi đến họ tên lai lịch. Chúng bay đâu lấy quần áo cho y mặc vào, dẫn y đến đây cho ta hỏi xem y là hạng người nào, từ đâu đi tới đây?
Lũ yêu chạy xổ tới nơi, cởi trói cho Đường Tăng, mặc quần áo vào, dong đến trước chỗ ngồi, khiến Đường Tăng sợ run lập cập quỳ ở mé dưới kêu xin:
- Xin đại vương tha tội, tha tội!
Ba tên yêu tinh cùng hỏi:
- Nhà ngươi là hòa thượng ở đâu đến, trông thấy Phật, sao lại không tránh, xúc phạm vào đường mây của ta?
Đường Tăng dập đầu nói:
- Bần tăng là người nước Đại Đường bên Đông Thổ, nhà vua sai đi sang chùa Lôi Âm nước Thiên Trúc bái Phật tổ lấy kinh, nhân khi đến xin cơm ở chùa Từ Vân, phủ Kim Bình, được các sư chùa ấy giứ ở ăn tết rằm tháng giêng, xem đèn, đương khi ở trên cầu đèn vàng, thấy đại vương hiển hiện tượng Phật, bần tăng là người trần mắt thịt, thấy Phật là lạy, cho nên xúc phạm vào đường mây của đại vương.
Bọn yêu tinh nói:
- Từ Đông Thổ nhà ngươi tới đây, đường lối xa xăm, cùng đi có bao nhiêu người, tên họ là gì, phải cung ngay ra cho thực, ta sẽ tha tội cho nhà ngươi.
Đường Tăng nói:
- Bần tăng tên tục là Trần Huyền Trang, từ nhỏ là sư ở chùa Kim Sơn, sau được vua Đường hạ sắc cho làm tăng quan chùa Hồng Phúc ở Trường An. Lại vì thừa tướng Ngụy Trung nằm mộng chém Long Vương sông Kinh Hà, vua Đường phải xuống địa phủ, khi sống lại trở về dương thế, lập đàn chay Thủy Lục Đại Hội, siêu độ cho âm hồn. Bần tăng lại được vua Đường kén làm đàn chủ, giảng rộng kinh sách, may có Quan Thế Âm Bồ Tát hiện thân, chỉ bảo bần tăng, nói rằng chùa Đại Lôi Âm bên Tây Thiên có pho Tam Tạng chân kinh, có thể siêu độ cho vong hồn lên trời, nên sai bần tăng đi lấy, vì thế cho hiệu là Tam Tạng, lại nhân thể nhận Đường Tăng làm họ, cho nên người ta đều gọi tôi là Đường Tam Tạng. Tôi có ba người đồ đệ, người thứ nhất họ Tôn, tên là Ngộ Không Hành Giả, tức là Tề Thiên đại thánh theo về chính quả.
Lũ yêu nghe thấy tên ấy, thẩy đều hoảng sợ nói:
- Tên Tề Thiên đại thánh ấy, có phải là người đại náo thiên cung hồi năm trăm năm trước không?
Đường Tăng nói:
- Chính phải! chính phải! Người thứ hai là họ Trư, tên là Ngộ Năng Bát Giới, tức là Thiên Bồng Nguyên Súy đổi đời. Người thứ ba họ Sa, tên Ngộ Tĩnh hòa thượng, tức là Quyển Liêm Đại Tướng xuống phàm trần.
Ba tên yêu vương nghe lời, thẩy đều chột dạ nói với nhau:
- May mà chưa ăn thịt đấy. Chúng bay đâu, hãy đem xiềng sắt xích Đường Tăng lại đằng sau, đợi khi nào bắt cả ba đồ đệ của y, sẽ đem nấu hổ lốn ăn một thể.
Liền điểm lấy một lũ ma trâu rừng, ma trâu đen, ma bò vàng, đều cầm binh khí đi ra cửa, giữ lấy đầu hiệu, phất cờ thúc trống.
Ba tên yêu tinh ăn vận chỉnh tề, đều ra ngoài cửa quát nói:
- Người nào đó dám đến chỗ này làm ầm ỹ?
Hành Giả đứng nấp ở dưới sườn núi, nhìn xem kỹ càng, thấy chúng rất là hung ác.
Lại thấy từng lũ từng đàn yêu tinh đứa lớn đứa bé, xộc xà xộc xệch, đều là những hạng quỷ quái đầu trâu, đều cầm gươm giáo. Có ba lá cờ to, trong lòng những lá cờ đề rõ ràng là “Đại Vương Trừ Rét”, “Đại Vương Trừ Nắng”, “Đại Vương Trừ Bụi”.
Hành Giả không nhịn được nữa, tiến lên thét to hỏi:
- Quái tặc khốn kiếp, nhận được lão Tôn chưa?
Yêu quái nói:
- Mi có phải là Tôn Ngộ Không náo động thiên cung đó không? Quả thực là “nghe hơi chưa từng thấy mặt, thấy mặt thẹn chết thiên thần”, té ra mi chỉ là một con khỉ nhãi ranh!
Hành Giả tức giận quát mắng:
- Tuồng giặc cướp lấy trộm dầu, bọn yêu quái mõm nhẫy dầu, đừng có nói nhảm, trả ngay sư phụ ta đây.
Nói đoạn liền xông tới, giơ gậy sắt đánh liền. Ba tên yêu ma tới một trăm năm mươi hợp, trời đã xế chiều, chưa phân thắng bại. Tên đại vương Trừ Bụi, cầm cuộn dây mây vung một cái rồi nhảy lên trận tiền, cầm cờ phất lên tíu tít, lũ quái đầu trâu kia ồ ạt tiến lên, vây chặt Hành Giả vào trong, đều cầm binh khí, đánh bừa, đánh phứa.
Hành Giả thấy việc không ổn, đánh vút một tiếng, lộn mình lên trên mây, giở về.
Yêu ma cũng không đuổi theo, gọi lũ yêu về, sửa soạn bữa ăn chiều. Chúng bảo tiểu yêu mang cho Đường Tăng một bát cơm, đợi khi nào bắt hết cả bọn Hành Giả sẽ định liệu.
Sư phụ một là ăn chay, hai là sầu khổ, chỉ rền rĩ khóc, không dám dúng đũa.
Nói về Hành Giả cưỡi mây về đến chùa Từ Vân lên tiếng gọi:
- Sư đệ!
Trư Bát Giới, Sa Tăng đương khi bàn tán mong chờ, nghe thấy tiếng gọi, cùng nhau ra đón hỏi:
- Thưa anh, làm sao anh đi cả ngày mới về, sư phụ ở đâu, đầu đuôi ra sao?
Hành Giả nói:
- Đêm hôm qua nghe gió đuổi theo, đến sáng rõ, tới một quả núi, không thấy gì, may có tứ trực công tào nói núi ấy gọi là núi Thanh Long, trong núi có một cái động gọi là động Huyền Anh, trong động có ba tên yêu tinh gọi là đại vương Trừ Rét, đại vương Trừ Nắng, đại vương Trừ Bụi. Chúng nó lấy trộm dầu ở đây đã lâu năm, biến làm Phật giả, lừa dối các quan ở phủ Kim Bình. Năm nay gặp phải chúng mình, chúng nó không biết hay dở cắp cả sư phụ mình đi. Lão Tôn hỏi biết sự thể, dặn dò mấy người công tào ngấm ngầm bảo hộ sư phụ, rồi tìm đến tận cửa thét đánh, ba yêu quái cùng ra, đều là hạnh đầu trâu mình quỷ. Thằng thứ nhất cầm búa sắt, thằng thứ hai cầm đại đao, thằng thứ ba cầm cái roi song một ổ quỷ quái đầu trâu đi theo đằng sau, phất cờ thúc trống. Chúng đánh nhau với lão Tôn một ngày rồi, cũng chỉ ngang sức. Yêu vương phất cờ lên, tiểu yêu xô đến, lão Tôn thấy trời đã chiều, sợ không thủ thắng được, cho nên mới lộn lên mây trở về đây.
Bát Giới nói:
- Có lẽ quỷ vương thành Phong Đô thổi tù và ở đấy.
Sa Tăng nói:
- Tại sao anh lại đoán là quỷ vương thành Phong Đô thổi tù và?
Bát Giới cười nói:
- Anh cả nói là quỷ quái đầu trâu, cho nên mới biết.
Hành Giả nói:
- Không phải, không phải, cứ như lão Tôn trông, bọn yêu quái ấy là ba con tê ngưu đã thành tinh.
Bát Giới nói:
- Nếu là tê ngưu, nên bắt lấy nó, cưa sừng mà bán, cũng kiếm được mấy lạng bạc đấy!
Đương khi trò chuyện, các sư nói:
- Tôn lão gia có xơi cơm chiều không?
Hành Giả nói:
- Có tiện thì ăn một chút, không có thì thôi cũng được.
Các sư nói:
- Lão gia đánh dẹp ròng rã một ngày, lại không đói sao?
Hành Giả nói:
- Một ngày không ăn đã lấy gì làm đói! Lão Tôn đã trải qua năm trăm năm không hề ăn uống gì hết!
Các sư không biết là thực, cứ cho là nói pha trò, phút chốc mang cơm lên, Hành Giả cũng ăn, rồi bảo:
- Hãy thu dọn đi ngủ, đến sáng mai chúng tôi cùng đi đánh nhau, nã bắt yêu tinh, để cứu sư phụ.
Sa Tăng ở bên nói:
- Anh cả nói thế là thế nào? Thường có câu “Một đêm thêm trăm mẹo”? ngộ đêm nay tụi yêu tinh không ngủ giết hại mất sư phụ, thì làm thế nào? Chi bằng anh đi ngay bây giờ, đánh cho chúng nó giở tay không kịp, mới có thể cứu được sư phụ. Chậm trễ một chút, sợ lỡ mất việc!
Bát Giới nghe nói, phấn chấn oai phong nói:
- Chú Sa nói rất phải! nhân đêm sáng trăng này, chúng ta cùng đi bắt yêu ma.
Hành Giả y lời, dặn dò các nhà sư trong chùa:
- Nhờ các vị trông nom hành lý và ngựa, để chúng tôi đi bắt yêu tinh về đây đối chứng làm giả Phật với quan thứ sử bản phủ, miễn được việc đèn dầu, để cứu khổ cho nhân dân trong toàn huyện, chẳng tốt lắm ư?
Các sư tuân lệnh.
Cả ba người bèn nhảy lên đám mây lành đi ra khỏi thành.
Chính là:
Thả lỏng không gìn, lòng dễ rối.
Gặp nguy có phận, đạo trùm chung.
Không biết đi lần này được thua thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Tôn đại thánh cùng hai sư đệ đè gió cưỡi mây hướng thẳng phía cung cấn phương đông bắc, trong khoảnh khắc đã đến cửa động Huyền Anh, núi Thanh Long, dừng mây bước xuống. Bát Giới định đến phá cửa, Hành Giả nói:
- Hãy thư thả, để tôi đi vào trong, dò xem sư phụ sống chết thế nào đã, rồi sẽ đánh nhau với chúng nó!
Sa Tăng nói:
- Cửa đóng chặt thế, vào làm sao được?
Hành Giả nói:
- Tôi sẽ có phép.
Đại thánh tay cầm quyết, miệng đọc thần chú, hô một tiếng “biến” tức thì biến ra một con đom đóm rất lanh lẹ, bay vào trong nhìn thấy mấy con trâu nằm ngang duỗi dọc, con nào con ấy ngáy như sấm vang, ngủ lăn cả ra. Đi vào tận nhà trong, cũng vẫn vắng tanh, bốn bề cửa mở thông tuông. Không biết ba con yêu tinh ấy ngủ ở nơi nào, đại thánh liền chuyển qua nhà giữa, bay về phía sau, bỗng nghe thấy có tiếng kêu khóc. Chính là Đường Tăng bị nhốt ở bên cột hiên nhà sau đương khóc Hành Giả lẳng lặng lắng tai nghe xem là tiếng khóc gì. Chỉ thấy than vãn:
Xa cách Trường An ngoại chục niên
Trèo non lặn suối khổ liên miên.
Đường sang Tây Trúc đương xuân tiết,
Bước tới Kim Bình gặp thượng nguyên.
Nào biết hội đèn kia Phật giả,
Đều ví số mạng có tai khiên.
Trò hiền đuổi đánh, dương oai võ,
Những nguyện anh hùng trổ phép quyền.
Hành Giả nghe tiếng than hết sức vui mừng, giương cánh bay tới trước mặt thầy. Đường Tăng gạt lệ nói:
- Ôi! khí hậu Tây phương có khác, bây giờ mới tháng giêng, giống sâu mới cắn tổ, làm sao đã có đom đóm bay rồi?
Hành Giả không nhịn được lên tiếng gọi:
- Sư phụ ạ, con đến đây!
Đường Tăng mừng rỡ nói:
- Ta bảo mới tháng giêng sao đã có đom đóm, té ra là con!
Hành Giả hiện rõ bản tướng nói:
- Sư phụ ạ, vì thầy không phân biệt thực giả, nên đã bao nhiêu độ đường, tốn biết bao nhiêu tâm lực. Con đã bảo rằng không phải người tốt, thầy còn sụp lạy, để con yêu quái che kín ánh đèn sáng, lấy trộm dầu thơm tô hợp, vứt luôn cả thầy mang đi. Con đã dặn bảo Bát Giới, Sa Tăng về chùa trông coi, rồi liền nghe gió đuổi theo đến nơi đây, nhưng chẳng biết tên gọi thế nào, may có tứ trực công tào truyền báo, bảo đây là núi Thanh Long, động Huyền Anh. Ban ngày hôm nay con đã đánh nhau với chúng nó mãi đến chiều tối mới về, cùng các sư đệ bàn tính kỹ càng, chưa hề chợp mắt, rồi lại vừa cùng hai chú ấy tới đây. Con sợ đêm tối giao chiến không tiện, lại không biết sư phụ ra làm sao, cho nên mới biến hóa vào đây nghe ngóng tin tức.
Đường Tăng vui mừng nói:
- Hiện giờ Bát Giới, Sa Tăng ở ngoài kia à?
Hành Giả nói:
- Ở cả bên ngoài. Vừa rồi lão Tôn qua xem, thấy lũ yêu tinh ngủ cả. Con hãy tháo khóa cho thầy, mở các cửa, đưa thầy ra ngoài đã.
Đường Tăng gật đầu cảm ơn.
Hành Giả dùng phép giải tỏa, lấy tay vuốt một cái, tự nhiên khóa mở ra, liền dẫn sư phụ đi ra lối đằng trước, chợt nghe thấy yêu vương ở nơi nhà trong gọi bảo:
- Chúng bay đâu, đóng cửa chặt lại, đèn đuốc cẩn thận, làm sao bây giờ không thấy gọi đổi canh và đi tuần, trống mõ chẳng thấy gì hết?
Số là lũ tiểu yêu đánh nhau một ngày ròng rã, đều đã mệt lừ, ngủ như chết, nghe thấy tiếng gọi mới bật thức dậy. Trống mõ khua vang, có mấy đứa vác khí giới, khua mã la, chạy về đằng sau, vừa hay bắt gặp hai thầy trò Hành Giả. Bọn tiểu yêu kêu váng cả lên:
- Hòa thượng này giỏi thực! Bẻ khóa ra, định đi đâu đấy?
Hành Giả không để cho nói, cầm gậy sắt vung một cái, to bằng cái bát, đánh luôn hai thằng ngã gục. Những đứa khác quăng bỏ khí giới chạy đến nhà giữa đập cửa gọi:
- Đại vương! Hỏng cả rồi! Hỏng cả rồi! Hòa thượng mặt lông lá đương đánh chết người ở trong nhà rồi!
Ba yêu quái nghe thấy, vội lăn mình vùng đứng cả dậy truyền lệnh:
- Bắt lấy! Bắt lấy!
Đườmg Tăng sợ nhủn cả chân tay Hành Giả không kịp đỡ sư phụ, vung đường gậy nhảy vọt lên trước, lũ tiểu yêu không ngăn chặn nổi, bị y đánh ngã hai ba đứa, xô đổ bốn năm thằng, phá đổ mấy lần cửa, chạy thẳng ra bên ngoài, gọi to:
- Các anh em đâu?
Bát Giới, Sa Tăng đương cầm sẵn ba, trượng, đứng đợi hỏi:
- Thưa anh, thế nào đấy?
Hành Giả đem những biến hóa vào trong cứu sư phụ ra, đương đi, bị yêu ma biết, không kịp nhìn đến sư phụ, đánh ra đến ngoài này, nói lại hết một lượt.
Lũ yêu vương bắt được Đường Tăng, lại lấy xiềng sắt xích lại như trước. Đứa cầm dao, thằng vác búa, đèn đuốc sáng trưng, quát hỏi:
- Thằng kia, sao dám tháo xích? Con khỉ kia làm thế nào mà đến được đây? Phải cung ngay ra, ta tha chết cho, nếu không ta sẽ cho một đao đứt làm hai đoạn.
Đường Tăng hoảng sợ, run lập cập quỳ xuống nói:
- Thưa đại vương gia gia, đồ đệ tôi là Tôn Ngộ Không, biết bảy mươi hai lối biến hóa, vừa đây y biến ra con đom đóm, bay vào trong này cứu tôi, không dè đại vương lại biết, bị các tiểu yêu đại vương bắt gặp, đồ đệ tôi chẳng biết hay dở, đánh chết hai người, mọi người đều kêu ầm lên, cầm binh khí đốt đèn đuốc, y không kịp nhìn đến tôi nữa, bỏ chạy mất rồi.
Ba tên yêu vương khanh khách cười to nói:
- May mà ta biết sớm, nhà ngươi chưa trốn thoát đấy!
Liền sai bọn con em đóng chặt cửa sau cửa trước lại, không cho làm huyên náo lên.
Ở bên ngoài, Sa Tăng nói:
- Chúng đóng cửa không cho làm huyên náo, có lẽ chúng giết ngầm sư phụ mất, chúng ta phải ra tay ngay!
Hành Giả nói:
- Nói phải đấy, phá cửa mau đi!
Chú Ngốc trổ tài thần thông, giơ đinh ba hết sứ bổ xuống, cánh cửa đá nát tan ra như cám, chú lại to tiếng quát mắng dữ dội:
- Bớ quân gian tặc ăn cắp dầu, đưa trả ngay sư phụ ta đây!
Lũ tiểu yêu bên trong cửa hoảng sợ chạy ùa vào trong cấp báo:
- Đại vương! Hỏng cả rồi! Hỏng cả rồi! Cửa trước bị một vị hòa thượng đánh vỡ ra rồi!
Ba tên yêu vương rất đỗi bực bội nói:
- Tên này thực là vô lễ!
Liền sai đi lấy đồ quân phục ăn mặc vào, đều cầm binh khí, dẫn lũ tiểu yêu ra cửa đón đánh. Lúc bấy giờ ước chừng vào hồi canh ba, lưng chừng trời sáng trăng như ban ngày. Vừa ra tới nơi, không nói năng gì hết, chúng cầm binh khí giao chiến luôn.
Bên này Hành Giả đánh chặn lưỡi búa. Bát Giới đối địch với đao to, Sa Tăng đón đánh roi lớn, thực là một trận ác liệt.
Ba nhà sư, ba yêu quái đánh nhau hồi lâu, chưa phân hơn thua. Bỗng đại vương Trừ Rét hét một tiếng gọi:
- Bớ quân bay, hãy xông lên!
Bọn yêu tinh đều cầm gươm giáo chạy ồ cả lại quấn chặt lấy Bát Giới vật ngã lăn ra đất, mấy yêu tinh trâu đen lôi kéo, khiêng ngay vào trong động, trói lại. Sa Tăng thấy Bát Giới bị bắt, lại thấy đàn trâu kêu rống cả lên, liền cầm bảo trượng nhằm đại vương Trừ Bụi đánh vờ một nhát rồi bỏ chạy, lại bị lũ yêu tinh chạy ồ cả lại, bâu giữ lấy ống chân. Sa Tăng dằng ra không kịp, cũng bị chúng bắt trói lại.
Hành Giả biết là khó khăn, bèn vùng lên trên mây, chạy thoát được.
Lúc đó chúng khiêng Bát Giới, Sa Tăng đến trước mặt Đường Tăng. Đường Tăng trông thấy, ứa hai hàng lệ nói:
- Đáng thương hai chúng con cũng mắc vào bàn tay độc địa! Còn Ngộ Không đâu?
Sa Tăng nói:
- Y đã chạy được, tất nhiên sẽ đi đâu để cầu cứu, có điều không biết đến bao giờ thầy trò ta mới được thoát nạn?
Mấy thầy trò càng buồn thảm âu sầu.
Lại nói Hành Giả đi lộn trên mây về đến chùa Từ Vân, các sư trong chùa tiếp đón và hỏi:
- Có cứu được Đường Tăng lão gia không?
Hành Giả nói:
- Khó lắm! Khó lắm! Yêu tinh ấy thần thông quảng đại, ba anh em chúng tôi địch với ba chúng nó một hồi lâu, chúng nó bỏ lũ tiểu yêu trước bắt mất Bát Giới, sau bắt cả Sa Tăng, lão Tôn may chạy thoát được.
Các tăng sợ hãi nói:
- Gia gia biết vượt mây, cưỡi mù thế vậy, mà còn không bắt được chúng, sư phụ già có lẽ bị chúng hãm hại mất!
Hành Giả nói:
- Không hề chi! Không hề chi! Sư phụ ta đã có già lam, yết đế, đinh giáp các thần bảo hộ ngầm, vả chăng cũng đã được uống thuốc an đan, chẳng việc gì đâu! Chỉ có lũ yêu tinh này tài giỏi lắm, các ngài nên trông nom con ngựa và hành lý cẩn thận để lão Tôn sẽ lên trời xin binh xuống cứu.
Các sư khiếp sợ nói:
- Gia gia lên được cả trời ư?
Hành Giả cười nói:
- Thiên cung vốn là nhà cũ ta xưa. Cái thuở ta làm Tề Thiên đại thánh, chỉ vì làm loạn hội bàn đào, bị đức Phật thu phục, ngày nay không còn biết làm thế nào, phải bảo hộ Đường Tăng đi lấy kinh, đem công chuộc tội. Trên bước đường đi, giúp kẻ chính, trừ người gian, sư phụ ta phải chịu nạn này, các ngài không biết thế biết được.
Các sư nghe nói vậy, lại cúi đầu làm lễ.
Hành Giả ra khỏi cửa, đánh vút một tiếng, không thấy đâu nữa Hành Giả lên đến ngoài cửa Tây Thiên chợt thấy Thái Bạch Kim Tinh và Tăng Trường Thiên Vương và bốn vị linh quan là họ Ân, họ Chu, họ Đào, họ Hứa đương nói chuyện. Bọn họ trông thấy Hành Giả tới nơi đều vội vàng làm lễ và hỏi:
- Đại thánh đi đâu vậy?
Hành Giả liền đem chuyện đánh nhau với ba tên yêu tinh ở động Huyền Anh kể lại một lượt và hỏi về lai lịch lũ yêu tinh.
Kim Tinh khà khà cười nhạt nói:
- Đại thánh đã chống chọi với yêu tinh, há lại không nhìn ra nơi gốc tích của nó sao?
Hành Giả nói:
- Nhận được! Nhận được! Chúng là một lũ trâu thành tinh; có điều chúng thần thông rất lớn, không thể hạ ngay được.
Kim Tinh nói:
- Ba tên đó đều là giống tê ngưu thành tinh, vì chúng có hình tượng thiên văn, tu hành lâu năm đã đắc đạo, cũng có tài bay trên mây, đi trong khói. Quái vật ấy rất ưa sạch sẽ thường sợ bẩn cả bóng dáng của mình, cứ muốn xuống nước tắm táp. Tên hiệu của chúng cũng khá nhiều, có giống tê, giống tê mộng, giống tê đực, giống tê vằn, có cả giống tê mũ, tê sa giầy, tê hoa văn ánh suốt đến trời; chúng đều có một lỗ ba lông hai sừng, đi ở trong vùng sông bể, có thể mở được lối nước. Những giống Trừ Rét, Trừ Nắng, Trừ Bụi này đều là loài sừng có khí báu cho nên vì thế nổi danh xưng là đại vương. Muốn bắt chúng nó, chỉ có bốn vị sao Mộc Cầm hiện hình mới thu phục được.
Hành Giả vội vã chắp tay vái hỏi:
- Bốn vị sao Mộc Cầm là những ai, phiền cụ Trường Canh chỉ bảo rõ cho từng vị một.
Trường Canh cười nói:
- Những vị sao ấy ở ngoài cung Đẩu Ngưu, rải rác khắp trời đất. Người đến tâu lên Ngọc Hoàng sẽ biết rõ ràng.
Hành Giả khoanh tay cảm ơn, đi thẳng vào trong thiên môn.
Một lúc sau, đi tới dưới điện Thông Minh, đã thấy bốn vị thiên sư là họ Cát, họ Khâu, họ Trương, họ Hứa hỏi:
- Đi đâu?
Hành Giả nói:
- Vừa đây đi đến phủ Kim Bình, thì thầy tôi lơ đãng lòng tu, đêm hôm rằm đi xem đèn, bị yêu ma hút đi, lão Tôn không thu phục được, phải lên cầu cứu đức Ngọc Hoàng.
Bốn thiên sư liền dẫn Hành Giả đến điện báu Linh Tiêu trình tâu làm lễ xong, nói rõ công việc.
Ngọc Hoàng truyền chỉ sai một đạo thiên binh đi giúp sức.
Hành Giả tâu lên:
- Khi lên đến cửa Tây Thiên, lão Tôn gặp sao Trường Canh có nói yêu quái ấy là giống tê ngưu thành tinh, chỉ có bốn vì sao Mộc Cầm mới thu phục được.
Ngọc Hoàng cho ngay Hứa Thiên Sư cùng Hành Giả đi đến cung Đẩu Ngưu truyền bốn vì sao Mộc Cầm xuống hạ giới thu hàng yêu quái.
Khi vừa đến ngoài cung, đã thấy hai mươi bốn vì sao ra đón tiếp.
Thiên Sư nói:
- Tôi vâng thánh chỉ đến điều sao Mộc Cầm cùng Tôn đại thánh xuống hạ giới thu hàng yêu quái.
Tức thì các vị sao Giốc Mộc (con giao long), Đẩu Mộc (con sấu), Khuê Mộc (con sói), Tinh Mộc (con cầy hương) ở bên đứng ra trả lời hỏi:
- Tôn đại thánh bảo chúng tôi đi hàng yêu ở đâu?
Hành Giả cười nói:
- Té ra là các vị, thế mà cụ Trường Canh cứ giấu, khiến tôi không hiểu ý thế nào. Cứ nói ngay là bốn vì sao Mộc trong hai mươi tám vì sao, thì lão Tôn đến thẳng đây mời đi, hà tất phải phiền đến ý chỉ?
Bốn sao Mộc nói:
- Đại thánh nói thế chứ! Chúng tôi không vâng thánh chỉ, đâu dám thiện tiện rời phương vị? Vậy đích xác ở phương nào, ta nên đi ngay.
Hành Giả nói:
- Giống tê ngưu thành tinh ở động Huyền Anh, núi Thanh Long về cung cấn, phía đông bắc phủ Kim Bình.
Đẩu Mộc Sấu, Khuê Mộc Sói, Giốc Mộc Giao Long nói:
- Nếu quả là giống tê ngưu thành tinh, bất tất phải chúng tôi, chỉ một sao Tinh đi là đủ. Y có thể lên rừng nuốt hổ, xuống bể bắt tê.
Hành Giả nói:
- Giống tê này không như những con tê trông trăng đâu, chúng tu hành đắc đạo, đều đã thọ tới nghìn năm, phải cả bốn vị cùng đi mới được, xin chớ từ chối. Ngộ lỡ ra một vị không bắt được chúng, có phải uổng cả việc không?
Thiên Sư nói:
- Các ngài nói hay nhỉ, chỉ ý đã truyền bốn người không đi mà được. Nên đi ngay đi cho sớm, tôi còn về trả lời.
Thiên Sư từ biệt Hành Giả ra đi.
Bốn sao Mộc nói:
- Đại thánh không nên chậm trễ, ngài về trước thách đánh, dẫn chúng ra ngoài, chúng tôi đến sau sẽ ra tay.
Hành Giả lập tức bay trở lại núi Thanh Long, đến cửa động quát mắng:
- Quân quái tặc ăn trộm dầu, hãy trả sư phụ ta đây!
Số là cánh cửa động đã bị Bát Giới bổ vỡ, mấy đứa tiểu yêu phải lấy ít tấm ván chắn qua loa. Ở bên trong tiểu yêu nghe thấy tiếng chửi mắng, vội vã chạy vào cấp báo:
- Đại vương, Tôn hòa thượng đương chửi ở bên ngoài,
Yêu Trừ Bụi nói:
- Y đã bại trận chạy rồi, làm sao hôm nay lại còn đến? Có lẽ đã đi đâu cầu được ít binh đến cứu viện chăng?
Yêu Trừ Rét, Yêu Trừ Nắng nói:
- Sợ quái gì cứu binh! Quân bay đâu, lấy ngay nhung phục ra đây! Tất cả phải dụng tâm vây quấn lấy nó, không được để cho nó chạy thoát.
Lũ yêu tinh không biết đến sống chết, đứa nào đứa nấy cầm gươm vác giáo, giục trống phất cờ, chạy cả ra cửa quát mắng Hành Giả:
- Cái đồ con khỉ nhà mi không sợ bị đánh đòn lại lần mò đến hả?
Hành Giả rất bực bội về hai tiếng “con khỉ”, nghiến răng, mắm miệng, giơ gậy sắt lên đánh.
Ba yêu vương điều khiển lũ tiểu yêu bày trận vòng tròn, vây chặt Hành Giả vào giữa.
Ở bên này bốn vị sao Mộc Cầm vị nào vị ấy đều cầm gươm đao nói:
- Giống nghiệt súc! Hãy đứng im!
Ba yêu tinh kia trông thấy bốn vì sao, tự nhiên hoảng sợ, đều nói:
- Hỏng to rồi! Hỏng to rồi! Nó đưa những tay thu phục mình đến đây. Quân bay đâu, hãy chạy liều mạng đi thôi!
Bây giờ chỉ còn nghe thấy tiếng kêu rống, lũ tiểu yêu đều hiện rõ bản thân cả. Té ra toàn là tinh trâu rừng, tinh trâu đen, tinh bò vàng, chạy rối khắp núi.
Ba tên yêu vương kia cũng hiện rõ bản tướng, buông hai tay xuống, lại là bốn cái cẳng giò, y như những cái súng sắt, chạy thẳng về mạn đông bắc.
Đại thánh đem hai vị Tinh Mộc, Giốc Mộc đuổi theo rất gấp, không chút buông lỏng. Còn Đẩu Mộc, Khuê Mộc thì đi thu dẹp yên những tinh trâu ở hốc núi bên đông, trên đỉnh núi, dưới khe núi, trong khe núi hoặc đánh chết, hoặc bắt sống cho kỳ hết. Rồi họ trở vào trong động Huyền Anh, giải thoát cho Đường Tăng, Bát Giới, Sa Tăng.
Sa Tăng nhận biết là hai vị sao, theo đến lạy tạ, nhân thể hỏi:
- Làm sao hai vị lại tới đây cứu giúp?
Hai vị sao nói:
- Tôn đại thánh lên tâu Ngọc Hoàng xin chỉ điều chúng tôi xuống thu yêu quái cứu các vị đấy.
Đường Tăng lại sa nước mắt nói:
- Đồ đệ Ngộ Không của tôi làm sao không thấy vào đây?
Hai vị sao nói:
- Ba tên lão quái kia là ba con tà ngưu trông thấy chúng tôi, đều phải liều mạng chạy về cung cấn hướng đông bắc để lẩn trốn. Tôn đại thánh đem Tinh Mộc, Giốc Mộc đuổi theo chúng nó Hai chúng tôi quét sạch đàn trâu rồi đến đây, để cứu thánh tăng.
Đường Tăng cúi đầu bái tạ, rồi lại vái lên trời.
Bát Giới đỡ dậy nói:
- Sư phụ ạ, lễ nhiều hẳn là dối, không phải chỉ cần hì hục lạy. Bốn vị sao đến đây một là vì thánh chỉ của Ngọc Hoàng, hai là vì quen biết sư huynh, nay đã quét sạch lũ yêu, còn tụi lão yêu không biết đến bao giờ mới hàng phục được. Chúng tôi hãy thu nhặt những của cải đồ đạc trong động đem ra, kéo sụp động này, cho tuyệt nọc đi, rồi về chùa chờ đợi sư huynh.
Khuê Mộc nói:
- Thiên Bồng Nguyên Súy nói có lý lắm. Ngài cùng Quyển Liêm Tướng Quân bảo hộ sư phụ ngài về chùa yên nghỉ để chúng tôi lại đến phương cấn truy nã bọn chúng.
Bát Giới nói:
- Phải lắm! Phải lắm! Hai vị nên cùng đi bắt chúng, cần phải trừ tiệt bọn yêu quái ấy mới về trả được thánh chỉ.
Hai vị sao tức thì đi ngay.
Bát Giới cùng Sa Tăng đem các thứ bảo bối ở trong động có rất nhiều san hô, mã não, trân châu, hổ phách, xà cừ, ngọc lành, vàng tốt khuân ra một đống để ở bên ngoài, mời sư phụ đến sườn núi ngồi tạm, rồi trở lại châm lửa đốt: cả một tòa động bị thiêu ra tro bụi. Rồi đỡ Đường Tăng tìm đường trở về chùa Từ Vân, phủ Kim Bình.
Hãy để chuyện ba thầy trò thoát chết về chùa, tiếp luôn chuyện hai vị sao Đẩu Mộc, Khuê Mộc cưỡi mây thẳng tới phương cấn hướng đông bắc đuổi theo yêu quái Hai người ở trên không trung tìm kiếm không ra, đến tận Tây Dương đại hải, xa trông thấy Tôn đại thánh đương quát tháo ở trên bề mặt bể.
Hai vị này dừng lại từ tầng mây bước xuống hỏi:
- Đại thánh, yêu quái chạy nẻo nào rồi?
Hành Giả phát cáu nói:
- Hai ông làm sao không chạy đuổi theo, đến mãi bây giờ mới đến?
Đẩu Mộc nói:
- Tôi thấy đại thánh cùng hai vị sao Tinh, Giốc đánh bại lũ yêu ma và đuổi theo chúng, liệu chừng thế nào cũng bắt được Hai chúng tôi bèn đi quét trừ lũ tiểu yêu, vào động Huyền Anh cứu sư phụ, sư đệ ngài ra, khua sục núi, đốt động phủ, đem sư phụ ngài trao lại cho sư đệ ngài đưa về chùa Từ Vân nơi Phủ Thành. Đợi mãi không thấy ngài trở về, nên mới tìm đến đây chứ.
Hành Giả nghe lời, bấy giờ mới mừng tạ ơn và nói:
- Như thế, thực đã tốn công. Phiền lụy các ngài quá! Nhưng mà ba tên yêu ma bị tôi đuổi đến chỗ này, trụt xuống bể mất. Đã có hai vị Tinh, Giốc theo liền đuổi dịt, bảo lão Tôn ở trên bờ ngăn chặn. Bây giờ hai vị đến đây, hãy đứng đón giữ ở trên bờ, để lão Tôn cũng lội xuống xem.
Đại thánh tay cầm quyết, múa gậy sắt rẽ lối nước ra, đi thẳng vào nơi bể sâu sóng cả, nhìn thấy ba con yêu ma kia đương cố sống liều chết khổ chiến với hai vị sao Tinh, sao Giốc ở dưới đáy nước, bèn chạy đến trước quát to:
- Có lão Tôn đến đây!
Lũ yêu đương mắc chống đỡ hai vị sao, giở tay không kịp, đương rất nguy cấp, chợt nghe thấy Hành Giả quát to, đành liều mạng, quay đầu chạy như bay, xuống tận rốn bể. Số là cái sừng ở trên đầu yêu quái, rẽ nước rất giỏi, chỉ nghe thấy tũm một cái, lối nước rẽ ra, bên sau là hai vị sao cùng Tôn đại thánh ráng sức đuổi theo.
Lại nói trong bể Tây lúc ấy có một tên dạ xoa đi thám thính ngoài bể, là loài có mu. Xa trông thấy tê ngưu đương rẽ lối nước, lại nhìn thấy cả Tôn đại thánh và hai vị sao trên trời, tức thì đến cung Thủy Tinh hoảng hốt bẩm báo với long vương:
- Tâu đại vương, có ba con tê ngưu bị Tề Thiên đại thánh và hai vị thiên tinh đuổi tới đây!
Lão Long Vương là Ngao Thuận nghe nói, bèn gọi luôn thái tử Ma Ngang bảo:
- Con điểm ngay quân thủy, có lẽ giống tê ngưu này là ba đứa Trừ Rét, Trừ Nắng, Trừ Bụi, gây chuyện với Tôn Hành Giả, nay đã đến đây, con mau mau mang đao đi giúp sức.
Ngao Ma Ngang được lệnh, vội vàng đi điểm binh.
Trong khoảnh khắc, rùa, ba ba, đồi mồi, cá sấu, cá chiên, cá măng, cá rô, cá chép cùng đội quân tôm, lính cua, đều cầm gươm giáo, cùng nhau hò reo, tràn ra ngoài cung thủy tinh. Lũ tê ngưu không dám tiến vội lùi về đằng sau, lại có hai vị sao Tinh và Giốc cùng đại thánh ngăn chặn, chúng sợ hãi quá tan đàn, mạnh ai nấy chạy, lẩn trốn lung tung. Lão Long Vương đem quân vây chặt lấy thằng Trừ Bụi. Tôn đại thánh trông thấy vừa lòng bèn gọi bảo:
- Thắt vòng vây! Thắt vòng vây! Bắt sống nhé, chớ có đánh chết!
Ma Ngang nghe lệnh, chạy xông lên, bắt thằng Trừ Bụi quật ngã xuống đất, lấy vòng câu sắt xỏ qua mũi, trói dúm bốn vó lại.
Lão Long Vương lại truyền hiệu lệnh cho chia quân đi đuổi hai tên kia, hợp sức cùng hai vị sao đi tầm nã.
Tiểu Long Vương đem quân tiến lên đã thấy sao Tinh hiện nguyên hình, túm lấy thằng Trừ Rét, đương miếng to miếng nhỏ ngoạm lấy ngoạm để.
Ma Ngang gọi to bảo:
- Sao Tinh! Sao Tinh! Đừng cắn chết nó, Tôn đại thánh cần để sống, không muốn để nó chết đấy!
Nhưng vừa thét luôn được mấy tiếng thì yêu quái đã bị y cắn đứt cổ mất rồi.
Ma Ngang truyền bảo quân tôm, lính cua, đem con tê ngưu chết khênh về cung thủy tinh, rồi lại cùng sao Tinh tiến lên đuổi theo, đã thấy sao Giốc bắt được thằng Trừ Nắng, điệu về gặp sao Tinh. Ma Ngang dẫn rùa, ba ba, đồi mồi, các sấu, bày thành trận thế cái nia vây lại. Yêu quái kêu van:
- Xin tha chết cho! Xin tha chết cho!
Tinh Mộc đi tới gần, một tay túm lấy tai, một tay giật lấy dao, gọi bảo:
- Không giết mày! Không giết mày! Bắt mày về để Tôn đại thánh xử trị.
Mọi người tức thì hạ khí giới, lại đến ngoài cung thủy tinh, trình báo:
- Bắt cả về đây rồi!
Hành Giả thấy một con đứt mất đầu, máu chảy đầm đìa, nằm ở dưới đất. Một con bị sao Tinh Mộc cầm túm lấy tai, bắt quỳ dưới đất Hành Giả đến gần xem kỹ và nói:
- Cái đầu này không phải bị đao chém đứt.
Ma Ngang cười nói:
- Nếu không có tôi thét vội lên, cả thân nó cũng bị sao Tinh ăn hết rồi.
Hành Giả nói:
- Nếu vậy thì thôi, hãy đem cưa đây, cưa lấy hai cái sừng nó, lột lấy da mang đi, còn thịt trâu xin lưu lại biếu hai cha con vua Long Vương ăn nếm.
Lại bắt thằng Trừ Bụi xỏ lấy mũi, giao cho sao Giốc dắt đi; thằng Trừ Nắng thì xỏ mũi giao cho sao Tinh dắt đem về phủ Kim Bình, tra hỏi do ai, kết tội giả Phật hại dân đã lâu năm, sau sẽ trảm quyết.
Mọi người tuân lệnh, từ giã cha con Long Vương, ra khỏi Tây Hải, hội họp sao Khuê, sao Đẩu, cưỡi mây khói cùng chuyển về phủ Kim Bình.
Hành Giả chân giận mây sáng đứng trên không gọi bảo:
- Quan thứ sử phủ Kim Bình, các quan giúp việc, tất cả quân dân trong ngoài phủ thành nghe cho lọt: ta là thánh tăng bên Đông Thổ, nhà Đại Đường, sang Tây Thiên lấy kinh. Những phủ huyện đây, mỗi năm phải cúng hiến đèn vàng, những đứa giả dạng chư Phật ban điềm lành là yêu quái Tê Ngưu. Chúng ta tới đây, nhân xem đèn đêm rằm tháng giêng, thấy chúng lấy cắp mất dầu và bắt cả sư phụ ta đem đi, ta đã cầu thần trên trời thu phục. Ngày nay đã quét sạch sơn động, bắt hết yêu ma, không cho làm hại dân chúng nữa. Từ đây về sau, phủ huyện các người không được hiến tế cúng đèn vàng cho khổ dân tốn của nữa.
Bát Giới, Sa Tăng vừa mới đưa Đường Tăng về tới ngoài cửa chùa Từ Vân, chợt nghe thấy Hành Giả đương nói ở trên không, tức thì buông hành lý xuống, bỏ sư phụ ở đấy, cưỡi gió mây lên tới không trung, hỏi Hành Giả công việc hàng yêu.
Hành Giả nói:
- Có một con bị sao Tinh cắn chết, đã cưa sừng lột da đem về đây, còn hai con thì bắt sống.
Bát Giới nói:
- Hai con ấy nhất định phải đem chúng xuống cho quan viên mọi người cùng xem, để cho họ biết chúng mình là thần là thánh. Phiền bốn vị tinh quan giúp đỡ, vén mây xuống đất cùng về nơi phủ đường, đem lũ quái xử quyết. Lúc đó tình rõ, tội đúng, không ai còn kêu ca vào đâu được.
Bốn vị sao nói:
- Thiên Bồng gần đây đã biết lý hiểu luật, thực giỏi quá!
Bát Giới nói:
- Nhân mấy năm được làm hòa thượng, cũng học đòi được chút ít.
Các thần liền dồn tê ngưu xuống, một đám mây sáng xuống tới nơi phủ đường. Quan viên trong phủ huyện sợ hãi, dân trong thành, ngoài thành, đều nhà nào nhà ấy bày hương án, đặt lộ hương. Một lúc sau, các sư chùa Từ Vân lấy kiệu rước Đường Tăng đến cửa phủ, hội với Hành Giả. Đường Tăng không ngớt tiếng cảm ơn và nói:
- Đã phiền các vị sao trên trời cứu giúp chúng tôi ra, vì không thấy hiền đồ, đăm đăm mong chờ, giờ may đắc thắng trở về, nhưng không biết đuổi theo mãi đến phương nào mới nã bắt được lũ quái ấy?
Hành Giả nói:
- Từ hôm kia từ biệt tôn sư lão Tôn lên trời tra hỏi, được vị Thái Bạch Kim Tinh cho biết lũ yêu là giống tê ngưu, trỏ bảo cho mười bốn vị sao Cầm Mộc. Lúc đó lão Tôn bèn tâu lên Ngọc Hoàng, Ngọc Hoàng hạ chỉ sai bốn vị sao cùng lão Tôn thẳng tới cửa động giao chiến. Yêu quái chạy trốn, lại nhờ có Long Vương sai con đem quân giúp sức, cho nên mới bắt được chúng nó về đây để xét.
Đường Tăng ngợi khen và cảm ơn khôn xiết.
Lại thấy các vị đường quan phủ huyện cùng các viên phụ tá cũng đều đèn nến sáng trưng, hương hoa thơm ngát chầu lên lễ bái.
Bỗng nhiên Bát Giới cáu tiết lên, cầm ngay dao thụ giới chém một nhát đứt đầu con Trừ Bụi, chém luôn nhát nữa đứt đầu con Trừ Nắng. Liền đó y lấy cưa cắt bốn cái sừng ra. Tôn đại thánh đã có ý định sẵn, liền truyền:
- Xin bốn vị sao cầm bốn cái sừng tê này, đưa về thượng giới, dâng lên Ngọc Hoàng, trả lại thánh chỉ.
Còn tự mình cầm lấy hai chiếc và nói:
- Để lại một chiếc ở phủ nha làm trấn kho, đó là minh chứng, từ đây về sau không đánh thuế đèn dầu nữa. Chúng tôi mang đi một chiếc, đem hiến Phật tổ ở Linh Sơn.
Bốn vị sao trong lòng mừng rỡ, tức thì bái biệt đại thánh, cưỡi mây về trời. Các quan phủ huyện giữ bốn thầy trò lại mở ra đại tiệc, mời các vị quan trong làng đến bồi tiếp. Một mặt ra tờ cáo thị, truyền lệnh, năm sau không phải mở hội đèn vàng, bỏ hẳn việc bắt những hộ lớn góp tiền mua dầu. Một mặt gọi đồ tể đến lột da những con tê ngưu, thuộc hun phơi khô, chế tạo áo giáp, còn thịt đem cấp cho các vị quan viên. Lại một mặt trích một số tiền mua những đất bỏ hoang của dân gian, dựng miếu thờ bốn vị sao đã trừ yêu và dựng sinh từ bốn thầy trò Đường Tăng. Mỗi nơi đều có dụng bia khắc chữ, lưu truyền về sau để báo công ơn.
Mấy thầy trò thực đã vui lòng nhận lĩnh. Lại được hai trăm bốn mươi hộ lớn trước kia vẫn phải góp tiền mua dầu, nhà này mời, nhà kia thỉnh, chẳng lúc nào ngơi. Bát Giới thực đã hưởng dụng thỏa lòng thích chí, lại đem những thứ bảo bối đã lấy được ở trong động, mỗi thứ bỏ vào túi một ít, để làm vật thưởng cho những nhà thiết tiệc chay.
Bọn thầy tớ ở lại phủ Kim Bình tới một tháng, vẫn chưa ra đi được.
Đường Tăng nhủ bảo:
- Ngộ Không, đem những bảo vật còn thừa cho cả các sư chùa Từ Vân, làm lễ thù tạ. Rồi nói dối mấy hộ lớn mà đi ngay từ khi trời chưa sáng, sợ lưu luyến mảng vui, lỡ việc lấy kinh, bị Phật tổ quở phạt lại sinh ra tai ách, rất không nên.
Hành Giả bèn đem các thứ thu được phân phát kỳ hết.
Vào hồi canh năm hôm sau Hành Giả gọi Bát Giới dậy đóng ngựa. Chú ngốc chén no cơm rượu thết đãi, đương mơ mơ màng màng trong giấc mộng, nói:
- Hãy còn sớm thế này, đóng ngựa làm gì?
Hành Giả quát nói:
- Sư phụ bảo đi đấy!
Chú Ngốc vuốt mặt nói:
- Lại chính sư phụ chẳng ra làm sao! Bốn trăm hai mươi bộ lớn đều mời, mới ăn được ba mươi mấy bữa chay, sao lại để cho lão Trư phải nhịn đói?
Sư trưởng nghe nói, quát mắng:
- Đồ bị thịt đựng cám, đừng nói nhảm! Trở dậy ngay đi, nếu còn há họng ra, ta sẽ bảo Ngộ Không lấy gậy sắt đánh gẫy răng.
Chú Ngốc nghe thấy nói đánh, sợ nhủn cả tay chân, nói:
- Sư phụ bây giờ đổi lòng rồi, trước kia thương mình, yêu mình, cho mình là ngờ nghệch, hay bênh vực, anh có định đánh thì thầy lại khuyên giải, ngày nay làm sao thầy lại dở đời bảo đánh mình?
Hành Giả nói:
- Sư phụ mắng chú tham ăn, để lỡ mất độ đường. Dậy ngay thu xếp hành lý, đóng ngựa, thì khỏi phải đòn!
Bát Giới vốn nhát đòn, liền đứng ngay dậy, mặc quần áo, gọi Sa Tăng:
- Trở dậy mau, đòn đánh kia kìa!
Sa Tăng cũng bổ trở dậy. Các việc thu xếp đâu vào đấy.
Trưởng lão xua tay nói:
- Khẽ chứ! Đừng làm kinh động các nhà sư trong chùa.
Liền đó mọi người vội vàng lên ngựa, mở cửa nhà chùa, tìm lối đi ra. Chuyến đi này chính là:
Ngầm buông lồng ngọc bay chim phượng
Riêng mở khóa vàng sổng giảo long.
Chưa biết đến khi trời sáng, tình hình những nhà định báo ơn thế nào, xem hồi sau sẽ rõ.
Lại nói sư ở chùa Từ Vân, sáng ra không thấy thầy trò Đường Tăng đâu nữa, đều nói:
- Đã không giữ ở lại được, lại chẳng được từ biệt, cũng chẳng cầu thỉnh được gì, để những vị bồ tát sống thênh thênh đi mất rồi.
Đương trò chuyện lại thấy mấy người dân ở đằng cửa nam đến mời…
Các sư với tay lên không nói:
- Chiều hôm qua không kịp đề phòng gì, lúc đêm các ngài đều đã cưỡi mây đi cả rồi.
Mọi người đều trông lên không lạy tạ. Câu chuyện đồn ra, hết thẩy quan dân trong thành, ai ai cũng biết. Những nhà phú hộ lớn bảo nhau, sửa lễ tam sinh, hoa quả đưa đến sinh từ tế lễ tạ ơn.
Lại nói bốn thầy trò Đường Tăng, tắm mưa trải gió, đi đường bình yên, được độ hơn nửa tháng. Chợt một ngày kia thấy tòa núi cao, Đường Tăng lại sợ hãi nói:
- Đồ đệ ạ, đằng trước mặt núi non chót vót, cần phải cẩn thận!
Hành Giả cười nói:
- Đường đi, tới đây đã gần đất Phật, đoán chắc không có yêu quái, sư phụ cứ yên tâm đừng lo.
Đường Tăng nói:
- Đồ đệ ạ, tuy nhiên đã gần đất Phật, nhưng hôm nọ sư chùa Từ Vân đã nói, đến kinh đô nước Thiên Trúc còn hai nghìn dặm, vẫn chưa rõ bây giờ còn bao nhiêu đường đất nữa?
Hành Giả nói:
- Sư phụ lại đã quên bản tâm kinh của Ô Sào thuyền sư rồi ư?
Tam Tạng nói:
- Bản Bát Nhã Tâm Kinh là thứ chân truyền tùy thân của ta, từ sau khi Ô Sào thuyền sư truyền cho, có ngày nào là ta không tụng, bỗng chốc đã quên được à? Ta có thể đọc ngược được, còn quên thế nào?
Hành Giả nói:
- Sư phụ chỉ biết đọc, chứ bảo sư phụ giải nghĩa thì lại không được.
Tam Tạng nói:
- Con khỉ, làm sao lại bảo ta không giải nghĩa được, vậy con có giải được không?
Hành Giả nói:
- Con giải được, con giải được!
Rồi đó Tam Tạng, Hành Giả không nói năng gì nữa. Ở bên cạnh Bát Giới cười ngặt nghẽo. Sa Tăng mừng hớn hở.
Bát Giới nói:
- Thôi im đi! Anh cũng chỉ là yêu ma xuất thân như tôi, chứ nào đã ở chùa ở chiền, được nghe giảng kinh đọc sách gì, nào đã làm sư thờ Phật, lên đàn thuyết pháp bao giờ, còn nói khoe khoang nào những “hiểu được, giải được”. Thế sao lại cứ nín thít? Xin nghe giải đấy, giải đi!
Sa Tăng nói:
- Anh hai ạ, anh cũng tin lới anh ấy à? Anh cả cốt kéo dài câu chuyện để cho sư phụ vui chân. Anh ấy chỉ biết đánh gậy sắt thôi chứ, giảng kinh làm sao được!
Tam Tạng nói:
- Ngộ Năng, Ngộ Tĩnh, thôi đừng bàn nhảm! Văn giải của Ngộ Không là thứ văn không nói ra lời. Đó mới là giải đúng.
Thầy trò mải nói chuyện giảng giải, đã đi qua được rất nhiều đường đất, qua khỏi mấy vùng đồi núi, đã trông thấy một ngôi chùa to ở bên đường.
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không! Trước mặc có một ngôi chùa, con hãy nhìn xem, chùa ấy là chùa gì?
Hành Giả nhìn thấy là “Chùa Lát Vàng”. Bát Giới cũng nói là: “Chùa Lát Vàng”.
Tam Tạng ở trên ngựa ngẫm nghĩ nói:
- “Lát Vàng”, “Lát Vàng”, chẳng hóa ra đây là địa giới nước Xá Vệ chăng?
Bát Giới nói:
- Sư phụ lạ thực, con theo sư phụ mấy năm, chưa hề thấy người nhận được đường đi bao giờ, ngày nay lại cũng biết cả đường nữa.
Tam Tạng nói:
- Không phải thế, ta thường xem kinh đọc điển, thấy nói Phật ở vườn cây thần Cấp Cô nước Xá Vệ. Vườn ấy là người trưởng giả Cấp Cô Độc hỏi mua của thái tử để thỉnh Phật đến giảng kinh. Thái tử nói: “Vườn ấy tôi không bán, ai muốn mua, trừ khi lát vàng được khắp vườn thì mới bán!”. Lão Cấp Cô Độc trưởng giả nghe nói, lấy ngay vàng làm gạch, lát khắp đất trong vườn, nên mới mua được vườn thần của thái tử và mời được Thế Tôn đến giảng đạo pháp. Ta tưởng rằng chùa “Lát Vàng” này có lẽ là sự tích ấy chăng?
Bát Giới nói:
- May mắn! Nếu mà quả đúng là sự tích ấy, thì chúng mình cũng phải lần mò cậy lấy mấy viên đem cho người ta.
Mọi người lại cười ầm cả lên một lúc, Tam Tạng mới xuống ngựa.
Đi đến tận chùa, đã thấy dưới cửa chùa, nào kẻ gánh, nào người đeo, kẻ đẩy xe, người ngồi trên xe, cũng có người đương nằm ngủ, kẻ đang nói chuyện. Chợt nhìn thấy bốn thầy trò Đường Tăng, người thì tuấn tú, kẻ thì xấu xí, mọi người đều có vẻ sợ sệt, tránh cả ra nhường lối cho đi.
Tam Tạng chỉ sợ bọn đồ đệ gây chuyện, cứ phải luôn miệng nhắc.
- Phải nhã nhặn! Nhã nhặn!
Lúc bấy giờ mọi người cũng thu dọn lại. Tam Tạng đi quanh vào sau điện Kim Cương thấy có một vị sư đi ra, trông oai nghi khác tục.
Tam Tạng đến nơi chào hỏi. Nhà sư vội vã đáp lễ nói:
- Ngài ở đâu lại?
Tam Tạng nói:
- Đệ tử là Trần Huyền Trang, vâng sắc chỉ vua Đại Đường Hoàng Đế bên Đông Thổ sai sang Tây Thiên bái Phật cầu kinh, đường qua quý xứ đây, vào quấy rầy, xin ngủ nhờ một đêm, sáng mai sẽ đi.
Nhà sư nói:
- Chùa này khách thập phương thường trọ, đều được tùy ý, huống chi trưởng lão là thần tăng bên Đông Thổ, những mong được cúng dạng là may.
Tam Tạng cảm ơn và gọi ba người kia cùng đi. Qua hành lang, nhà bếp, thẳng vào phương trượng, chào hỏi đâu đấy, cùng nhà sư chia ngôi chủ khác ngồi chơi. Bọn Hành Giả cũng chắp tay ngồi ở mé dưới.
Lúc bấy giờ trong chùa nghe nói có nhà sư bên Đông Thổ nước Đại Đường đi lấy kinh, thôi thì từ già chí trẻ, vô luận là người ở chùa hay tạm trú, sư già, chú tiểu đều nô nức tranh nhau ra chào xem. Uống trà xong, nhà chùa bày cơm chay lên. Tam Tạng vừa mới đọc bài kệ khai chay, Bát Giới đã xáo lộn các thức ăn, từ cái bánh, đến bát canh, không từ cái gì. Lúc ấy ở trong phương trượng cũng đông người, những kẻ trí thức thì đều khen ngợi Tam Tạng oai nghi, những người tinh nghịch thì nhìn Bát Giới ăn cơm.
Sa Tăng tinh mắt, nhìn thấy tình trạng như vậy, vội vàng bấm Bát Giới một cái và nói:
- Hãy nhã nhặn một chút!
Bát Giới phát khùng, kêu rống cả lên:
- Nhã nhặn! Nhã nhặn cái gì! Dạ dày đương lép kẹp đây này!
Sa Tăng cười nói:
- Anh hai ạ, anh cũng nên hiểu chứ, người ta phải có chút ít nho nhã, chứ nói đến chuyện dạ dày thì tôi với anh cũng vậy cả.
Bát Giới mới chịu dừng tay.
Tam Tạng ăn xong cơm chay, người hầu thu dọn bát đĩa. Tam Tạng cảm tạ.
Sư trong chùa hỏi chuyện bên Đông Thổ, nhân nói đến cổ tích, Tam Tạng mới hỏi nguyên do cái tên chùa Lát Vàng.
Nhà sư trả lời:
- Chùa này nguyên là chùa Cấp Cô Độc, nước Xá Vệ, lại có tên là vườn thần nữa. Nhân vì ông trưởng giả Cấp Cô Độc mời Phật giảng kinh, lát những viên gạch bằng vàng khắp mặt đất nên mới đổi ra tên gọi bây giờ. Cứ suy nghĩ về trước thì chùa chúng tôi là ở nước Xá Vệ. Lúc bấy giờ ông trưởng giả cô độc đương ở trong nước Xá Vệ. Chùa chúng tôi nguyên là cái vườn thần của trưởng giả vì thế mới có tên chùa là Cấp Cô Lát Vàng. Đằng sau chùa vẫn còn nền móng vườn thầy ấy, những năm gần đây khi nào có những trận mưa rào, vẫn còn vàng bạc châu báu tràn ra, ai may mắn thường hay nhặt được.
Tam Tạng nói:
- Lời nói quả là không sai!
Rồi lại hỏi:
- Khi mới đến chùa ta đây, bần tăng có trông thấy rất nhiều người buôn bán, lừa ngựa, xe cộ, tại sao họ lại nghỉ cả ở đây?
Các sư nói:
- Ngọn núi này gọi là núi Bách Cước. Những năm trước kia vẫn thái bình, gần đây khí trời vần chuyển, không biết làm sao lại sinh ra mấy con ma rết, thường hay cắn hại người qua lại, tuy không đến nỗi chết người nhưng kỳ thực không ai dám đi lại. Ở dưới núi có một cái cổng, gọi là cổng Gà gáy, cứ đến khi nào gà gáy, hành khách mới dám đi qua, những người khách kia vì đến muộn, sợ đi không tiện, nên nghỉ tạm ở chùa một đêm, đợi gà gáy mới đi.
Tam Tạng nói:
- Chúng tôi cũng đợi đến khi gà gáy rồi mới đi.
Thầy trò còn đang chuyện vãn, lại thấy nhà chùa bưng cơm chay lên, mời bọn Đường Tăng cùng ăn.
Đêm ấy, trăng thượng huyền sáng vằng vặc, Tam Tạng cùng Hành Giả thơ thẩn đi tản bộ, bỗng có một người đạo sĩ đến nói:
- Lão gia nhà chúng tôi muốn đến gặp nhân vật nước Trung Hoa.
Tam Tạng vội quay mình lại thấy một vị hòa thượng già, tay cầm gậy trúc, tiến đến làm lễ nói:
- Vị này có phải là sư phụ bên Trung Hoa sang không?
Tam Tạng đáp lễ nói:
- Không dám!
Vị sư già ngợi khen khôn xiết, nhân hỏi chuyện:
- Lão sư bao nhiêu tuổi?
Tam Tạng nói:
- Năm nay mới bốn mươi lăm tuổi, xin hỏi lão viện chủ ngài đã hưởng thọ bao nhiêu?
Sư già cười nói:
- So với tuổi ngài chúng tôi hơn một hoa giáp nữa.
Hành Giả nói:
- Thế ra năm nay ngài đã một trăm linh tám tuổi rồi! Ngài coi thử xem chúng tôi bao nhiêu tuổi?
Sư già nói:
- Chúng tôi già nua lẫn cẫn, vả lại ánh trăng lóa mắt không thể nhìn rõ được.
Chuyện trò một lát, mấy người cùng đến dãy nhà sau ngắm cảnh.
Tam Tạng nói:
- Bần Tăng vừa được nghe chuyện nền móng vườn Cấp Cô, vậy nay ở nơi nào?
Sư già nói:
- Ở ngoài cửa hậu.
Nói đoạn mở cửa ra, chỉ thấy một khoảng đất hoang, còn có một ít chân tường của cái lũy đá đổ nát.
Mấy người thủng thỉnh vừa đi vừa ngắm trăng, đến gần cửa sau, lại lên trên đài ngồi chơi một lúc. Chợt nghe có tiếng than khóc. Tam Tạng im lặng, lắng nghe, thấy tiếng khóc ngụ ý than thở cha mẹ không thấu cho bao nỗi khổ não. Tam Tạng thấy đau lòng cảm xúc, thốt nhiên cũng sa nước mắt, quay lại hỏi các sư:
- Ai khóc ở đây thế?
Sư già thấy hỏi, liền sai các sư hãy về trước pha trà. Khi thấy không có ai, y mới sụp lạy trước Đường Tăng, Hành Giả.
Tam Tạng đỡ dậy nói:
- Lão viện chủ, làm sao lại phải thế?
Sư già nói:
- Đệ tử năm nay hơn một trăm tuổi, có biết qua việc đời, những khi ở chùa nhàn rỗi, tĩnh mịch, thường đã nhìn thấy nhiều cảnh éo le. Như thầy trò lão gia đây, đệ tử cũng hơi biết là khác hẳn với người ta. Nói đến những việc đau xót ấy, nếu không phải các vị đây, không thể xét rõ được.
Hành Giả nói:
- Xin cho biết việc gì vậy?
Sư Già nói:
- Hôm nay năm ngoái, đương khi đệ tử nhìn trăng, chợt thấy một luồng gió thổi, rồi nghe thấy có tiếng kêu khóc. Đệ tử bước xuống, đi đến nền vườn xem xét, té ra là một cô con gái xinh đẹp, đoan trang. Đệ tử gạn hỏi: “Nàng là con cái nhà ai? Tại sao lại lạc vào đây?” Người con gái nói: “Tôi là công chúa con vua nước Thiên Trúc. Vì xem hoa dưới bóng trăng, bị gió cuốn lại đây”. Tôi đem nàng vào ở trong một gian phòng hủy nát, khóa lại, coi như một nơi giam cầm, trên cửa chỉ để một lỗ thủng nhỏ vừa đưa lọt bát cơm. Tôi bảo với các sư: “Đấy là yêu tinh ta nhốt vào đấy. Tăng gia chúng ta là người từ bi, không nỡ hại tính mạng nó. Mỗi ngày cho nó hai bữa cơm gạo xấu, chè sô, cho qua ngày!”. Người con gái ấy cũng thông minh, hiểu biết ý tôi, sợ bị các sư ép uổng, nên giả điên giả rồ, đái dầm ỉa đùn bẩn thỉu, ban ngày nói lảm nhảm một mình, ngờ ngờ nghệch nghệch, đêm khuya vắng vẻ, lại nhớ nhung cha mẹ than vụng khóc thầm. Chính tôi đã mấy lần vào thành dò la tin tức công chúa, tuyệt không thấy gì, nên càng giam kín giữ chặt, không tha cho ra. Nay may có lão sư vào trong nước, mong rằng khi vào trong thành, rộng ban pháp lực, xét rõ, xét rõ. Một là cứu người lương thiện, hai là tỏ phép thần thông.
Tam Tạng và Hành Giả nghe xong, ghi nhớ trong lòng.
Đương trò chuyện, đã thấy hai người hòa thượng trẻ tuổi ra mời về uống trà. Mọi người trở về.
Bát Giới cùng Sa Tăng ở trong phương trượng đang càu nhà càu nhàu nói:
- Sáng mai định đi từ gà gáy mà đến giờ vẫn chưa về!
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc lại lủng bủng gì đấy?
Bát Giới nói:
- Ngủ đi thôi! Đêm khuya canh tàn, còn ngắm phong cảnh gì nữa!
Vì thế, sư già trở ra, Đường Tăng đi ngủ.
Đêm hôm ấy mọi người chưa ngủ mấy tí đã thấy gà gáy. Những người lái buôn trọ ở đằng trước đã dậy cả, mang đèn đi làm cơm. Vị trưởng lão cũng đánh thức Bát Giới, Sa Tăng dậy, thu xếp đóng ngựa Hành Giả gọi đốt đèn lên. Các sư trong chùa đã dậy từ trước, sửa soạn trà thang, đồ điểm tâm, đợi sẵn ở nhà đằng sau. Bát Giới sung sướng, ăn hết một mâm bánh rồi gánh hành lý, dắt ngựa đi ra.
Tam Tạng, Hành Giả từ tạ mọi người.
Sư già lại nói với Hành Giả:
- Cái việc đau thương ấy xin để ý cho!
Hành Giả cười nói:
- Xin vâng! Xin vâng, tôi vào trong thành, thế nào cũng tuân lời trưởng lão mà khơi lý sự, trông mặt mà bắt hình dùng được.
Bọn lái buôn cũng ồn ào cùng đi theo ra nơi đường cái. Vào khoảng giờ dần mọi người đã ra qua cổng Gà gáy, đến giờ tị mới trông thấy tường thành, thực là nơi lũy sắt thành vàng, thần châu thiên phủ.
Ngày hôm ấy bọn người vào phố cửa Đông. Những người lái buôn đi tìm quán trọ, thầy trò Đường Tăng đi thẳng vào thành, đương đi đã nhìn thấy nhà hội đồng quán dịch. Bọn Tam Tạng đi thẳng vào trạm dịch. Những người làm việc ở trong trạm, đến báo với viên dịch thừa:
- Bên ngoài có bốn hòa thượng dị dạng dắt một con ngựa bạch đến nơi.
Viên dịch thừa nghe nói có ngựa, biết là quan sai, ra ngay công trường đón tiếp.
Tam Tạng vái chào nói:
- Bần tăng là người bên Đông Thổ, vua nhà Đường khâm sai sang chùa Lôi Âm trên núi Linh Sơn bái Phật cầu kinh, có mang theo quan văn vào triều xét nghiệm, xin ngủ trọ tại quý nha một đêm, xong việc sẽ đi.
Dịch thừa đáp lễ nói:
- Đặt ra nha môn này cốt làm nơi tiếp quan khách, lẽ phải thết đãi, xin mời vào, mời vào!
Tam Tạng vui mừng, bảo bọn đồ đệ cùng vào ra mắt.
Viên dịch thừa trông thấy những người mặt mũi xấu xí, sợ thầm trong dạ, chẳng biết là người hay ma, cứ run lập cập, phải đánh bạo gọi pha trà, dọn cơm.
Tam Tạng thấy y hoảng sợ, bèn nói:
- Xin đại nhân đừng ngại, ba người đồ đệ của tôi đây, tướng mạo tuy xấu xí, nhưng tâm địa rất tốt. Tục ngữ có câu: “Mặt ác người lành” không can chi mà sợ!
Dịch thừa nghe nói, mới được yên trong dạ, hỏi chuyện:
- Thưa Quốc sư, Đường Triều ở về phương nào?
Tam Tạng nói:
- Ở nước Trung Hoa, thuộc Nam Thiêm Bộ Châu.
Lại hỏi:
- Ngài rời nhà ra đi từ bao giờ?
Tam Tạng nói:
- Từ năm Trinh Quán thứ mười ba, nay đã trải qua mười bốn năm khó nhọc, vượt qua có đến muôn sông, nghìn núi mới tới được đây.
Dịch thừa nói:
- Thật là thần tăng, thần tăng!
Tam Tạng hỏi lại:
- Thượng Quốc đây đã có được bao nhiêu năm rồi?
Dịch thừa nói:
- Tệ xứ chúng tôi đây là nước Đại Thiên Trúc từ đời vua Thái Tổ, Thái Tông truyền đến ngày này đã hơn năm trăm năm. Nhà vua đương trị ngày nay thích núi non hoa cỏ, hiệu là Di Tông Hoàng Đế, đổi niên hiệu là Tĩnh Yến, nay đã hai mươi tám năm rồi.
Tam Tạng nói:
- Hôm nay bần tăng cần vào chầu vua xin đổi ký quan văn, chẳng biết có gặp được phiên chầu không?
Dịch thừa nói:
- Tốt! Tốt! Vừa thay! Gần đây công chúa nương nương con gái đức vua, năm nay đã hai chục thanh xuân, đương ở ngã tư đầu phố, dựng một cái lầu hoa, gieo quả cầu thêu, khấn trời chọn phò mã. Hôm nay chính đương lúc nhộn nhịp, có lẽ đức vua cũng chưa lui chầu. Nếu ngài muốn đổi quan văn, nhân dịp này càng tốt.
Tam Tạng mừng rỡ toan đi, đã thấy bưng cơm chay đến, bèn cùng với dịch thừa và lũ Hành Giả ngồi vào ăn.
Trời đã quá trưa. Tam Tạng nói:
- Ta đi thôi!
Hành Giả nói:
- Con đưa sư phụ đi.
Bát Giới nói:
- Con đi.
Sa Tăng nói:
- Anh hai đừng đi, mặt mũi anh giấu đi còn chả vẻ thay, lại còn định giơ ra ngoài cửa triều nát ai. Thôi để mình anh cả đi thôi.
Tam Tạng nói:
- Ngộ Tĩnh nói phải lắm, chú ngốc thô lỗ, Ngộ Không còn tế nhị hơn.
Chú Ngốc chẩu ngay mõm ra nói:
- Trừ sư phụ ra, còn mặt mũi ba chúng con đều rưa rứa như nhau cả.
Tam Tạng mặc áo cà sa Hành Giả khoác tay đẫy đi theo, trông thấy trong phố phường, kẻ sĩ, kẻ nông, kẻ công, kẻ thương, kẻ sang, người hèn, đều rang rảng kháo nhau:
- Đến xem gieo cầu đi!
Tam Tạng đứng bên đường, nói với Hành Giả:
- Nhân vật, áo mũ, nhà cửa, đồ dùng, cách nói năng trò chuyện ở đây chẳng khác gì ở bên Đại Đường nhà mình. Ta nhớ lại tiên mẫu ta là tục gia cũng đã gieo cầu thêu, gặp duyên cũ, kết làm vợ chồng. Ở đây, cũng có phong tục ấy.
Hành Giả nói:
- Chúng ta cũng đi xem ra làm sao.
Tam Tạng nói:
- Không nên! Không nên! Chúng ta ăn mặc thế này không tiện, sợ sinh hiềm nghi.
Hành Giả nói:
- Sư phụ, thầy đã quên những lời nói của sư già chùa Cấp Cô Lát Vàng rồi. Một là ta đi xem lầu hoa, hai là để nhân tiện phân biệt rõ thực dối. Với lại đương bận rộn, nhộn nhịp thế này, vua tất mải chờ nghe tin vui của công chúa, còn lúc nào ngồi triều xét việc nữa! Ta cứ phải đi đi thôi!
Tam Tạng nghe nói, cất bước đi theo Hành Giả, thấy tất cả các hạng người đều ở nơi đó xem gieo cầu. Ôi! Biết đâu lần đi này lại là: ngư ông vừa thả dây câu xuống, đã giật ngay lên chuyện thị phi.
Nói về vị quốc vương nước Thiên Trúc, vì yêu núi non hoa cỏ, năm kia đưa hậu phi, công chúa đến vườn ngự uyển thưởng trăng, đã khua động một con yêu tà. Nó đến bắt công chúa thực đem đi, còn nó thì biến ra một nàng công chúa giả. Biết là giờ này hôm nay, tháng này năm nay, Đường Tăng sẽ đến nơi đây, nó dựa vào cái giàu có của nhà nước, dựng một lầu hoa, định kén Đường Tăng làm chồng, hút lấy khi dương nguyên lành, để thành bực thượng Tiên Thái Ất.
Vừa đúng giờ ngọ ba khắc, Tam Tạng cùng Hành Giả, đi lẫn vào đám đông người, đến gần dưới lầu, nàng công chúa mới thắp một tuần hương, khấn cầu trời đất Hai bên tả hữu có tới dăm bảy chục nàng hầu, gái đẹp, cô hầu cận bưng quả cầu thêu liếc nhìn, thấy Đường Tăng đã đi đến gần, liền cầm lấy quả cầu thêu, chính tay ném lên đầu Đường Tăng. Đường Tăng giật nẩy mình lên - làm vẹo cả mũ tỳ lư đi - vội vã hai tay đỡ lấy quả cầu, nhưng đến vút một cái, quả cầu đã lọt vào trong tay áo. Ở trên lầu mọi người cùng nhau reo ầm lên:
- Gieo tin vị hòa thượng rồi! Gieo tin vị hòa thượng rồi!
Ôi! Tất cả những người lái buôn ở ngã tư đầu phố, đều reo hò chạy lại cướp lấy quả cầu, bị Hành Giả quát một tiếng, nghiến hai hàm răng lại, vươn mình lên một cái, cao vọt lên tới ba trượng, nom rất oai phong. Mọi người sợ hãi, đều chạy dạt cả ra, không dám tới gần nữa. Thoáng một cái, mọi người tan đi hết Hành Giả hiện rõ bản tướng. Cung nga, thái nữ và các quan thái giám lớn nhỏ ở trên lầu bước xuống, đến trước mặt Đường Tăng sụp lạy nói:
- Bẩm quý nhân! Bẩm quý nhân, mời ngài vào triều đường ăn mừng!
Tam Tạng vội vàng đáp lễ, đỡ mọi người dậy, ngoảnh lại oán trách Hành Giả nói:
- Con khỉ nhà mi, lại làm hại ta rồi!
Hành Giả cười nói:
- Quả cầu thêu gieo trúng lên đầu thầy, lọt vào trong tay áo thầy, can gì đến con, mà thấy oán trách?
Tam Tạng nói:
- Như thế thì phải khu xử thế nào?
Hành Giả nói:
- Sư phụ cứ yên tâm đi vào triều ra mắt vua, con về quán dịch báo cho Bát Giới, Sa Tăng ở đấy chờ đợi. Nếu công chúa không bằng lòng thầy thì thôi, đổi quan văn xong rồi đi, nếu cố ý ép uổng, thầy cứ nói với quốc vương rằng “xin cho gọi đồ đệ tôi đến, để tôi dặn dò chúng mấy câu”. Khi họ đã gọi ba chúng con vào triều rồi, bấy giờ con sẽ phân biệt rõ thực giả. Đó là cái mẹo “dựa hôn nhân, bắt yêu quái!”.
Đường Tăng bất đắc dĩ phải theo Hành Giả trở về trạm nghỉ.
Đường Tăng bị cung nga thị nữ xúm lại đỡ đến trước lầu.
Công chúa xuống lầu, tay ngọc nưng niu, cùng lên xe báu, nghi vệ sắp hàng hai bên, trở về trong triều. Quan hoàng môn vội vào tâu trình:
- Vạn tuế, công chúa nương nương đỡ dắt một vị hòa thượng cầu thêu gieo trúng, hiện ở ngoài ngọ môn đợi lệnh.
Quốc vương nghe tâu, trong dạ không thích, ý muốn đuổi đi, song không biết ý công chúa thế nào, đành phải nén lòng mời vào.
Công chúa cùng Đường Tăng vào đến dưới điện Kim Loan.
Chính thực là: một cặp vợ chồng hô vạn tuế, hai bên tà chính lạy nghìn thu.
Hai người làm lễ xong, vua truyền gọi lên điện, bắt đầu phán hỏi:
- Nhà sư ở đâu đến, được con gái trẫm gieo cầu tin phải?
Đường Tăng rạp mình tâu lên:
- Bần Tăng là người bên Nam Thiêm Bộ Châu, được hoàng đế nước Đại Đường sai đến chùa Đại Lôi Âm, bên Tây Thiên bái Phật cầu kinh, nhân có quan văn đi đường trường, phải đến chầu vua xin đổi. Khi đi đến mé dưới lầu hoa, nơi ngã tư đầu phố, dè đâu công chúa nương nương gieo cầu xuống, tin phải đầu bần tăng. Bần tăng là người đã xuất gia, đâu dám sánh đôi với cành vàng lá ngọc, muôn trông tha tội chết cho bần tăng, đổi giấy quan văn, cho được sớm đi tới Linh Sơn, bái Phật cầu kinh, khi về đến nước, sẽ ghi tạc ơn to của bệ hạ mãi mãi.
Quốc vương nói:
- Nhà ngươi là thánh tăng bên Đông Thổ, chính thực “nghìn dặm nhân duyên ràng chỉ thắm”. Công chúa con gái quả nhân năm nay hai mươi tuổi, chưa kết hôn, hôm nay chọn được ngày giờ đều tốt cả, cho nên mới kết lầu hoa gieo cầu, vừa hay nhà ngươi đến thì gieo trúng, trẫm tuy không thích, nhưng không biết ý công chúa thế nào?
Công chúa cúi đầu tâu:
- Tâu phụ vương, thường có câu: “Kình nghê vui thú kình nghê, tép tôm thì lại vui bề tép tôm”. Con đã thề nguyền từ trước, thêu quả cầu này khấn cùng trời đất thần minh, gieo cầu nhờ trời xe, ngày nay gieo trúng thánh tăng, âu cũng là nhân duyên từ kiếp trước, nên kiếp này mới gặp gỡ, đâu dám đổi rời, xin phụ vương cứ kén thánh tăng làm phò mã.
Quốc vương mừng rỡ, liền truyền cho quan chính đài tòa khâm thiên giám chọn ngày tốt; một mặt sắm sửa đồ trang sức, lại chiếu chỉ cho cả thiên hạ đều biết.
Tam Tạng nghe nói, chẳng thèm cảm ơn, chỉ nói:
- Xin buông tha! Xin buông tha cho!
Quốc vương nói:
- Hòa thượng này không hiểu chi hết! Trẫm đem sự giàu sang một nước, kén nhà ngươi làm phò mã, tại sao không muốn ở đây hưởng dụng, cứ nguây nguẩy đòi đi lấy kinh? Nếu còn từ chối, sẽ sai quam cẩm y đem chặt đầu đi!
Đường Tăng sợ hãi chẳng còn hồn vía, run lập cập, vội vàng dập đầu trình tâu:
- Cảm tạ ơn to của bệ hạ, nhưng bần tăng đi chuyến này có bốn thầy trò, còn ba người đồ đệ ở ngoài, bây giờ xin vâng lời, nhưng chưa hề dặn dò chúng được điều gì, muôn trông cho gọi chúng đến đây, đổi giấy quan văn cho bọn chúng đi, để khỏi lỡ công việc sang Tây.
Quốc vương y lời tâu và nói:
- Đồ đệ nhà ngươi hiện ở đâu?
Tam Tạng nói:
- Hiện ở nhà quán dịch hội đồng.
Tức thì nhà vua sai các quan đi triệu ba đồ đệ của thánh tăng đến lĩnh quan văn mà đi sang Tây Thiên, để thánh tăng ở lại làm phò mã.
Đường Tăng chỉ còn cách đứng dậy hầu bên.
Lại nói Hành Giả từ lúc cáo biệt Đường Tăng ở dưới lầu hoa cứ đi được vài bước lại cười mấy tiếng, vui sướng trở về trạm nghỉ.
Bát Giới, Sa Tăng đón tiếp hỏi:
- Anh ơi, anh có việc gì vui thế? Sư phụ sao không thấy về?
Hành Giả nói:
- Sư phụ sướng lắm rồi!
Bát Giới nói:
- Vẫn chưa đi đến đầu đến đũa, chưa được gặp Phật cầu lấy kinh về, đã vui sướng nỗi gì?
Hành Giả nói:
- Tôi và sư phụ vừa đi đến dưới lầu hoa ở ngã tư đầu phố, vừa hay được nàng công chúa trong triều gieo cầu trúng vào sư phụ, sư phụ bị bọn cung nga, thái nữ, thái giám đưa đón đến trước lần, cùng ngồi xe với công chùa vào triều, làm phò mã, chẳng đáng mừng sao?
Bát Giới nghe lời, giậm chân vuốt ngực nói:
- Biết thế thì mình cũng đi, chỉ tại cái chú Sa Tăng này đoảng vị! Chú đừng ngăn trở tôi, tôi sẽ đi tuột đến dưới lầu hoa, quả cầu thêu gieo trúng vào đầu lão Trư, công chúa lấy ngay mình lại chẳng tốt ư? Vớ mẻ may như thế mới thú làm sao chứ!
Sa Tăng tiến lên, vuốt mặt y một cái nói:
- Chẳng biết xấu hổ! Mặt mũi, người ngợm tốt đẹp thế kia! Giá mà vô phúc cầu gieo trúng anh, lại khổ cả đêm người ta phải đốt giấy tiền tiễn tống, ai còn dám rước cái của nỡm ấy vào nhà nữa!
Bát Giới nói:
- Cái đồ cột nhà cháy nhà cậu không biết thú gì cả! Tôi xấu thì xấu, nhưng vẫn còn có chút phong vị. Xưa có câu: “Thịt da thô kệch, xương cốt cứng mạnh”, mỗi người có một cái tốt chứ!
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc đừng tán nhảm nữa, hãy thu xếp hành lý, chỉ sợ sư phụ người sốt ruột, lại kêu la chúng mình, phải đi vào triều để bảo hộ người!
Bát Giới nói:
- Anh lại nói sai rồi, sư phụ đã làm phò mã, vào trong cung giao hoan với con gái hoàng đế, không còn phải trèo núi lên đường, gặp yêu gặp quái nữa, còn cần gì anh phải bảo hộ? Người đã ngần ấy tuổi đầu, còn không biết cách hay sao, mà anh phải đi giúp đỡ.
Hành Giả túm chặt ngay lấy tai Bát Giới, thụ cho mấy cái, quát mắng:
- Cái đồ bị thịt nhà mi vẫn chưa dứt lòng dâm dục, nói láo gì thế!
Anh em đương khi cãi cọ, đã thấy viên dịch thừa đến báo nói:
- Thánh Thượng có lệnh, sai các quan đến mời ba vị thần tăng.
Bát Giới nói:
- Mời chúng tôi hẳn là có việc gì?
Dịch thừa nói:
- Vị lão thần tăng may được công chúa nương nương gieo cầu trúng phải, được kén làm phò mã, cho nên sai quan đến mời các vị.
Hành Giả nói:
- Các quan đâu, bảo họ vào cả đây!
Mấy quan đó trông thấy Hành Giả, làm lễ xong rồi không dám nhìn, miệng cứ lầm bầm nói thầm:
- Là quỷ, là quái ư?... Là thiên lôi, là dạ xoa ư?...
Hành Giả nói:
- Muốn gì thì nói đi, sao lại lầm bầm thế?
Viên quan sợ hãi người run như giẽ, hai tay cầm thánh chỉ giơ lên, miệng cuống quýt:
- Công chúa tôi mời đi ăn cưới… chúa công tôi… ăn cưới… mời đi…
Bát Giới nói:
- Chúng tôi đây không có đồ tra tấn, không đánh người đâu, đừng sợ sệt, cứ khoan thai mà nói.
Hành Giả nói:
- Người ta không sợ chú đâu, chỉ sợ mặt mũi chú thôi! Thu xếp hành lý đi, dắt ngựa vào triều gặp sư phụ để bàn tính công việc.
Đó thực là:
Lối vào chật hẹp không đường tránh
Định chắp ái ân hóa địch thù.
Chưa biết khi gặp quốc vương nói những gì, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Lại nói bọn Tôn Hành Giả đi theo bọn quan đi mời đến ngoài cửa ngọ môn, quan hoàng môn tức thì chuyển tấu. Vua cho vời vào. Cả ba người đến nơi đều đứng im, không hành lễ.
Quốc vương phán hỏi:
- Ba vị có phải là đồ đệ của thánh tăng phò mã không? Họ tên là gì? Quê quán ở đâu? Vì sao mà xuất gia? Đi lấy kinh gì?
Hành Giả đi tới gần toan lên trên điện, quan hộ giá ở bên quát lên:
- Không được đi lên! Muốn nói gì, cứ đứng đấy mà tâu!
Hành Giả cười nói:
- Chúng tôi là người xuất gia, được bước là tiến một bước.
Bát Giới, Sa Tăng ở đằng sau cũng đều tiến theo đến gần.
Đường Tăng sợ bọn chúng lỗ mãng làm vua sợ, liền đứng dậy gọi bảo:
- Độ đệ ạ, bệ hạ hỏi chúng con cái gì chúng con hãy cứ tâu đi.
Hành Giả nhìn thấy sư phụ mình phải đứng chầu ở bên cạnh tức không chịu được, thét to lên một tiếng và nói:
- Bệ hạ khinh người là khinh mình! Đã kén sư phụ tôi làm phò mã, làm sao bắt người đứng hầu? Thế gian gọi chồng của con gái là “quí nhân”, lẽ đâu “quí nhân” lại không được ngồi?
Quốc vương nghe nói sợ tái người đi, toan lui vào trong điện, lại sợ người ta quan chiêm, đành phải đánh bạo, sai quân hầu cận mang cái đôn gấm đến, mời Đường Tăng ngồi xuống.
Hành Giả nói:
- Lão Tôn tổ ở động Thủy Liêm, núi Hoa Quả nước Ngạo Lai, bên Đông Thắng Thần Châu. Cha trời mẹ đất, đá nứt sinh ta. Đã từng đi lạy người thần, học thành đạo lớn; lại trở về làng tiên, tụ tập nơi đất phúc động trời; xuống bể dẹp rồng, lên rừng bắt hổ. Xóa sổ tử, mở tràng sinh, quan phong Tề Thiên đại thánh. Họp với thiên tiên, ngày ngày múa hát ở trên đất thánh, sớm sớm vui đùa. Chỉ vì quấy rối yến bàn đào, đại náo thiên cung, bị Phật tổ bắt giữ đem ép khốn ở núi Ngũ Hành, đói ăn đạn sắt, khát uống rỉ đồng, năm trăm năm chưa hề ăn cơm uống nước. May được sư phụ ta từ Đông Thổ đi bái Tây Phương, đức Quan Âm bảo cho thoát tai trời, khỏi nạn lớn, quy y dưới cửa Du Già, tên húy Ngộ Không, thường gọi Hành Giả.
Quốc vương nghe thấy danh tiếng sang trọng như vậy, vội vã bước xuống long sàng, đi tới gần, đưa tay ngự níu lấy trưởng lão nói:
- Phò mã ạ, cũng là duyên trời của trẫm được gặp khanh là thân quyến với thần tiên.
Tam Tạng tạ ơn khôn xiết, mời quốc vương lên chỗ ngồi.
Quốc vương lại hỏi:
- Vị nào là đồ đệ thứ hai?
Bát Giới chẩu mõm dương oai, nói:
- Lão Trư, kiếp trước là người ham vui, biếng nhác, nhất sinh mờ mịt, loạn tính mê lòng, chưa biết đến trời cao đất dày, khó nhận ra non xa bể rộng. Chính đang lúc tối tăm mù mịt ấy, bỗng nhiên gặp bậc Chân Nhân, nửa câu nói gỡ tung lưới oan nghiệt, dăm ba lời đập vỡ cửa tai ương. Bấy giờ mới tỉnh ngộ, lập tức theo thầy, chăm chú tu công phu hai tám, kính cẩn luyện sau trước ba ba. Viên mãn bay cao, được lên thượng giới. Đội ơn Ngọc Hoàng hậu thưởng, phong quan Nguyên Súy Thiên Bồng, quản áp cả thủy quân, tiêu giao nơi sông bể. Chỉ vì hội bàn đào say rượu, chòng ghẹo Hằng Nga, bị trích quan hàm, biến xuống phàm trần đầu thai lẫn, phải thác sinh ra hình dáng lợn. Ta đóng ở núi Phúc Lăng gây ra nhiều tội ác, gặp đức Quan Âm, chỉ rõ đường lành, cho quy y Phật Giáo bảo hộ Đường Tăng đi thẳng Tây Thiên, lạy Phật cầu kinh, pháp húy Ngộ Năng, gọi là Bát Giới.
Quốc vương nghe nói sởn gáy, không dán ngó nhìn. Chú Ngốc lại càng làm bộ, đầu lắc lư, mồm châu chẩu, vểnh tai lên, khanh khách cười lớn.
Tam Tạng sợ y làm vua hoảng, liền quát bảo:
- Bát Giới im nào!
Bấy giờ y mới khoanh tay đứng im, làm ra vẻ lễ phép.
Quốc vương lại hỏi:
- Vị đồ đệ thứ ba, vì sao lại đi tu?
Sa Tăng chắp tay nói:
- Lão Sa nguyên vốn phàm phu, vì sợ luân hồi, đi hỏi đạo; vân du góc biển, lãng đãng chân trời, thường được tài phép tùy thân, luôn luyện tâm thần tự tại. Vì lòng thành như thế, được gặp bạn tiên. Nuôi nấng con trẻ, kết duyên gái trẻ. Công tu đủ ba nghìn, hợp hòa cả bốn trướng. Vượt lên thượng giới, bái lạy Ngọc Hoàng, trao quan Quyển Liêm Đại Tướng, chầu chực bên kiệu phượng xe rồng, được phong gọi là tướng quân. Cũng vì bên hội bàn đào, lỡ tay đánh vỡ chén pha lê, bị biến xuống sông Lưu Sa, thay đầu đổi mặt, gây thiệt hại người. May gặp đức Bồ Tát xa chơi Đông Thổ, khuyên ta quy y, đợi kẻ tu phật triều Đường đi sang Tây Thiên tìm kinh thành chính quả. Từ đấy dốc chí tự tâm, lại tu đại giác, lấy sông làm họ, pháp húy Ngộ Tĩnh, Hòa Thượng là tên!
Quốc vương nghe nói vừa lo vừa mừng. Mừng là mừng con gái mình kiếm được Phật sống, lo là lo ba người kia quả là yêu thần. Đương lúc mừng lo dồn dập, bỗng thấy quan chính đài âm dương lên tâu:
- Lễ cưới định cử hành vào ngày mười hai tháng này. Giờ nhâm tí tốt lành, mọi điều thuận lợi, nên làm lễ.
Quốc vương nói:
- Ngày hôm nay là ngày gì?
Quan âm dương nói:
- Hôm nay mồng tám là ngày mậu thân, con khỉ dâng quả; chính là ngày nên tiến người hiền nhận công việc.
Quốc vương rất mừng, tức thì sai quan đương giá quét dọn tòa lầu gác nơi vườn hoa của vua, hãy mời phò mã cùng ba vị đồ đệ đến đây nghỉ ngơi, để đợi sẽ sửa soạn yến tiệc hợp cẩn cho công chúa lấy chồng.
Mọi người tuân lệnh, quốc vương lui chầu, các quan đều lui về.
Lại nói thầy trò Tam Tạng đến vườn hoa, trời đã về chiều, cơm chay cũng đã dọn ra.
Bát Giới mừng nói:
- Ngày hôm nay phải chén no sau mới được!
Người quản biện đưa đến cơm nước, bánh trái, thức ăn các món, vừa một gánh nặng. Bát Giới ăn đi ăn lại, ăn lại ăn đi, ăn cho đến khi bụng căng tròn, mới chịu buông đũa. Một lát sau, đèn lửa sáng trưng, mọi người trải đệm buông màn đi nghỉ.
Trưởng lão thấy chung quanh vắng người, nghĩ giận oán Hành Giả, mới bực mình quát mắng:
- Ngộ Không, con khỉ nhà mi, làm hại ta hoài, ta đã bảo chỉ đi đổi quan văn thôi, đừng đi đến chỗ lầu hoa, làm sao mi cứ dẫn thẳng ta đến xem, bây giờ xem đã sướng chưa? Gây tai gây vạ ra thế này, biết làm thế nào?
Hành Giả cười xòa nói:
- Sư phụ nói “đấng tiên mẫu cũng gieo quả cầu thêu, gặp duyên trước, kết làm vợ chồng”. Xem ra thầy có ý mộ cổ, nên tôi mới dẫn thầy đi xem. Vả chăng nhớ lời dặn của sư cụ chùa Cấp Cô Lát Vàng, ta đến đấy tra xét thực giả luôn thể. Vừa đây lão Tôn đã nhìn thấy trên mặt vua, hơi có vẻ tối tăm, chỉ có chưa biết công chúa thế nào thôi!
Trưởng lão nói:
- Con gặp công chúa sẽ làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Cặp mặt lửa con ngươi vàng của lão Tôn, hễ trông thấy là nhận ra thực dối, thiện ác, giàu nghèo, sang hèn ngay, bấy giờ mới ra tay, phân biệt rõ ngay gian.
Sa Tăng và Bát Giới cười nói:
- Anh cả gần đây lại biết cả xem tướng nữa!
Hành Giả nói:
- Những thầy xem tướng chỉ đáng là hạng con cháu lão Tôn thôi.
Tam Tạng quát hỏi:
- Đừng có bẻm mép nữa, nếu mà họ có ý ép ta thì nên đối xử thế nào?
Hành Giả nói:
- Hãy đợi đến khi cưới, hôm mười hai ngày, công chúa nhất định phải ra làm lễ cha mẹ, lão Tôn ở bên cạnh sẽ xem xét, nếu quả là công chúa thực, thầy cứ làm quách phò mã, hưởng thụ cái vinh hoa cả nước cho nó rảnh!
Tam Tạng nghe lời, lại càng tức giận, quát mắng:
- Khéo con khỉ! Mi còn hại ta hử? Như lời Ngộ Năng đã nói đấy, chúng mình mười gióng đã trèo được bảy tám gióng rồi, mi còn đánh mõ miệng để hại ta ư? Câm ngay miệng lại, đừng có há họng ra, nếu còn lếu láo, ta sẽ đọc ngay bài chú khẩn cô thì cho mi không làm gì được nữa!
Hành Giả thấy nói đến đọc chú, vội vàng quỳ xuống trước mặt nói:
- Xin thầy đừng đọc! Đừng đọc! Nếu là công chúa thực, đợi khi lạy tổ đường, tất cả chúng con sẽ làm chuyện náo động hoàng cung, đưa thầy đi ra.
Thầy trò chuyện vãn chẳng mấy chốc đêm đã khuya.
Bát Giới nói:
- Sư phụ ạ, đêm khuya rồi, có việc gì đến sáng mai sẽ bàn, hãy ngủ đã.
Cả thầy trò liền đi ngủ qua một đêm.
Sáng ra vừa nghe thấy gà gáy, quốc vương lên điện thiết triều, văn võ trăm quan chầu lạy xong, liền truyền quan quang lộc tự sắm sửa yến tiệc cưới vào ngày mười hai sắp tới. Hôm nay hãy sửa soạn chén rượu xuân, đưa ra vườn ngự uyển mời phò mã đã.
Lại sai ty sắm lễ nghi mời ba vị đồ đệ tạm nghỉ ở quán hội đồng, truyền quang lộc tự sửa soạn ba tiệc cỗ chay đưa tới đấy thết đãi. Hai nơi đó đều có ty giáo phường đến đàn hát, hầu hạ các vị thưởng xuân cho tiêu khiển thì giờ.
Bát Giới nghe tin liền nói ngay:
- Tâu bệ hạ, thầy trò chúng tôi cứ phải ở luôn với nhau, một khắc cũng không rời ra được. Ngày nay đã ăn uống ở vườn ngự uyển, cho chúng tôi chơi bời ở đấy mấy ngày, rồi sẽ để sư phụ làm phò mã nhà vua, nếu không, việc này sẽ không xong đâu.
Quốc vương thấy y xấu xí, ăn nói thô tục, lại còn vểnh đầu vênh cổ, bĩu mồm miệng, chỏng hai tai, làm ra vẻ sừng sộ, như có ý muốn phá ngang, đành phải y theo, liền truyền:
- Sửa soạn hai tiệc ở trên từng gác Vĩnh Trấn Hoa Di, để ta ngồi ăn với phò mã. Sửa soạn ba tiệc nữa đặt ở đình Lưu Xuân mời ba vị ngồi riêng rẽ, e rằng thầy trò cùng ngồi ăn với nhau không tiện.
Bấy giờ chú Ngốc mới chắp tay vái, nói câu cảm ơn, rồi đâu về đấy.
Nhà vua lại truyền chỉ sai các quan ở trong cung bày yến tiệc mời ba cung sáu viện, hoàng hậu phi tần cùng với công chúa đến nơi để bàn sắm sửa thêm quần áo cưới, đợi đến ngày mười hai làm lễ.
Vào khoảng giờ tị, quốc vương sai sắp xe mời Đường Tăng đến vườn hoa ngắm cảnh.
Một bọn vua tôi mấy người dạo cảnh một lúc lâu, đã thấy quan giữ lễ nghi đến mời bọn Hành Giả, ba người đến đình Lưu Xuân. Quốc vương dắt tay Đường Tăng lên gác Hoa Di nơi các yến ẩm bày la liệt các nơi; đàn sáo, múa hát nổi lên tưng bừng.
Lúc đó, trưởng lão thấy quốc vương kính trọng, không biết làm thế nào, đành phải miễn cưỡng vui theo. Thực là bề ngoài mừng rỡ mà bên trong lo sầu! Ở chỗ ngồi có treo một bộ tranh tứ bình, vẽ cảnh bốn mùa: xuân, hạ, thu, đông, đều có đề vịnh, toàn là những bài thơ của những danh sĩ hàn lâm.
Quốc vương thấy Đường Tăng chăm chú nhìn thơ, liền nói:
- Phò mã thưởng thức ý vị trong thơ, tất nhiên cũng thích ngâm nga. Nếu không tiếc lời vàng ngọc, xin theo nguyên vận họa lại mỗi bức một bài xem thế nào?
Trưởng lão vốn là người có ý xúc cảnh quên tình, sáng tâm vững tính, lại thấy quốc vương trân trọng, bảo họa lại thơ, bất giác ứng khẩu đọc lên một câu. Quốc vương rất mừng, liền sai quan thị vệ lấy nghiên bút, giấy mực, mời phò mã họa thơ, rồi biên chép ra, để khi thư thả ngâm nga thưởng thức.
Trưởng lão vui vẻ không từ chối, cầm bút họa luôn cả bốn bài tả cảnh xuân, hạ, thu, đông.
Quốc vương xem thơ rất mừng, cao giọng ngâm câu kết bài cuối, rồi sai ty giáo phường tấu nhạc theo những bài thơ mới, hết ngày mới mãn tiệc.
Bọn ba người ở đình Lưu Xuân cũng ăn uống gần hết, mỗi người uống mấy chén, đã thấy có chút hơi men. Ba người đương định đi tìm Tam Tạng, đã thấy sư phụ cùng với quốc vương ở trên một từng gác.
Bát Giới tính ngốn hăng lên, kêu la inh ỏi nói:
- Sung sướng quá! Vui thú quá! Ngày hôm nay đã ăn uống phè phỡn no say rồi, phải đánh một giấc chứ!
Sa Tăng cười nói:
- Anh hai không biết gì hết, ăn no như thế ngủ thế nào được?
Bát Giới cười nói:
- Chú biết quái gì, tục ngữ có câu: “Ăn nó chớ có vươn vai, mỡ màng trong bụng đi đời nhà ma!”
Đường Tăng cáo biệt quốc vương, xuống tới trong đình, mắng trách Bát Giới nói:
- Cái đồ bị thịt ngày càng đốn, ở đây là xứ sở gì, mà cứ bô bô nói láo, ngộ lỡ đến tai quốc vương thì liệu cái mạng ta có còn không?
Bát Giới nói:
- Không hề chi! Không hề chi! Chúng mình đã là thân gia với nhà họ, lẽ đâu họ lại tác quái với mình! Thường có câu: “Đánh chuột kiêng mả họ hàng, láng giềng mắng chửi phũ phàng không nên”. Mọi người cứ vui đùa đi, sợ quái gì họ!
Đường Tăng quát mắng truyền:
- Vít cổ chú ngốc xuống, đánh cho hai chục roi nhà chùa!
Hành Giả túm lấy Bát Giới quật xuống, Đường Tăng giơ roi lên đánh. Chú ngốc kêu la nói:
- Thưa phò mã gia gia, xin tha tội, xin tha tội!
Ở bên cạnh đó có các quan bồi tiệc can ngăn giúp. Chú ngốc lổm ngổm bò dậy, lầu bà lầu bầu nói:
- Quý nhân… phò mã… ấy là công việc chưa xong đấy, mà đã giở ngay cái phép vua ra rồi!
Hành Giả bịt lấy miệng y và nói:
- Đừng nói nhảm! Đừng nói nhảm, chú ngủ đi cho rảnh!
Mấy người lại ngủ cả ở Lưu Xuân một đêm. Đến hôm sau, lại chè chén như thường.
Luôn ba bốn ngày vui vẻ, thấm thoắt đã đến ngày mười hai, giờ tốt, có các quan ở ba bộ quang lộc tự tâu trình:
- Lũ hạ thần vâng chỉ từ ngày mồng tám, phủ phò mã đã sửa xong, chỉ đợi trần thiết đồ cưới. Yến tiệc hợp cẩn cũng đã sắm đủ, vừa chay vừa mặn cộng hơn năm trăm món.
Quốc vương vui lòng, muốn mời phò mã đến dự yến, chợt có quan nội cung đến trước mặt vua tâu nói:
- Vạn tuế, đức thánh cung kính mời!
Quốc vương liền lui vào trong cung, đã thấy hoàng hậu, ba cung, sáu viện phi tần đưa công chúa đến cung Triêu Dương trò chuyện vui cười, thực rất mực hoa chồng gấm chất, riêng một nơi đẹp đẽ, sang giàu, hơn cả thiên đường điện nguyệt, chẳng thua gì phủ ngọc cung tiên.
Xe quốc vương tới nơi, các hậu phi dẫn công chúa và thái nữ cung nga ra đón tiếp. Quốc vương vui mừng tiến vào cung Triêu Dương ngồi xuống, các hậu phi lễ chầu xong, quốc vương nói:
- Công chúa hiền của ta, từ hôm mồng tám kết hoa gieo cầu, may gặp được thánh tăng, chắc con đã mãn nguyện. Quan viên ở các nha môn cũng biết theo ý ta, mọi việc đã chuẩn bị hoàn hảo. Ngày nay đã đến giai kỳ, phải sớm dự yến hợp cẩn, không nên bỏ lỡ thì giờ!
Công chúa đến trước mặt vua, rạp mình lạy xuống, tâu bày:
- Thưa phụ vương, hãy tha cho con muôn nghìn tội lỗi, con có một điều tâu lên: mấy hôm nay nghe thấy quan trong cung huyên truyền, Đường Tăng có ba người đồ đệ là những người rất đỗi xấu xí, tiều nữ không dám trông mặt, sợ khi trông thấy sinh ra sợ hãi. Muôn trông phụ vương hãy cho bọn họ ra ngoài thành, chớ để thân yếu đuối phải kinh hoàng, ngộ sinh ra tai vạ.
Quốc vương nói:
- Con không nói, suýt nữa trẫm nhãng đi. Bọn họ quả là xấu xí, mấy ngày liền ta đã thết đãi họ ở đình Lưu Xuân trong ngự uyển. Ngay bây giờ ta sẽ lên điện, trao trả quan văn cho họ, bảo họ ra thành, cho tiện việc hội yến.
Công chúa cúi đầu cảm ơn. Quốc vương liền lên xe ra điện, truyền chỉ mời phò mã và ba vị cùng đến.
Từ trước Đường Tăng đã bấm đốt ngón tay tính từng ngày chịu đựng. Đến ngày mười hai, trời chưa sáng, Đường Tăng cùng ba đồ đệ bàn mưu định kế nói:
- Hôm nay là ngày mười hai rồi, việc này phải khu xử thế nào?
Hành Giả nói:
- Lão Tôn đã nhìn thấy có chút khí mờ tối ở quốc vương nhưng khí ấy chưa thấm hẳn vào mình, cái hại chưa lớn lắm. Chỉ có chưa biết mặt mũi công chúa thế nào. Nếu công chúa ra, lão Tôn trông thấy, sẽ biết thực giả, mới tính cách được. Thầy hãy cứ yên tâm. Nhất định hôm nay họ sẽ đến mời thầy và dồn chúng con ra ngoài thành, thầy cứ nhận lời đừng sợ, chỉ trong chớp mắt con sẽ tới, theo bảo hộ thầy.
Đương khi thầy trò bàn tán, quả có quan đương giá cùng với quan ở ty lễ nghi đến mời.
Hành Giả cười nói:
- Nào đi! Nào đi! Nhất định là họ tiễn tống chúng tôi, để sư phụ ở lại họp mặt hợp cẩn.
Bát Giới nói:
- Tiễn chân hẳn phải có hàng trăm hàng ngìn lạng vàng thoi bạc, chúng mình cũng phải sắm sửa lễ vật gì mang về, đến nhà ông bố vợ tôi, lại hội thân chơi đùa chứ!
Sa Tăng nói:
- Anh hai im mồm đi, đừng nói nhảm, cứ theo anh cả mà làm.
Thế rồi cả bọn quẩy hành lý, dắt ngựa bạch, cùng theo những vị quan đó đến dưới bệ ngọc. Quốc vương trông thấy, truyền mời ba vị Hành Giả đến gần nói:
- Các vị hãy đưa quan văn ra đây, trẫm sẽ phê và đóng bảo và trao lại các vị, ngoài ra còn xin tặng các vị nhiều tiền ăn đường, tiễn chân các vị đi Linh Sơn bái Phật. Nếu lấy được kinh đem về, sẽ có trọng thưởng. Ta sẽ lưu phò mã ở đây, không được nhớ nhung.
Hành Giả cảm ơn. Bát Giới vốn là người nặng lòng tài sắc, đi ra nhận luôn. Hành Giả vái dài một cái nói:
- Xin đa tạ! Thật đông đủ, rộn rã quá!
Rồi liền quay mình toan đi. Tam Tạng hoảng sợ đứng bổ choàng dậy, níu chặt lấy Hành Giả, nghiến rít hàm răng nói:
- Chúng con không đoái hoài gì đến thầy, nỡ bỏ đi cả ư!
Hành Giả cầm lấy tay Tam Tạng bấm vào gan bàn tay, lừ mắt ra hiệu nói:
- Thầy cứ ở đây, thư tâm vui hội, chúng con lấy kinh về đây sẽ đến thăm thầy.
Trưởng lão nửa tin nửa ngờ, không nỡ rời tay.
Các quan đều trông thấy, cho là họ từ biệt nhau thực. Quốc vương vội vã lại mời phò mã lên điện, sai các quan đưa chân ba vị ra ngoài thành. Trưởng lão đành phải rời tay theo lên điện.
Bọn Hành Giả ba người, cùng các quan ra khỏi cửa triều, mọi người cùng từ biệt nhau.
Bát Giới nói:
- Chúng mình đi thực hay sao?
Hành Giả không nói năng, cứ lẳng lặng đi tới trạm dịch. Dịch thừa mời vào, sai pha trà thết đãi. Uống trà xong, Hành Giả nói với Bát Giới, Sa Tăng:
- Hai chú ở yên đây, đừng có đi đâu, hễ viên dịch thừa có hỏi công việc thế nào, chỉ trả lời hàm hồ, đừng có nói gì tới tôi. Tôi đi bảo hộ sư phụ đây.
Đại thánh bèn nhổ một sợi lông tơ, thổi hơi tiên vào hô “biến”, liền biến ra hình dung bản thân, cùng ở trong trạm dịch với Bát Giới, Sa Tăng. Chân thân thì vút một cái, nhảy lên trên không, biến ra một con ong mật, nhè nhẹ bay vào trong triều, trông thấy Đường Tăng ngồi trên cái đôn gấm ở bên tả quốc vương, đang đăm đăm nét mặt, lửa đốt trong lòng. Y liền bay thẳng đến trên mũ tì lư, lẳng lặng bò đến bên tai thầy gọi bảo:
- Sư phụ, con đã lại, xin đừng lo lắng!
Câu nói ấy, chỉ có Đường Tăng nghe thấy, những kẻ phàm nhân, nghe biết thế nào được.
Đường Tăng nghe thấy mới tạm yên lòng. Một lúc sau quan trong cung đến mời nói:
- Vạn tuế, đã đặt đại tiệc hợp cẩn ở trong cung Chi Thước. Đức bà hoàng hậu và công chúa đều đợi ở đấy, xin mời vạn tuế và quý nhân vào.
Quốc vương vui mừng khôn xiết, liền cùng phò mã vào cung.
Chính là:
Tà chúa yêu hoa, hoa chuốc vạ
Lòng thiền tụng niệm, niệm mưa sầu.
Chưa biết Đường Tăng ở trong cung làm cách nào để thoát được, xem tới hồi sau sẽ hiểu.
Lại nói Đường Tăng lo ngại buồn rầu theo quốc vương đến hậu cung, đã nghe thấy trống phách vang trời, lại ngửi thấy hương hoa nức mũi, cúi gục đầu, không dám ngửa mặt lên Hành Giả vui thầm trong bụng, đậu ở trên chỏm mũ tì lư, vận ánh sáng thần, trừng mắt lửa con ngươi vàng nhòm ngó, chỉ thấy hai ban thái nữ, đứng sắp hàng tựa như cung quảng lầu tiên, coi hơn cả hoa xuân trướng gấm.
Hành Giả thấy sư phụ tuyệt nhiên không màng tưởng đến những thứ ấy, ngầm chép miệng ngợi khen:
- Hòa thượng giỏi thay! Hòa thượng giỏi thay! Mình quàng gấm vóc lòng không thích, chân dạo quỳnh dao dạ chẳng mê.
Một lúc sau hoàng hậu, phi tần đỡ công chúa ra khỏi cung Chi Thước. Mọi người đón tiếp, đều hô to “Muôn tuổi! Muôn muôn tuổi!”.
Đường Tăng sợ hãi quá, run như sầu sấy, cuống quít không biết làm thế nào Hành Giả đã nhìn thấy rõ ở trên đỉnh đầu công chúa có lộ một chút yêu khí, nhưng cũng không đến nỗi hung ác lắm, liền vội vàng bò xuống mái tai Đường Tăng gọi bảo:
- Sư phụ ạ, đích thị là công chúa giả rồi!
Trưởng lão nói:
- Nếu là giả, làm thế nào mà bắt được nó hiện rõ bản tướng?
Hành Giả nói:
- Sẽ dùng phép thân bắt luôn nó ở đây!
Trưởng lão nói:
- Không nên! Không nên! Sợ làm vua kinh hãi, đợi khi nào vua và hoàng hậu lui bước, hãy giở phép ra!
Hành Giả nhất sinh là người nóng tính, khi nào dùng được, bèn thét to lên một tiếng, hiện rõ bản tướng, nhẩy ngay lên túm lấy công chúa quát mắng:
- Con nghiệt súc này ghê thật, mi lộng giả thành chân ở chốn này, chỉ nên yên mà hưởng thụ cũng đã tốt rồi, sao còn “được voi lại đòi tiên”, định lừa dối cả sư phụ ta, để phá chân dương người, cho thỏa tính dâm dục của mi?
Quốc vương ngơ ngác sợ hãi, hậu phi ngã dụi ngã xiêu, cung nga thái nữ đều chạy tán loạn, liều mạng trốn lẩn hết.
Tam Tạng lại càng cuống cả tay chân, run lập cập, ôm ghì lấy quốc vương, gọi bảo:
- Xin bệ hạ đừng sợ, đừng sợ, đó là đồ đệ tôi dùng phép thần phân biệt rõ thực dối đấy!
Yêu tinh thấy việc không xong, giật được tay ra, trút hết áo xiêm, rũ bỏ cả vòng xuyến, trâm hoa, chạy tuốt vào trong miếu thổ địa ở vườn ngự uyển, lấy ra một cái gậy ngắn như chiếc mỏ cối, quay mình lại đánh Hành Giả. Hành Giả đuổi theo đến tận nơi, cầm gậy sắt đánh luôn vào mặt nó.
Hai bên hò hét, đấu nhau ở trong vườn hoa, sau cả hai lại hóa phép thần thông, cưỡi mây khói, đánh nhau ở trên không trung, khiến bách tính trong toàn thành kinh hoảng, các quan trong triều ai nấy sợ run. Trưởng lão đỡ lấy quốc vương và nói:
- Xin bệ hạ đừng sợ, đừng sợ, truyền bảo cho đức bà và mọi người đừng sợ, công chúa của bệ hạ là kẻ giả biến làm thực, để đồ đệ tôi bắt sống nó sẽ rõ!
Trong đám phi tần có người to gan, thu cả quần áo vòng xuyến lại, đưa cho hoàng hậu xem và nói:
- Đây là quần áo và trang sức của công chúa, nay trút hết cả, để trần người ra, đánh nhau với vị hòa thượng, chắc là yêu tinh thật rồi.
Bấy giờ, phi hậu và mọi người mới tỉnh hồn lại, đều ngửa mặt nhìn lên trời.
Lại nói yêu tinh đánh nhau với Hành Giả tới nửa ngày trời, chưa rõ thua được Hành Giả buông cây gậy xuống, hô một tiếng “biến” tức thì một biến ra mười, mười biến ra trăm, trăm biến ra nghìn, nửa vùng trời, như trăn ngoi rắn lội, đành bừa vào yêu tà. Yêu tà cuống cả chân tay, hóa ra luồng gió mát chạy trốn lên trên mây biếc. Hành Giả đọc câu thần chú thu hết những cây gậy lại làm một, cưỡi mây sáng đuổi theo đến tận nơi, khi đến gần cửa Tây Thiên Môn, đã trông thấy tinh kỳ phất phới. Hành Giả lên tiếng quát to nói:
- Bớ những người canh cửa, ngăn chặn lấy yêu tinh, đừng cho nó chạy trốn!
Quá nhiên những vị canh cửa trời là Hộ Quốc Thiên Sư đem cả bốn vị đại nguyên súy họ Bàng, họ Lưu, họ Cẩu, họ Tất, cầm binh khí ra ngăn giữ. Yêu quái không thể tiến được, quay trở lại, cầm gậy ngắn, chống chọi với Hành Giả.
Hành Giả múa gậy sắt, vừa đón đánh vừa nhìn kỹ, thấy cây gậy ngắn đó, một đầu bịt, một đầu thon, coi hình dáng tựa như cái mỏ chày bèn thét to một tiếng quát hỏi:
- Nghiệt súc, cái mi dùng đó là cái binh khí gì mà dám đối địch với lão Tôn? Hãy chịu hàng ngay đi, khỏi để cây gậy này đánh vỡ hoa cái mi ra!
Yêu tinh nghiến răng lại nói:
- Mi không biết binh khí của ta ư? Hãy nghe đây:
Dương chi ngọc tốt gốc cây tiên
Mài giũa bao năm mới tạo nên.
Hỗn độn vừa chia, ta đã có,
Hồng mông mới có, mỗ đầu tiên.
Gốc nguồn không phái đồ phàm tục,
Cội rễ sinh ra tự thượng thiên.
Một thể sáng lòe hòa bốn tướng,
Năm hàng điềm lạ hợp ba nguyên.
Cùng nhau điện quế từ bao thuở,
Làm bạn cung thiềm đã mấy phen
Chỉ vị yêu hoa vào cõi tục,
Giả làm gái đẹp ở Tây Thiên
Cùng vua vui hưởng đời yên lặng,
Trông thấy Đường Tăng muốn kết duyên.
Mi nỡ lòng nào chia lứa bạn,
Liều thân tìm kiếm giở oai quyền?
Tiếng tăm binh khí này to thế
Hơn mi gậy sắt múa may quèn!
Cung Quảng dùng làm chày tán thuốc,
Đánh ai một cái chết quay liền.
Hành Giả nghe lời, khanh khách cười nhạt nói:
- Nghiệt súc nhãi con kia, mi đã ở trong cung thiền, sao không biết thủ đoạn của lão Tôn, mà còn dám huênh hoang ở đây? Hiện ngay bản tướng ra hàng đi, ta tha tính mạng cho.
Yêu quái nói:
- Ta biết mi là Bật Mã Ôn đã đại náo thiên cung hồi năm trăm năm trước đây, đáng lẽ ta nhượng mi là phải, nhưng cái việc ngươi phá nhân duyên của ta thù to bằng giết cha mẹ, ta phải đánh chết tên Bật Mã Ôn dối trời này mới được!
Hành Giả bực nhất về ba tiếng “Bật Mã Ôn”. Vừa nghe thấy mấy tiếng ấy, Hành Giả trong lòng rất giận, giơ gậy sắt đánh luôn vào mặt yêu tà múa cái chày đón đánh, hai bên lại đánh nhau dữ dội ở ngay của Tây Thiên Môn.
Yêu tinh đánh nhau với Hành Giả đến mười mấy hợp, thấy lối gậy của Hành Giả rất kín gọn, khó bề thắng nổi, liền đánh vờ một chầy, rồi tung người lên một cái, hóa ra muôn đạo ánh sáng vàng, chạy về hướng chính nam. Đại thánh đuổi theo. Chợt đến một quả núi cao, yêu tinh dừng ánh sáng vàng, chui tuột vào trong hang núi, không thấy đâu nữa Hành Giả lại sợ nó trốn về nước, hại ngầm Đường Tăng, liền nhận rõ phương hướng quả núi đó, rồi quay đường mây trở về.
Lúc bấy giờ vào khoảng giờ thân, quốc vương níu lấy Tam Tạng run lập cập kêu van:
- Thánh tăng cứu tôi với!
Các hoàng hậu, phi tần cũng đang lo sợ thì đại thánh từ trên từng mây bước xuống gọi to:
- Sư phụ ơi, lão Tôn đã về!
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không đứng im, đừng làm quốc vương kinh sợ. Ta hỏi con công việc công chúa giả, đầu cuối ra sao?
Hành Giả đứng ở ngoài cung Chi Thước, khoanh tay trước ngực nói:
- Công chúa giả là giống yêu tinh. Lúc ban đầu đánh nhau với lão Tôn nửa ngày, nó đánh không được lão Tôn liền hóa ra một đạo ánh sánh vàng, chạy đến một quả núi về hướng chính nam. Lão Tôn đuổi theo đến chân núi, không thấy đâu nữa. Chỉ sợ nó trở lại đây gây hại ngầm thầy, nên lão Tôn phải lập tức quay về.
Quốc vương nghe nói, níu lấy Đường Tăng hỏi:
- Công chúa giả là yêu tà rồi, vậy thì công chúa thực của trẫm bây giờ ở đâu?
Hành Giả trả lời:
- Để tôi bắt được công chúa giả đã, công chúa thực của ngài tự nhiên sẽ trở về.
Bọn hậu phi nghe thấy nói vậy, mới hết sợ hãi, mọi người đều tiến lên, lạy sụp nói:
- Trông ơn thánh tăng cứu cho công chúa thực của chúng tôi trở về cho rõ đen trắng, sẽ xin trọng tạ!
Hành Giả nói:
- Ở đây không phải chỗ chúng ta nói chuyện, hãy mời bệ hạ và sư phụ ra khỏi cung về trên điện, các vị đức bà trở về trong cung, cho triệu các sư đệ tôi là Bát Giới, Sa Tăng đến bảo hộ sư phụ tôi, tôi mới đi bắt yêu quái được.
Quốc vương y lời, cảm tạ khôn xiết rồi dắt tay Đường Tăng cùng ra khỏi cung, đi lên trên điện. Các hậu phi ai nấy về cung. Một mặt sai làm cỗ chay, một mặt sai người đi triệu Bát Giới, Sa Tăng.
Trong chốc lát, hai người đã tới Hành Giả nói rõ việc trước, bảo hai người gìn giữ sư phụ cho cẩn thận rồi lộn lên trên mây, bay lượn trên không trung, các quan ở trước điện, ai nấy đều chầu lên trời lễ bái.
Tôn đại thánh bay thẳng tới ngọn núi ở phương chính nam tìm kiếm. Số là yêu quái đó khi bại trận, chạy đến núi này, chui vào trong hốc, lấy những khối đá chặn ngang cửa, sợ hãi tê tái người, ngồi núp ở trong không dám ra nữa.
Hành Giả tìm lục một hồi, không thấy tung tích, rất đỗi sốt ruột, tay cầm quyết, miệng đọc châm ngôn, gọi cả Thổ Địa, Sơn Thần ở trong núi đến nơi tra hỏi.
Một lúc sau hai vị thần đã tới, khấu đầu nói:
- Chúng tôi không biết, nên không đi đón tiếp ngài, xin ngài tha tội cho.
Hành Giả nói:
- Không đánh các người đâu! Cho ta hỏi, quả núi này tên gọi là gì, chỗ này cao bao nhiêu yêu ma, nói thực ra ngay, sẽ tha tội cho!
Hai vị thần nói:
- Thưa đại thánh, núi này gọi là Mao Đình, trong núi có ba cái hang nhỏ, suốt từ xưa tới nay, không có yêu tinh. Đại thánh muốn tìm yêu tinh, thì theo đường sang Tây Thiên mới có.
Hành Giả nói:
- Lão Tôn đi đến nước Thiên Trúc bên Tây Thiên, quốc vương nước ấy có nàng công chúa bị yêu ma cắp đi, vứt xuống nơi đồng hoang, nó lại biến ra hình dùng công chúa, định lừa quốc vương, kết lầu hoa, gieo cầu kén phò mã. Ta đưa Đường Tăng đi đến dưới lầu, bị nó để tâm ném cầu tin Đường Tăng, muốn kết làm vợ chồng, toan lấy nguyên dương của Đường Tăng. Ta biết nên hiện rõ bản tướng bắt yêu quái ở ngay trong cung, nó liền trút hết quần áo, trang sức, cầm một cái chầy ngắn, như chầy tán thuốc, đánh nhau với ta nửa ngày, rồi hóa ra một trận gió mát trốn chạy, bị lão Tôn đuổi đến Tây Thiên môn, đánh nhau hơn mười hợp. Nó liệu chừng không thể thắng, lại hóa ra ánh sáng vàng trốn thẳng đến chốn này, thế rồi mất hút.
Hai thần nghe nói liền đưa Hành Giả đi tìm ở nơi ba cái hốc. Bắt đầu xem xét cái hố ở bên dìa núi, thấy có mấy con thỏ rừng sợ chạy tán loạn cả, rồi lên tìm đến một cái hố ở trên đỉnh núi chót vót, thấy có hai khối đá rất lớn chặn ngay lấy cửa hang. Thổ Địa nói:
- Yêu quái tất nhiên ở trong này, chui ngay vào mà tìm.
Hành Giả cầm cây gậy sắt bảy hòn đá ra. Yêu quái kia quả là ẩn náu ở bên trong, kêu lên một tiếng, nhảy tót ra bên ngoài, giơ chầy tán thuốc chạy lại đánh. Hành Giả múa cây gậy sắt lên ngăn chặn lại, làm cho sơn thần sợ chạy, thổ địa lùi lại sau; yêu quái thì miệng lủng bủng mắng nhiếc bọn sơn thần thổ địa.
- Ai bảo các ngươi dẫn y đến chỗ này lục soát?
Yêu tinh vừa chống đỡ, cố ngăn gậy sắt lại, rồi vừa đánh vừa chạy, nhảy lên không trung.
Đương lúc khẩn cấp thì trời đã xế chiều, Hành Giả càng hăng tiết, đánh rất rát, trong lòng tức bực không đánh được một gậy cho yêu tinh chết ngay. Chợt nghe thấy ở trong khoảng chín từng mây biếc, có người gọi hỏi:
- Đại thánh chớ quá tay! Chớ quá tay!
Hành Giả ngoảnh đầu lại nhìn, té ra là Thái Âm Tinh Quân, có Hằng Nga theo sau, đương hạ mây lành xuống ngay trước mặt.
Hành Giả vội vàng thu gậy sắt lại, nghiêng mình thi lễ nói:
- Thưa lão bà Thái Âm, ngài đi đâu thế! Lão Tôn có lỗi không khịp tránh lối.
Thái Âm nói:
- Con yêu tà đương đối địch với ngài đó, là con ngọc thỏ tán thuốc tiên ở trong cung Quảng Hàn của tôi đấy. Nó đã tự ý mở trộm khóa vàng cửa ngọc khuyết, trốn ra khỏi cung, đã một năm rồi. Tôi biết hiện nay nó gặp tai nạn hại đến tính mạng, nên lại phải đến đây cứu sống nó. Mong đại thánh nể già đây mà tha cho nó.
Hành Giả luôn miệng vâng dạ và nói:
- Không dám! Không dám! Thảo nào mà nó biết dùng chày tán thuốc! Té ra là một con ngọc thỏ. Lão bà Thái Âm chưa rõ việc nó đem nàng công chúa nước Thiên Trúc giấu đi, rồi lại biến ra công chúa, định rút hết nguyên dương của thánh tăng sư phụ tôi. Tội lỗi ấy, thực đã rành rành, đâu lại làm ngơ mà tha thứ nó được?
Thái Âm nói:
- Ngài vẫn chưa rõ. Nàng công chúa con quốc vương cũng không phải là người phàm, nguyên là nàng Tố Nga trong cung trăng. Mười tám năm trước, nàng đã đánh con ngọc thỏ một cái tát, rồi lại nhớ phàm trần xuống hạ giới, đầu thai vào chính cung hoàng hậu của quốc vương. Con ngọc thỏ vẫn mang mối thù cũ, cho đến năm kia cũng lén trốn xuống trần, bắt Tố Nga quẳng ra nơi đồng hoang. Nó lại muốn lấy Đường Tăng làm chồng, cái tội ấy thật là không nhỏ. May mà ngài để ý biết rõ thực giả, nên nó chưa làm thương tổn được sư phụ ngài. Mong rằng ngài nể đến tình tôi mà tha cho nó, tôi sẽ bắt nó mang về.
Hành Giả Cười nói:
- Nếu đã có nhân quả như vậy, lão Tôn cũng chẳng dám ngang bướng, có điều là ngài bắt con ngọc thỏ đi, e rằng quốc vương không tin, muốn phiền Thái Âm Tinh Quân cùng các cô tiên nga này bắt con ngọc thỏ dong đến nơi đó, cho quốc vương thấy được minh chứng, một là để tỏ rõ thủ đoạn của lão Tôn, hai là nói nguyên do việc xuống trần của cô Tố Nga, sau đó quốc vương trông thấy thân thể công chúa Tố Nga, mới hiểu rõ cái nghĩa báo ứng.
Thái Âm Tinh Quân y theo lời, lấy tay trỏ vào yêu tà nói:
- Nghiệt súc này, sao còn chưa hiện rõ bản thân đi theo ta?
Ngọc Thỏ lăn kềnh ra hiện rõ nguyên hình. Thực đúng là:
Môi hở răng nhọn, tai dài râu thưa. Mình tròn một khối lông như ngọc, chân choải nghìn non phớt tựa bay. Mũi để thò lò, hơn cả sương trong hòa phấn sáp; người tròn đỏ ánh, khác nào tuyết trắng điểm sơn thần. Rạp mình xuống đất, phau phau như một nắm tơ; vươn cổ lên trời, nõn nõn tựa chòm sợi bạc.
Hành Giả trông thấy, rất đỗi vui mừng, cưỡi từng mây đi trước dẫn lối. Thái Âm Tinh Quân dẫn các cô tiên Hằng Nga, dắt con ngọc thỏ, thẳng tới địa giới nước Thiên Trúc. Lúc bấy giờ vừa trên lầu canh. Quốc vương cùng Đường Tăng vẫn còn ở trên điện. Bát Giới, Sa Tăng và các quan đều ở dưới thềm. Còn đương bàn định lui chầu, mọi người đã thấy một đám mây khói ở hướng chính nam, sáng như ban ngày. Ai nấy ngửng đầu lên nhìn bỗng nghe thấy Tôn đại thánh lên tiếng gọi bảo:
- Nhà vua nướcThiên Trúc, xin bệ hạ mời các vị hoàng hậu phi tần ra mà xem. Người đứng dưới cây tràng phan là vị Thái Âm Tinh Quân trên cung trăng, hai bên là các cô tiên Thường Nga trong nguyệt điện. Con ngọc thỏ này chính là nàng công chúa giả của bệ hạ, đã hiện chân tướng ra đấy.
Quốc vương vội gọi hoàng hậu, phi tần cùng cung nga thái nữ mọi người đến chầu lên trời bái vọng. Đường Tăng cùng các quan văn võ cũng đều nhìn lên trên không cảm tạ. Các hộ trong toàn thành, không một nhà nào không bày hương án, khấu đầu niệm Phật. Đương khi mọi người nhìn xem, Trư Bát Giới đã lại ngứa nghề, nhịn không được, nhảy lên trên không, ôm chầm lấy nàng tiên mặc xiêm nghê, nói:
- Chào chị, tôi với chị là chỗ quen biết cũ, chúng mình đùa bỡn một lúc đi.
Hành Giả tiến lên, túm lấy Bát Giới, tát cho hai cái, quát mắng:
- Mi là cái đồ ngốc tục tằn, ở đây là nơi thế nào, mà dám giở trò ấy ra?
Bát Giới nói:
- Khoác tay đi nhởn một tý thôi mà!
Thái Âm Tinh Quân bèn sai quay ngay tràng phan, cùng các cô Thường Nga bắt lấy ngọc thỏ, đi thẳng lên cung trăng.
Hành Giả túm lấy Bát Giới nhảy xuống đất. Quốc vương ở trên điện tạ ơn Hành Giả. Lại nhân tiện hỏi đến việc lúc trước.
- Nhờ đại pháp lực của thần tăng bắt được công chúa giả rồi, còn công chúa thực của trẫm hiện nay ở xứ sở nào vậy?
Hành Giả nói:
- Nàng công chúa thực của ngài cũng không phải là người phàm trần, chính là cô tiên Tố Nga ở trong cung trăng, vì mười tám năm trước, nàng có đánh con ngọc thỏ một cái tát, lại nhớ phàm trần xuống hạ giới đầu thai vào chính cung của ngài để sinh ra làm người, con ngọc thỏ kia vẫn căm tức thù cũ, vì thế năm ngoái nó mới mở trộm khóa vàng của ngọc khuyết trốn xuống đây, bắt nàng Tố Nga đem quẳng ra chốn đồng hoang, rồi nó trá hình lừa ngài. Đoạn nhân quả này chính miệng Thái Âm Tinh Quân vừa nói cho tôi nghe. Ngày nay đã từ bỏ được cái giả, ngày mai sẽ mời ngài ngự giá đi tìm người thực.
Quốc vương nghe nói, trong lòng hổ thẹn, không ngăn được nước mắt ròng ròng hai bên má nói:
- Con ơi! Cha lên ngôi từ thuở nhỏ, ngay cửa thành cũng chưa hề ra tới, bây giờ bảo cha đi tìm con ở đâu?
Hành Giả cười nói:
- Xin ngài không nên phiền não. Công chúa nhà ngài hiện nay ở chùa Cấp Cô Lát Vàng, giả làm điên rồi. Ngày hôm nay hãy tạm nghỉ, đến ngày mai tôi sẽ trả lại công chúa thực cho ngài.
Các quan lại vái lạy tâu bày:
- Xin chúa thượng hãy thư tâm. Mấy vị thần tăng đây, đều là chư phật đi mây về gió, hẳn biết việc đã qua và việc chưa tới, ngày mai xin phiền các vị thần tăng cùng đi tìm kiếm, sẽ rõ đầu đuôi.
Quốc vương y lời, liền mời bốn thầy trò lên đình Lưu Xuân ăn cơm rồi nghỉ ngơi. Lúc đó đã gần canh hai, mọi người ngủ yên một đêm.
Đêm hôm ấy, quốc vương trút hết khí tà ma, tinh thần thêm hăng hái, vừa canh mới canh năm ba điểm, đã ra ngự triều rồi. Liền đó sai đi mời bốn thầy trò Đường Tăng, đền bàn việc đi tìm công chúa.
Đường Tăng theo đến triều đường làm nghi lễ, bọn đại thánh ba người cùng nhau lên tiếng chào hỏi.
Quốc vương nghiêng mình nói:
- Hôm qua ngài đã cho biết việc công chúa, dám phiền thần tăng đi cứu về cho.
Đường Tăng nói:
- Công chúa hiện đang bị nhốt ở chùa Lát Vàng.
Quốc vương hỏi:
- Chùa Lát Vàng cách thành này bao nhiêu xa?
Tam Tạng nói:
- Chỉ sáu mươi dặm đường.
Quốc vương liền truyền chỉ:
- Giao hai cung đông và tây coi điện, quan Thái Sư chưởng triều coi việc nước, trẫm cùng chính cung hoàng hậu đem các quan và bốn vị thần tăng đến chùa đón công chúa.
Tức thì truyền sắp xe, cùng nhau ra khỏi triều môn, duy có Hành Giả thì đi trên mây, vặn mình một cái, đã đến chùa trước rồi. Các sư vội vàng quỳ gối đón tiếp và nói:
- Khi lão gia gia ra đi, cùng đi bộ với mọi người, ngày nay sao ngài lại ở trên trời giáng xuống?
Hành Giả cười nói:
- Vị sư già nhà các ngươi đâu? Mời sư cụ ra đây, bày hương án đón xe vua. Vua và hoàng hậu, cùng các quan và sư phụ tôi sắp đến đấy.
Các sư không biết rõ tình ý, tức thì đi mời sư già. Vị sư già trông thấy Hành Giả, rạp mình lạy xuống nói:
- Lão gia, công việc của công chúa thế nào?
Hành Giả đem các việc công chúa giả gieo cầu, muốn lấy Đường Tăng và Thái Âm Tinh Quân bắt ngọc thỏ mang đi như thế nào, nói hết lại một lượt. Vị sư già lại cúi đầu lễ tạ Hành Giả đỡ dậy nói:
- Đừng lễ nữa, đừng lễ nữa. Sắp sửa ngay để đón vua!
Bấy giờ các sư mới biết người bị nhốt ở phòng sau là một cô gái, ai nấy đều mừng mừng sợ sợ, vội vàng sắm sửa hương án, đặt bày ở ngoài cửa chùa, mặc áo cà sa, khua chuông đánh trống đợi xa giá nhà vua. Không bao lâu, thánh giá tới nơi. Quả nhiên là:
Phơi phới mây lành đầy vẻ đẹp
Một ngôi chùa cổ chốc thêm hương.
Nghìn năm chói lọi êm sông bể,
Muôn thuở huy hoàng sáng Võ Thang.
Cây cối thấm ơn thêm vẻ đẹp,
Cỏ hoa nhuần đức nức mùi thơm.
Từ xưa Trưởng Giả còn ghi dấu
Mừng thấy nhà vua đến bảo đường.
Quốc vương đến ngoài cửa chùa, trông thấy các sư nghiêm trang chỉnh tề, phủ phục đón tiếp, lại đã thấy Tôn Hành Giả đứng ở quãng giữa rồi.
Quốc vương liền nói:
- Thần tăng làm thế nào mà đến được trước?
Hành Giả cười nói:
- Lão Tôn chỉ sẽ vặn mình một cái là đến nơi rồi, các vị thì phải đi đến nửa ngày.
Tiếp sau bọn Đường Tăng cũng tới nơi. Trưởng lão đưa vua đến gian phòng ở mé sau, thấy công chúa vẫn đương giả điên nói nhảm. Sư già quỳ xuống trỏ bảo:
- Người ở trong phòng này tức là công chúa bị gió thổi lại hồi năm kia.
Quốc vương liền sai mở cửa; tức thì khóa sắt mở ra, cánh cửa vừa hé, quốc vương cùng hoàng hậu trông thấy công chúa, nhận rõ hình dùng, chẳng ngại nhơ bẩn, đi tới gần ôm chầm lấy và nói:
- Con gái tôi khổ sở quá! Làm sao mà số phận hẩm hiu, cơ cực thế này?
Bấy giờ cha mẹ, con cái gặp nhau, xiết bao nỗi cảm động. Ba người ôm nhau than khóc một hồi, kể nỗi biệt ly. Quốc vương liền sai nấy nước thơm, để công chúa tắm gội, thay xiêm áo lên xe về nước.
Hành Giả lại khoanh tay nói với quốc vương:
- Quả núi này gọi là Bách Cước Sơn. Gần đây thấy nói có rết thành tinh, đêm khuya hại người, kẻ đi người lại rất là không tiện. Tôi thiết tưởng chỉ có gà mới trừ được rết, nên chọn lấy độ nghìn đôi gà trống lớn, thả vào trong núi này, trừ giống độc ấy, rồi đổi tên cho quả núi này, ban ra một đạo sắc, để trả ơn nhà sư ở đây đã nuôi nấng công chúa.
Quốc vương rất mừng xin vâng theo. Rồi đó sai quan vào thành lấy gà ra, lại đổi tên núi là Bảo Hoa, hạ chỉ cho bộ công lo liệu việc làm chùa, cho phong hiệu là “Ban sắc dựng chùa Cấp Cô Lát Vàng ở núi Bảo Hoa”. Lại phong sư già ở đấy là “Bảo quốc tăng quan”, đời đời nối nghiệp, cấp bổng ba mươi sáu thạch.
Các sư đều cảm tạ, tiễn xa giá về triều. Công chúa vào cung, mọi người ra mắt, đặt bày yến tiệc, để mừng công chúa giải buồn. Mẹ con hậu phi lại đoàn viên sum họp, vua tôi quốc vương cũng mừng rỡ, yến ẩm suốt đêm.
Sáng hôm sau quốc vương truyền thờ vẽ truyền thần hình dùng bốn thầy trò thánh tăng thờ phụng ở trên lầu Hoa Di. Lại bảo công chúa vận trang phục mới ra điện tạ ơn bốn thầy trò Đường Tăng có công cứu mệnh. Tạ ơn xong, Đường Tăng cáo từ sang Tây. Quốc vương nhất định cố giữ lại, đặt yến tiệc to, ăn luôn tới năm sáu ngày liền. Chú ngốc thực là thỏa thích, tha hồ no say căng bụng. Quốc vương thấy các vị nặng lòng lạy Phật, giữ thế nào cũng không được, bèn sai lấy hai trăm đĩnh vàng bạc, một khay vật báu để tạ ơn. Bọn thầy trò không nhận gì hết. Vua lại truyền sắp xe loan, mời lão sư phụ ngự lên, sai các quan đưa tiễn. Các hậu phi và thần dân mọi người đều cúi đầu tạ ơn. Khi xe đến đường cái sang tây, các sư đưa chân vẫn không chịu trở lại.
Hành Giả thấy những người đi tiễn không muốn trở về, bất đắc dĩ phải bắt tay quyết, quay về phương tốn thổi hơi tiên khí, cho nổi lên một trận gió mù tối, khiến cho những người đi tiễn ai nấy đều lóa mắt, bấy giờ mới thoát ra mà đi được. Đó chính là:
Tắm gội công ơn còn bản tính
Xa lìa vàng bạc rõ chân như
Chưa biết bước đường đi rồi ra thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Lại nói thầy trò Đường Tăng dùng phép ngăn bọn người đi tiễn. Mọi người thấy gió đen nổi lên, rồi không thấy thầy trò Đường Tăng đâu nữa, cho là Phật sống xuống phàm trần, cúi đầu trở về. Bọn thầy trò đi sang Tây, chính vào lúc xuân qua hạ tới.
Nói chẳng xiết chuyện ngày đi đêm nghỉ, vượt núi qua đèo. Đi đường bình yên vô sự đã được nửa tháng. Đằng trước mặt lại thấy một tòa thành, Tam Tạng gọi hỏi:
- Đồ đệ, đây lại là nơi nào thế?
Hành Giả nói:
- Không biết! Không biết!
Bát Giới cười nói:
- Đường này anh đã đi qua, sao lại nói không biết? Hay lại có điều gì nhiêu khê, cố ý giả vờ không biết để trêu cợt chúng tôi đấy?
Hành Giả nói:
- Chú ngốc này không hiểu gì hết! Tuy đã đi qua lối này mấy lần, nhưng lúc ấy chỉ ở mãi trên chín tầng mây, trở đi trở lại đều là cưỡi mây, có xuống dưới đất đâu? Việc chẳng hệ trọng, tra xét làm gì, cho nên mới không biết. Có việc gì nhiêu khê mà phải giễu cợt chú?
Vừa đi vừa chuyện vãn, chốc đã tới nơi.
Hành Giả xuống ngựa, qua cầu treo, đi vào mé trong cửa.
Trên phố dài, thấy hai ông già ngồi nói chuyện ở dưới hiên.
Tang Tạng nói:
- Đồ đệ, chúng con đứng chờ giữa phố, gục cả đầu xuống, không được bừa bãi, để ta đến dưới hiên, hỏi tên địa phương này.
Bọn Hành Giả đều vâng lời đứng im.
Trưởng lão mới tới gần hai ông già chắp tay chào hỏi:
- Thưa các lão thí chủ, bần tăng có lời chào.
Hai ông già ấy đương ngồi ở nơi đó nói chuyện phiếm, tán tỉnh nào những chuyện hưng vong, được mất, ai thánh ai hiền, sự nghiệp anh hùng thuở trước bây giờ còn đâu, thật đáng thương tiếc, chợt nghe thấy có tiếng chào hỏi, liền đáp lễ lại và nói:
- Trưởng lão muốn hỏi gì?
Tam Tạng nói:
- Bần tăng từ phương xa đến bái Phật tổ, vừa đến quý phương, không biết xứ ta đây gọi là gì? Nơi này có chư ông chư bà làm phúc, xin một bữa cơm chay?
Một ông già nói:
- Xứ chúng tôi đây là phủ Đồng Đài, sau phủ có một huyện gọi là huyện Địa Linh. Trưởng lão muốn ăn cơm chay, không cần phải đi xin, cứ đi qua cái phố Nam Bắc này, có một cái nhà lầu kiểu hổ ngồi, tọa tây, hướng đông, đấy là nhà ông Khấu viên ngoại, Trước cửa nhà ông ấy có treo tấm biển “Muôn sư không cản”. Ngài là sư ở phương xa, hẳn được tiếp đãi tử tế. Thôi đi! Thôi đi! Đừng làm ngắt câu chuyện của chúng tôi.
Tam Tạng quay về nói với Hành Giả:
- Ở đây là phủ Đồng Đài, huyện Địa Linh, hai ông già ấy nói qua phố này có một cái lầu kiểu hổ ngồi, hướng đông là nhà ông Khấu viên ngoại, trước cửa treo một cái biển “Muôn sư không cản”, họ bảo ta đến đấy mà xin cơm chay.
Sa Tăng nói:
- Tây Phương là đất của nhà Phật, quả có những nhà nuôi sư. Ở đây chỉ là phủ huyện, bất tất phải đi trình quan văn, chúng mình đến đấy xin bữa cơm chay, ăn xong sẽ đi.
Trưởng lão cùng ba người thong thả đi trên đường phố, làm cho người hai bên phố đều sợ hãi, nghi kỵ, quây trước quây sau để dòm xem tướng mạo.
Trưởng lão dặn bảo bọn đồ đệ phải ngậm miệng, cứ nhắc luôn:
- Chớ bừa bãi! Chớ bừa bãi!
Ba người đều gục đầu xuống, không dám nhìn lên. Đi hết chỗ ngoặt, quả có một đường phố lớn Nam Bắc.
Đương đi, trông thấy một tòa nhà lầu kiểu hổ ngồi, bức vách trong nhà có treo một tấm biển lớn viết bốn chữ “Muôn sư không cản”.
Tam Tạng nói:
- Bên Phương Tây đất Phật, kẻ hiền người ngu đều không biết dối trá. Nghe hai ông lão nói, ta vẫn không tin, đến đây mới biết là thực.
Bát Giới thô lỗ muốn vào ngay.
Hành Giả nói:
- Chú ngốc hãy khoan! Đợi có người đi ra, hỏi xem thế nào, mới có thể vào được.
Sa Tăng nói:
- Anh cả nói có lý lắm, sợ một khi không rõ trong ngoài, làm cho thí chủ phiền não.
Mọi người buộc ngựa và để hành lý ở ngoài cửa. Lát sau có một người đầy tớ tay cầm một cái cân, một cái làn, ở trong đi ra, thình lình trông thấy, quăng ráo ra đấy, chạy lộn trở lại trình nói:
- Thưa ông chủ, ở bên ngoài có bốn vị sư dị dạng đến đấy.
Ông viên ngoại tay chống gậy, đang đi tản bộ ở trong sân, miệng lâm râm niệm Phật, nghe thấy người báo, liền buông gậy xuống, đi ra đón tiếp. Trông thấy bốn người, ông không sợ, nói ngay:
- Xin mời vào! Xin mời vào!
Tam Tạng lễ phép theo vào. Ông viên ngoại dẫn lối đi qua cái ngõ đến một tòa nhà và nói:
- Đây là nhà trên, chính là nơi thờ Phật, giảng kinh, ăn chay, tiếp đãi các vị lão gia; dưới kia là nơi người nhà đệ tử ở.
Tam Tạng ngợi khen khôn xiết, liền lấy áo cà sa mặc vào đi lễ Phật, cất bước lên chùa ngắm cảnh.
Trưởng lão rửa sạch tay, thắp tuần hương, cúi đầu lễ Phật đoạn quay lại làm lễ chào ông viên ngoại.
Ông viên ngoại nói:
- Hãy khoan, xin mời ngài đến nơi giảng kinh nói chuyện.
Trưởng lão đến nơi, vừa toan làm lễ. Ông viên ngoại vội đỡ lại và nói:
- Xin cởi áo Phật!
Trưởng lão cởi áo cà sa, cùng làm lễ tương kiến với ông già viên ngoại. Ông già viên ngoại chào hỏi bọn Hành Giả, gọi người buộc ngựa cho ăn, đem hành lý để vào trong hiên, xong đâu đấy, mới hỏi thăm đến lai lịch.
Tam Tạng nói:
- Bần tăng ở bên Đông Độ, vua nhà Đại Đường khâm sai đến yết Linh Sơn ở quý phương ta đây, bái phật cầu chân kinh. Nghe nhà cụ đây kính tăng, cho nên đến bái kiến, xin một bữa cơm chay rùi lại đi.
Viên ngoại mừng rỡ, cười vui vẻ nói:
- Đệ tử tên gọi là Khấu Hồng, tên chữ là Đại Khoan, năm nay sáu mươi tư tuổi. Từ năm bốn mươi tuổi đã xin hứa nuôi chay vạn nhà sư, thì mới làm lễ viên mãn, nay đã nuôi được hai mươi bốn năm, có một quyển sổ ghi chép việc nuôi sư. Hôm nay vô sự, đem sổ ghi nuôi sư tính cộng lạ, tất cả đã được chín nghìn chín trăm chín mươi sáu vị sư, chỉ còn thiếu có bốn người, chưa được viên mãn. Ngày nay may sao trời giáng bốn vị lão sư, cho vừa tròn số một vạn nhà sư, xin ngài để lại quý danh. Dù sao cũng xin thong thả ở chơi một tháng, đợi làm lễ viên mãn xong, đệ tử sẽ sắp kiệu, ngựa đưa lão sư lên núi. Từ đây đến Linh Sơn chỉ còn có tám trăm dặm đường, không xa mấy nữa.
Tam Tạng nghe nói, rất đỗi vui mừng tạm nghe lời ở lại.
Mấy người nhà của viên ngoại, vào cả nhà trong lấy củi, kén nước, vo gạo, rửa chè, sắp sửa bữa ăn, làm kinh động đến bà vợ viên ngoại. Bà ta liền hỏi:
- Nhà sư ở đâu đến mà khẩn cấp vậy?
Lũ đầy tớ nói:
- Vừa có bốn vị cao tăng, cụ nhà ta hỏi thăm, các vị ấy nói là vua Đại Đường hoàng đế bên Đông thổ sai đi tới Linh Sơn bái cầu đức Phật tổ, đến địa phương ta đây không biết đã đi bao nhiêu dặm đường rồi. Cụ nhà mình bảo là trên trời ban xuống, sai chúng tôi đi làm gấp cơm chay, để khoản đãi.
Bà già đó nghe nói cũng mừng, gọi hầu gái:
- Lấy quần áo cho ta mặc, ta cũng ra xem nào?
Lũ đầy tớ nói:
- Thưa cụ bà, chỉ có một vị coi được, còn ba vị kia, hình dùng sao mà xấu thế!
Bà già nói:
- Chúng bay không biết, ai mà hình dùng xấu xí, cổ quái, hẳn là người trời dáng xuống hạ giới. Đi ra bảo ngay cho ông nhà ta biết.
Bọn đầy tớ chạy đến nhà tụng kinh nói với viên ngoại:
- Cụ bà đã đến, muốn ra chào vị lão gia bên Đông Độ.
Tam Tạng nghe nói liền đứng dậy bước xuống.
Bà lão đến trước nhà, ngước mắt nhìn thấy Đường Tăng tướng mạo hiên ngang, phong tư anh tuấn, ngoảnh lại nhìn thấy bọn Hành Giả ba người hình dáng khác phàm, tuy đã biết là người trên trời xuống hạ giới, nhưng vẫn thấy có phần sợ sệt, vội quỳ xuống lạy.
Tam Tạng vội vàng đỡ dậy nói:
- Làm phiền lão bà hỏi thăm đến!
Bà già gạn hỏi viên ngoại rằng:
- Bốn vị sư phụ, sao lại không ngồi cùng nhau?
Bát Giới chẩu mồm ra nói:
- Ba chúng tôi là đồ đệ!
Ôi! Y nói một tiếng, khác nào tiếng hùm gầm thét nơi rừng sâu, bà già đó lại càng sợ hãi.
Đương nói chuyện, lại thấy một tên gia đồng đến báo:
- Hai chú đã cũng ra đấy!
Tam Tạng vội ngoảnh ra nhình, té ra là hai người thư sinh tuổi trẻ.
Hai người thư sinh ấy đi lên nhà tụng kinh, sụp lạy xuống trước trưởng lão.
Tam Tạng vội vàng đáp lễ. Viên ngoại tiến lên ngăn lại nói:
- Đây là hai thằng cháu nhà tôi, tên gọi là Khấu Lương, Khấu Đồng, ở trong thư phòng, đọc sách mới ra đấy. Các cháu chưa ăn cơm trưa, thấy các vị lão sư giáng lâm, cho nên đến bái yết.
Tam Tạng mừng nói:
- Quý hóa! Quý hóa quá! Chính là: làm nhân, nhà cửa thành sang đẹp; đọc sách, con em mới giỏi ngoan.
Hai cậu thư sinh trình lên phụ thân rằng:
- Các vị lão gia đây ở phương nào đến thế?
Viên ngoại cười nói:
- Ở mãi xa xôi lắm, từ đất Nam Thiêm Bộ châu bên Đông Thổ, khâm sai đến Linh Sơn bái Phật cầu kinh.
Các cậu học trò nói:
- Chúng tôi xem trong bộ Sự Lâm Quảng Ký thấy nói khắp thiên hạ có bốn bộ châu lớn. Ở chúng tôi đây gọi là Tây Ngưu bộ châu, còn có Đông Thắng Thần châu nữa. Từ Nam Thiêm Bộ châu đến đây, không biết phải đi mất bao nhiêu năm?
Tam Tạng cười nói:
- Bần tăng đi đường, kéo dài ngày tháng rất nhiều, chính đi thì chẳng được bao nhiêu ngày. Thường gặp ma thiêng quỷ dữ, muôn đắng nghìn cay, đều trông cậy vào ba đồ đệ bảo hộ. Tổng cộng đến mười bốn lần nắng rét, mới đến được quý xứ ta đây.
Các cậu học trò nghe lời, ngợi khen khôn xiết nói:
- Thực là vị thần tăng! Thực là vị thần tăng!
Nói chưa dứt lời, đã thấy bốn em nhỏ đến mời:
- Cơm đã làm xong, xin mời lão gia đi thụ trai.
Viên ngoại bảo vợ cùng con gái vào nhà trong, lão đưa bốn người đến phòng chay ăn cơm. Ở đấy bày biện rất tề chỉnh, thấy những bàn ăn thếp vàng nuột, ghế ngồi sơn then bóng, đằng trước mặt có mâm bồng ngũ quả, đều là kiểu thời trang do tay thợ khéo làm nên Hàng thứ hai đặt năm khay rau ghém, hàng thứ ba bày năm đĩa củ súng, hàng thứ tư đặt nhiều món ăn nhẹ, thức nào cũng ngon lành, món gì cũng thơm phức: canh chay, cơm trắng, bánh nướng, nem chua, chát chát cay cay, khói xông nghi ngút, thẩy đều vừa miệng, có thể ăn no. Bảy tám người đồng bộc, đi lại chạy hầu, bốn năm người đầu bếp chẳng lúc ngơi tay, người nào múc canh cứ múc canh, xới cơm cứ xới cơm, kẻ lại người đi như mắc cửi. Trư Bát Giới cứ mỗi bát đánh lẻm một miếng, bốn thầy trò tha hồ thỏa thích ăn một bữa. Tam Tạng đứng dậy, tạ ơn viên ngoại cho ăn, rồi muốn xin ra đi.
Viên ngoại giữ lại nói:
- Lão sư, mời ngài thư lại mấy ngày. Thường có câu “Khởi đầu dễ dãi sau mới khó khăn”, chỉ đến khi tôi làm xong lễ viên mãn, mới dám để ngài lên đường.
Tam Tạng thấy chủ nhà lòng thành ý tốt, chẳng biết làm thế nào đành phải ở lại.
Mấy thầy trò đã ở lại luôn bảy tám ngày trời, ông viên ngoại mới mời hai mươi bốn vị sư mộ đạo người bản xứ, lập một đàn trường viên mãn, bọn tăng viết sớ điệp đến ba bốn ngày, chọn được giờ lành, mở đầu việc Phật. Ở đây chẳng khác gì bên Đại Đường, cũng hương hoa cúng dạng, đàn sáo trống chuông, kệ kinh sớ điệp.
Ba thừa diệu pháp rất tinh vi.
Nhất Nhị Sa Môn đều thế cả.
Lễ bái luôn ba ngày liền. Đường Tăng nóng ruột nghĩ đến Lôi Âm, quyết chí ra đi, lại xin từ biệt.
Viên ngoại nói:
- Lão sư có ý đòi đi, có lẽ vì việc Phật bận rộn suốt ngày, chúng tôi có nhiều điều sơ xuất, ngài có ý quở trách chăng?
Tam Tạng nói:
- Quấy quả nhà cụ đây, không biết lấy gì báo đáp, đâu dám trách móc! Chỉ vì khi xưa đức thánh quân tiễn chân tôi ra khỏi cửa quan, người có hỏi bao giờ trở về, tôi trót lỡ miệng nói là ba năm, dè đâu đường đi kéo dài, tới nay đã mười bốn năm ròng! Đi lấy kinh chẳng biết có hay không, đến khi về lại phải mười hai, mười ba năm, sai trái thánh chỉ, tội để đâu hết. Mong cụ viên ngoại để cho bần tăng đi, khi nào lấy được kinh trở về, lại trở vào nhà ta đây ở ít lâu, chẳng hơn ư?
Bát Giới nhịn không được, kêu to nói:
- Sư phụ cũng không biết lựa theo ý muốn, nể nang người ta! Lão viên ngoại là nhà cự phú, đã phát nguyện nuôi sư, nay đã viên mãn, vả chăng người ta hết lòng giữ lại, có ở hằng năm cũng không hề chi, sao cứ nằng nặc đòi đi? Bỏ cả những thứ bữa cơm ngon lành sẵn sàng không ăn, để đi ăn mày từng nhà làm gì!
Trưởng lão gầm thét lên quát mắng nói:
- Cái đồ bị thịt chỉ có biết ăn, không còn nghĩ xa nghĩ gần gì hết! Thật là phường súc sinh vai u thịt bắp, giá áo túi cơm. Chúng con đã tham, sân, si như vậy, ngày mai ta sẽ đi một mình cũng được.
Hành Giả thấy sư phụ đã giận biến sắc mặt, liền túm lấy Bát Giới tống vào đầu một quả, mắng:
- Đồ ngốc không biết hay dở, làm cho sư phụ mắng lây cả chúng tôi!
Sa Tăng cười nói:
- Đánh là phải! Đánh là phải! Đã bảo đừng có nói chọc tức người ta mà vẫn cứ nói chõ.
Chú Ngốc thở phì phà phì phò, đứng ra một bên, không dám nói nữa.
Lão viên ngoại thấy thầy trò họ phát cáu, vẫn cứ hớn hở tươi cười nói:
- Xin lão sư đừng nóng nảy, hôm nay ngài cứ thung dùng, đến ngày mai tôi sẽ sắm sửa cờ trống mời mấy người họ hàng làng xóm, tiễn đưa các vị lên đường.
Đương bàn cãi thì bà già đi ra nói:
- Lão sư phụ, đội ơn ngài đã quá bộ đến tệ xá, không nên cố chối từ, hãy ở lại mấy hôm đã!
Tam Tạng nói:
- Chúng tôi ở đây đã nửa tháng rồi.
Bà già nói:
- Nửa tháng đó là công đức của viên ngoại nhà tôi, già đây có ít tiền riêng may vá được, cũng muốn nuôi các vị nửa tháng nữa.
Nói chưa dứt lời, anh em Khấu Đống lại đi ra nói:
- Thưa bốn vị lão gia, cha chúng cháu nuôi sư đã hơn hai mươi năm, chưa hề gặp được người tốt. Ngày nay may được viên mãn, có bốn vị hạ giáng, thực là lều gianh rạng vẻ. Chúng cháu trẻ tuổi không biết nhân quả, thường nghe người ta nói “Ông tu ông được, bà tu bà được, không tu không được”. Gia phụ và gia mẫu chúng cháu đều thành tâm dâng lễ bạc, chính là đều cầu được chút nhân quả, hà tất phải từ chối? Cả đến anh em chúng cháu cũng dè sẻn được ít tiền làm lễ mọn đưa tiễn, chỉ mong được cúng dạng lão gia nửa tháng rồi mới tiễn lão gia lên đường.
Tam Tạng nói:
- Thịnh tình của cụ ông, cụ bà nhà, ta còn chưa dám nhận, đâu còn dám mong sự quá yêu của các cậu! Nếu chúng tôi không đi thì chậm trễ hạn vua, không tránh khỏi tội chết được.
Bà già và hai con thấy bọn họ cố ý không chịu ở, cũng đâm ra cáu kỉnh, nói:
- Mình có lòng tốt giữ họ, họ lại cố ý đòi đi như vậy! Thôi, muốn đi thì cứ việc mà đi, nhiều lời nọ kia làm gì!
Mấy mẹ con quay ngoắt trở vào.
Bát Giới không giữ được nữa, lại nói với Đường Tăng:
- Sư phụ không nên quá quắt như vậy! Thường có câu: “Lưu người lại, thêm tai hại”. Chúng mình cứ ở lại một tháng nữa, để cho mẹ con họ phỉ lòng ước nguyện, vội vàng làm gì?
Đường Tăng lại thét lên một tiếng quát mắng. Chú Ngốc chính mình lại vả vào miệng mình hai cái và nói:
- Hừ! Hừ! Hừ! Đã bảo im mồm lại cứ nói mãi!
Hành Giả và Sa Tăng ở bên cạnh, khúc khích cười thầm. Đường Tăng lại quát mắng Hành Giả:
- Mi cười cái gì?
Liền cầm quyết toan đọc bài chú khẩu cô nhi Hành Giả sợ hãi vội quỳ xuống nói:
- Sư phụ, con có cười đâu, con có cười đâu! Xin thầy đừng đọc, đừng đọc!
Lão viên ngoại lại thấy thầy trò gây chuyện lẫn nhau, không dám giữ ở lại nữa liền nói:
- Lão sư không nên to tiếng, sớm mai sẽ tiễn người lên đường.
Lão liền ra khỏi nhà giảng kinh, dặn dò người tư thư viết cho một trăm tờ thiếp danh mời hết thân thích, làng xóm, sáng mai đi tiễn chân vị lão sư bên Đường Triều sang Tây. Một mặt gọi người đầu bếp sắm sửa làm việc tiễn chân. Một mặt gọi người quản gia khâu lấy hai mươi bốn cờ hoa, mời một phường sênh tiền, đánh trống, thổi sáo, múa nhạc mời; các vị hòa thượng ở chùa Nam Lai, mời các vị đạo sĩ ở quán Đông Nhạc, hẹn đến giờ tị ngày mai đều có mặt. Mọi người nhận việc, vâng mệnh lui ra. Một lúc sau, trời đã tối, ăn cơm chiều xong, ai nấy đi ngủ. Chỉ còn thấy:
Mấy tiếng vạc bay qua xóm vắng,
Trên lầu chuông trống vắng truyền xa.
Sáu đường ba chợ người yên tĩnh,
Muôn hộ nghìn trang cánh tối nhoà.
Gió mát trăng trong hoa bỡn bóng,
Sao thưa sông bạc, bóng mê hoa.
Cuốc kêu khắc khoải đêm khuya vắng
Trời đất mung lung phẳng lặng tờ!
Mới vào quãng canh ba canh tư, các gia đồng trông nom công việc đều đã dậy sớm, đi mua các thứ đồ vật. Nào là người sửa soạn tiệc ăn, rối rít ở trong bếp; người khâu cờ hoa, ồn ào ở trên nhà; người đi mời sư, đạo, chạy ngược chạy xuôi; người đi gọi phường trống hớt hơ hớt hải; người đưa thiếp danh vào đây ra đó; người sắm ngựa kiệu, tiếng ơi ới gọi thưa nhộn nhịp từ nửa đêm cho đến sáng rõ. Vừa khoảng giờ tị, các việc đã xong cả.
Lại nói thầy trò Đường Tăng dậy sớm, đã có sẵn một bọn người đến hầu hạ.
Trưởng lão sai bảo thu xếp hành lý, đóng yên cương ngựa. Chú Ngốc nghe nói sắp đi, lại trề môi bĩu mỏ, càu nhà càu nhàu, nhặt nhạnh các thứ đồ dùng, xếp cả vào trong tay đẫy. Sa Tăng đóng yên ngựa, giữ dây cương đứng đợi Hành Giả cầm cái gậy chín vòng đưa vào tay sư phụ. Đường Tăng đeo túi quan văn ở trước ngực, rõ ràng sắp sửa ra đi.
Viên ngoại mời mọi người đến cả ngôi nhà lớn ở mé sau, ở đấy đã đặt bày yến tiệc long trọng gấp mấy những bữa thiết đãi ở nhà trai đường.
Trưởng lão đương chào mời viên ngoại, đã thấy gia đồng vào báo:
- Khách đã đến đủ!
Khách mời đến đều là người xóm đông lẫn tây, cậu vợ, chồng, dì, em rể, chồng chị, lại có cả mấy nhà quen thuộc vẫn nuôi sư, bạn bè cùng niệm Phật, đều xúm cả ở trước mặt trưởng lão chào hỏi. Xong rồi mọi người theo thứ tự ngồi xuống. Bấy giờ cung đàn nhịp phách ở dưới sân, điệu múa khúc tiêu nơi yến tiệc. Vào chầu đại tiệc này, Bát Giới để ý nói với Sa Tăng:
- Người anh em ạ, phải dành bụng để ăn cho thỏa thích. Rời khỏi nhà họ Khấu, không bao giờ còn có những thức ngon như bữa tiệc to hôm nay nữa!
Sa Tăng cười nói:
- Anh hai nói chi vậy! Thường có câu “Trăm món ngon lành, đầy dạ thì thôi. Chỉ có đường đi riêng tây, đâu có riêng dạ dày”.
Bát Giới nói:
- Chú là người xoàng lắm, xoàng lắm! Tôi mà đã ăn cho một bữa no căng bụng rồi, nhịn luôn ba ngày cũng không thấy đói gì hết.
Hành Giả nghe thấy, nói:
- Chú ngốc định ăn cho nứt dạ dày ra chăng? Này, liệu mà sửa soạn lên đường đấy!
Nói chưa dứt lời, mặt trời đã tròn bóng. Bên trên, trưởng lão nâng đũa, đọc kinh yết trai. Bát Giới phát hoảng, bưng những bát cơm thêm, cứ mỗi bát và một miếng, ngốn luôn đến năm sáu bát nữa, bao nhiêu nem rán, chả cuốn, bánh nướng, kẹo đường, hoa quả, bất chấp ngon hay không, vơ vét cho đầy hai tay áo, mới chịu đứng dậy theo sư phụ.
Trưởng lão từ tạ viên ngoại và mọi người rồi cung ra cửa, ở ngoài cửa đã sắp sẵn cờ hoa, lọng báu, phường trống, phường kèn. Lại thấy hai lớp nhà sư, đạo sĩ vừa tới nơi,
Viên ngoại cười nói:
- Các vị đến chậm, lão sư vội đi, không kịp sửa cơm chay, đợi khi trở về xin tạ ơn.
Mọi người đứng tránh lối đi, người khiêng kiệu, người cưỡi ngựa, kẻ dắt ngựa, đều tránh cho bốn thầy trò trưởng lão đi trước. Vang tai tiếng nhạc, rợp đất cờ nhan, ngựa xe như nước, già trẻ như nêm, mọi người đều đi xem Khấu viên ngoại đưa tiễn Đường Tăng. Một trường phú quý này, thực hơn cả ngọc nạm vóc quây, hẳn không kém rấm xuân, màn gấm.
Lớp sư đi hàng nhất, ca một bài hát Phật, lớp đạo sĩ hàng nhì thổi một bài huyền âm, đều tiễn chân trưởng lão ra ngoài phủ thành. Đi đến mười dặm trường đình đã có sẵn rượu bầu cơm giỏ, nâng chén giốc thìa, cùng nhau tiễn biệt.
Viên ngoại vẫn không nỡ rời, nuốt nước mắt nói:
- Lão sư khi lấy kinh trở về, xin mời ngài quá bộ đến nhà tôi chơi mấy ngày, cho thỏa lòng Khấu Hồng này nhé!
Tam Tạng khôn xiết tạ ơn, hết lòng cảm kích nói:
- Nếu tôi đến Linh Sơn, được gặp Phật tổ, đầu tiên là biểu dương đại đức của viên ngoại, khi trởi về sẽ xin tìm đến cửa ngài cúi tạ, cúi tạ!
Câu chuyện đường dài, vừa đi vừa nói, chốc đã đi tới hai ba dặm đường.
Trưởng lão tha thiết từ biệt. Lão viên ngoại òa khóc to tiếng trở về.
Hãy gác chuyện Khấu viên ngoại tiễn chân đến mười dặm trường đình, cùng mọi người trở về. Lại nói bốn thầy trò Đường Tăng đi tới bốn năm mươi dặm đường, trời đã xế chiều.
Trưởng lão nói:
- Trời sắp tối rồi, đi đâu tìm chỗ trọ?
Bát Giới gánh hành lý, bĩu môi ra nói:
- Vứt bỏ cơm nước sẵn sàng không thèm ăn, nhà cửa mát mẻ không thèm ở, như người mất hồn mất vía, định đi đâu bây giờ? Ngộ nhỡ trời mưa xuống, thì làm thế nào?
Tam Tạng quát mắng:
- Nghiệt súc khốn kiếp! Lại muốn báo oán hử! Thường có câu: “Trường An dù tốt, không phải là chỗ ham lâu”. Nếu chúng mình có duyên bái kiến Phật tổ, lấy được chân kinh, bấy giờ trở về bên Đại Đường, tâu lên chủ công, lấy cơm ở trong bếp vua ra, mi cứ ăn tới mấy năm, cho đầy trướng bụng nghiệt súc nhà mi ra, cho mi là con quỷ chết no!
Chú Ngốc chỉ khúc khích cười thầm, không dám hé răng.
Hành Giả đưa mắt nhìn ra xa, trông thấy có mấy gian nhà ở mé đường, vội nói với sư phụ:
- Đến đấy ngủ trọ! Đến đấy ngủ trọ!
Trưởng lão đến nơi, thấy là một dãy nhà đổ nát, ở trên còn có một tấm biển cũ, trên biển có bốn chữ đại tự, bụi bám đầy, mất hết màu sắc: “Hoa Quang hành viện”
Trưởng lão nhảy xuống ngựa nói:
- Hoa Quang Bồ Tát là đồ đệ đức Hỏa Diệm Ngũ Quang Phật. Vì việc tiễu trừ Độc Hỏa Qui Vương, bị giáng chức, hóa làm Ngũ Hiển Linh Quan, nơi đó hẳn có miếu thờ.
Mọi người cùng nhau đi vào, nhìn thấy nhà cửa đổ nát, chẳng một bóng người. Toan quay mình trở ra, không dè mây đen kéo kín khắp trời, mưa to như trút nước, mọi người không biết làm thế nào, đành phải núp cả trong cái nhà nát, tìm chỗ nào kín gió mưa, ẩn thân vào đấy và đứng im thin thít, không dám ho he, sợ có yêu tà nghe tiếng. Người thì ngồi, kẻ thì đứng, khổ cực suốt đêm không dám ngủ.
Thực là:
Thái lắm lại sinh bĩ,
Đang vui bỗng gặp buồn.
Chưa biết sáng ra đi sẽ như thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.