HỒI THỨ TÁM MƯƠI
Vua tôi và dân chúng nước Tỳ Kheo đưa bốn thầy trò Đường Tăng ra khỏi thành, tới hai mươi dặm đường vẫn chưa chịu dứt về, Tam Tạng gắng gượng xuống xe, từ giã mọi người rồi lên ngựa ra đi. Những người tiễn chân đứng trông theo mãi đến khi không thấy bóng mới quay trở về.
Bốn thầy trò đi đã lâu ngày, lại gặp khi xuân tàn hạ hết, ngắm xem chẳng xiết hoa nội cây rừng, cảnh vật tươi tốt. Trước mặt lại thấy hiện ra một tòa núi cao, sườn dốc.
Tam Tạng lo sợ gọi hỏi:
- Đồ đệ, núi cao trước mặt, có lối đi hay không? Cần phải cẩn thận.
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ nói vậy, không phải là người đi đường trường, chẳng khác gì cái bọn công tử vương tôn ngồi đáy giếng nhìn trời, xưa có câu: “Trèo núi không ngại đường, đường sẽ thông qua núi”. Sao lại nói có đường hay không có đường?
Tam Tạng nói:
- Đã đành là trèo núi không ngại đường, nhưng sợ những chốn dốc cao nhiều quái vật, nơi sâu mù mịt sẵn yêu tinh.
Bát Giới nói:
- Xin yên tâm! Xin yên tâm! Chốn này cách nơi cực lạc chẳng còn bao xa, hẳn là thái bình vô sự.
Thầy trò vừa đi vừa trò chuyện, thoắt đã đến dưới chân núi Hành Giả cầm gậy Như Ý đi lên trên núi, đến nơi sườn đá gọi bảo:
- Sư phụ ạ, đường núi đến chỗ này phải rẽ, rảo bước lên, đi mau! Đi mau!
Tam Tạng yên tâm giục ngựa.
Sa Tăng bảo:
- Anh hai ơi, anh hãy gánh đỡ tôi một vai.
Bát Giới vội đỡ lấy gánh quẩy đi. Sa Tăng khoác lấy cương ngựa, sư phụ ngồi vững trên yên theo Hành Giả đi lên đường cái trên núi. Nhìn lên thấy núi ấy:
Mây mù lồng đỉnh núi, róc rách nước khe trong. Trăm hoa hương khắp chốn, muôn hốc kín như bưng. Mơ xanh, mận trắng, liễu lục, đào hồng. Cuốc kêu khắc khoải, mùa xuân hết; yến hót líu lo, tế xã xong. Đá lởm chởm, thông xòe rung. Long lanh lồi lõm; đường núi trập trùng. Sườn dốc như vách dựng, lau lách quấn lung tung. Nghìn chòm đá mọc đầy gươm giáo, muôn dài khe tuôn sóng bập bùng.
Sư phụ ngắm nhìn cảnh núi chợt nghe có tiếng chim kêu, lại động niềm lữ thứ, nhớ đến quê nhà, dừng ngựa lại gọi:
Đồ đệ!
Từ thuở thiên bài truyền chỉ xuống
Cẩm bình phong nọ nhận quan văn.
Quan đăng thập ngũ, rời Đông Thổ
Cùng với vua Đường thiên địa phân.
Mới hay long hổ phong vân hội
Giờ lại thầy trò ảo mã quân.
Đi hết vu sơn phong thập nhị
Bao giờ đối tử thấy đường kim[71]
Hành Giả nói:
- Sư phụ thường hay nhớ nhà như thế không phải là người xuất gia, xin cứ yên tâm mà đi, đừng lo nghĩ gì hết! Xưa có câu: “Muốn cầu sinh phú quí, phải dụng tử công phu”.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ạ, con nói tuy phải lẽ, nhưng đường sang Tây Thiên không biết còn xa đến đâu?
Bát Giới nói:
- Sư phụ ạ, đức phật Như Lai không dứt bỏ được bộ kinh Tam Tạng, biết chúng mình muốn lấy đi, nên mới làm ra như thế, nếu không thì làm sao mãi không thấy đến!
Sa Tăng nói:
- Đừng tán nhảm, hãy theo anh cả mà đi, có công đi mãi thế nào cũng có ngày đến!
Thầy trò đương chuyện vãn, lại trông thấy một cánh rừng thông lớn tối mù.
Đường Tăng sợ hãi, lại gọi bảo:
- Ngộ Không, chúng mình vừa mới vượt qua đường núi gập ghềnh, làm sao lại gặp ngay rừng thông đen tối thế kia? Phải nên để ý.
Hành Giả nói:
- Không sợ gì!
Tam Tạng nói:
- Con nói chi thế! “Không tin cái thẳng trong việc phải thẳng, nên phòng điều bất nhân của người nhân”. Ta và con đã đi qua biết bao rừng thông, chưa từng thấy khu rừng nào sâu thẳm thế này. Con hãy xem kìa:
Đông tây kín mít tận khung xanh, nam bắc thành hàng liền khói biếc. Chung quanh gai góc lua tua kết, trên dưới song mây quấn quýt cành. Mây chằng bụi sắn, khó đường cho khách bộ hành. Sắn quấn dây mây, nghẽn lối những người buôn bán. Trong rừng ấy, ở nửa năm nào thấy trăng, trời; đi mấy dặm có đâu tinh tú. Kìa chỗ âm u nhiều cảnh trí, nọ nơi sáng sủa lắm hoa thơm. Lại có những: hòe nghìn năm, trắc năm tuổi, thông chịu rét, quả sơn đào, hoa thược dược, phù dùng cạn, lố nhố từng chòm từng đống, bút thần tiên khó vẽ nên tranh. Lại ríu rít: quẹt mách lẻo, cuốc kêu hè, vẹt xám chuyền cành, quạ đen mớm mẹ, oanh vàng múa khéo, chim khiếu hót hay, tu hú kêu, yến tập nói, chú sáo non học người nói chuyện, cậu họa mi cũng biết xem kinh. Lại thấy cả: Hùm già giương vuốt, báo lớn vẫy đuôi, cáo trắng lâu đời trang gái đẹp, sói vàng nhiều tuổi thét rừng sâu. Dù là Tháp Tháp thiên vương đến chăng nữa, có tài hàng quái cũng mê hồn.
Tôn đại thánh ngang nhiên không sợ, cầm gậy sắt tiến lên mở một lối rộng, dẫn Đường Tăng đi vào rừng sâu, ung dùng thơ thẩn, đi bộ nửa ngày chưa thấy lối ra khỏi rừng.
Đường Tăng gọi bảo:
- Đồ đệ, từ khi sang Tây, biết bao nhiêu núi rừng hiểm trở, may có chốn này u nhã, đường lối phẳng phiu, trong rừng cỏ lạ hoa thơm, thực là vừa lòng hợp ý: Ta muốn ngồi đây một lát, một là cho ngựa nghỉ, hai là trong bụng đã đói, con đi nơi nào xin một tí cơm về cho ta ăn.
Hành Giả nói:
- Mời sư phụ xuống ngựa, để lão Tôn đi xin cơm.
Trưởng lão nghe lời xuống ngựa, Bát Giới dắt ngựa buộc vào gốc cây, Sa Tăng đặt hành lý xuống, lấy bát tộ ra, đưa cho Hành Giả.
Hành Giả nói:
- Sư phụ cứ ngồi yên đấy, không sợ gì cả, con đi sẽ về ngay.
Tam Tạng trang nghiêm ngồi dưới bóng cây thông, Bát Giới, Sa Tăng cùng đi tìm hoa kiếm quả chơi đùa.
Hành Giả lộn người đi, nhảy lên trên không, đứng giữa đám mây, ngoảnh nhìn bốn phía, chỉ thấy ở giữa rừng thông mây lành lấp lánh. Bỗng nhiên buột miệng kêu lên:
- Tốt thay! Tốt thay!
Tại sao đại thánh lại kêu tốt như vậy? Số là để khen ngợi Đường Tăng, nói rõ người là Kim Thuyền trưởng lão thác sinh, một người tốt mười đời tu hành, cho nên mới có mây lành ánh đẹp che trên đầu.
Y tự nhủ: như lão Tôn đây, năm trăm năm trước, cái hồi đại thiên cung, ngao du góc bể, phóng khoáng bên trời, họp yêu tinh, tự xưng Tề Thiên đại thánh, hàng long phục hổ, tiêu hủy sổ tử, đầu đội chiếc mũ vàng ba cấp kim quang, mình mặc bộ áo giáp hoàng kim, tay cầm cây gậy bịt vàng, chân dận đôi giày bộ vân lý, thủ hạ có bốn vạn bảy nghìn đàn yêu, đều tôn mình là đại thánh gia gia, cũng thực đã nên người. Ngày nay thoát khỏi thiên tai, làm việc hèn mọn, theo thầy làm đồ đệ nghĩ tới thầy trên đầu có mây lành ánh đẹp che trùm, trở về Đông Thổ, hẳn là được tốt đẹp, lão Tôn cũng nhất định được thành chính quả.
Đương lúc tự nhủ như thế, chợt nhìn thấy ở phía nam rừng có một đám khí đen, đương ngùn ngụt bốc thẳng lên cao Hành Giả sợ nói:
- Trong khí đen tất có yêu tà; Bát Giới, Sa Tăng nhà mình không biết làm ra khí đen ấy đâu.
Đại thánh ở trên không trung, nhìn xét chưa ra.
Lại nói Tam Tạng ngồi ở trong rừng, sáng lòng rõ tính, đang tụng kinh chợt nghe lanh lảnh có tiếng kêu “cứu tôi với!”
Tam Tạng sợ hãi nói:
- Lạ quá! Lạ quá! Trong rừng sâu thế này, sao lại có tiếng người kêu? Có lẽ người nào vì sợ lang trùng hổ báo mà ngã chăng, để ta đến xem.
Trưởng lão đứng dậy dời gót luồn qua cây trắc nghìn năm lách khỏi gốc thông muôn tuổi, bám sắn níu dây, đến gần xem xét, thấy có một người con gái bị trói ở gốc cây to, nửa trên mình bị dây sắn trói vào thân cây, nửa bên dưới bị chôn xuống đất.
Trưởng lão đứng vững chân hỏi:
- Nữ bồ tát, vì việc gì lại bị trói ở đây?
Ôi! Tên này rõ ràng là yêu quái, Đường Tăng người trần mắt thịt không nhìn ra được.
Thấy Đường Tăng đến hỏi, yêu quái nước mắt ràn ra như suối, má đào lệ nhỏ, vẻ người càng cá lặn chim sa; mắt phượng ngậm thương, nét mặt thêm hoa nhường nguyệt thẹn. Đường Tăng không dám đến gần, lại căn vặn hỏi thêm:
- Nữ bồ tát, đích xác có tội lỗi gì, nói thực với bần tăng mới có thể cứu!
Yêu tinh kia lại khéo trả lời:
- Thưa sư phụ, nhà tôi ở nước Bần Bà, cách đây hơn hai trăm dặm, cha mẹ hãy còn, rất thích làm việc thiện, nhất sinh hòa thuận anh em thân thích, yêu bè mến bạn. Nay gặp tiết thanh minh, hai thân mời cả họ đương cùng với già trẻ trong nhà đi tảo mộ tổ tiên, một đoàn kẻ kiệu người ngựa, ra cả nghĩa trang ngoài đồng. Đến trước mộ, sắp hàng cúng lễ, vừa mới đốt vàng mã, bỗng nghe tiếng trống giục chiêng hồi, một toán kẻ cướp xô ra, cầm dao vác gậy, hò hét xốc tới, chúng tôi đều cuống cuồng sợ hãi, phách lạc hồn xiêu. Cha mẹ họ đương, ai có ngựa có kiệu đều bỏ trốn thoát thân, còn tôi yếu ớt, chạy không được, ngã lăn ra đất, bị bọn kẻ cướp khiêng về trong núi, đại vương lớn muốn lập làm phu nhân, đại vương hai muốn lấy làm vợ cả, tên thứ ba, tên thứ tư đều yêu tôi có nhan sắc, bảy tám người tranh nhau lộn bậy, đều sinh ra tức tối, vì thế bắt tôi đem trói ra ngoài rừng, bọn chúng chia nhau của cải rồi bỏ đi cả. Nay đã năm ngày đêm, sức lực tôi đã kiệt, chẳng bao lâu sẽ chết. Không biết tổ tiên tích đức từ đời kiếp nào, hôm nay gặp được lão sư phụ đến đây, mong ngài phát lòng từ bi, cứu lấy mạng tôi, sau này có chết xuống vàng cũng không dám quên ơn.
Nói rồi khóc, nước mắt như mưa.
Tam Tạng là người từ tâm, không nín được phải nhỏ nước mắt, nghẹn ngào gọi:
- Đồ đệ!
Bát Giới, Sa Tăng đang tìm hoa kiếm quả ở trong rừng, thình lình nghe thấy tiếng sư phụ gọi thảm thiết. Chú ngốc bèn nói:
- Sa hòa thượng, sư phụ nhận được người họ ở đấy rồi.
Sa Tăng cười nói:
- Anh hai nói liều, chúng mình đi từ nãy đến giờ, cũng còn chưa gặp một ma nào, người họ ở đâu đến?
Bát Giới nói:
- Không phải người họ thì sao sư phụ lại khóc với người ta ở đấy? Tôi với chú lại xem nào.
Sa Tăng vội vã quay về lối cũ, dắt cương ngựa, quẩy hành lý đến tận nơi gọi:
- Sư phụ, người gọi gì thế?
Đường Tăng lấy tay trỏ vào gốc cây bảo:
- Bát Giới, cởi trói cho vị nữ bồ tát kia, cứu mạng người ta với!
Chú ngốc không biết hay dở, liền đi làm ngay.
Lại nói đại thánh ở trên không trung, nhìn thấy đám khí đen dày đặc, trùm kín hết mây lành sáng, liền nói:
- Sợ có khi yêu tà hại sư phụ mình. Xin cơm chỉ là việc nhỏ, hãy về xem sư phụ ra sao đã!
Liền quay mây trở lại, nhảy xuống giữa rừng, nhìn thấy Bát Giới đương cởi dây trói, Hành Giả bèn chạy ngay tới, cầm lấy hai tai Bát Giới lôi một cái ngã vật xuống đất. Chú ngốc ngẩng đầu nhìn thấy, nhoài người dậy nói:
- Sư phụ bảo tôi cứu người ta, cớ sao anh cậy sức khỏe kéo giật tôi ngã lăn xuống?
Hành Giả cười nói:
- Chú em, đừng cởi trói cho nó, nó là giống yêu tinh, giả vờ ra để lừa chúng mình đấy!
Tam Tạng quát mắng:
- Con khỉ khốn kiếp này, lại đến đây nói hồ đồ: một người con gái thế kia, cớ sao mi lại bảo là yêu tinh?
Hành Giả nói:
- Số là sư phụ không biết, những trò ma mãnh ấy, lão Tôn đã làm qua cả rồi. Cái giống ăn thịt người ấy thầy biết làm sao được!
Bát Giới chẩu mỏ ra nói:
- Sư phụ chớ tin, lão Bật Mã Ôn lừa thầy đấy! Người con gái này đúng là con nhà tử tế. Chúng mình mãi từ Đông Thổ tới đây, chưa hề so sánh, lại không phải họ đương, làm sao biết y là yêu tinh. Anh ấy muốn dồn cho chúng mình phải bỏ mà đi, rồi sẽ hóa phép lộn cân đẩu vân trở lại, để tằng tịu nọ kia với cô ta, miếng ngon kề miệng mà!
Hành Giả quát mắng:
- Đồ bị thịt, đừng nói láo! Lão Tôn này từ khi sang Tây, đã có tai tiếng gì ở đâu chưa? Không như cái giống ăn cám cặn bã nhà chú, thấy lợi quên ơn, chẳng biết hay dở, đến nỗi phải lừa kén làm con rể, bị treo lên trên cây ấy!
Tam Tạng nói:
- Thôi vậy, thôi vậy! Bát Giới ạ, sư huynh con ngày thường xét đoán không sai, y đã nói vậy, để mặc quách nó, chúng mình đi thôi!
Hành Giả rất mừng nói:
- Tốt lắm, sư phụ còn tính mạng rồi! mời thầy lên ngựa, ra ngoài rặng thông, đâu có nhà ở, tôi sẽ xin cơm chay thầy xơi.
Bốn người đều cùng nhau ra đi, bỏ yêu quái lại đó.
Yêu quái bị trói ở trên cây, nghiến răng nghiến lợi nói:
- Mấy năm nay mình nghe người ta nói Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại, bây giờ mới thấy, quả nhiên lời nói không sai. Đường Tăng tu hành từ thuở nhỏ, hãy còn chay tịnh, ta đang muốn bắt y lấy làm chồng, thành Thái Ất kim tiên, không ngờ bị con khỉ này biết phép phá ta, cứu y đi mất. Nếu mà y cởi dây ra, để ta xuống dưới, ta thuận tay bắt mang đi, chẳng phải Đường Tăng đã là người của mình rồi sao? Nay bị y nói thiên thẹo một hồi rồi mang đi mất, chẳng hóa ra ta nhọc mình mà chẳng nên công trạng gì! Để ta gọi y lần nữa, xem sao?
Yêu tinh để nguyên dây trói, thổi một cơn gió thuận đưa những lời nói ngon nói ngọt lọt vào tai Đường Tăng:
- Sư phụ ơi, người nỡ bỏ tính mạng người sống không cứu vớt, dối lòng bái Phật lấy kinh làm gì?
Đường Tăng ở trên ngựa nghe thấy tiếng y kêu gọi như vậy bèn dứng ngựa nói:
- Ngộ Không, con đi cứu người con gái ấy lại đây.
Hành Giả nói:
- Sư phụ đi đường, sao vẫn còn tơ tưởng đến nó mãi?
Tam Tạng nói:
- Nó vẫn ở nơi đó kêu gọi.
Hành Giả hỏi:
- Bát Giới, chú có nghe thấy gì không?
Bát Giới nói:
- Tai to che lấp kín, chẳng nghe thấy gì cả.
Lại hỏi:
- Sa Tăng chú có nghe thấy gì không?
Sa Tăng nói:
- Tôi quẩy gánh đi trước, không để ý, cũng chẳng nghe thấy gì.
Hành Giả nói:
- Lão Tôn cũng chẳng nghe thấy gì. Sư phụ, nó gọi cái gì? Sao lại chỉ có thầy nghe tiếng?
Tam Tạng nói:
- Nó bảo rằng “Tính mạng người sống không cứu vớt, dối lòng bái Phật lấy kinh làm gì”. “Cứu một mạng người, hơn dựng bảy từng bảo tháp”. Đi ngay cứu người ta xuống, còn hơn bái Phật cầu kinh!
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ muốn đi làm điều thiện lại không có thuốc. Thầy thấy từ khi rời khỏi Đông Thổ đi sang phương Tây, trải qua biết bao nhiêu là núi rừng, đã gặp rất nhiều yêu quái, chúng thường bắt thầy đưa vào động, lão Tôn đến cứu thầy, cầm gậy sắt, thường đánh chết hàng nghìn hàng vạn; ngày nay tính mạng một con yêu tinh, sao không dứt được, lại muốn đi cứu nó ư?
Đường Tăng nói:
- Đồ đệ ạ, xưa có câu: “Chớ bảo thiện nhỏ mà không làm, chớ bảo ác nhỏ mà cứ làm”, nên trở lại cứu họ!
Hành Giả nói:
- Sư phụ đã muốn như vậy thì chỉ còn cách vác thôi, lão Tôn vác thì không được. Thầy muốn cứu nó, tôi cũng không dám cố giữ, khuyên thầy một lúc, thầy lại sinh giận, thôi thì mặc thầy đi mà cứu!
Đường Tăng nói:
- Con khỉ đừng lắm mồm, cứ ngồi đấy, để ta và Bát Giới đi cứu nó.
Đường Tăng vào đến trong rừng, sai Bát Giới cởi dây trói ở nửa trên mình, dùng đinh ba cuốc đất chôn nửa mình dưới, yêu quái rút chân lên, thắt quần lại, hớn hở theo Đường Tăng ra khỏi rừng thông, đến gặp Hành Giả.
Hành Giả chỉ cười nhạt không ngớt.
Đường Tăng quát mắng:
- Con khỉ khốn kiếp, mi cười cái gì?
Hành Giả nói:
- Con cười thầy “Lúc may gặp bạn tốt, vận xúi được người xinh”.
Tam Tạng lại mắng:
- Nói láo! Từ khi lọt lòng mẹ, ta đã đi tu rồi, ngày nay vâng chỉ sang Tây, giốc lòng lễ Phật cầu kinh, không phải là phường cầu lợi, còn vận xúi cái gì?
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ tuy đi tu từ thuở nhỏ, nhưng chỉ biết tụng kinh niệm Phật, chứ không biết pháp luật nhà vua. Cô gái này là người tuổi trẻ tốt tươi, tôi và thầy là kẻ xuất gia, cùng đi một lối với gái, thảng hoặc gặp kẻ xấu bụng, bắt chúng mình giải đến cửa quan, chẳng kể lấy kinh bái Phật gì hết, cứ cho là việc gian tình, mặc dù không có thế, vẫn buộc mình vào tội đưa con nhà người ta đi. Sư phụ sẽ bị thu mất độ điệp, đánh cho chết dở, Bát Giới sẽ bị bắt đi sung quân, Sa Tăng giam hầu ở trạm, lão Tôn này cũng chẳng được yên lành, dù có môi mép, chiếc biện thế nào, cũng bị khép vào tội bất ưng.
Tam Tạng quát mắng:
- Đừng nói láo, không có lẽ, ta cứu tính mạng người ta, người ta còn để lụy cho ta thế! Cứ đưa người ta đi, có việc gì ta sẽ chịu hết cả.
Hành Giả nói:
- Sư phụ tuy bảo mọi việc ở thầy, nhưng biết đâu lại không phải thầy cứu người ta, mà lại là hại người ta.
Tam Tạng nói:
- Ta cứu họ ra khỏi rừng, đã thoát khỏi chết, sao lại còn hại họ?
Hành Giả nói:
- Trước kia nó bị trói ở trong rừng, hoặc dăm ba ngày, mười ngày, nửa tháng, không có gì ăn, bị chết đói, còn được hoàn toàn thân thể về âm phủ; bây giờ mang nó đi cùng, thầy thì cưỡi con ngựa tốt chạy đi như gió, chúng con tất phải theo thầy, cô gái đó chân yếu, lê không nổi gót, làm sao mà theo kịp? Bấy giờ đành phải bỏ lại, nếu gặp lang sói, hùm beo, ăn thịt đi mất, chẳng hóa ra hại đời người ta ư?
Tam Tạng nói:
- Đúng thế đấy, việc này phải nhờ con nghĩ giúp, nên xử trí thế nào?
Hành Giả cười nói:
- Ôm người ta lên mình ngựa, cùng cưỡi đi với thầy.
Tam Tạng ngẫm nghĩ nói:
- Lẽ đâu để cùng ngồi ngựa với ta được!...
Hành Giả nói:
- Vậy thì đi theo làm sao?
Tam Tạng nói:
- Để Bát Giới cõng vậy!
Hành Giả cười nói:
- Chú ngốc may mắn đến nơi rồi!
Bát Giới nói:
- “Đường xa phải gánh nặng”, bắt tôi cõng người, còn may mắn gì?
Hành Giả nói:
- Mồm chú thì dài, khi cõng nó, chú ngoái mồm trở lại, tha hồ mà tình tự, chẳng tiện lợi ư?
Bát Giới nghe câu ấy, tức lên đến cổ nói:
- Không được! Không được! Sư phụ có đánh con mấy roi, con xin chịu đau, chứ cõng nó quyết không được sạch sẽ, sư huynh hay chơi đòn ngầm lắm, con không cõng đâu!
Tam Tạng nói:
- Thôi được, thôi được! Ta còn có thể đi bộ được chốc lát, để ta xuống ngựa đi thong thả, bảo Bát Giới dắt ngựa đi không.
Hành Giả cười to nói:
- Chú ngốc lại càng béo bở, sư phụ chiếu cố cho chú dắt ngựa đấy.
Tam Tạng nói:
- Con khỉ cứ nói nhảm! Xưa có câu: “Ngựa đi nghìn dặm, không có người không thể tự đi được”. Giả như ta có đi chậm, chúng con có thể bỏ ta mà đi được không? Ta đi chậm, chúng con cũng đi chậm, mọi người cùng cô gái đó đi ra khỏi khu rừng, đến nơi am quán chùa chiền, hoặc nhà người nào đó, sẽ để cô ta ở lại đấy, như thế cũng là chúng mình đã cứu được người ta.
Hành Giả nói:
- Sư phụ nói chí lý, xin mời người đi cho!
Tam Tạng đi lên trước, Sa Tăng quẩy gánh, Bát Giới dắt ngựa không, dẫn người con gái, Hành Giả cầm gậy sắt cùng đi. Đi được hai, ba mươi dặm, trời đã chiều, lại thấy một tòa lâu đài, điện các.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ, đằng kia hẳn là am quán tự viện, hãy đến đấy xin ngủ trọ, sáng mai đi sớm.
Hành Giả nói:
- Sư phụ nói phải đấy, mọi người đi nhanh lên!
Lát sau đã đến ngoài cửa, Tam Tạng dặn dò bảo:
- Mọi người đứng ra cả ngoài xa, mình ta đến trước hỏi trọ, nếu được, sẽ cho người gọi cả vào.
Mọi người đều đứng cả ở dưới bóng cây liễu, duy có Hành Giả cầm gậy sắt đứng sát cạnh người con gái.
Trưởng lão rảo bước đến gần nhìn thấy ngoài cửa đổ xiêu dổ vẹo, mỗi nơi một mảnh, mở cửa nhòm vào, thấy quang cảng rất thê thảm không nỡ nhìn, nhà phòng vắng vẻ, chùa điện tiêu điều, rêu mọc đầy sân, cỏ lan mặt đất, như đèn đom đóm lập lờ, ếch kêu thay giọt đồng hồ điểm canh. Trưởng lão ngậm ngùi, hai hàng lệ nhỏ. Trông thấy cảnh:
Điện miếu điêu linh đổ nát, nhà phòng vắng vẻ xẹo xiêu. Ngói tan gạch vỡ chất từng mô, cột đổ giường nghiêng xếp lắm chỗ. Sau trước cỏ lan mặt đất, bụi trùm nồi chảo rỉ han. Lầu chuông đổ sụp, trống không bưng, đèn nến pha lê vỡ nát. Kim thân Phật tổ hết mầu: La Hán đổ ngã ngổn ngang, Quan Âm lấm bùn be bét. Bình dương liễu lăn ra đất, suốt ngày không một bóng sư. Cáo thỏ đêm đêm lẩn lút, chỉ nghe tiếng gió thét vi vu. Bốn bể tường vách đổ xiêu, đều là chổ ẩn thân hổ báo.
Có thơ làm chứng. Thơ rằng:
Lâu năm chùa cổ chẳng ai tu,
Xơ xác, điêu tàn đã mấy thu?
Lở mặt Già Lam làn gió lạnh,
Vỡ đầu Phật tổ trận mưa to.
Kim Cương đổ sụp mưa dầm dãi,
Thổ địa ngồi trơ tối mịt mù.
Ngó tới hai bên càng thiểu não;
Chuông đồng chụp đất gác nơi mô
Tam Tạng đánh bạo tiến vào từng cửa thứ hai, nhìn thấy lầu chuông gác trống đổ nát, chỉ có một quả chuông đồng, nằm lăn ra đất, nửa bên trên trắng tinh như tuyết, nửa bên dưới xám ngắt như chì. Số là để năm dầu tháng dãi, nửa bên trên bị nước mưa dầm trắng bệch, nửa bên dưới bị khí đất xông lên đồng han gỉ xanh. Tam Tạng lấy tay sờ vào chuông, kêu to lên:
- Chuông ơi!
Mi: đã từng kêu ở trên lầu cao, đã từng kêu ở trên giường vẽ, đã từng báo sáng lúc gà kêu, đã từng buổi chiều giục trời tối. Không biết kẻ đạo sĩ hóa đồng đi nơi đâu? Người thợ đúc đồng cũng chẳng thấy? Có lẽ cả hai về địa phủ, họ không tung tích, chú thành câm!
Tam Tạng to tiếng than thở, không ngờ đến tai một đạo nhân khêu đèn thắp nhang. Y nghe thấy có tiếng người nói, nhỏm dậy nhặt một hòn gạch vỡ, nhằm đúng quả chuông ném tới. Tiếng chuông kêu vang lên làm cho Đường Tăng sợ ngã lăn ra, cố nhoài dậy định đi, bị vướng phải rễ cây, lại ngã lăn xuống, nằm lăn ra đất, ngẩng đầu dậy lại kêu:
Đương lúc bần tăng thương xót chú,
Boong boong bỗng có tiếng kêu inh!
Có lẽ: đường sang Tây Trúc không ai đến
Lần lữa lâu ngày hóa quái tinh!
Người đạo sĩ tiến lên, vội vàng đỡ dậy nói:
- Mời lão gia dậy, không phải chuông thành tinh đâu, vừa rồi là tôi đánh chuông kêu đấy!
Tam Tạng ngửng đầu lên, thấy y dáng người đen xấu, nói:
- Mi có phải là ma quái yêu tà không? Ta đây không phải người tầm thường. Ta từ bên Đại Đường tới đây; thủ hạ ta có những người đồ đệ có tài hàng long phục hổ. Mi mà chạm đến ta, tính mạng khó mà giữ được!
Đạo nhân quỳ xuống nói:
- Lão gia đừng sợ, tôi không phải là yêu tà, chính là đạo nhân khêu đèn thắp hương ở trong chùa này. Vừa rồi nghe thấy lão gia nói những lời từ thiện, muốn chạy ra tận nơi đón tiếp, lại sợ là tà ma gõ cửa, cho nên mới nhặt một hòn gạch vỡ, ném vào chuông cho đỡ sợ, rồi mới đi ra. Mời lão gia dậy!
Đường Tăng bấy giờ mới hoàn hồn nói:
- Thưa trụ trì, chỉ tí nữa làm tôi chết khiếp, hãy đưa tôi đi.
Người đạo nhân đưa Đường Tăng đi, mãi tới bên trong ba lần cửa, thì thấy ở đây khác hẳn với bên ngoài:
Gạch xanh xây đắp bức tường hoa, ngói đỏ lợp trên tòa điện báu. Vàng mười tu tượng thánh, ngọc trắng lát sân đền. Trên điện Đại Hùng ánh sáng xanh, dưới gác Tì La không khí ngát. Đền Văn Thù điểm đỏ tô xanh, dài Luân tạng chạm hoa trổ lá. Bình vàng đắp trên nóc tam thiên, tàn tía dựng trong lầu ngũ phúc. Nghìn cây trúc biếc rung tòa Phật, muôn khóm tùng xanh rợp cửa chùa. Trên từng mây biếc phóng tia vàng, giữa đám sương mờ rờn ảnh đẹp. Sớm nghe bốn phía mùi hương thoáng, đêm suốt năm canh tiếng trống lầu. Trời sáng nhiều người ngồi vá áo, trăng thanh lắm kẻ đứng xem kinh. Nửa vách bóng đèn soi hậu viện, một hàng mây tía lóe trung đình.
Tam Tạng thấy thế không dám đi vào, hỏi:
- Đạo nhân, tôi thấy mé trước xiêu vẹo quá, đằng sau lại tề chỉnh thế này, tại sao vậy?
Đạo nhân cười nói:
- Lão gia ạ, trong núi này, có nhiều yêu tà trộm cướp, khi nào trời sáng chúng đi rong núi ăn cướp, ẩm trời thì về náu trong chùa, tượng Phật kê làm chỗ ngồi, gỗ lạt đốt làm đồ sưởi. Sư bản tự hèn yếu, không dám giảng giải với chúng, vì thế đành phải để mấy gian nhà nát đằng trước cho bọn kẻ cướp làm chỗ nghỉ chân, rồi lại đi khuyên giáo các nhà thí chủ, xây lên ngôi chùa mới này. Nhà chùa kẻ cướp ở lẫn, đó là sự tình ở Tây phương đấy.
Tam Tạng nói:
- À ra là thế!
Đương đi, lại trông thấy trên cửa chùa, có năm chữ đại tự “Trấn hải thuyền lâm tự”. Tam Tạng vừa cất bước rẽ vào mé trong, chợt trông thấy một vị hòa thượng đi tới. Người ấy:
Đầu đội mũ nhung lệch sang tả,
Vòng đồng đeo chảy sệ tai ra.
Hai con mắt trắng sáng như bạc,
Mình mặc sênh sang tấm áo là.
Miệng đọc kinh Phiên nghe chẳng rõ.
Tay cầm một cái trống bằng da.
Tam Tạng thực ra chưa nhận biết
Đường sang Tây Trúc sư Lạt Ma.
Lạt Ma hòa thượng đi ra ngoài cửa, nhìn thấy Tam Tạng mặt mày rạng rỡ, trán má phẳng phiu, tai chấm vai, tay quá gối, chẳng khác gì La Hán lâm phàm, rất là tuấn tú. Y chạy tới níu lấy khách, vuốt chân vuốt tay, sờ tận lên mũi, mó cả vào tai, để tỏ vẻ thân cận rồi dắt tay khách đến phương trượng, làm lễ xong mới hỏi:
- Lão sư phụ ở đâu tới?
Tam Tạng nói:
- Đệ tử là người nước Đại Đường bên Đông Thổ khâm sai sang chùa Đại Lôi Âm nước Thiên Trúc bên Tây phương bái Phật, cầu kinh, đi đến bảo phương, trời đã chiều, mới tới chùa ta đây xin trọ một tối, sáng mai đi sớm, mong ngày mở đường phương tiện giúp cho.
Hòa thượng cười nói:
- Không đáng là con người! Không đáng là con người! Chúng mình không phải định bụng xuất gia, chỉ vì cha mẹ đẻ ra, mệnh phạm sao Hoa Cái, nuôi ở nhà không được, đành phải bỏ đi tu, đã là đệ tử của Phật, không nên nói những câu không có.
Tam Tạng nói:
- Những điều tôi nói là thực cả.
Hòa thượng nói:
- Từ Đông Thổ đến Tây Thiên, đường lối xa biết bao: dọc đường có núi, trong núi có động, trong động có yêu tinh. Một mình lẻ loi như thế, người lại mảnh giẻ, trông người không giống người lấy kinh chút nào cả!
Tam Tạng nói:
- Viện chủ nói rất đúng. Một mình bần tăng, đến đây thế nào được! Tôi có ba người đồ đệ, trèo non mở lối, qua suối bắc cầu, bảo vệ đệ tử, nên mới tới được quí xứ đây.
Hòa thượng nói:
- Ba vị cao đồ ở đâu?
Tam Tạng nói:
- Hiện đứng đợi cả ngoài cửa chùa.
Hòa thượng phát sợ nói:
- Sư phụ không biết ở chúng tôi có hổ lang, yêu tặc, quỷ quái hại người, giữa ban ngày còn không dám đi, chưa nhá nhem đã phải đóng cửa. Trời đã gần tối còn để các vị ấy ở bên ngoài ư?
Liền gọi:
- Đồ đệ, ra ngay mời các vị vào!
Hai Lạt Ma nhỏ bèn chạy ra bên ngoài, trông thấy Hành Giả, sợ ngã lăn ra, trông thấy Bát Giới, lại ngã cái nữa, rồi cố nhổm được người dậy, chạy biến trở vào nói:
- Gia gia ạ, vô phúc rồi! không thấy các đồ đệ người đâu hết, chỉ có ba bốn đứa yêu quái đứng ở ngoài cửa thôi.
Tam Tạng vội hỏi:
- Hình dáng thế nào?
Tiểu hòa thượng nói:
- Một người mồm lôi công, một người mồm chày loét ra, một người mặt xanh rằng khườu, bên cạnh lại có một cô con gái môi son má phấn.
Tam Tạng cười nói:
- Chú không nhận ra, ba người xấu xí ấy là đồ đệ tôi, còn người con gái kia là người tôi đã cứu ở trong rừng thông ra.
Lạt Ma nói:
- Cha mẹ ơi, sư phụ thì tuấn tú thế kia, làm sao lại có những đồ đệ xấu xí thế?
Tam Tạng nói:
- Xấu thì xấu thực, nhưng đều hữu dụng, chú đi gọi ngay bọn họ vào, nếu cứ để dùi dắng, cái người mồm lôi công có tính gây vạ, hắn không phải là người bố mẹ đẻ ra, sẽ đánh xông ngay vào đấy.
Tiểu hòa thượng liền vội vàng chạy ra, run cầm cập quỳ xuống nói:
- Thưa các vị lão gia, Đường lão gia mới các vị vào!
Bát Giới cười nói:
- Anh ạ, họ mời thì cứ mời, sao lại run lập cập thế vậy?
Hành Giả nói:
- Trông thấy chúng mình xấu xí, họ sợ đấy.
Bát Giới nói:
- Nhưng mà làm thế nào được, trời sinh chúng mình ra thế, ai muốn xấu làm gì!
Hành Giả nói:
- Những cái xấu xí chú hãy tạm thu bớt lại!
Chú ngốc quả đã giấu mồm vào trong ngực, cúi đầu xuống, dắt ngựa đi, Sa Tăng gánh hành lý, Hành Giả ở đằng sau, cầm gậy sắt, đi sát bên người con gái, cùng tiến vào chùa.
Đi xuyên qua những ngôi nhà đổ nát, vào đến trong từng cửa thứ ba, buộc ngựa lại, buông gánh xuống, cả bọn vào trong phương trượng, chào hỏi sư Lạt Ma rồi chia ngôi thứ ngồi xuống.
Vị hòa thượng đi vào bên trong, đến bảy tám mươi người tiểu Lạt Ma ra, chào hỏi, rồi sửa soạn làm cơm thết đãi. Chính là:
Lòng từ bi tu công tích đức
Đạo Phật khi nên, sư trọng sư.
Chưa biết Tam Tạng làm thế nào ra khỏi chùa, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Thầy trò Tam Tạng đến chùa Trấn Hải, các sư ra chào, sửa soạn cơm chay, bốn người ăn xong, người con gái đi theo cũng được thết cơm. Dần dần trời tối, trong phương trượng đã phải thắp đèn. Các tăng một là muốn hỏi chuyện Đường Tăng đi lấy kinh, hai là tham xem người con gái kia, nên cứ lũ lượt đứng xếp hàng ở dưới đèn.
Tam Tạng nói với nhà sư lạt ma gặp đầu tiên:
- Thưa viện chủ, sáng mai chúng tôi rời khỏi bảo sơn đây, đường đi sang Tây Thiên như thế nào?
Nhà sư ấy quỳ hai gối xuống, làm cho trưởng lão hoảng sợ vội vàng đỡ dậy nói:
- Mời viện chủ dậy, tôi hỏi ngài đường đi, làm sao ngài lại làm lễ?
Nhà sư nói:
- Ngày mai lão sư phụ sang Tây, đường lối bằng phẳng không lo ngại gì. Chỉ có một việc ngay trước mắt đây rất là khó xử, khi người vừa tới tôi đã toan nói, sợ rằng phạm tới oai trên nên chưa dám thưa chuyện. Lão sư từ phương đông lại đây, đường đi mỏi mệt, có thể nghỉ ở trong phòng tiểu hòa thượng được rồi, chỉ có vị nữ bồ tát này không biết mời vị ấy nghỉ ở đâu được?
Tam Tạng nói:
- Thưa viện chủ, ngài không nên nghi ngại, cho là bọn thầy trò chúng tôi có tà ý gì. Sáng hôm nay đi qua rừng Hắc Tùng, thấy người con gái này bị trói ở trên cây, đồ đệ Tôn Ngộ Không không chịu cứu y, tôi đã phát tâm bồ đề, cứu mạng y, đến đây xin tùy ý viện chủ muốn cho y ngủ đâu cũng được.
Nhà sư cảm ơn nói:
- Đã được lão sư khoan hậu cứu cho, xin để y vào trong điện Thiên Vương, rải một ổ rơm ở sau bệ đức Thiên Vương cho y nằm nghỉ.
Tam Tạng nói:
- Rất tốt! Rất tốt!
Ngay lúc ấy, những tiểu hòa thượng đưa người con gái ra sau điện đi ngủ. Trưởng lão ở lại trong phương trượng mời các viện chủ đi nghỉ. Mọi người giải tán.
Tam Tạng căn dặn Ngộ Không:
- Mỏi mệt quá, đi ngủ sớm để mai dậy sớm.
Tất cả liền cùng ngủ với nhau một nơi, Hành Giả luôn ở bên mình để bảo vệ Đường Tăng. Dần dần dêm về khuya càng vắng vẻ, chính là lúc:
Đêm khuya lặng lẽ bóng trăng thanh.
Hun hút đường dài cánh vắng tanh.
Leo lẻo sông Ngân sao lấp lánh,
Trên lầu trống điểm lúc sang canh.
Nghỉ ngơi một đêm, đến khi trời sáng Hành Giả trỗi dậy bảo Bát Giới, Sa Tăng thu thập hành trang, dắt ngựa và mời sư phụ lên đường. Lúc bấy giờ, trưởng lão còn ngủ say chưa tỉnh.
Hành Giả đến gọi:
- Sư phụ ơi!
Rồi lấy tay lay đầu sư phụ một cái, vẫn không thấy tiếng Đường Tăng trả lời.
Hành Giả nói:
- Sư phụ làm sao vậy?
Tam Tạng rên rỉ nói:
- Ta làm sao lại váng đầu rức mắt thế này, xương cốt khắp mình đau dừ.
Bát Giới nghe lời, thò tay xoa lên trên mình, thấy hơi âm ấm, bèn cười hỏi:
- Thôi, tôi hiểu rồi. bữa cơm không mất tiền tối hôm qua, ăn cố mấy bát, lại vùi đầu đi ngủ ngay, thương thực rồi!
Hành Giả quát mắng:
- Nói nhảm, để tôi hỏi sư phụ xem đích xác thế nào?
Tam Tạng nói:
- Vào hồi nửa đêm, ta trở dậy đi giải, có lẽ vì không đội mũ, nên đã bị cảm mạo phong sương.
Hành Giả nói:
- Thế thì đúng đấy, bây giờ thầy có đi được không?
Tam Tạng nói:
- Hiện giờ ta đứng ngồi không vững, cưỡi ngựa sao được! Ta chỉ lo lỡ mất độ đường.
Hành Giả nói:
- Thầy cứ nói chi vậy, thường có câu: “Một ngày là thầy, cả đời là bố”. Chúng con đã đi theo làm đồ đệ thầy có khác chi con đẻ. Lại có câu nói: “Nuôi con chẳng quản hao tiền tốn của, sao cho nó ăn nó chơi là tốt”. Thầy đã thấy trong mình không được khỏe, nói làm gì lỡ lộ đường, hãy gượng ở lại mấy hôm cũng không sao!
Mấy anh em đều săn sóc sư phụ, thấm thoắt đã hết sáng qua trưa, chiều kế tiếp; đêm thanh vừa đến đã tinh mơ.
Thì giờ thấm thoắt đã được ba ngày. Một chiều kia, sư phụ cố gượng ngồi dậy gọi bảo:
- Ngộ Không, hai ngày hôm nay ta đau ốm không hề hỏi được con, vị nữ bồ tát thoát chết ấy có được người ta cho ăn uống gì không?
Hành Giả cười nói:
- Thầy bận lòng chi đến nó! Hãy cứ nghĩ đến bệnh của thầy đã.
Tam Tạng nói:
- Đúng vậy, đúng vậy! Con hãy đỡ ta ngồi dậy, lấy giấy, bút, mực cho ta, lên chùa mượn cho ta một cái nghiên đem về đây.
Hành Giả nói:
- Để làm gì?
Tam Tạng nói:
- Ta sẽ viết một lá thư, gói cả quan văn vào làm một, con đưa cả về Trường An giùm ta, dâng lên đức Thái Tôn hoàng đế.
Hành Giả nói:
- Làm việc gì khó, chứ đến chuyện đưa thư, lão Tôn vào bực nhất trên thế gian. Thầy cứ phong thư lại cẩn thận giao cho tôi, chỉ một cái lộn nhào tôi sẽ đến Trường An ngay, đệ lên vua Đường, lại một cái lộn nhào nữa trở lại đây luôn, bút nghiên vẫn chưa ráo mực. Có điều là thấy định viết thư thế nào, hãy đọc qua cho tôi nghe trước đã rồi sẽ viết cũng không muộn.
Trưởng lão sa nước mắt nói:
- Ta định viết:
Sư tôi xin cúi đầu ba lạy,
Chúc thọ muôn năm đức thánh quân.
Văn võ các quan cùng chứng kiến,
Công khanh trăm vị rõ điều trần.
Năm xưa vâng chỉ rời Đông Thổ;
Mong đến Linh Sơn bái Thế Tôn.
Đường lối đã đành nhiều ách nạn,
Núi non lại gắp lắm tai chuân.
Bệnh sư trầm trọng không dò bước,
Cửa Phật cao xa khó nỗi lần!
Kinh có, vô duyên, công uổng phí,
Xin sai người khác để thay chân!
Hành Giả nghe xong câu đó, không nhịn được, khanh khách cười to:
- Sư phụ ạ, thầy thực non gan, mới hơi có chút đau yếu, đã nghĩ ngay như thế rồi. Nếu thầy bị bênh nặng, chết hay sống cũng chỉ ở nơi tôi. Lão Tôn này tự có nhiều bản lĩnh, thử hỏi Diêm Vương nào dám to gan? Phán quan nào dám hạ trát? Quỷ sứ nào dám đến đòi? Nếu trêu tức tôi, tôi sẽ đưa ngay cái tính cáu đại náo thiên cung ra, lại đi một lối gậy, đánh vào cõi U Minh, tóm ráo thập đại Diêm Vương, bắt người nào người nấy rút hết gân ra, không tha một ai hết!
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ạ, ta ốm nặng rồi, thôi chớ khoác lác!
Bát Giới tiến lên nói:
- Sư huynh ạ, sư phụ đã gở miệng, anh cần nên nói tốt để yên ủi người! Không nên lưỡng lự nữa, chúng mình phải liệu đi sớm đi, trước hãy bán ngựa, đem hành lý gán lấy cỗ quan tài để chôn sư phụ rồi ta sẽ giải tán.
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc nói láo! Chú biết đâu, sư phụ là đồ đệ thứ hai của đức phật Như Lai, trước kia gọi là Kim Thuyền trưởng lão, chỉ vì người khinh nhờn phép Phật, mà mắc phải cái vòng nạn lớn này.
Bát Giới nói:
- Anh ạ, sư phụ đã là người khinh nhờn phép Phật, bị đầy sang Đông Thổ, ở trong bể thị phi, trên trường khẩu thiệt, đã thác sinh ra làm người, phát nguyện sang Tây Thiên bái Phật cầu kinh, gặp yêu tinh thì bị trói, gặp ma quái thì bị treo, chịu hết khổ não là phải rồi, tại sao còn bắt thầy chịu bệnh?
Hành Giả nói:
- Chú biết thế nào được chỗ ấy: sư phụ không chịu nghe Phật giảng phép, ngồi ngủ gật một cái, đổ nhào người ra, chân phải giẫm lên một hạt gạo, nên xuống hạ giới, phải ốm mất ba ngày.
Bát Giới kinh sợ nói:
- Vơ vơ vét vét hết mọi thức ăn như lão Trư thì phải chịu bệnh đến mấy năm, mấy đời mới hết tội được?
Hành Giả nói:
- Chú em, Phật không để ý đến chúng sinh các chú đâu, chú còn không biết người ta nói: “Cày ruộng giữa giờ ngọ, cấy lúa bồ hôi rỏ, ai biết cơm trên mâm, mỗi hạt mỗi tân khổ!”. Sư phụ chỉ còn ốm có hôm nay, mai sẽ khỏi.
Tam Tạng nói:
- Hôm nay ta không như hôm qua, trong cuống họng khát khô khát héo, con đi tìm xem, chỗ nào có nước lã lấy cho ta uống.
Hành Giả nói:
- Tốt lắm! Sư phụ muốn uống nước, là sắp khỏi rồi, để tôi đi lấy nước.
Tức thì lấy bát tộ ra, đến cái bếp hương tích ở đằng sau chùa lấy nước. Chợt thấy một lũ hòa thượng người nào người nấy hai mắt đỏ hoe, khóc nức nở, có điều không dám khóc ra to tiếng.
Hành Giả nói:
- Bọn hòa thượng nhà các ngươi, sao lại nhỏ nhen thế? Chúng tôi ở lại mấy ngày, khi nào đi sẽ tính toán tiền củi lửa trả lại và cám ơn, làm sao lại lèm bèm như vậy?
Các sư sợ hãi quỳ xuống nói:
- Không dám! Không dám!
Hành Giả nói:
- Sao lại không dám? Hay là vị hòa thượng mồm dài chúng tôi dạ dày lớn, ăn hết cả vốn của các ngài chăng?
Các sư nói:
- Lão gia ạ, hoang sơn chúng tôi đây, có tới một trăm vị hòa thượng vừa lớn vừa nhỏ, mỗi người chỉ nuôi lão gia một ngày, cũng được một trăm ngày, có đâu dám dối lòng, so kè đến miếng cơm hớp nước!
Hành Giả nói:
- Đã không so kè, tại sao các ngài lại kêu khóc?
Các sư nói:
- Lão gia ạ, không biết có yêu tà nào ở trong núi lẩn vào trong chùa này. Chúng tôi ở đây mỗi đêm cắt hai tiểu hòa thượng thỉnh chuông đánh trống, hễ cứ nghe thấy tiếng chuông tiếng trống là người không thấy về nữa. Đến hôm sau đi tìm, chỉ thấy mũ sư, giày sư vứt đằng sau vườn, hài cốt vẫn còn, người thì bị ăn thịt rồi. Các vị ở lại ba ngày, trong chùa chúng tôi mất đi sáu hòa thượng. Vì thế, anh em chúng tôi không thể không sợ được, không thể không thương được. Chỉ vì quí thể lão sư phụ ngài hơi mệt, nên không dám nói ra, nhưng nín không được, phải than thầm khóc vụng vậy.
Hành Giả nghe đoạn vừa sợ, vừa mừng nói:
- Không cần phải nói, nhất định là yêu ma ở đây hại người rồi. Tôi và các ngài tiễu trừ nó đi!
Các sư nói:
- Lão gia ạ, yêu tinh không tinh thì không linh, nhất định nó biết đằng vân giá vũ, nhất định nó biết ra tối vào sáng. Lão gia, đừng quở, chúng tôi xin thưa: nếu người bắt được nó, sẽ trừ cho hoang sơn chúng tôi được cái gốc họa đó, thực là ba sinh may mắn. Nhưng nếu không bắt được nó, sẽ lại xẩy ra những việc bất tiện khác.
Hành Giả nói:
- Làm sao ngài lại nói xảy ra những việc bất tiện?
Các sư nói:
- Thực không dám nói giấu lão gia. Trong hoang sơn này, tuy có một trăm vị hòa thượng, nhưng đều là những người xuất gia từ khi còn nhỏ, không hay phục hổ, chẳng biết hàng long, chẳng biết gì yêu quái, không nhận được tinh ma. Lão gia, nếu người gây chuyện với lũ yêu ma ấy, một trăm hòa thượng chúng tôi chỉ đủ cho nó ăn chay một bữa. Một là để chúng sinh chúng tôi đọa xuống luân hồi, hai là thuyền lâm tự viện bị hủy diệt, ba là trên hội Như Lai, không còn một chút ánh sáng rực rỡ nào cả, như thế là có chỗ không được tiện đó!
Hành Giả nghe thấy các sư nói một thôi như vậy, cơn giận từ tim bốc nổ, bèn quát to một tiếng:
- Bọn hòa thượng các ngài đây ngốc quá! Chỉ nghe nói yêu tinh làm vậy, chứ không hiểu được hành vi của lão Tôn đâu thế nào ư?
Các sư khe khẽ trả lời:
- Thực chưa hiểu rõ.
Hành Giả nói:
- Để lão Tôn hãy nói sơ qua cho các ngài nghe:
Ta đã từng hàng long phục hổ núi Hoa Quả, ta đã từng đại náo thiên cung trên đế đình. Đói thì lấy đan của Lão Quân ăn qua loa chừng vài ba hạt, khát thì trộm rượu của thượng đế tu nhè nhẹ độ sáu bảy hơi. Căng một cặp mắt ngươi vàng không đen không trắng, trời thảm đạm, trăng lờ mờ; cầm một cây gậy như ý không dài không ngắn, đi không một tiếng, đến không tăm. Kể chi cái phường quỷ lớn ma to, xá gì bọn túi cơm giá áo! Một khi đuổi theo bắt, chạy mặc chạy, run mặc run, trốn mặc trốn, sợ mặc sợ; một khi bắt đem về, cưa mặc cưa, đốt mặc đốt, mài mặc mài, giã mặc giã. Thực là bát tiên cùng qua bể, một mình hiển thần thông! Hòa thượng, ta sẽ bắt yêu tinh cho mọi người trông thấy, mới nhận rõ được tài lão Tôn ta!
Các tăng nghe lời, cúi đầu ngẫm nghĩ:
- Lão trọc đầu dám mở miệng nói khoác lác hẳn là có chút bản lĩnh!
Người nào người nấy dạ dạ vâng vâng. Chỉ có vị sư lạt ma kia nói:
- Hãy thư thả! Lão sư phụ còn mệt, việc ngài đi bắt yêu tinh không khẩn lắm. Tục ngữ có câu: “Công tử lên tiệc, chẳng say cũng no; tráng sĩ ra trận, chẳng chết cũng què”. Trong khi hai bên đấu nhau, lỡ ra để liên lụy cho sư phụ ngài thì không ổn đâu!
Hành Giả nói:
- Ngài nói chí lý! Chí lý! Tôi hãy mang nước về cho sư phụ uống rồi sẽ tới.
Y liền cầm lấy bát tộ, múc nước lã, đi ra khỏi bếp hương tích, trở lại phương trượng, gọi to:
- Sư phụ ơi, dậy xơi nước!
Tam Tạng đang khi phiền khát, vội vàng nhổm dậy, bưng lấy nước, chỉ uống một hớp hết. Thực là “khát thời một giọt như cam lộ, thuốc gặp phương hay bệnh khỏi ngay”.
Hành Giả thấy sư trưởng tinh thần khoan khoái, mày mặt nở nang, cất tiếng hỏi:
- Sư phụ ơi, thầy có xơi được chút cơm không?
Tam Tạng nói:
- Bát nước này như là một hạt linh đan, bệnh tật ta đã bớt được một nửa, giả mà có cơm canh cũng ăn được một chút.
Hành Giả reo to:
- Sư phụ mình khỏi rồi! Người đã đòi ăn cơm!
Y liền đi bảo bọn hòa thượng sửa soạn vo gạo, thổi cơm, nhào bột nướng bánh, nấu kẹo đường, nấu canh miến, mang lên đền bốn năm mâm. Đường Tăng chỉ ăn có nửa bát cháo gạo, Hành Giả, Sa Tăng cũng ăn qua loa, còn thừa bao nhiêu Bát Giới đánh kỳ hết. Ăn xong, người nhà dọn dẹp bát đĩa, đèn dã đốt lên, mọi người đi ngủ.
Tam Tạng nói:
- Chúng mình ở đây mấy hôm rồi?
Hành Giả nói:
- Đúng ba ngày rồi, đến chiều ngày mai sẽ là bốn ngày ròng rã.
Tam Tạng nói:
- Ba ngày làm lỡ mất bao nhiêu lộ đường?
Hành Giả nói:
- Sư phụ cũng chả nên nói đến đường sá, ngày mai sẽ đi.
Tam Tạng nói:
- Phải đấy! Tuy ta hãy còn hơi yếu, nhưng không hề chi.
Hành Giả nói:
- Nếu ngày mai định đi, đêm nay hãy còn để cho tôi đi bắt yêu tinh xem sao đã.
Tam Tạng sợ hỏi:
- Lại còn đi bắt yêu tinh nào?
Hành Giả nói:
- Có con yêu tinh ở trong chùa này, để tôi đi bắt nó giúp họ.
Đường Tăng nói:
- Đồ đệ ạ, bệnh ta chưa khỏi hẳn, con đã nghĩ đến chuyện đó, thảng hoặc yêu quái có thần thông, con mà không bắt được nó, lại chẳng để hại cho ta ư?
Hành Giả nói:
- Thầy chỉ hay làm nhụt oai phong lão Tôn, đến đâu trừ yêu đến đấy, thầy đã thấy con kém ai chưa? Chỉ có không ra tay, ra tay là hẳn được!
Tam Tạng giữ lại nói:
- Đồ đệ ạ, câu nói thường rất đúng: “Gặp phương tiện thì làm phương tiện, đến chỗ thương người thì hãy thương người, để ý không bằng vô ý tốt, tranh hơi sao đọ nhịn hơi cười!”.
Tôn đại thánh thấy sư phụ thiết tha khuyên nhủ, không cho đi bắt yêu, y phải nói thực chuyện ra:
- Sư phụ, ạ, chẳng nói giấu gì thầy, yêu ma đã ăn thịt người ở đây rồi.
Đường Tăng sợ hỏi:
- Ăn thịt người nào?
Hành Giả nói:
- Chúng mình ở đây ba ngày, nó đã ăn thịt mất sáu tiểu hòa thượng ở trong chùa này rồi.
Trưởng lão nói:
- “Thỏ chết cáo buồn, vật thương cùng loài”, nó đã ăn thịt nhà sư ở trong chùa, ta cũng là sư, vậy cho con đi, nhưng cần phải để ý cẩn thận.
Hành Giả nói:
- Không cần dặn, lão Tôn đến đâu là trừ diệt yêu ma đến đấy!
Trước bóng đèn sáng, Hành Giả dặn dò Bát Giới, Sa Tăng trông nom sư phụ, rồi lòng mừng khấp khởi, ra khỏi nhà phương trương, đi thẳng đến điện Phật, nhìn lên trời. Trên trời mới có sao, trăng vẫn chưa mọc, trong điện vẫn tối om om, y liền châm lửa lên lên, thắp vào đèn lưu ly, nện chuông bên tây, đánh trống bên đông, tiếng chuông trống im, Hành Giả nhao mình, biến làm một tiểu hòa thượng, trạc tuổi chỉ độ mười ha mười ba, vận một cái áo ngắn lụa vàng, áo dìa vải trắng, tay khua mõ cá, miệng tụng kinh, ngồi đợi suốt khoảng canh một, vẫn không thấy gì hết. Trăng muộn vừa lên, vào hồi canh hai, bỗng nghe thấy một trận gió ù ù thổi lên. Gió to quá:
Trời mù làn tuyết phủ, đất tối đám mây che. Bốn phương đen như mực, một mạch xám xanh lè. Cát lở bụi bay trước còn nhẹ, rừng tan cây đổ sau mới ghê. Đất bốc bóng sao mờ mịt, cây đổ trăng rừng tối sì. Thường Nga giữ chặt con thoi nọ, Ngọc Thỏ ôm ghì chậu thuốc kia. Chín diệu tinh quân cổng cài chốt, bốn bề long vương cửa chẹn đè. Trong miếu thành hoàng lùng quỷ trốn, trên không tiên tử cưỡi mây về. Khăn mất, phán quan tìm cuống quít; ngựa lồng, Diêm chúa chạy bò lê. Đỉnh núi Côn Luân tung đá sỏi, giang hồ sóng rẫy cuốn kình nghê.
Trận gió vừa mới lướt qua, thình lình thoáng thấy mùi thơm lan sạ, chuỗi ngọc leng keng, Hành Giả liền né mình ngửng đầu lên nhìn. Chà, té ra là một cô gái mỹ miều đương đi lên điện Phật Hành Giả cứ việc rì rầm tụng kinh. Người con gái đi đến bên, ôm chầm ngay lấy Hành Giả nói:
- Tiểu hòa thượng, tụng kinh gì vậy?
Hành Giả nói:
- Kinh đã chỉ cho đấy.
Người con gái nói:
- Người ta đã đi ngủ yên ổn, chú còn dọc kinh làm gì?
Hành Giả nói:
- Đã chỉ cho sao lại không đọc?
Người con gái ghì lấy, hôn vào má y một cái nói:
- Tôi với chú đi ra đằng vườn sau chơi đi!
Hành Giả cố ý quay đầu đi và nói:
- Cô không hiểu việc đời chút nào cả!
Người con gái nói:
- Chú có biết xem tướng không?
Hành Giả nói:
- Cũng có biết đôi chút!
Người con gái nói:
- Chú xem tướng tôi thế nào?
Hành Giả nói:
- Tôi xem cô có tướng ăn thật làm biếng, bị bố mẹ chồng đuổi đi.
Người con gái nói:
- Xem không hay! Xem không hay! Tôi không bị bố mẹ chồng đuổi đi, không ăn bơ làm biếng, chỉ tại phận hẩm duyên ôi, lấy phải anh chồng tí tẹo, không biết đuốc hoa động phòng, đành phải bỏ chồng trốn đi. Được lúc này sao sáng trăng trong, cũng có duyên nghìn dặm xui nên gặp gỡ. Tôi với chú đi đến vườn sau thành đôi loan phượng đi!
Hành Giả nghe lời, gật đầu thầm nghĩ:
- Mấy chú sư ngu xuẩn, đều bị sắc dục dẫn dụ, cho nên hại đến tính mạng, bây giờ nó lại chực lừa mình.
Liền thuận miệng trả lời:
- Nương tử ạ, tôi là người xuất gia, hãy còn ít tuổi, lại không biết cái chuyện ấy thế nào cả.
Người con gái nói:
- Cứ đi theo tôi, rồi tôi sẽ dạy cho!
Hành Giả cười thầm nói:
- Thôi được, ta hãy đi theo xem mi làm trò trống gì?
Hai người bèn cùng kề vai, khoác cánh, ra khỏi điện Phật, đi đến tận đằng vườn sau. Yêu quái lấy chân khèo Hành Giả một cái, ngã lăn ra đất, miệng kêu rối “Anh tâm can ơi!” rồi đưa tay xuống bóp vào phía dưới Hành Giả một cái.
Hành Giả nói:
- Con ta ơi, định ăn thịt lão Tôn thực ư?
Hành Giả bèn nắm chặt lấy tay nó, giả vờ ngã ngồi xuống đến ự một cái, quật yêu quái ngã lăn ra đất. Yêu quái vẫn còn kêu to:
- Ông anh tâm can ơi! Ông cũng biết quật ngã mẹ ông thế ư?
Hành Giả nghĩ thầm:
- Không nhân lúc này hạ thủ nó, còn đợi đến lúc nào!
Y liền bắt chéo tay lại, vặn lưng một cái, nhảy chồm người lên, hiện rõ chân tướng, giơ cây gậy sắt bịt vàng, nhằm đầu yêu đánh tới.
Yêu quái bấy giờ mới đâm hoảng, nghĩ bụng:
- Tiểu hòa thượng này, quả thật là lợi hại!
Nó mở to mắt ra nhìn, té ra là đồ đệ họ Tôn của Đường trưởng lão, nhưng nó cũng chẳng tỏ ý sợ sệt. Ai biết tinh quái ấy là giống tinh quái gì?
Mũi vàng óng nuột, lông tuyết trắng phau Hang đất làm nhà cửa, yên phận sướng biết bao! Ba trăm năm lẻ tu nên đạo, đã đến Linh Sơn được mấy tao. Nến sáp hương hoa no đủ cả, Như Lai truyền bảo xuống thiên tào. Thác Tháp thiên vương yêu gái quí, Na Tra thái tử nhận đồng bào. Cũng chẳng phải loài chim lấp biển cả, cũng không phải con ngao đội non cao. Coi thường cả Lôi Hoán[72] có kiếm; có sợ gì Lữ Kiền[73] mang đao. Lại lại đi đi, nước chảy xá chi Giang Hán rộng; lên trên, xuống xuống, gập ghềnh bao quản Thái Hằng cao. Chỉ ngó thấy mặt ngọc, màu hoa, người yểu điệu; biết đâu là chuột già thành quái trổ anh hào!
Yêu quái cậy mình thần thông quảng đại liền tay múa hai thánh kiếm đón đánh, tiếng kêu loảng xoảng, leng keng, đánh tả đỡ hữu, nghiêng đông, đảo tây Hành Giả tuy cứng mạnh, vẫn chưa đánh đổ được nó. Gió âm vi vu, trăng xế lờ mờ, hai người đánh nhau dữ dội ở trong vườn.
Tôn đại thánh tinh thần quật khởi, đường gậy lại không chút lỡ lầm. Yêu tinh liệu mình không thể địch nổi, bất thình lình đôi mày chau lại, bụng nẩy mưu khôn, quay mình bỏ chạy.
Hành Giả quát nói:
- Con khỉ khốn kiếp, chạy đi đâu, hãy đầu hàng mau cho rảnh!
Yêu tinh không nói gì hết, cứ việc chạy lui, đợi khi Hành Giả đuổi rất khẩn cấp, tức thì rụt một chiếc hài chân bên trái ra, thổi hơi vào, đọc bài thần chú, kêu lên một tiếng “biến”, liền biến ra hình dáng bản thân, cầm hai thanh kiếm tiến đến; còn chân thân thì liệng đi một cái, hóa ra trận gió mát biến mất.
Như vậy chẳng phải là tai nạn của Tam Tạng ư?
Yêu tinh đi tuốt vào trong phương trượng, cắp luôn Đường Tăng mang lên trên mây, mịt mịt mờ mờ, trong chớp mắt, đã đến núi Hãm Không, tiến vào động Vô Để[74], gọi lũ hầu sửa soạn tiệc chay để làm lễ cưới.
Hành Giả đánh mãi đã bầm gan tím ruột, bèn tránh né ra một bên, đánh cho yêu tinh một gậy ngã lăn ra đất, thì té ra chỉ là một chiếc hài hoa Hành Giả biết ngay là mắc mưu, vội vàng quay trở về tìm sư phụ. Sư phụ nào thấy đâu, chỉ thấy Bát Giới cùng với Sa Tăng đương sùi sà sùi sụt Hành Giả tức giận đầy ruột, cũng chẳng kể hay dở, liền giơ gậy đánh tràn vào, luôn miệng thét to nói:
- Đánh chết chúng bay! Đánh chết chúng bay!
Chú ngốc sợ cuống, không còn lối chạy. Sa Tăng là vị Linh Sơn đại tướng, hiểu biết nhiều việc, cứ ôn hòa nhã nhặn, đến gần quỳ xuống nói:
- Thưa huynh trưởng tôi biết rõ rồi. Thiết tưởng anh đánh chết hai chúng tôi đi, cũng không cứu được sư phụ nữa, chi bằng nên đi thẳng tuột về nhà mình đi thôi!
Hành Giả nói:
- Đánh chết hai đứa chúng bay, rồi mình tao đi cứu thầy cũng được.
Sa Tăng nói:
- Huynh trưởng không nên nói thế! Không có hai chúng tôi, thực là “sợi một khôn xe, tay lẻ khó vỗ” anh ạ! Gánh hành lý, con ngựa kia, ai sẽ trông nom? Xưa có câu: “Đánh hùm còn được anh em, ra trận phải còn lính phụ tử”. Mong huynh trưởng hãy tha cho, đợi sáng mai sẽ cùng anh hợp lực đồng tâm đi tìm sư phụ.
Hành Giả tuy thần thông quảng đại, nhưng rất hiểu lẽ biết đời, thấy Sa Tăng tha thiết van xin, tức thì nguôi cơn giận, nói:
- Bát Giới, Sa Tăng, các chú đứng lên, ngày mai sẽ đi tìm sư phụ, cần phải hết sức!
Chú ngốc nghe thấy tha đánh, sướng như mở cờ trong bụng nói:
- Anh ạ, việc đó cứ ở lão Trư này cả!
Mấy anh em cùng nhau bàn bạc, đều không ngủ được, chỉ ước gì mà gật đầu gọi được vừng ô dậy, khẽ thổi sao trời, bay hết ngay.
Ba người cứ ngồi đợi trời sáng, thu xếp toan đi, đã thấy có vị sư trong chùa, đứng chặn ngoài cửa hỏi:
- Lão gia định đi đâu?
Hành Giả cười nói:
- Nói ra không tiện, hôm qua tôi khoe với mọi người, rằng đi bắt yêu ma cho họ, thế mà yêu ma chưa hề bắt được, chính sư phụ chúng tôi lại không thấy đâu nữa rồi.
Các sư sợ hãi nói:
- Lão gia ạ, việc nhỏ nhặt thế mà lại để lụy cho lão sư phụ. Vậy biết tìm đâu bây giờ?
Hành Giả nói:
- Đã có chỗ tìm.
Các tăng vội nói:
- Vậy hãy thư thả xơi chút cơm sáng đã!
Liền vội vàng bưng lên hai ba chậu cơm canh. Bát Giới ra sức ăn cho kỳ hết nói:
- Các hòa thượng, chúng tôi đi tìm sư phụ rồi sẽ lộn lại đây chơi với các vị.
Hành Giả nói:
- Lại định đến đây ăn cơm của ngươi ta hử? Chú vào ngay trong điện Thiên vương xem người con gái có còn ở đấy không?
Các sư nói:
- Thưa lão gia, không có ở đấy, không có ở đấy. Cô ta chỉ ở có đêm hôm mới tới, hôm sau đã không thấy đâu nữa!
Hành Giả vui mừng từ biệt các sư, bảo Bát Giới, Sa Tăng dắt ngựa, quẩy gánh trở lại về đằng đông.
Bát Giới nói:
- Anh lầm rồi, làm sao lại trở về đằng đông?
Hành Giả nói:
- Chú không thấy ư! Đứa con gái bị trói ở rừng thông hôm trước, cặp mắt con ngươi vàng của lão Tôn nhìn đã biết rõ nó rồi. Các chú cứ bảo nó là đứa tốt. Ngày nay ăn thịt các hòa thượng cũng là nó; bắt mắt cả sư phụ cũng là nó! Các chú đã cứu được vị nữ bồ tát tốt như thế đấy! Nay nó đã bắt mất sư phụ, ta phải trở về lối cũ mà tìm chứ.
Hai người chịu phụ nói:
- Phải, phải, phải! Thực là thau lộn với vàng! Đi ngay! Đi ngay!
Ba người vội vàng đi vào trong rừng, chỉ thấy:
Mây bảng lảng, sương mịt mù, đá lởm chởm, lối quanh co. Cáo thỏ đi về nhiều vết tích, hùm beo lang sói vẫn rình mò. Trong rừng chẳng thấy tăm yêu quái, không biết Đường Tăng đi lối mô?
Hành Giả điên tiết, lấy gậy sắt ra, nhao mình biến ra bản tướng hồi đại náo thiên cung, ba đầu sáu cánh tay, sáu bàn tay, cầm ba cây gậy sắt, cứ đốp đốp chát chát đánh lung tung ở trong rừng. Bát Giới nhìn thấy nói:
- Sa Tăng, sư huynh tìm không thấy sư phụ, nổi cơn phong ở trong bụng, phát điên lên rồi!
Số là Hành Giả đánh vào một lối, tìm ra được hai ông lão già. Một người là sơn thần, một người là thổ địa, đều tiến đến quỳ xuống nói:
- Thưa đại thánh, sơn thần, thổ địa chúng tôi xin kính chào.
Bát Giới nói:
- Rừng thiêng nghiệm thay, mới đánh có một lối đã lôi ra hai vị sơn thần, thổ địa; nếu đánh một đường nữa, cả từ thái tuế cũng kéo ra hết.
Hành Giả phán hỏi:
- Sơn thần, thổ địa, các người thực là vô lễ, chỉ chuyên liên kết với bọn kẻ cướp ở chỗ này, chúng nó kiếm ăn được, sẽ mua dê lợn cúng các người phải không? Lại hùa với cả yêu tinh, nhập bọn với chúng nó, bắt sư phụ ta, hiện nay đem giấu ở đâu, mau mau phải cung thực ra, sẽ tha đánh cho!
Hai thần sợ hãi nói:
- Đại thánh quở oan chúng tôi. Yêu tinh không ở trên núi tiểu thần, không chịu dưới quyền cai quản của tiểu thần chỉ nghe tiếng gió thổi ban đêm, tiểu thần mới biết qua đôi chút.
Hành Giả nói:
- Nếu vậy phải nói cho hết.
Thổ địa nói:
- Yêu tinh ấy bắt sư phụ ngài đem đến một nơi ở về phía chính nam núi này, cách đây độ chừng một nghìn dặm. Ở đấy có một quả núi, gọi là núi Hãm Không, trong núi có một cái động, gọi là động Vô Để. Yêu tinh ở trong núi ấy, biến hóa đến đây bắt sư phụ ngài đi đấy!
Hành Giả nghe nói trong bụng sợ thầm, cho sơn thần, thổ địa lui bước, thu pháp thân lại, biện rõ bản tướng, nói với Bát Giới, Sa Tăng:
- Sư phụ đi xa mất rồi!
Bát Giới nói:
- Ta sẽ cưỡi mây đuổi theo!
Chú ngốc vươn mình theo gió lốc đi trước, Sa Tăng cưỡi mây đi theo. Ngựa bạch nguyên xưa là con rồng xuất thân, thồ quẩy hành lý, cũng bay trên mây gió.
Hành Giả lộn lên trên mây, thẳng sang phương nam. Không mấy lúc, đã thấy một ngọn núi lớn, bèn dừng mây lại. ba người giữ ngựa, đứng ở trên mây, nhìn xem ngọn núi.
Bát Giới nói:
- Núi này hiểm trở thế vậy, tất có yêu tà.
Hành Giả nói:
- Bất tất phải nói. “Non cao là có quái, núi hiểm hẳn nhiều ma”.
Liền gọi:
Sa Tăng, tôi với chú ở lại đây, để Bát Giới hãy vào trong hốc núi nghe ngóng tin tức trước, xem con đường nào dễ đi, đích xác có động phủ không, tìm xem cửa ở nơi nào, dò xét cho thật kỹ lưỡng, chúng mình mới có thể lần vào cứu sư phụ được.
Bát Giới nói:
- Lão Trư xúi quẩy! Lại bắt tôi đi trước!
Hành Giả nói:
- Hồi đêm chú nói mọi việc đều ở như chú cả, giờ sao lại chối?
Bát Giới nói:
- Đừng nói nữa, để tôi đi!
Chú ngốc buông ba xuống, phủi bụi quần áo, tay không chạy từ trên núi cao xuống, đi tìm đường lối.
Bát Giới đi lần này, chưa biết rồi hay dở thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Bát Giới nhảy xuống núi, tìm đến một con đường nhỏ, theo lối bước đi, đi được độ năm sáu dặm, chợt thấy hai nữ quái, đương kín nước ở dưới giếng. Tại sao lại biết đó là hai đứa nữ quái? Vì rằng thấy ở trên đầu có cái búi tóc, ngoài chụp một cái giỏ lụa cao một thước hai tấc, rất không hợp thời trang.
Chú ngốc đi tới gần, lên tiếng gọi:
- Bọn yêu quái kia!
Yêu quái nghe thấy tức giận, cùng nói:
- Lão hòa thượng thối thây này! Chúng mình không biết hắn là ai, cũng không quen thuộc trò chuyện bao giờ, cớ sao hắn dám bảo chúng mình là yêu quái!
Rồi phát cáu, họ giơ ngay cái đòn khiêng nước lên, phang luôn vào đầu Bát Giới.
Chú ngốc trong tay không có binh khí, chống đỡ không lại, bị chúng đánh cho mấy cái, gục vội đầu xuống, chạy vọt lên núi nói:
- Anh ạ, trở về thôi, yêu quái hung tợn lắm!
Hành Giả nói:
- Hung tợn thế nào?
Bát Giới nói:
- Trong hốc núi có hai đứa nữ quái kín nước ở dưới giếng, tôi mới gọi có một tiếng, đã bị chúng nện cho ba bốn đòn gánh.
Hành Giả nói:
- Chú gọi chúng thế nào?
Bát Giới nói:
- Tôi gọi chúng là yêu quái.
Hành Giả nói:
- Đánh thế là còn ít đấy!
Bát Giới nói:
- Cám ơn anh chiếu cố, đầu sưng cả lên thế này, còn bảo là đánh ít à!
Hành Giả nói:
- “Mềm mỏng khắp nơi đến được, cương cường nửa bước khôn rời”. Chúng nó là yêu ở đất này, bọn mình là sư nơi xa đến, chú chỉ có một mình, cần phải biết ôn tồn chứ. Chú lại đi gọi chúng là yêu quái, chúng không đánh chú thì đánh tôi à? Người ta phải lấy lễ nhạc làm đầu chứ!
Bát Giới nói:
- Cũng là lần đầu tôi chẳng hiểu gì cả.
Hành Giả nói:
- Chú ở trong rừng ăn thịt người từ thuở nhỏ, vậy có biết được hai thứ gỗ không?
Bát Giới nói:
- Chẳng biết thứ gỗ gì hết.
Hành Giả nói:
- Một thứ là cây dương, một thứ là cây đàn. Cây dương tính cách mềm mại, thợ khéo lấy về, hoặc tạc tượng thánh, hoặc khắc Như Lai, thếp vàng sơn phấn, nạm ngọc trang hoa, muôn người dâng hương lễ bái, hưởng thụ biết bao phúc đức. Còn cây đàn tính cách quánh rắn, nhà ép dầu lấy đem về, làm những cái nêm, lấy vành sắt đai trên đầu, rồi lại lấy búa sắt nện xuống, chỉ vì cương cường, cho nên phải chịu khổ sở.
Bát Giới nói:
- Anh ạ, những câu nói hay ho ấy, giá mà anh dạy cho tôi biết sớm, có đâu tôi bị chúng đánh.
Hành Giả nói:
- Chú lại đi hỏi lần nữa cho rõ đích xác.
Bát Giới nói:
- Chúng đã quen mặt tôi.
Hành Giả nói:
- Chú biến hóa khác đi.
Bát Giới nói:
- Biến khác đi thì phải nói năng thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú biến hóa rồi, đến trước mặt chúng phải chào hỏi, xem trạc tuổi chúng gì trẻ thế nào. Nếu mà xuýt xoát tuổi bọn mình thì gọi là “cô”, ví bằng già hơn một chút thì gọi là “bà”.
Bát Giới cười nói:
- Nhưng mà lôi thôi lắm, ở những nơi đồng đất nước người này, nhận họ nhận hàng gì!
Hành Giả nói:
- Không phải là nhận họ, sáo mép một tí thôi. Nếu đích chúng nó bắt sư phụ, mình sẽ hạ thủ, ví bằng không phải sẽ không lỡ việc, chúng mình đi tìm nơi khác.
Bát Giới nói:
- Nói chí lý đấy, để tôi lại đi.
Chú ngốc cầm đinh ba giắt vào trong người, xuống hốc núi, nhao mình biến hóa, biến ra một vị hòa thượng béo đen, đi vung vẩy, đến trước mặt yêu quái khép nép lễ phép nói:
- Thưa hai bà, bần tăng xin kính chào.
Hai yêu quái vui vẻ nói:
- Vị hòa thượng này khá đấy, biết chào hỏi lễ phép, lại biết cả những lời xưng hô nhã nhặn nữa.
Liền hỏi lại:
- Trưởng lão, người ở đâu tới đây?
Bát Giới nói:
- Ở đâu tới đây.
Lại hỏi:
- Định đi đến đâu?
Bát Giới nói:
- Định đi đến đâu?
Lại hỏi:
- Định trở về đâu?
Bát Giới nói:
- Định trở về đâu.
Lại hỏi:
- Tên họ ngươi là gì?
Bát Giới nói:
- Tên họ tôi là gì.
Yêu quái cười nói:
- Hòa thượng này tuy rằng tốt, nhưng chẳng biết gì cả.
Bát Giới nói:
- Thưa các bà, các bà lấy nước làm gì vậy?
Yêu quái nói:
- Hòa thượng chưa rõ chuyện, lão phu nhân nhà chúng tôi đêm hôm qua mới bắt được một vị Đường Tăng mang vào trong động, muốn thết đãi người, nhưng vì nước ở trong động không được sạch sẽ, nên sai hai chúng tôi đến đây lấy nước tốt âm dương phối hợp này, để sửa soạn một bữa tiệc bằng rau quả chay tịnh mời Đường Tăng cùng ăn, đến tối hai người sẽ thành thân với nhau.
Chú ngốc nghe xong câu nói, vội vàng quay mình chạy lên núi gọi:
- Sa hòa thượng, đem ngay hành lý ra đây, chúng mình chia nhau đi!
Sa Tăng hỏi:
- Anh hai, tại sao lại chia?
Bát Giới nói:
- Chia ra rồi chú lại trở về sông Lưu Sa ăn thịt người, tôi về cao Lão trang thăm vợ, anh cả trở về núi Hoa Quả làm thánh, ngựa bạch long về bể lớn hóa rồng. Sư phụ đã lấy vợ ở trong động yêu tinh rồi, chúng mình mỗi người ở yên một nẻo.
Hành Giả nói:
- Chú ngốc, chỉ được cái nói nhảm!
Bát Giới nói:
- Đứa chết tiệt nào lại nói dối! Hai đứa yêu tinh đi khiêng nước vừa mới nói chuyện, họ sửa soạn một bữa tiệc chay để cùng ăn với Đường Tăng rồi hai người lấy nhau mà!
Hành Giả nói:
- Yêu tinh bắt sư phụ giam ở trong động, lúc nào thầy cũng ngong ngóng trông đợi chúng ta đến cứu, chú còn nói những chuyện ấy ra đây ư?
Bát Giới nói:
- Cứu thế nào?
Hành Giả nói:
- Hai chú dắt ngựa, quẩy hành lý, chúng mình đi theo dõi hai yêu quái ấy, lấy chúng làm người đưa đường, theo đến tận trước cửa cùng nhau hạ thủ.
Chú ngốc liền đi theo ngay đằng sau Hành Giả đi xa trông theo hai yêu quái thấy họ lẩn vào trong núi, đi độ trên dưới hai mươi dặm đường, vụt đã không thấy chúng đâu.
Bát Giới cười nói:
- Sư phụ bị ma bắt ngay giữa ban ngày rồi.
Hành Giả nói:
- Chú tinh mắt đấy, làm sao lại trông thấy cả bản tướng nó được.
Bát Giới nói:
- Hai yêu quái kia, đương khiêng nước đi, chợt đã không thấy rồi, còn không phải ma ban ngày là gì?
Hành Giả nói:
- Có lẽ nó chui vào trong động, để tôi đi xem.
Đại thánh giương to đôi mắt lửa con ngươi vàng nhìn khắp núi, quả nhiên không thấy động tĩnh gì. Chỉ thấy có một tòa lầu bài long lanh vẻ ngọc, sặc sỡ màu hoa. Y cùng Bát Giới, Sa Tăng đến gần ngó xem, thấy trên có sáu chữ đại tự: “Núi Hãm Không, động Vô Đề”.
Hành Giả nói:
- Anh em ạ, yêu tinh trang hoàng vờ vĩnh ở đây, thực vẫn không thấy cửa mở ra lối nào.
Sa Tăng nói:
- Không xa đâu! Không xa đâu, hãy cố tìm.
Ba người đều quay mình xem xét, thấy có một viên đá lớn, vuông vắn ước tới hơn mười dặm ở chân núi, ngay chỗ dưới lầu bài, ở chính giữa có một cái lỗ to bằng cái miệng vò, vết bò vào bò ra đã nhẵn thín.
Bát Giới nói:
- Anh ạ, đây là chỗ yêu tinh ra vào đây.
Hành Giả nhìn rồi nói:
- Quái lạ! chẳng nói giấu gì hai chú, từ khi lão Tôn này đi bảo hộ Đường Tăng, cũng đã bắt nhiều yêu quái, nhưng chưa thấy động phủ nào thế này. Bát Giới, chú hãy xuống thử trước xem cho biết rõ nông sâu thế nào, tôi sẽ vào cứu sư phụ sau.
Bát Giới lắc đầu nói:
- Cái đó khó! Cái đó khó! Cái thần xác lão trư ngộc nghệch thế này, vô phúc mà trượt chân lăn xuống, chưa biết chừng hai ba năm mới đến tới đáy!
Hành Giả nói:
- Sâu chừng bao nhiêu?
Bát Giới nói:
- Anh nhìn xem!
Hành Giả rạp người xuống, cẩn thận nhìn thẳng xuống dưới. Ôi! Sâu quá! Chu vi có tới hơn ba trăm dặm; bèn ngoảnh đầu lại nói:
- Anh em ạ! Quả là sâu ghê!
Bát Giới nói:
- Anh hãy đi về thôi, không cứu được sư phụ đâu!
Hành Giả nói:
- Chú nói gì vậy? “Chớ sinh lòng lười biếng, đừng nghĩ sự ươn hèn” Hãy để gánh hành lý xuống, dắt ngựa buộc vào cột lầu bàn kia, chú cầm đinh ba, Sa Tăng cầm trượng, đứng giữ cửa động, để tôi đi vào nghe ngóng tin tức. Nếu sư phụ quả ở trong đó, tôi sẽ lấy gậy sắt đánh yêu tinh từ trong động dồn ra, đuổi tới ngoài cửa, hai chú sẽ đánh chặn ở đây, thế mới đúng là trong ứng ngoài hợp. Đánh chết hết yêu tinh, mới cứu được sư phụ.
Hai người tuân lệnh.
Hành Giả vươn mình một cái, nhảy vào trong động, muôn đạo mây màu sinh dưới gót, nghìn từng vẻ đẹp đỡ bên mình. Đi một loáng đã vào sâu xa, ở trong đó phong quang rực rỡ, cũng như có ánh mặt trời, có tiếng gió, lại có cả hoa quả cỏ cây Hành Giả mừng nói:
- Một nơi tốt đẹp thay! Tưởng khi lão Tôn ra đời, trời dành cho động Thủy Liêm, té ra nơi đây cũng là một động thiên phúc địa.
Đương xem, lại nhìn thấy một tòa lầu cửa có hai máng nước, chung quanh tùng trúc xanh um, trong có rất nhiều phòng xá. Bèn nghĩ bụng:
- Hẳn đây là nơi ở của yêu tinh. Ta hãy đi vào bên trong nghe ngóng xem sao? Nhưng hãy khoan, nếu cứ thế này mà vào, nó sẽ biết là mình, phải biến hóa khác đi mới được!
Bèn nhao mình cầm quyết, biến ra một con nhặng xanh, nhè nhẹ bay lên đậu trên cửa lầu nghe ngóng, thấy yêu quái ngồi cao trên nhà thảo đường, hình dùng nó không giống như khi ở rừng thông và ở trong chùa. Nó ăn mặc rất là đài điếm:
Tóc thơm hai món mây thua biếc,
Áo vận nhung xanh lộn bóng hoa.
Mười ngón búp măng tay óng chuốt,
Một đôi sen nụ ngực căng ra.
Phau pháu má phấn tôn khuôn mặt,
Chon chót môi son dậy nước da.
Đoan chính rõ ra người Ngọc nữ,
Tư dùng hơn cả khách Hằng Nga.
Ngày nay bắt được Đường Tam Tạng,
Muốn kết tình duyên mãi đến già.
Hành Giả im hơi lặng tiếng, lắng tai nghe xem nó nói gì. Một lúc sau, thấy miệng anh đào hé mở, hớn hở cất tiếng gọi:
- Chúng bay đâu, bày ngay bàn tiệc cỗ chay lên đây, để ta cùng Đường Tăng uống rượu thành thân.
Hành Giả cười thầm nói:
- Té ra câu chuyện có thực! Mình cứ cho là Bát Giới nói đùa! Để ta bay đi tìm xem sư phụ ở đâu. Chẳng biết tâm tính người nghĩ thế nào? Nếu bị nó quyến rũ xiêu lòng rồi, để người ở lại đây cũng được.
Tức thì giương cánh, bay vào bên trong xem xét, thấy Đường Tăng ngồi ở cái ngăn dán giấy đỏ, trên sáng dưới tối, tại nhà bên đông.
Hành Giả húc thủng một lỗ chui vào, bay lên đậu trên đầu trọc Đường Tăng và gọi:
- Sư phụ ơi!
Tam Tạng nhận được tiếng nói, gọi bảo:
- Đồ đệ cứu mạng ta với!
Hành Giả nói:
- Sư phụ chẳng ra sao cả! Quái tinh đang sửa soạn yến tiệc, để uống rượu thành thân với thầy, hoặc giả sinh năm đẻ bảy, cũng là dòng dõi hòa thượng nhà thầy, còn sầu não làm gì?
Trưởng lão nghe lời, nghiến răng mắm miệng nói:
- Đồ đệ ạ, ta từ khi ra khỏi Trường An, đến núi Lưỡng Giới, thu được con, từ đấy đi sang Tây, có lúc nào dám ăn tạp đâu, có ngày nào dám nghĩ bậy đâu? Ngày nay bị yêu tinh bắt giữ, một lòng ép uổng, nếu ta để mất chân dương, sẽ phải đọa vào vòng luân hồi, đây ở sau lưng núi Âm Sơn, đời đời không được chuyển thân.
Hành Giả cười nói:
- Đừng thề nữa! nếu thầy thực có lòng sang Tây Thiên lấy kinh, lão Tôn sẽ đưa thầy đi.
Tam Tạng nói:
- Đường đi vào trong này ta quên hết rồi.
Hành Giả nói:
- Thầy quên hay hớ cũng không sao. Động có đáy, không ví với chỗ đi thẳng vào, đi thẳng ra đâu; phải từ dưới đáy chui lên. Nếu mà gặp vận may, sẽ xuyên đúng cửa động, vượt ra ngoài được. Chẳng may gặp phải vận rủi, xuyên không đúng, thì sẽ có ngày bị chết ngạt.
Tam Tạng nói:
- Khó khăn như vậy, biết làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Không hề chi! Không hề chi! Yêu tinh sửa tiệc rượu thết đãi thầy, thầy cũng đành vậy, cố gượng uống một chén, chỉ cần rót một chén cho nhanh, rê thế nào cho nổi bọt lên, con sẽ biến ra một con bọ mát, bay đậu lên bọt rượu, để cho nó nuốt con vào trong ruột, con sẽ rứt đứt tim gan nó xuống, xé nát ruột già nó, mới cứu được thầy thoát thân.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ, làm như vậy, thực là không giống người.
Hành Giả nói:
- Chỉ cứ mê làm việc thiện thì mạng thầy đi đứt. Yêu tinh là gốc hại người, thầy thương nó làm gì!
Tam Tạng nói:
- Vậy thôi, vậy thôi! Con hãy theo ta đi!
Chính là: Tôn đại thánh bảo hộ Đường Tam Tạng, người lấy kinh toàn cậy Mỹ hầu vương.
Hai thầy trò bàn bạc chưa xong, yêu tinh đã sửa soạn xong đâu đấy, đi tới ngoài hành lang bên đông, mở khóa cửa ra gọi:
- Trưởng lão!
Đường tăng không dám trả lời. Yêu tinh lại gọi tiếng nữa, Đường Tăng vẫn không dám trả lời.
Đường Tăng không dám trả lời như thế là tại sao? Tưởng rằng “mở mồm thần khí tán, động lưỡi thị phi sinh”. Nghĩ đi thì thế song nghĩ lại, nếu cố chết giữ phép không mở miệng, ngộ nó hung ác, trong khoảnh khắc giết hại mình thì sao? Thực là: lui, tới hai đường lòng hỏi miệng; chối, theo đôi ngả miệng dò lòng. Đương khi hồ nghi, yêu quái lại gọi mấy tiếng:
- Trưởng lão!
Đường Tăng không làm thế nào được, đành phải thưa lên một lời:
- Nương tử, tôi đây!
Trưởng lão đã thưa lên một tiếng như vậy, thực là nặng trĩu nghìn cân. Ai cũng bảo rằng Tam Tạng là hòa thượng thực lòng sang tây Thiên bái Phật cầu kinh, tại sao lại trả lời yêu tinh kia? Có biết đâu lúc đó là khi sống chết, mất còn, muôn phần thực là không còn làm sao được nữa! Tuy rằng ngoài miệng trả lời, kỳ thực trong lòng chẳng muốn.
Yêu tinh thấy Đường Tăng đã lên tiếng đáp lại, khẽ mở cửa ra, đỡ Đường Tăng đứng dậy, cũng khoác cánh tay ôm lưng sánh vai giáp mặt, giở hết lối phong tình. Có ai hay Đường Tăng phiền não trong lòng?
Hành Giả cười thầm nói:
- Sư phụ mình bị nó mơn trớn thế kia, chỉ sợ lại một phen động lòng đổi dạ. Thực là:
Chân tu mắc nạn quái dâm tà,
Vẻ đẹp yêu kiều khó tả ra.
Mày liễu thanh thanh in lá nõn,
Má đào mơn mởn lộ màu hoa.
Bồ câu đôi gót hài hơi lộ,
Mái phượng hai hàng tóc bó sòa.
Khoác chặt tay sư cười nũng nịu,
Mùi hương lấn quấn áo cà sa.
Yêu tinh đỡ Tam Tạng tới gần thảo đình nói:
- Trưởng lão, tôi đã sửa chén rượu nhạt để cùng ngài chuốc chén.
Đường Tăng nói:
- Thưa nương tử, bần tăng không dùng được tạp.
Yêu tinh nói:
- Tôi biết ngài không dùng tạp, vì nước trong động không được chay tịnh, nên đã sai đi lấy nước sạch âm dương phối hợp tận trên đỉnh núi, sửa một bữa tiệc chay quả sạch, để vui thú với ngài.
Đường Tăng đi theo nó vào.
Yêu tinh đưa ngón tay ngọc thon thon, bưng chén vàng lóng lánh, rót đầy rượu ngon, miệng thỏ thẻ nói:
- Ông anh trưởng lão, khéo lắm, mời ông anh xơi một chén rượu giao hoan.
Tam Tạng hổ thẹn ngập ngừng, đỡ lấy rượu rưới lên trên không, trong miệng rì rầm khấn:
- Kính xin hộ pháp chư thiên, ngũ phương yết đế, tứ trực công tào, đệ tử Trần Huyền Trang, từ khi rời Đông Thổ đội ơn Quan Thế Âm Bồ Tác sai khiến, liệt vị chúng thần đi bảo hộ ngầm, cho đến Lôi Âm, bái Phật cầu kinh, nay tới giữa đường bị yêu tinh bắt giữ, ép bức thành thân, đưa chén rượu này cho tôi uống, nếu quả là rượu chay tịnh, đệ tử gắng gượng mà uống, còn được gặp Phật thành công, nếu là rượu tạp, đệ tử bị phá giới, sẽ sa đọa luân hồi khổ não.
Tôn đại thánh biến hóa tài tình, đậu ở sau tai khác gì một người mật báo. Y đã biết sư phụ ngày thường thích uống thứ rượu chay cất bằng quả bồ đào, nên bảo người uống một chén. Sư phụ không biết làm thế nào đành phải uống vội rồi rót một chén rượu đầy, đưa lại mời yêu quái, Đường Tăng lại đã rê cho sủi một ít bọt lên Hành Giả biến làm con bọ mát, nhẹ nhàng bay vào đám bọt sủi. Yêu tinh đỡ chén rượu vào tay, lại để chén xuống không uống ngay, cùng Đường Tăng vái nhau hai vái, miệng thì nũng nịu mấy câu tự tình, rồi mới cất chén. Bọt rượu đã tan hết, để lộ con sâu ra. Yêu tinh không biết là Hành Giả biến thành, chỉ cho là con sâu bèn lấy ngón tay út khều ra, vẩy xuống dưới đất.
Hành Giả thấy việc không xong, biết khó mà vào được bụng nó liền biến ra con chim ưng già đói. Thực đúng là:
Móng ngọc mắt vàng cánh sắt, dáng hùng, khí mạnh đè mây. Cáo cầy giảo thỏ sợ run lên, nghìn dặm non sông trốn vượt. Lúc đói đón chiều bắt sẻ, khi no lên tận cửa trời. Tay già như sắt dễ hại người, đắc chí mây xanh con thấp.
Con chim ưng bay vọt lên, xòe móng ngọc ra, ẩy đổ bàn tiệc đến ầm một tiếng, làm cho bao nhiêu rau chay, quả tịnh, bát đĩa, hồ, chén, tan nát kỳ hết rồi để Đường Tăng đấy, bay ra bên ngoài.
Yêu tinh sợ hãi, gan ruột nhủn ra, Đường Tăng cũng hết hồn bở vía. Yêu tinh run lập cập đỡ Đường Tăng dậy và nói:
- Ông anh trưởng lão ơi, con vật này ở nơi nào đến thế?
Tam Tạng nói:
- Bần tăng không biết.
Yêu tinh nói:
- Tôi phí biết bao tâm lực, sửa ra bữa tiệc này để vui chơi với ngài, không biết rằng con súc sinh lông mượt kia, từ đâu bay lại, làm vỡ hết cả đồ vật của ta!
Lũ tiểu yêu nói:
- Làm vỡ đổ vật đã vậy, nhưng còn thức ăn vãi tung tóe cả ra đất, ô uế, dùng sao được nữa?
Tam Tạng biết rõ ràng là Hành Giả làm phép, nhưng không dám lộ ra. Yêu tinh nói:
- Chúng bay ạ, ta đã biết rồi. Có lẽ vì ta bắt Đường Tăng giữa lại, trời đất không dùng, mới giáng vật ấy. Chúng bay hãy thu nhặt những thức vỡ nát đem vứt đi, sửa soạn một tiệc rượu khác, bất chấp chay tạp, để ta chỉ lên trời làm mối, trỏ xuống đất đính ước, rồi sau mới sẽ thành thân với Đường Tăng.
Hành Giả bay ra bên ngoài, hiện rõ bản tướng, đi tới cửa động lên tiếng gọi:
- Mở cửa!
Bát Giới cười nói:
- Sa tăng, anh cả đã ra đấy.
Hai người bỏ binh khí xuống Hành Giả nhảy ra.
Bát Giới tiến lên níu lấy hỏi:
- Có yêu tinh không? Có sư phụ không?
Hành Giả nói:
- Có! Có! Có!
Bát Giới nói:
- Sư phụ chịu tội ở trong ấy, bị trói hay bó giò? Đem ninh hay đem nấu?
Hành Giả nói:
- Những cái đó đều không phải, chỉ có nó sửa soạn yến tiệc, định làm cái việc kia với thầy thôi!
Bát Giới nói:
- May cho anh! May cho anh! Được uống rượu đám cưới rồi.
Hành Giả nói:
- Cái chú ngốc! Tính mạng sư phụ cũng khó mà giữ, còn rượu chè cưới xin cái gì?
Bát Giới nói:
- Tại sao anh lại trở ra?
Hành Giả đem việc gặp Đường Tăng, dùng cách biến hóa, từ đầu đến cuối kể lại một lượt và nói:
- Anh em ạ, không nên tính quẩn lo quanh. Sư phụ đã ở trong đó, lão Tôn đi lần này, nhất định cứu được người ra.
Lại quay mình vào bên trong, biến ra con nhặng xanh, đậu lên trên cửa lầu nghe ngóng, thấy yêu tinh đương ngồi ở trên đình vừa thở hồng hộc vừa sai bảo:
- Chúng bay đâu, bất luận chay tạp, lấy ít giấy vàng đốt, cầu khấn trời đất, làm mối lái cho ta!
Hành Giả nghe thấy cười thầm nói:
- Con yêu tinh này không còn một chút liêm sỉ nào! Giữa thanh thiên bạch nhật, bắt một vị hòa thượng nhốt ở trong nhà để giở trò ma. Không đi đâu mà vội, để lão Tôn lại vào xem sao!
Bèn kêu ve một tiếng, bay lên mé hành lang bên đông, đã thấy sư phụ ngồi bên trong, nước mắt thánh thót rỏ xuống hai bên má Hành Giả luồn vào, đậu lên trên đầu người, gọi một tiếng:
- Sư phụ!
Trưởng lão nhận được tiếng nói, đứng ngay dậy, nghiến răng giận dữ nói:
- Con khỉ ơi! Người ta lớn mật, còn thân bao lấy mật, mà con lớn mật, thì mật bọc cả thân! Con dùng biến hóa thần thông, phá phách đồ vật, có đáng là bao, chỉ tổ làm cho yêu tinh dâm hứng bừng lên, bây giờ bày ra bất kỳ chay tạp, định đến giao cấu với ta, biết làm thế nào?
Hành Giả trong bụng cười thầm nói:
- Sư phụ đừng quở, con sẽ có cách cứu người!
Tam Tạng nói:
- Làm thế nào cứu được ta?
Hành Giả nói:
- Khi con cất cánh bay vào đây thấy mé sau có một vườn hoa, thầy lừa nó ra dạo chơi vườn hoa, con sẽ cứu thầy ra.
Đường Tăng nói:
- Ở trong vườn thì cứu thế nào?
Hành Giả nói:
- Người với nó đến vườn, đi tới cạnh cây đào, hãy dừng lại đấy, để ý xem con bay lên cành cây, biến ra quả đào chín, thầy sẽ đòi ăn, rồi chọn lấy quả chín trẩy xuống trước, quả chín ấy là con. Tất nhiên nó cũng hái một quả, thầy đưa quả chín nhường cho nó, hễ nó nuốt khỏi cổ, con sẽ chui vào bụng nó, xé rách dạ dày nó ra, rứt tim gan nó xuống, giết chết nó, thầy sẽ được thoát thân.
Đường Tăng nói:
- Nếu con có thủ đoạn, cứ đánh nhau với nó cho tiện, lại phải chui vào trong bụng nó làm gì?
Hành Giả nói:
- Thầy không suốt lẽ, lối ra vào có dẽ thì mới đấu với nó được, ở đây lối ra vào không tiện, đường lối khuất khúc khó đi, nếu mà động dụng, cả lò cả ở nhà nó, đứa già đứa trẻ ra túm lấy con, thì làm thế nào? Cho nên phải giở đến món ấy, mới trừ tuyệt được chúng nó!
Tam Tạng gật đầu nghe theo, nói:
- Con đi theo ta!
Hành Giả nói:
- Hiểu rồi! Hiểu rồi! Con ở trên đầu thầy đây!
Hai thầy trò bàn định đâu đấy, Tam Tạng mới đứng dậy, hai tay vịn vào bức vách ngăn, gọi to:
- Nương tử ơi, nương tử ơi!
Yêu tinh nghe tiếng gọi, cười hi hí chạy đến trước mặt nói:
- Ông anh khéo lắm, có chuyện gì thế?
Tam Tạng nói:
- Nương tử ạ, tôi ra khỏi Trường An, thẳng lối sang Tây, không ngày nào không trèo núi, không ngày nào không vượt bể Hôm qua ngủ trọ ở chùa Trấn Hải, mắc phải bệnh thương phong nặng, hôm nay ra mồ hôi, đã hơi nhẹ mình, lại được nương tử đoái tới, dắt đến động tiên, chỉ vì ngồi dưng một ngày, lại thấy tâm thần không yên, nàng cho tôi đi chỗ nào chơi qua loa giải trí một lúc, đùa bỡn cho giải phiền.
Yêu tinh mười phần vui vẻ nói:
- Ông anh lại có hứng thú thế! Ta cùng vào trong vườn hoa chơi nhởn nhé!
Liền gọi:
- Chúng bay đâu, lấy chìa khóa mở cửa vườn, quét dọn lối đi mau lên.
Bọn yêu chạy cả đến cửa vườn thu dọn.
Yêu tinh mở cái bức chắn đỡ Đường Tăng ra. Cả bọn rất nhiều tiểu yêu, đều là mặt hoa da phấn, nõn nà hàng lũ hàng lượt, cùng Đường Tăng thẳng bước tới vườn hoa Hòa thượng giỏi phải: vướng làng khăn yếm vờ ngây dại, giữa đội quần thoa giả điếc câm. Cả bọn đã đi đến bên ngoài vườn hoa, yêu tinh mới thì thầm khẽ bảo:
- Ông anh người khéo quá, vào trong này chơi đùa thực là vừa lòng thỏa chí!
Đường Tăng với yêu tinh hai người khoác tay nhau cùng vào trong vườn, ngửng đầu nhìn xem, thực là một nơi tốt đẹp. Chỉ thấy những:
Lối đi khuất khúc, nơi nơi lấp lánh rêu xanh; ghế dựa dịu dàng, chốn chốn lập lòe gấm đỏ. Một luồng gió mới, nhẹ hiu hiu tung gấm Thục, lụa Ngô; mấy hạt mưa tan, giọt thánh thót rửa da ngà, mặt ngọc. Nắng soi cây hạnh, tự hồ Tiên Tử giải xiêm nghê; trăng rọi chuối tiêu, như thể Thái Chân đưa quạt cánh. Tường vôi bốn mặt, trên cành dương liễu hót oanh vàng; quán mát chung quanh, đầy viện hải đường giờn bướm trắng.
Đường Tăng dắt tay yêu quái đi thưởng hoa, xem không xuể những hoa thơm cỏ lạ, đi qua rất nhiều đình các, lâu đài, chợt ngửng đầu lên đã đến bên rừng đào Hành Giả gí vào đầu trưởng lão một cái, trưởng lão liền hiểu ý ngay.
Hành Giả bay lên trên cành cây đào, nhao mình biến ra một quả đào chín, thực là đỏ thắm đáng yêu. Trưởng lão bèn nói với yêu tinh:
- Nương tử ạ, vườn nàng đây, trong bụi hoa thơm ong đua ngắt, đầu cành quả chín chim tranh ăn. Tại sao những quả đào ở trên cây xanh chín không đều?
Yêu tinh cười nói:
- Trời không có âm dương, mặt trời mặt trăng không sáng; đất không có âm dương, cỏ cây không sinh; người không có âm dương, không phân trai gái. Những quả trên cây đào này, bên nào giãi ánh mặt trời thì chín trước, cho nên đỏ; chỗ nào cớm không có ánh mặt trời soi vào thì chưa chín, cho nên xanh. Đạo lý âm dương là như thế đấy!
Tam Tạng nói:
- Cám ơn nương tử chỉ giáo, bần tăng thực là không biết.
Liền tiến lên với tay hái một quả đào chín. Yêu tinh cũng đến hái lấy một quả đào xanh.
Tam Tạng khép nép cầm quả đào chín đưa cho yêu tinh, và nói:
- Nương tử, hãy ăn quả đào chín này, đưa quả xanh ấy cho tôi.
Yêu tinh liền trao đổi ngay, trong bụng mừng thầm nghĩ:
- Hòa thượng ngoan quá, quả là một chân nhân, lấy nhau chưa được một ngày, mà đã có tình ân ái đến thế!
Yêu tinh mừng rỡ, cầm quả đào kính lạy Đường Tăng. Đường Tăng cầm lấy quả đào xanh ăn vào luôn. Yêu tinh vui sướng hầu tiếp, cầm quả đào chín bỏ vào miệng ăn. Mới hé môi, vừa lộ răng ngọc, chưa kịp nuốt xuống, không ngờ Tôn Hành Giả rất đỗi nóng tính, lăn đến vút một cái, đã lăn xuống dưới yết hầu, rồi đi tuốt ngay vào trong bụng. Yêu tinh sợ hãi, nói với Tam Tạng:
- Trưởng lão ạ, quả đào này thực là tệ hại, thế nào chưa kịp nhai vỡ, đã trôi tuột xuống rồi!
Tam Tạng nói:
- Nương tử thích ăn quả sớm ở trong vườn, cho nên nó xuống mau thế.
Yêu tinh nói:
- Chưa từng nhả hột ra, nó đã trôi xuống mất.
Tam Tạng nói:
- Nương tử vừa lòng đẹp ý, rất mực vui mừng, cho nên chưa kịp nhả hột, nó đã trôi rồi.
Hành Giả ở trong bụng yêu tinh, trở lại bản tướng, gọi to:
- Sư phụ không cần đối đáp với nó, lão Tôn đã đắc thắng rồi!
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ nới tay đôi chút!
Yêu tinh nghe tiếng nói:
- Người nói chuyện với ai thế?
Tam Tạng nói:
- Tôi nói chuyện với đồ đệ tôi là Tôn Ngộ Không.
Yêu tinh nói:
- Tôn Ngộ Không ở đâu?
Tam Tạng nói:
- Ở trong bụng nàng đấy, quả đào chín vừa mới ăn xong, chẳng phải Tôn Ngộ Không là gì?
Yêu tinh phát hoảng nói:
- Thôi xong! Thôi xong! Con khỉ này chui vào bụng ta, ta sẽ chết mất! Tôn Hành Giả, người trăm phương nghìn kế định chui vào trong bụng ta làm gì?
Hành Giả ở bên trong giận mắng:
- Không làm gì hết! Ta chỉ ăn cho hết gan phổi liền sáu lá, quả tim bảy lỗ ba lông, ngũ tạng sạch lâng lâng, để cho mi chỉ còn như cái mõ.
Yêu tinh nghe nói, sợ hãi hồn xiêu phách lạc, run lên cầm cập, níu chặt lấy Đường Tăng nói:
- Trưởng lão ơi! Tôi cứ bảo:
Tơ hồng kiếp trước xe săn lại,
Cá nước duyên ưa nghĩa thắm nồng.
Không nghĩ uyên ương xa núi bể,
Nào ngờ loan phượng rẽ tây đông.
Cầu lam nước ngập vui nên tẻ,
Miếu phật mây chìm có hóa không.
Chăm chú bao phen nay cách biệt,
Năm nào ta lại được trùng phùng!
Hành Giả ở trong bụng yêu tinh nghe thấy, chỉ lo trưởng lão hiền lành, lại bị nó lừa dối, tức thì giơ tay duỗi cẳng, xuống tấn võ, đứng tứ bình: cái túi cơm ấy cơ hồ bị rách tan ra, yêu tinh chịu không nổi đau đớn, ngã lăn ra đất một lúc lâu không nói năng gì được.
Hành Giả thấy nó không nói gì nữa tưởng nó đã chết rồi, mới dừng tay lại, một tý nó lại hồi tỉnh liền kêu:
- Bọn chúng bay đâu cả!
Số là những đứa tiểu yêu, từ khi vào trong vườn, đều biết thú cả, không ở cùng một nơi, mỗi đứa đi một ngả, chọn cỏ hái hoa, tha hồ thích chí chơi đùa, để cho yêu tinh cùng Đường Tăng mặc ai ở đó tự tình với ai. Chợt nghe tiếng gọi, chúng chạy vội cả lại. Nhìn thấy yêu tinh nằm lăn ra đất, sắc mặt đổi hẳn, miệng thì rên rỉ, không bò dậy được, chúng vội vàng đỡ lên, đứng xúm quanh lại hỏi:
- Phu nhân, tại làm sao thế? Có lẽ bị đau bão?
Yêu tinh nói:
- Không phải! Không phải! Bay đừng hỏi nữa, trong bụng ta đã có người rồi! Phải đưa ngay vị hòa thượng này ra bên ngoài, để cứu sống ta.
Bọn tiểu yêu, chạy ùa cả lại khiêng vác Hành Giả ở trong bụng gọi bảo:
- Đứa nào dám khiêng! Chính mi phải tự mình cõng sư phụ ta đi ra, đến cửa ta sẽ tha cho!
Yêu quái không còn biết làm thế nào, chỉ mong toàn tính mạng, cố gượng đứng dậy, cõng Đường Tăng lên trên lưng, lê bước chân đi ra bên ngoài. Lũ tiểu yêu chạy theo hỏi:
- Thưa phu nhân, phu nhân đi đâu thế?
Yêu tinh nói:
“Trăng sáng ngũ hồ lưu lại được, lo gì không có chốn buôn câu”, hãy đưa cái lão này ra đã, rồi ta sẽ thua keo này bày keo khác!
Yêu tinh rẽ mây sáng ra đến cửa động. Lại nghe thấy tiếng binh khí kêu lung cung leng keng.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ạ, ở ngoài cửa có tiếng binh khí.
Hành Giả nói:
- Đấy là tiếng Bát Giới mài đinh ba, thầy gọi y một tiếng.
Tam Tạng liền gọi:
- Bát Giới!
Bát Giới nghe thấy, nói:
- Sa hòa thượng, sư phụ đã ra!
Hai người mở giãn ra, trượng, yêu tinh cõng Đường tăng đi ra. Ôi, đúng là: Tâm viên trong ứng thu yêu quái, thổ mộc cửa ngoài đón thánh tăng.
Chưa biết yêu tinh tính mạng thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Tam Tạng được yêu tinh đưa ra ngoài động.
Sa hòa thượng đến gần hỏi:
- Sư phụ đã ra, sư huynh đâu?
Bát Giới nói:
- Anh ấy đã có mẹo, nhất định theo liền với sư phụ mà ra thôi!
Tam Tạng trỏ yêu tinh nói:
- Sư huynh chúng con ở trong bụng người này.
Bát Giới cười nói:
- Muối ruột chết người, ở trong bụng làm gì, ra đi thôi!
Hành Giả ở bên trọng gọi bảo:
- Há to mồm, để ta ra đi!
Yêu quái vội vã há miệng thực to Hành Giả biến thành nhỏ, nhảy lên đến bên trong yết hầu, vừa toan nhảy ra, lại sợ vô tình nó cắn cho, liền lấy cây gật sắt ra thổi hơi tiền vào kêu “biến”, biến ra một hột táo có gai giắt trong cuống họng, rồi vươn mình một cái, nhảy ra ngoài miệng, cầm cây gậy sắt thuận tay kéo ra, vặn mình một cái, pháp trượng trở lại nguyên hình cầm gậy giơ lên đánh liền, yêu quái cũng thuận tay lấy ra hai thanh bảo kiếm đón đỡ.
Bát Giới thấy hai người đánh nhau, miệng càu nhà càu nhàu, cáu với Hành Giả, bèn quay mình nói với Sa Tăng:
- Người anh em ạ, sư huynh vẽ chuyện, ngay khi ở trong bụng nó, đưa quả thụi ra, tống cho nó một trận hộc máu tươi, rồi xé bụng nó mà ra, thì đã làm sao? Lại còn vẽ chui ở trong miệng nó ra để đánh nhau với nó nên nó mới hung hăng thế chứ?
Sa Tăng nói:
- Đúng thế! Nhưng cũng đã nhờ có sư huynh mới cứu được sư phụ từ trong hang sâu ra đây Hãy mời sư phụ ngồi đây một mình, tôi với anh cầm binh khí giúp sức sư huynh hạ yêu tinh này.
Bát Giới xua tay nói:
- Không! Không! Không! Anh ấy có thần thông, chúng mình vô dụng.
Sa Tăng nói:
- Nói gì thế! Đều là công việc có ích cho mọi người, dù rằng vô dụng, nhưng con ruồi cũng đỗ nặng đòn cân chứ.
Chú Ngốc cao hứng liền cầm cây đinh ba, lên tiếng:
- Nào đi!
Cả hai người không để ý đến sư phụ, cùng nhau cưỡi mây đuổi theo, giơ đinh ba, múa bảo trượng, nhằm yêu tinh đánh tới.
Yêu tinh đánh một mình Hành Giả cũng đã không nổi, lại tiếp hai người nữa thì địch làm sao, vội quay mình cúi đầu chạy.
Hành Giả quát bảo:
- Các anh em đuổi lên!
Yêu tinh thấy bọn họ đuổi theo rất gấp, lại tụt cái hài đi ở chân bên phải ra, thổi hơi vào, đọc câu thần chú, hô “biến” liền biến ra hình dáng bản thân, múa hai thanh kiếm tiến lên, chính chân vung một cái, hóa một trận gió mát bay thẳng trở về. Lần này cứ tưởng nó địch không nổi, thoát thân chạy về, dè đâu lại xảy ra việc như vậy! Cũng là tai nạn Tam Tạng chưa hết, yêu tinh quay về đến dưới lầu bài trước cửa động, trông thấy Đường Tăng ngồi có một mình, liền chạy đến gần túm chặt lấy, xách gánh hành lý, cắn đứt dây cương, cả người lẫn ngựa, lại cắp hết đem đi.
Bát Giới đứng tránh ra, đánh một đinh ba, yêu tinh rơi xuống đất, té ra chỉ là một chiếc hài hoa.
Hành Giả nhìn thấy nói:
- Hai chú ngốc này! Ngồi coi sư phụ thì không, ai bảo đến đây giúp công giúp cán!
Bát Giới nói:
- Sa hòa thượng, thế nào? Tôi đã bảo đừng đi kia mà! Con khỉ này vẫn có bệnh phong màng óc, chúng mình đánh hàng yêu quái giúp y, y lại còn quay lại oán chúng mình.
Hành Giả nói:
- Đánh hàng yêu quái đâu nào? Hôm qua yêu quái đánh nhau với tôi, nó cũng dùng kế thoát hài đánh lừa tôi. Các chú đi cả, không biết sư phụ thế nào, chúng mình phải về ngay xem sao.
Ba người vội trở lại quả nhiên thấy mất sư phụ rồi, cả hành lý, ngựa bạch cũng chẳng thấy tung tích đâu nữa.
Bát Giới chạy xuôi chạy ngược, Sa Tăng lùng trước lùng sau, Tôn đại thánh cũng nóng lòng điên ruột. Đương khi tìm soát, trông thấy nửa vế dây cương nằm vắt ngang ở bên cạnh đường, y vội vàng nhặt lên, rồi không nín được, tràn nước mắt ra khóc nói:
- Sư phụ ơi! Lúc đi từ giã người và ngữa, khi về chỉ thấy đoạn cương không!
Chính thực là “thấy yên thương ngựa tốt, nhỏ lệ nhớ người thân”.
Bát Giới thấy Hành Giả rơi lệ, nhịn không được, ngửa mặt lên trời cười to.
Hành Giả quát mắng:
- Cái đồ bị thịt nhà chú, lại định giải tán chăng!
Bát Giới lại cười nói:
- Anh ạ, không phải thế đâu. Sư phụ nhất định lại bị yêu tinh bắt vào trong động rồi. Thường có câu: “Việc không bao giờ ba lần mà không nên”. Anh đã hai phen vào động, hãy vào phen này nữa, thế nào cũng cứu sư phụ ra được.
Hành Giả lau nước mắt nói:
- Thôi được, đến nông nỗi này, không thể đừng được, tôi lại trở vào Hai chú không phải bận lòng đến ngựa và hành lý, nên cẩn thận canh giữ cửa động.
Đại thánh liền chuyển mình trở vào bên trong, không biến hóa nữa, cứ để nguyên bản thân pháp tướng, đi thẳng tới ngoài nơi ở của yêu tinh, nhìn thấy cửa đóng chặt, bất chấp hay dở, giơ gậy sắt đánh vỡ toang ra, giấn mình đi vào, thấy bên trong vắng ngơ vắng ngắt, không một bóng người. Bên dãy hành lang phía đông chẳng thấy Đường Tăng, những bàn ghế trên đình cùng đồ vật ở các nơi, không còn gì hết. Số là động này chu vi rộng hơn ba trăm dặm, sào huyệt của yêu tinh rất nhiều. Lần trước yêu tinh bắt Đường Tăng vào đây đã bị Hành Giả nhìn thấy, lần này nó lại lo Hành Giả đến tìm nên đã khuân dọn hết đi chỗ khác Hành Giả phát cáu, giậm cẳng đập tay, kêu to một tiếng:
- Sư phụ ôi! Thấy kẻ vô phúc đọa làm Đường Tam Tạng, tai ương đúc thành người lấy kinh! Ôi, những đường lối đi lại đã quen rồi mà sao không thấy ở đây? lão Tôn làm thế nào mà đi kiếm bây giờ?
Chính đương khi Hành Giả hò hét quát tháo, chợt thấy có một trận gió thơm lướt qua mũi, Hành Giả bình tĩnh lại nói:
- Khói thơm này từ phía sau đưa tới, có lẽ nó ở cả đằng sau.
Liền cầm gậy sắt, cất chân bước, đi đến tận nơi nhòm ngó, vẫn không thấy động tĩnh gì hết, chỉ thấy có ba gian nhà quay trái hướng, ở sát tường có đặt một cái bàn thời sơn son, chạm con rồng há miệng đớp; trên bàn có một cái lô hương thếp vàng nuột, trong lô đầy hương khói ngát lừng. Ở bên trong thờ cái bài vị lớn chữ thếp vàng, trên bài vị viết một dòng chữ: “Tôn phụ Lý Thiên Vương chi vị”. Ở ngay bên dưới thì viết “Tôn huynh Na Tra tam thái tử vị”.
Hành Giả hết sức mừng rỡ không mò yêu quái, cũng chẳng tìm kiếm Đường Tăng nữa, cầm ngay gậy sắt bóp nhỏ lại bằng cái kim thêu hoa, giắt vào trong mang tai, đưa tay ra, bê lấy bài vị và lô hương ấy mang đi, quay bóng mây trở ra ngoài cửa. Đến cửa động, y cứ khanh khách khanh khách cười ngất người đi.
Bát Giới, Sa Tăng nghe thấy, dàn ra cửa động tiếp Hành Giả, hỏi:
- Anh cả vui vẻ như vậy, hẳn đã cứu đươc sư phụ rồi?
Hành Giả cười nói:
- Chúng mình không phải cứu, cứ hỏi cái bài vị này mà đòi sư phụ là được rồi!
Bát Giới nói:
- Cái bài vị này không phải yêu tinh, nó lại không biết nói, sao lai bảo hỏi nó đòi lấy sư phụ?
Hành Giả đặt bài vị xuống dưới đất nói:
- Các chú xem đây này!
Sa Tăng đến gần xem, thấy trên bài vị có viết: “Tôn phụ Lý Thiên Vương chị vị, Tôn huynh Na Tra tam thái tử vị.”
Sa Tăng nói:
- Thế nghĩa là gì?
Hành Giả ói:
- Đây là vật nhà yêu tinh thờ cúng, tôi lần đến đánh chỗ nó ở, chẳng thấy có gì hết, chỉ có bài vị này. Đích là con gái Thiên Vương, em ruột tam thái tử nhớ phàm trần hạ giới, giả làm yêu tà, bắt sư phụ chúng mình đi. Chẳng hỏi nó đòi sư lại sư phụ còn hỏi ai nữa? Hai chú hãy canh giữ ở đây, để lão Tôn cầm bài vị này, lên tận Thiên Đình, làm tờ ngự trạng, kiện trước Ngọc Hoàng, bắt bọn cha con Thiên Vương trả lại sư phụ chúng mình.
Bát Giới nói:
- Anh ạ, thường có câu: “Kiện người vào tội chết sẽ phạm tội chết”. Phải hợp lý mới làm được. Vả chăng làm ngự trạng, có phải là dễ dàng đâu? Kiện như thế nào, anh nói tôi nghe xem.
Hành Giả cười, nói:
- Tôi đã có cách. Tôi sẽ đem bài vị, lô hương này làm tang chứng, ngoài ra còn làm một tờ cáo trạng nữa.
Bát Giới nói:
- Cáo trạng viết thế nào? Anh đọc thử cho tôi nghe.
Hành Giả đọc:
“Người cáo trạng là Tôn Ngộ Không, năm tháng ở lòng điệp, nguyên là đồ đệ của vị sư Đường Tam Tạng nhà Đại Đường bên Đông Thổ sang Tây Thiên lấy kinh, cáo về việc giả yêu quái bắt hãm người. Nay có Thác Tháp Lý Tinh cùng con giai là Na Tra thái tử, buồng the không cẩn thận, để con gái trốn đi, xuống hạ giới biến làm yêu quái ở núi Hãm Không, động Võ Để, làm hại vô số nhân mạng Hiện nay nó bắt thầy tôi hãm ở nơi kín đáo, không biết đâu mà tìm, nên phải làm cáo trạng. Thiết tưởng cha con y bất nhân, phóng túng con gái thành tinh hại người, cúi xin thương tới, bắt đến xét hỏi, thu ma tà, cứu nhà sư, xét rõ tội lỗi của ý, kính đội ơn sâu. Nay xin dâng tờ cáo”.
Bát Giới, Sa Tăng nghe đọc xong, hết sức vui mừng nói:
- Anh ạ, tờ cáo rất có lý, hẳn là ta được kiện. Anh cần phải đi ngay, nếu chậm sợ yêu tinh hại mất tính mạng sư phụ.
Hành Giả nói:
- Tôi đi nhanh! Tôi đi nhanh! Chậm thời thổi chín nồi cơm, mau thì đun sôi siêu nước là đã về.
Hành Giả cầm lấy bài vị, lô hương vươn mình một cái, cưỡi mây lành thẳng tới ngoài cửa Nam Thiên Môn. Lúc đó có Đại Lực Thiên Vương cùng Hội Quốc Thiên Vương canh cửa. Trong thấy Hành Giả, người nào người nấy cúi mình khép nép, không dám ngăn trở, cứ để cho y đi thẳng tới dưới điện Thông Minh, có bốn vị thiên sư là Trương, Cát, Hứa, Khâu chạy ra đón chào và hỏi:
- Đại thánh đi đâu?
Hành Giả nói:
- Có lá đơn lên kiện hai người đây.
Thiên sư giật mình nói:
- Cái anh láo xược này, không biết kiện cáo ai đây?
Đành phải dẫn y đến dưới điện Linh Tiêu tâu lên. Có chỉ gọi Hành Giả vào.
Hành Giả để bài vị, lô hương xuống, chầu lên làm lễ xong, cầm đơn kiện trình lên.
Cát Tiên ông tiếp lấy, mở ra trước ngự án.
Ngọc Hoàng xem hết từ đầu đến cuối, thấy như thế, như thế, liền phê thêm vào nguyên trạng, sai Tây phương Trường Canh Thái Bạch Kim Tinh lĩnh chỉ đến cung Vân Lâu đòi Thác Tháp Lý Thiên Vương đến hầu.
Hành Giả tiến lên kêu tâu:
- Mong Ngọc Hoàng ra tay trừng trị, nếu không sẽ lại sinh chuyện khác.
Ngọc Hoàng lại truyền phán:
- Cho nguyên cáo cùng đi.
Hành Giả hỏi:
- Lão Tôn cũng đi à?
Bốn thiên sư nói:
- Vạn tuế đã ban ý chỉ, ngài nên đi cùng với Kim Tinh.
Hành Giả vội vàng đi theo Kim Tinh, cưỡi trên mây, đã tới ngay cung Vân Lâu là nơi ở của Lý Thiên Vương. Kim Tinh trông thấy ngoài cửa có một đồng tử đứng hầu. Đồng tử ấy biết là Kim Tinh, liền đi vào thông báo:
- Có Thái Bạch Kim Tinh lão gia tới nơi!
Thiên Vương đi ra đón tiếp. Lại thấy Kim Tinh đứng bưng đạo sắc chỉ, liền sai thắp hương. Đến khi quay mình lại, lại thấy Hành Giả đi theo, Thiên Vương điên ngay ruột lên. Tại làm sao lại phải phát giận? Thuở xưa hồi đại thánh đại náo thiên cung, Ngọc Hoàng phong Thiên Vương làm Hàng Ma đại nguyên súy, phong Na Tra thái tử làm thần Tam Đàn Hải Hội, đem thiên binh thu phục Hành Giả, nhưng đánh mãi mà không thắng nổi. Vẫn do hiềm thù thua trận từ năm trước, nên Thiên Vương có ý tức tối, không chịu nổi, liền hỏi:
- Kính thưa Trường Canh lão quân, ngài mang chỉ ý gì tới đây thế?
Kim Tinh nói:
- Đây là cáo trạng của Tôn đại thánh kiện ngài.
Thiên Vương đương tức bực sẵn, nghe thấy nói đến tiếng kiện tức thì nổi cơn lôi đình giận dữ nói:
- Hắn kiện tôi việc gì?
Kim Tinh nói:
- Kiện ngài về việc giả làm yêu tinh bắt hãm người, xin hãy thắp hương lên, ngài tự mở ra mà đọc.
Thiên Vương tức thở hồng hộc, bày hương án ra, lễ lên trên không. Lễ xong, mở tờ sắc chỉ ra xem, thấy nguyên là như thế… như thế… Y bốc giận lên, giẩy đổ cả hương án, nói:
- Cái con khỉ này tố cáo gian ta thế ư?
Kim Tinh nói:
- Ngài hãy nguôi giận, hiện có bài vị, lô hương làm chứng tại ngự tiền, nói yêu nữ là con đẻ của ngài.
Thiên Vương nói:
- Tôi chỉ có ba đứa con trai, một đứa con gái. Con trai lớn là Kim Tra, hầu hạ Như Lai, làm Tiền bộ hộ pháp; con thứ hai là Mộc Xoa, làm đồ đệ Quan Thế Âm ở Nam Hải; con thứ ba là Na Tra ở luôn với tôi, hôm sớm vào triều hộ giá. Một con gái mới bảy tuổi, tên là Trinh Anh, việc đời chưa biết tí gì, làm yêu tinh thế nào được! Nếu không tin, xin ẵm ra để ngài xem. Con khỉ này thực là vô lễ! Chưa cần nói tôi là nguyên súy trên trời, được phong chức tiền trảm hậu tấu nữa, ngay đến người thường dân dưới hạ giới, cũng không được vu cáo thế! Trong luật có nói: “Vu cáo tăng ba lực”.
Liền gọi thủ hạ:
- Đem dây trói yêu bắt cột con khỉ này lại!
Các vị Cự Linh thần, Ngư Đỗ tướng, Dược Xoa hùng súy đứng sắp hàng ở dưới sân, chạy ồ cả lên, bắt Hành Giả trói lai.
Kim Tinh nói:
- Lý Thiên Vương chớ nên gây vạ! Tôi với y vâng chỉ từ ngự tiền đến đây tuyên triệu ngài. Cái dây ngày nặng nề đấy, nếu trói chết người thì oan gia!
Thiên Vương nói:
- Kim Tinh ạ, cứ tội dối trá, vu cáo như vậy, thì dùng thứ sao được? Ngài hãy rốn ngồi để tôi lấy dao giết yêu giết chết con khỉ này đã, sau sẽ cùng ngài về triều phục chí.
Kim Tinh thấy y lấy đao, cũng chột dạ nói với Hành Giả:
- Ngài làm việc sai rồi. Ngự trạng có phải để dễ dàng kiện cáo đâu? Không hỏi cho thực đích xác, làm bừa bãi như thế, hại đến tính mạng, biết làm thế nào bây giờ?
Hành Giả ngang nhiên không sợ, cười hì hì nói:
- Xin lão quan yên tâm, không hề chi cả, công việc của lão Tôn bao giờ cũng vậy, nhất định trước thua sau được.
Hành Giả nói chưa dứt lời, Thiên Vương đã vác giáo tiến đến nhằm đầu Hành Giả chém xuống. Tam thái tử liền chạy lên trước đưa kiếm chém yêu ra đỡ lại, kêu to:
- Xin phụ vương nguôi giận!
Thiên Vương sợ tái mặt đi. Ôi! Cha thấy con lấy kiếm đỡ đao, sẽ quát đuổi đi, cớ sao lại sợ tái cả mặt? Số là khi Thiên Vương sinh người con này, trong lòng bàn tay phải y có chữ “Na”, trong lòng bàn tay trái y có chữ “Tra”, nên mới đặt tên là Na Tra. Thái tử, khi đầy cữ, nhảy xuống bể tắm gội gây vạ, đạp đổ Thủy tinh cung, bắt con giao long, định rút gân làm dây lưng. Thiên Vương nghe thấy, sợ sinh tai vạ, muốn giết đi. Na Tra bực tức, cầm dao ở trong tay, lạng thịt trả mẹ, róc xương trả bố, trả xong tinh cha máu mẹ, còn một điểm linh hồn, đi tới Tây phương cực lạc thế giới tâu với Phật. Phật đương giảng kinh cho các bồ tát, chỉ nghe thấy tràng phan bảo cái có người kêu gọi:
- Cứu mạng với!
Mắt trí tuệ của Phật trông thấy, biết ngay là hồn Na Tra, tức thì lấy ngó sen làm xương, lá sen làm áo, đọc câu chân ngôn khởi tử hồi sinh. Na Tra thoát được tính mạng, thần thông quảng đại. Về sau Na Tra muốn giết Thiên Vương đi để trả mối thù róc thịt. Thiên Vương không sao được, đến cầu đức phật Như Lai. Lấy hòa làm quý, Như Lai cho y một tòa bảo tháp bằng vàng có viên ngọc xá lị long lánh trong suốt, trên các từng tháp đều có tượng Phật, ánh sáng lấp lánh. Rồi gọi Na Tra lạy Phật làm bố, giải hết oan thù. Sở dĩ xưng Thác Tháp Lý Thiên Vương là vì thế! Hôm nay Thiên Vương nhàn rỗi ở nhà, không đặt toàn tháp ấy, sợ Na Tra có ý báo thù, nên mới sợ tái mặt đi.
Lý Thiên Vương liền với tay ra, lấy tòa bảo tháp vàng ở trên bệ đặt vào bàn tay và hỏi Na Tra:
- Con lấy kiếm đỡ đao ta lại, định nói điều gì hử con?
Na Tra buông kiếm rập đầu nói:
- Thưa phụ vương, phụ vương có đứa con gái ở dưới hạ giới.
Thiên Vương nói:
- Con ạ, ta chỉ sinh có bốn anh chị em chúng con, lấy đâu ra đứa con gái nữa?
Na Tra nói:
- Phụ vương quên rồi. Đứa con gái nguyên xưa là yêu tinh, thành tinh từ ba trăm năm trước, ăn vụng hương hoa đuốc báu của Như Lai ở Linh Sơn. Như Lai sai đạo thiên binh của cha con ta đi đánh bắt nó. Khi bắt được, đã định đánh chết, Như Lai khuyên nhủ: “Ao sâu thả cá không câu cá, rừng rộng nuôi hươu để sổng hươu” nên mới tha tính mạng nó. Nghĩ đến ơn ấy nó mới lạy phụ vương làm cha, lạy con làm anh, thờ bài vị ở dưới hạ giới, hương hoa cúng lễ, không ngờ nó lại thành tinh, hãm hại Đường Tăng, đã bị Tôn Hành Giả tìm đến tận sào huyệt, bắt lấy bài vị, làm tờ ngự trạng tố cáo. Đó là đứa con gái hàm ơn nhận làm cha, anh chứ không phải là con đẻ, em ruột.
Thiên Vương nghe lời vẫn còn kinh sợ nói:
- Con ạ, ta thực quên nhãng, tên nó gọi là gì nhỉ?
Thái Tử nói:
- Nó có những ba tên. Cái tên bản thân nó đặt ra gọi là Kim Tị bạch mao lão thử tinh[75]; vì ăn vụng hương hoa đuốc báu, nó đổi tên gọi là Bán Triệt quan âm; hiện nay tha xuống hạ giới, lại đổi đi, gọi là Địa Dũng phu nhân.
Thiên Vương mới sực nhớ ra, buông bảo tháp xuống, thân đến cởi trói cho Hành Giả.
Hành Giả bấy giờ mới lên nước nói:
- Anh nào dám cởi trói ta? Cứ để vậy trói khiêng ta về tâu vua, việc quan của lão Tôn mới thắng chứ!
Thiên Vương bủn nhủn chân tay, thái tử đứng im lặng, không nói, các gia tướng lùi lũi lẩn đi hết.
Đại thánh lăn kềnh lộn sấp, cứ bắt Thiên Vương phải đi vào triều. Thiên Vương không còn cách nào, van cầu Kim Tinh nói giúp cho.
Kim Tinh nói:
- Người xưa có câu: “Muôn việc nên khoan hòa”. Ngài làm việc quá ư nóng nảy, bắt hắn đem trói lại, lại còn định giết nữa. Con khỉ này xưa nay có tiếng ương ách, bây giờ bảo tôi xử trí thế nào! Cứ như lệnh lang vừa mới nói đây, tuy là gái nuôi, không phải con đẻ, vẫn là tình thân nghĩa nặng, bất luận thế nào, ngài cũng là kẻ có tội.
Thiên vương nói:
- Xin lão tinh cố nói giúp thế nào cho tôi không phải tội.
Kim Tinh nói:
- Tôi cũng muốn hòa giải hai bên, khốn nỗi chẳng có tình nghĩa gì với y mà nói!
Thiên vương nói:
- Ngài đem những việc tâu xin chiêu an và phong làm quan ngày xưa nhắc lại cho y nghe, may ổn đấy.
Kim Tinh liền tiến lên, lấy tay vỗ về Hành Giả và nói:
- Đại thánh ạ, nể mặt tôi với, để cởi trói ra rồi về hầu Ngọc Hoàng.
Hành Giả nói:
- Thưa lão quan, không phải cởi, tôi biết cách lăn, tôi cứ lăn dọc đường sẽ tới.
Kim Tinh cười nói:
- Con khỉ này thực là vô tình, trước kia đối với ngươi, ta cũng có chút ơn nghĩa, thế mà đến công việc này lại không chịu nghe ta ư?
Hành Giả nói:
- Người có ơn nghĩa gì với ta?
Kim Tinh nói:
- Cái hồi ngài còn làm yêu quái ở núi Hoa Quả, cưỡng xóa sổ tử, tụ yêu ma rất đỗi dông dỡ, Ngọc Hoàng định xuống bắt ngài, già này ra sức tâu xin xuống chiếu chỉ chiêu an, ngài được gọi lên thiên đường phong làm quan “Bật Mã Ôn”. Ngài lại uống rượu tiên của Ngọc Hoàng, khi chiêu an lần sau, già này cũng phải hết sức tâu xin phong ngài làm quan “Tề Thiên đại thánh”. Ngài vẫn không giữ bổn phận, trộm đào vụng rượu, đánh cắp đan của Lão quân như thế, như thế, mới được vô diệt vô sinh. Nếu không có ta, ngài làm gì được như ngày nay.
Hành Giả nói:
- Cổ nhân nói không sai: “Người ta chớ nên tậu voi với đức ông, chỉ phải cắt cỏ trọn đời”. Ta vẫn chỉ là Bật Mã Ôn, náo thiên cung một hồi rồi cũng chẳng làm được gì to tát nữa. Nhưng thôi, nhưng thôi, ta cũng nể mặt ông già, nhưng chính y phải đến cởi trói cho ta mới được!
Thiên Vương mới dám tiến đến cởi trói ra, mời Hành Giả sửa áo ngồi lên, mọi người cùng nhau thi lễ.
Hành Giả quay nói với Kim Tinh:
- Thưa lão quan, thế nào? Tôi nói thua trước được sau, các công việc vẫn phải làm như thế. Nên giục y đi hầu kiện, chớ để lỡ việc sư phụ tôi.
Kim Tinh nói:
- Chớ vội, hãy nán lại một lúc, uống chén chè rồi sẽ đi.
Hành Giả nói:
- Ngài uống chè của y là ăn của đút, tư túi với phạm nhân khinh nhờn thánh chỉ, ngài sẽ phạm tội gì?
Kim Tinh nói:
- Thôi, không uống trà! Không uống trà! Khéo không cả tôi cũng bị liên quan vào đấy! Lý Thiên Vương ạ, đi ngay, đi ngay đi!
Thiên Vương khi nào dám đi, sợ y không nói làm có, bé xé ra to, mồm mép liến thoắng cãi bừa, cãi lại với y sao được, nên đành phải nhờ cậy Kim Tinh mở đường phương tiện giúp đỡ.
Kim Tinh nói:
- Ta có một câu chuyện này ngài nên nghe lời.
Hành Giả nói:
- Những việc trăng trói băm chém, tôi đã nể ngài rồi, còn có gì nữa? Nói đi! Nói đi!, Nói phải, tôi nghe theo, ví bằng trái lẽ, xin chớ trách!
Kim Tinh nói:
- “Một ngày việc quan mười ngày bận rộn”. Ngài đã làm ngự trạng, nói yêu tinh là con cái của Thiên Vương, Thiên Vương cãi là không phải, hai ông sẽ cứ biện bạch hoài tại ngự tiền, giằng co không chịu. Tôi bảo một ngày trên trời bằng một năm dưới hạ giới, trong vòng một năm ấy, sư phụ ngài bị yêu tinh kia hãm giữ ở trong động, chưa nói gì họ lấy nhau, chỉ một lần chung đụng với nhau thôi cũng có thể đẻ được một chú tiểu hòa thượng rồi, lại chẳng lỡ mất việc lớn ư?
Hành Giả cúi đầu nghĩ ngợi:
- Đúng vậy! Khi từ biệt Bát Giới, Sa Tăng, ta chỉ bảo đi lâu bằng thổi chín nồi cơm, chóng bằng đun sôi siêu nước sẽ về, giờ đã ở một hồi lâu, sợ chậm quá, lỡ việc chăng? Thưa lão quan, y theo lời ngài, giờ làm thế nào mà về phúc chỉ?
Kim Tinh nói:
- Để Thiên Vương điểm binh, cùng ngài xuống bắt yêu quái, tôi về phúc chỉ cho.
Hành Giả nói:
- Ngài sẽ tâu chỉ như thế nào?
Kim Tinh nói:
- Tôi chỉ nói nguyên cáo bỏ trốn, bị cáo xin miễn nghị.
Hành Giả cười nói:
- Khôn thế! Tôi đã lấy tình nể lời ngài, ngài lại bảo là tôi bỏ trốn sao được! Bảo y điểm quân đợi tôi ở ngoài Nam Thiên Môn, tôi cùng ngài về triều phúc chỉ đã.
Thiên Vương lo sợ nói:
- Để một mình y đi, lỡ nói năng thế nào lại hóa ra mình là bầy tôi phản bội nhà vua.
Hành Giả nói:
- Ngài cho lão Tôn là hạng người như thế nào? Đã là bậc đại trượng phu, “một lời nói ra như dao chém đá” lẽ đâu tôi lại nói xấu ngài!
Thiên Vương cám ơn Hành Giả Hành Giả cùng Kim Tinh về phúc chỉ. Thiên Vương điểm quân bản bộ, đi thẳng ra ngoài Nam Thiên Môn. Kim Tinh và Hành Giả về tâu Ngọc Hoàng nói:
- Bắt hãm Đường Tăng là con chuột già mũi vàng lông trắng thành tinh, vờ đặt bài vị cha con Thiên Vương, Thiên Vương biết việc, đã đem quân đi bắt yêu quái, mong đức chí tôn tha tội.
Ngọc Hoàng nghe rõ tình đầu, ban ơn trời xuống cho miễn nghị Hành Giả liền trở đường mây ra đến ngoài Nam Thiên Môn đã thấy Thiên Vương, Thái Tử sắp thiên binh chờ đợi. Đạo thần tướng ấy, gió ù ù, mây cuồn cuộn, tiếp đón Đạ Thánh, rồi trong chốc lát cả bọn đã đến đỉnh núi Hãm Không.
Bát Giới, Sa Tăng mắt đăm đăm mong đợi, bỗng thấy thiên binh cùng Hành Giả đi tới. Chú Ngốc ra đón Thiên Vương, thi lễ nói:
- Phiền lụy đến ngài! Phiền lụy đến ngài hạ cố!
Thiên Vương nói:
- Thiên Bồng nguyên súy, ngài chưa biết chuyện, chỉ vì cha con chúng tôi hưởng một tuần hương, đến nỗi yêu tinh bắt sư phụ ngài vô lý, đến chậm xin miễn trách. Núi này có phải núi Hãm Không không đây? Mà lại không biết cửa động ở nơi nào nữa?
Hành Giả nói:
- Đường lối này tôi quen thuộc lắm rồi, có điều là cái động này gọi là động Vô Để, chu vi hơn ba trăm dặm, sào huyệt yêu tinh rất nhiều. Lần trước sư phụ tôi bị nhốt trong cái lầu hai máng nước, lần này vắng tanh vắng ngắt, chẳng có ma nào, chúng nó đã khuân dọn đồ đạc đi đâu không biết nữa.
Thiên Vương nói:
- Mặc dù nó giở nghìn mưu mẹo, không thoát khỏi thiên la địa võng, ta cứ đến trước cửa, sẽ có cách.
Mọi người cùng đi, ước chừng hơn mười dặm, mới tới tảng đá lớn Hành Giả trỏ vào cái cửa to bằng miệng cái chum nói:
- Chỗ cao phẳng kia đấy!
Thiên Vương nói:
- “Không vào hang hổ, làm sao bắt được hổ con”, ai dám vào trước?
Hành Giả nói:
- Tôi vào trước.
Tam thái tử nói:
- Tôi vâng chỉ thu yêu quái, tôi vào trước.
Chú Ngốc hộc hệch đứng dậy, to tiếng nói:
- Phải nhường cho lão Trư tôi vào trước chứ!
Thiên Vương nói:
- Không nên tranh nhau, để tôi sẽ phân phát: Tôn đại thánh và Thái Tử cùng mang binh tướng đi xuống, ba người chúng ta coi giữ ở ngoài cửa, dùng lối trong ứng ngoài hợp, làm cho nó lên trời hết lối, xuống đất hết đường, rồi mới bắt được.
Mọi người đều trả lời:
- Xin vâng.
Hành Giả và Tam Thái Tử, lĩnh binh tướng, đánh vèo một cái vào cả trong động, cưỡi trên mây sáng ngửng đầu lên nhìn, quả thấy một cái hang đẹp. Trong khoảnh khắc mấy người dừng mây sáng bước xuống, đi đến nơi nhà của yêu tinh, tìm lục từng cửa một, rầm rộ, qua lần ngoài vào lần trong, hết chỗ nọ sang chỗ kia, một vùng ba trăm dặm, hoa cỏ giẫm tan tành nhưng chẳng thấy yêu tinh đâu, mà Tam Tạng cũng mất hút! Ai cũng bảo:
- Nghiệt súc kia nhất định đã chuồn ra khỏi động trốn xa rồi.
Ai mà biết được nó vẫn ở trong một xó tối mù về phía đông nam, nhìn xuống dưới một cái động nhỏ khác, trong động có một từng cửa nho nhỏ, một gian nhà thấp lè tè, trong bồn giồng mấy thứ hoa, ngoài rèm một vài cây trúc, lờ mờ bóng tối, ngào ngạt hương bay. Nữ quái bắt được đường Tam Tạng dọn đến chỗ này, bắt ép thành thân, cho là Hành Giả không thể tìm thấy nữa. Ai hay số nó đến ngày mạt: tiểu quái ở bên ngoài, nói nói cười cười, chen chen chúc chúc. Trong đó có mấy đứa to gan mật, nghển cổ lên, trông qua một lượt ra ngoài cửa động, vừa hay gặp phải thiên binh đến. Có một tiếng kêu lên:
- Ở đây rồi!
Hành Giả nổi cơn điên, cầm cây gậy Như Ý nhảy xổ xuống dưới hang chật hẹp như một cái hang chuột. Tam Thái Tử tung thiên binh xô tới một loạt, không còn đứa nào chạy trốn thoát được nữa.
Hành Giả tìm thấy Đường Tăng, cả con long mã và gánh hành lý. Nữ quái nghĩ hết lối chạy bèn đến trước Na Tra Thái Tử rập đầu van xin.
Thái Tử nói:
- Đây là ý chỉ của Ngọc Hoàng sai bắt mi, không phải chuyện chơi. Chỉ vì hưởng một lò hương mà cha con ta một suýt nữa bị đóng gông giải ra khỏi động, chịu tù tội đấy!
Liền hét to:
- Thiên binh, lấy dây trói yêu ra đây, bao nhiêu yêu ma trói hết lại!
Yêu quái đành chịu nuốt đau đớn khổ sở. Mọi người quay mây sáng trở lại, ra khỏi động.
Thiên Vương mở cửa động ra đón Hành Giả nói:
- Lần này ngày được gặp sư phụ nhé!
Hành Giả nói:
- Xin cám ơn ngài, xin cám ơn ngài!
Y vội dẫn Tam Tạng lạy tạ Thiên Vương và Thái Tử.
Sa Tăng, Bát Giới chỉ muốn lột xác yêu quái ra, Thiên Vương nói:
- Đây là chúng tôi vâng chỉ đến bắt nó, sơ xuất không được, chúng tôi còn phải về phúc chỉ chứ!
Một bên, Thiên Vương cùng Tam Thái Tử dẫn các thiên tướng thiên binh, áp giải yêu quái về tâu thiên tào, đợi lệnh xử trị; một bên Hành Giả đỡ Đường Tăng, Sa Tăng thu xếp hành lý, Bát Giới đóng ngựa, mời Đường Tăng lên yên. Chính thực là:
Cắt đứt tơ tình trong bể dục
Mở tan khóa ngọc vượt ngàn tây.
Chưa biết sau này thế nào, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Đường Tam Tạng giữ vững nguyên dương, ra khỏi vòng tràng gió khổ não, theo Hành Giả sang phương Tây, thấm thoắt đã sang mùa hè. Đúng vừa lúc gió nam mới thổi, mưa hè trút xuống như tơ dải. Quang cảnh thật đẹp:
Bóng rợp rum tùm mát,
Gió hiu én dẫn con.
Hồ sen đậm lá nõn,
Khóm khúc nảy cành non.
Liền trời cỏ xanh biếc,
Khắp đất hoa đó ngòn.
Bên khe cỏ lác nhọn,
Lửa lựu điểm màu son.
Cả bốn thầy trò bị nóng như thiêu, đương đi chợt thấy ở bên đường có hai rặng liễu cao, một bà cụ già tay trái dắt đứa trẻ nhỏ từ trong bóng liễu rợp đi ra, lên tiếng gọi Đường Tăng bảo:
- Hòa thượng ơi! Hãy quay ngay ngựa trở về đông, chớ có đi nữa, đường sang Tây đều là đường chết cả đấy.
Tam Tạng sợ hãi nhảy xuống ngựa đến chào và hỏi thăm:
- Thưa lão Bồ Tát, xưa có câu: “Bể rộng cá tha hồ nhảy, trời cao chim thỏa chí bay”, tại sao sang Tây lại không có đường?
Bà mẹ già kia giơ tay trỏ về phía Tây nói:
- Cách đây độ chừng năm sáu dặm, có nước Diệt Pháp, vua nước ấy kiếp trước đã mắc phải oan thù kết từ bao giờ, đời nay đã vô cớ gây ra tội ác Hai năm trước đây đã hứa một điều đại nguyện tày trời là giết tới chín nghìn chín trăm chín mươi sáu vị hòa thượng vô danh rồi, chỉ còn đợi bốn vị hòa thượng hữu danh nữa, góp thành một vạn, cho được viên mãn. Nếu các vị vào trong thành, sẽ là Tống mạnh vương bồ tát cả!
Tam Tạng nghe nói vậy, trong lòng sợ hãi, run lập cập nói:
- Thưa lão Bồ Tát, cảm tấm thịnh tình, tạ ơn khôn xiết dám xin hỏi ngài có lối nào không phải đi qua trong thành, cho bần tăng tôi đi qua vậy.
Bà già cười nói:
- Không đi quành được! Không đi quành đươc! Trừ ra có biết bay, mới đi qua được thôi!
Bát Giới ở bên cạnh nói rõ:
- Thôi bà già đừng dọa nữa, chúng tôi đều biết bay cả.
Cặp mắt thần của đại thánh nhìn đã biết rõ bà mẹ già dắt đứa trẻ con ấy là Quan Âm Bồ Tát và Thiện Tài đồng tử, bèn vội vàng rạp mình lạy xuống nói:
- Bạch Bồ Tát, đệ tử đón chậm! Đón chậm!
Bồ Tát liền nhẹ nhàng cưỡi lên một đóa mây ngũ sắc làm cho Đường Tăng cuống quít đứng không vững, chỉ còn biết quỳ gối cúi đầu. Bát Giới, Sa Tăng cũng sợ hãi quỳ xuống lạy lên trên trời.
Một lúc sau, mây lành đã phấp phới bay thẳng về Nam Hải.
Hành Giả đứng lên, đỡ sư phụ dậy và nói:
- Mời thầy dậy thôi, Bồ Tát đã về bảo sơn rồi.
Tam Tạng đứng dậy nói:
- Ngộ Không, con đã biết là Bồ Tát, sao không nói sớm?
Hành Giả cười nói:
- Thầy còn đương nói chuyện chưa xong, con đã sụp lạy, sao còn bảo là không nói ngay?
Bát Giới, Sa Tăng nói với Hành Giả:
- Đội ơn Bồ Tát chỉ bảo Họ muốn giết hòa thượng, chúng ta phải làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc đừng sợ, chúng mình đã trải biết bao ma thiêng quỷ dữ, hang hổ đầm rồng, còn chẳng suy suyển gì, huống hồ đến cái nước phàm trần đây, sợ quái gì? Chỉ phải cái đây không không là chỗ nghỉ, trời lại sắp tối, lỡ có những người ở thôn xóm vào thành mua bán trở về, trông thấy chúng mình là nhà sư, bép xép nói ra thì không được ổn tiện Hãy dẫn sư phụ đi tránh đường cái, tìm đến chỗ nào vắng vẻ rồi sẽ bàn tính.
Tam Tạng y lời. Cả bọn liền đi tránh khỏi đường cái, đến một cái hố sâu ngồi lại.
Hành Giả nói:
- Anh em ạ, hai chú trông coi sư phụ cẩn thận, để lão Tôn biến hóa đi vào trong thành xem xét, tìm một con đường xép đi luôn đêm nay.
Tam Tạng dặn dò bảo:
- Đồ đệ ạ, không phải chuyện chơi, phép vua không dùng, con nên cẩn thận.
Hành Giả cười nói:
- Thầy cứ yên tâm, lão Tôn tự có đủ lý lẽ.
Đại thánh nói đoạn, vươn mình một cái, đã vun vút nhảy lên trên không.
Đai Thánh đứng dừng ở trên đầu mây sáng, cúi nhìn xuống dưới, thấy ở trong thành vui vẻ sầm uất, ánh sáng chan hòa.
Hành Giả nói:
- Một nơi tốt đẹp thế này sao lại Diệt Pháp nhỉ?
Xem một lúc, dần dần trời tối, lại thấy:
Ngã tư đường phố đèn trưng sáng,
Trong chín lần lầu dóng tiếng chuông.
Sao sáng bảy vì soi bích hán,
Qua đường các nẻo khách dừng chân.
Doanh trại sáu quân, hồi trống thu không nghe gióng giả; trên lầu năm trống, giọt hồ điểm tối nước long lanh. Bốn bề mù phủ lờ mờ, ba mặt khói bay lạnh lẽo. Một cặp vợ chồng về trướng gấm, nửa vành trăng tỏ mọc bên đông.
Hành Giả nghĩ bụng:
- Mình định hạ mây xuống, vào trong phố, dò la đường lối, nhưng mặt mũi thế này, gặp người nào, nhất định họ bảo là hòa thượng, chi bằng hãy biến khác đi đã.
Bèn tay cầm quyết, miệng đọc chân ngôn, nhao mình một cái, biến ra một con thiêu thân phấp pha phấp phới, bay tràn phố nọ phường kia, bên mái hiên, trên góc xối. Đương bay chợt trông thấy một dãy nhà ở ngay lối góc phố rẽ sang phố khác, trước của có treo một cái đèn lồng.
Hành Giả tự nhủ:
- Những nhà này ăn Tết nguyên tiêu hay sao mà cả một dãy nhà đều treo đèn lồng?
Bèn giương thẳng cánh, bay đến tận nơi, nhìn ngó kỹ càng, thấy có một nhà ở chính giữa, treo cái đèn lồng vuông, trên viết sáu chữ “Nơi nghỉ của người buôn bán”, ở dưới lại viết mấy chữ “Quán trọ Vương Tiểu Nhị”, Hành Giả mới biết đây là những nhà hàng cơm. Lại ngửng đầu nhìn vào, thấy có tới tám chín người khách, đều đã ăn cơm chiều rồi, cởi quần áo ngoài, trật khăn đội đầu, rửa ráy chân tay, lên giường đi ngủ.
Hành Giả mừng thầm nói:
- Sư phụ sẽ đi qua được!
Tại sao Hành Giả biết là đi qua được? Hành Giả có ý đợi cho những người ấy ngủ say rồi lấy trộm quần áo, khăn đội đầu của họ, giả làm những người thường để đi vào thành.
Hành Giả đương suy nghĩ, chợt thấy Tiểu Nhị đi tới nơi dặn bảo:
- Thưa các vị quý khách, các vị nên cẩn thận, ở đây kẻ gian người ngay lẫn lộn, quần áo hành lý của mọi người, đều phải để ý giữ gìn cẩn thận.
Nghe chủ quán nói vậy, ai nầy lại càng để tâm, nhổm cả dậy nói:
- Ông chủ nhà nói chí lý lắm, chúng tôi là những người đi đường đã mệt, chỉ sợ ngủ say không tỉnh ngay được, một khi mất mát thì làm thế nào? Ngài hãy đem tất cả quần áo, khăn đội đầu, gói lại cất vào trong nhà, đến sáng sớm mai, giao trả chúng tôi lên đường.
Vương Tiểu Nhị liền thu hết những thứ quần áo khăn đội, mang vào cất ở nhà trong Hành Giả nóng tính, liền giương cánh bay luôn vào bên trong, đậu lên trên cái mắc vắt khăn. Lại thấy Vương Tiểu Nhị đi ra ngoài cửa, cởi đèn lồng xuống, đem vào trong nhà, đóng chặt cửa lại, vào phòng, cởi quần áo đi ngủ.
Hai đứa con nhỏ của Vương Tiểu Nhị, tối ấy lại hò hét nghịch ngợm, không chịu ngủ ngay nên người vợ Vương Tiểu Nhị lại đem những quần áo rách ra vá, cũng không đi ngủ.
Hành Giả nghĩ thầm nói:
- Nếu đợi đến khi mụ này đi ngủ mới lấy, lại chẳng hóa ra lỡ mất việc của sư phụ a?
Lại sợ canh khuya, cửa thành đóng mất, nên không nhịn được nữa liền bay luôn xuống, nhằm ngọn đèn xô vào. Thực là “liều mình gieo vào lửa, sém trán hóa thân tàn”. Đĩa đèn kia đã bị tắt phụt, y lại nhao mình biến hóa, biến ra một con chuột, rúc rích kêu lên mấy tiếng, rồi nhảy xuống dưới, vớ lấy quần áo, khăn đội đầu, đi ra bên ngoài. Người vợ hốt hoảng gọi váng:
- Bố nó ơi! Hỏng cả rồi! Có chuột thành tinh!
Hành Giả nghe nói, lại giở thủ đoạn, đứng chặn lấy cửa, nghiêm nghị nói to bảo:
- Vương Tiểu Nhị, chớ có nghe vợ ngươi nói nhảm, ta không phải chuột thành tinh ban đêm. Người minh bạch không làm việc ám muội. Ta là Tề Thiên đại thánh xuống trần gian, bảo hộ Đường Tăng sang Tây lấy kinh, vì vua nước các ngươi vô đạo nên ta phải mượn ít áo mũ, đổi lốt cho sư phụ ta, ra khỏi thành ta sẽ đem lại trả.
Vương Tiểu Nhị nghe nói, vội bật người choàng dậy, trời tối sờ lần, tính lại hấp tấp, vớ được cái quần ngỡ là cái áo, mặc vào bên này cũng không mặc được, khoác sang bên kia cũng không khoác được.
Hành Giả vớ lấy ít quần áo, cưỡi mây đi ra, trở lại bên đường đến chỗ cái hố.
Tam Tạng thấy trăng thanh sao sáng, nhô người lên, nhìn biết là Hành Giả đã đi gần tới nơi, liền cất tiếng gọi hỏi:
- Đồ đệ, có thể đi qua nước Diệt Pháp được không?
Hành Giả buông quần áo xuống nói:
- Sư phụ ạ, muốn qua nước Diệt Pháp mà cứ giữ lối ăn mặc hòa thượng thì không đi được.
Bát Giới buông quần áo xuống nói:
- Anh ạ, anh định đánh dai làm sao? Không làm hòa thượng cũng dễ dàng thôi, chỉ phải nửa năm đừng cạo đầu, để tóc mọc dài ra đã.
Hành Giả nói:
- Đợi làm sao được nửa năm, ngay trước mắt ta đều phải đổi lốt làm người thường đã.
Chú ngốc đâm hoảng sợ nói:
- Anh nói như vậy, không trôi tí nào Hiện nay chúng mình là sư cả, ngay trước mắt ta đường là hòa thượng, làm thế nào mà đội được khăn? Quấn quanh quấn quéo lên đấy, cài mối vào chỗ nào được?
Tam Tạng quát mắng:
- Đừng con cà con kê nữa, làm việc chính đã, đầu cuối thế nào?
Hành Giả nói:
- Thưa sư phụ cái thành trì này con đã xem rồi. Tuy rằng vua họ vô đạo giết sư, nhưng cũng là vị chân thiên tử, trên thành có mây sáng điểm vui, đường phố trong thành, con đã nhận thuộc! Tiếng nói tại nơi đó, con cũng đã biết nói được. Vừa rồi con mượn mấy bộ quần áo ở trong hàng cơm, ta giả dạng làm người thường tiến vào trong thành ngủ trọ, đến chừng canh tư thức dậy, bảo chủ quán dọn cho một bữa cơm chay ăn, đợi đến canh năm, lách cửa thành ra đi, theo đường cái sang Tây, dù có gặp người giữ lại cũng dễ nói, cứ bảo là được thượng bang khâm sai đi, vua nước Diệt Pháp cũng không dám ngăn giữ.
Sa Tăng nói:
- Sư huynh nói rất đúng, cứ thế mà làm.
Tam Tạng không biết làm thế nào, bèn cởi áo dài ra, bỏ mũ sư xuống, mặc quần áo người thường vào, đội khăn lên đầu, Sa Tăng cũng thay bộ, Bát Giới đầu to quá, không đội được vừa khăn, Hành Giả phải lấy một cái kim khâu giáp hai đầu khăn lại với nhau, khâu đính làm một, để chụp lên trên đầu, chọn lấy một bộ quần áo rộng rãi, để cho y vận, sau cùng mới lấy một bộ mặc vào mình và nói:
- Thưa các vị, đi lần này, ta hãy đem bốn tiếng “sư phụ, đồ đệ” giấu cho kín đi nhé!
Bát Giới nói:
- Trừ bốn tiếng ấy ra, phải xưng hô thế nào?
Hành Giả nói:
- Cứ gọi nhau là anh em thôi, sư phụ gọi là Đường Đại quan nhi, chú gọi là Trư tam quan nhi, Sa Tăng gọi là Sa tứ quan nhi, tôi gọi là Tôn nhị quan nhi. Khi đến quán trọ, các chú chớ có nói gì, cứ để mặc mình tôi liệu điều ứng đáp Họ hỏi là buôn bán gì, sẽ lấy ngựa bạch ra làm cớ, nói chúng mình là bọn buôn ngựa, cả bọn có mười người bạn buôn, bốn chúng mình đến trước thuê chỗ ở để bán ngựa. Người chủ quán tất nhiên thết đãi chúng mình, chúng mình ăn uống xong, đến khi đi, tôi sẽ lấy một hòn gạch vỡ, biến ra thành vàng khối trả cho y, xong rồi lên đường.
Trưởng lão không làm thế nào được đành phải nghe theo.
Bốn người vội vã dắt ngựa quẩy hành lý, đi khỏi nơi đó. Đất này là nơi thái bình, đã hết canh một vẫn chưa đóng cửa. Bốn người cứ đi thẳng vào trước cửa nhà Vương Tiểu Nhị, nghe thấy ở bên trong đương có tiếng kêu la. Có người nói: “Tôi không thấy khăn đội đầu!” Có người nói: “Tôi không thấy quần áo” Hành Giả cứ lờ như không biết, dẫn mọi người vào nghỉ ở một nhà đối diện, chếch sang bên kia. Nhà ấy vẫn chưa cất đèn lồng, Hành Giả liền đến cửa gọi:
- Ông chủ quán ơi! Có còn buồng cho thuê, cho chúng tôi vào nghỉ.
Ở bên trong có tiếng đàn bà trả lời:
- Có, có, có! Mời các ngài lên trên lầu.
Mụ nói chưa dứt lời, đã thấy một người con trai đến đỡ dắt ngựa Hành Giả giao ngựa cho người ấy dắt trở vào, theo ánh đèn ở đằng sau đi thẳng lên lầu. Trên lầu có bàn ghế sẵn sàng, Hành Giả liền mở phên che cửa sổ ra cho bóng trăng soi vào rồi mọi người ngồi xuống. Đã thấy có người đốt đèn cầm đến Hành Giả đứng chặn ngoài cửa thổi tắt đi và nói:
- Sáng trăng thế này không cần đèn!
Người kia đi trở xuống. Lại có người con gái bưng bốn chén nước trà đến Hành Giả đỡ lấy. Một người đàn bà trạc tuổi độ năm mươi bảy, năm mươi tám, ở dưới lầu đi lên, thẳng vào trong phòng, đứng ở bên cạnh hỏi:
- Các vị quý khách ở đâu ta tới đây, có những quý vật gì?
Hành Giả nói:
- Chúng tôi ở bắc phương đến, có mấy con ngựa hay đem bán.
Người đàn bà nói:
- Các vị quý khách đi bán ngựa sao lại đi ít người thế?
Hành Giả nói:
- Vị này là Đường đại quan, vị này là Trư tam quan, vị này là Sa tứ quan, tôi là học sinh gọi là Tôn nhị quan.
Người đàn bà cười nói:
- Khác họ!
Hành Giả nói:
- Chính là khác họ nhưng ở chung. Chúng tôi tất cả có mười người anh em, bốn chúng tôi đến trước thuê phòng ngủ ăn cơm hàng, còn sáu người nữa ngủ trọ ở ngoài thành, vì có một đoàn ngựa trời đã tối không muốn vào thành, chờ chúng tôi thuê được phòng rồi sáng mai sẽ đến cả đây, bao giờ bán hết ngựa mới về.
Người đàn bà nói:
- Một đoàn có bao nhiêu ngựa?
Hành Giả nói:
- Lớn nhỏ có một trăm con, đều giống như con ngựa của tôi cưỡi đây, có điều là không cùng một màu lông.
Người đàn bà cười nói:
- Người Tôn nhị quan thực đã buôn bán gặp dịp, may mà ngài đến nhà chúng tôi đây, chứ nhà người khác quyết không dám giữ các vị. Nhà chúng tôi rộng rãi, tàu ngựa sạch sẽ, rơm cỏ đầy đủ, ngài có đến mấy trăm con ngựa cũng nuôi được hết. Có một điều, nhà chúng tôi mở cửa hàng đã lâu năm, cũng có chút danh tiếng. Bố cháu họ Triệu chẳng may đã mất đi sớm. Quán chúng tôi gọi là quán bà Triệu góa. Quán chúng tôi đãi khách có ba hạng, bây giờ mất lòng trước hơn được lòng sau, hãy thỏa thuận giá tiền thuê buồng xong cái đã.
Hành Giả nói:
- Nói phải lắm. Ba hạng đãi khách ở quán bà đây thế nào? Thường có câu “Cao hạ hàng chia ba hạng giá, xa gần khách chỉ một bề coi”. Bà hãy nói qua ba lối tiếp khách thế nào để chúng tôi nghe thử xem.
Bà Triệu góa nói:
- Quán tôi đây có ba hạng thượng, trung, hạ Hạng trên thì bày yến tiệc, ngũ quả, năm món rau, đầy bàn bánh đường nặn sư tử, hai vị một bàn, có các cô gái nhỏ đến hát hầu bồi ngủ, mỗi vị giá tiền là năm đồng cân bạc, kể cả tiền thuê buồng.
Hành Giả cười nói:
- Phải giá đấy! Ở nước chúng tôi năm đồng cân bạc chưa được có con gái đến hầu.
Bà góa nói thêm:
- Hạng thứ hai, ăn chung một bàn chỉ có quả nấu, rượu nóng, muốn chơi đùa tự mình đánh nhịp, làm lệnh, không có con gái bồi, mỗi vị chỉ phải trả có hai đồng cân bạc.
Hành Giả nói:
- Cũng phải giá đấy, còn hạng bét thế nào?
Người đàn bà nói:
- Không dám nói trước mặt quý khách.
Hành Giả nói:
- Cứ việc nói có hề chi, chúng tôi mới biết lựa hạng nào vừa ý mà thuê chứ!
Người đàn bà nói:
- Hạng cuối, không có người hầu hạ, trong nồi đã có sẵn cơm, muốn ăn đơm lấy mà ăn, ăn no rồi, lấy một ít cỏ, trải cái ổ ở ngay dưới đấy, nằm xuống đấy đánh giấc, sáng hôm sau trả bao nhiêu cũng được, quyết không kỳ kèo.
Bát Giới nghe thấy, nói:
- May mắn! Lão Trư bở đến nơi rồi! Để mình ngồi đầu nồi đánh cho bình bầu rồi lăn con mẹ nó ra cửa bếp ngủ khì vậy.
Hành Giả nói:
- Người anh em, nói làm chi vậy! Chúng mình đã là người giang hồ, có làm gì mấy đồng cân bạc, cứ sửa soạn hạng nhất cho chúng tôi.
Người đàn bà hết sức vui vẻ, liền gọi:
- Pha nước trà ngon, nhà bếp mau mau sửa soạn thức ăn.
Rồi đi xuống dưới lầu, bà vội gọi:
- Mổ gà, mổ vịt, nấu canh, thổi cơm mau!
Lại giục:
- Mổ lợn, mổ dê, ngày nay dùng không hết để đến ngày mai dùng. Lấy rượu ngon, lấy gạo trắng thổi cơm, bột tráng làm bánh.
Tam Tạng ở trên lầu nghe thấy nói:
- Tôn nhị quan, làm thế nào! Họ đi mổ gà vịt, giết lợn dê, nhỡ đưa lên đây, chúng mình đều là người ăn chay lâu dài, đời nào dám ăn.
Hành Giả nói:
- Con sẽ có cách.
Y liền đứng ra bên cửa lầu giậm bàn chân gọi:
- Triệu má má ơi, mời bà lên đây!
Bà Triệu chạy lên nói:
- Ngài Nhị quan truyền dạy gì ạ!
Hành Giả nói:
- Bây giờ chớ có sát sinh, hôm nay chúng tôi ăn chay.
Người quả phụ giật mình hỏi:
- Các ngài đây là ăn chay lâu dài hay ăn chay tháng?
Hành Giả nói:
- Không phải cả, chúng tôi ăn chay ngày canh thân Hôm nay là ngày canh thân, phải ăn chay, sang đến canh ba là ngày tân dậu, mới được mở chay. Sáng mai ngưỡi hãy sát sinh, bây giờ chỉ sửa cho chúng tôi mấy món chay, vẫn theo giá hạng nhất trả tiền bà.
Người đàn bà lại càng vui thích vội chạy xuống bảo:
- Đừng mổ nữa, đừng mổ nữa, lấy ít mộc nhĩ, măng Phúc Kiến, đậu phụ, bột nhỏ, vào vườn nhổ ít rau tươi, nấu canh suống, lấy bột tráng bánh cuốn, hãm trà thơm.
Mấy chú hỏa đầu nơi nhà bếp đều là những hạng nhà nghề nấu nướng đã quen tay, chỉ trong chớp mắt đã sửa soạn xong các thứ, bày lên trên lầu, lại có sẵn bánh đường sư tử, bốn người ăn uống thỏa thích Họ lại hỏi:
- Có dùng rượu chay không?
Hành Giả nói:
- Chỉ có Đường đại quan không dùng, chúng tôi cũng uống được mấy chén.
Người đàn bà lại lấy lên một bầu rượu nóng.
Ba người vừa mới rót rượu ra, chợt nghe thấy tiếng ván kêu lách cách.
Hành Giả hỏi:
- Ở nhà dưới lại có ai làm gì thế?
Bà góa nói:
- Không phải đâu, đấy là mấy người khác ở trong làng tôi gánh thóc thuê đến muộn, bảo họ ngủ dưới nhà; vì có các ngài, thiếu kẻ sai khiến, bảo họ khiêng hộ kiệu ra sân để đi đón con gái đến bồi tiếp các ngài, có lẽ họ khiêng va vào ván trần.
Hành Giả nói:
- Sao không nói trước? Không cần phải đi mời ngay. Một là hôm nay ngày chay, hai là anh em chưa đến, đợi ngày mai họ đến đông đủ rồi thì mời các chị đến quý hiệu chơi bời, đến khi bán hết ngựa sẽ về.
Bà góa nói:
- Các ngài tốt lắm, không để mất hòa khí, lại nuôi được tinh thần.
Và bảo:
- Khiêng kiệu vào thôi, không đi mời nữa!
Bốn người cơm rượu xong rồi, các thứ đã thu dọn, người hầu đều giải tán.
Tam Tạng ghé vào tai Hành Giả khẽ nói thầm:
- Ngủ ở đâu?
Hành Giả nói:
- Ở trên lầu.
Tam Tạng nói:
- Thế không ổn, chúng mình nhọc nhằn mỏi mệt, lỡ ngủ đi mất, trong nhà họ hoặc có người lên thu dọn nữa, thấy chúng ta trật mũ ra để trơ đầu trọc, biết chúng mình là sư, gây chuyện nọ kia thì làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Đúng đấy!
Lại liền ra cửa lầu giậm giậm chân. Người đàn bà góa lại chạy lên hỏi:
- Tôn quan nhân còn truyền bảo gì nữa?
Hành Giả nói:
- Chúng tôi ngủ ở đâu?
Bà góa nói:
- Ngủ ở trên lầu, tốt lắm, vừa không có muỗi, vừa hướng gió nam, mở to cánh cửa sổ, rất tốt.
Bà chủ đi trở xuống, đứng tựa vào sườn hòm thở dài. Người con gái bà ẵm một đứa bé đi đến gần nói:
- Mẫu thân, thường có câu: “Mười ngày ngồi đầu bãi, một ngay đi chín bãi” mùa này nóng nực không ai buôn bán gì, nhưng sắp đến mùa thu, lại chẳng rộn rịp làm ăn ư, mẫu thân than thở chi?
Người đàn bà nói:
- Con ơi, không phải buồn vì buôn bán, số là chiều hôm nay lúc sắp sửa dọn hàng, vào hồi đầu canh một, có bốn người lái buôn ngựa đến thuê phòng ngủ trọ Họ đòi tiếp đãi vào hạng nhất, đương mong kiếm lấy mấy đồng cân bạc của họ, họ lại đòi ăn chay nên không làm tiền họ được, ta than phiền vì thế!
Người con gái nói:
- Người ta đã ăn cơm, không lẽ còn đi trọ nhà khác. Sáng mai sẽ sửa soạn bữa cơm tạp, thế nào lại chẳng kiếm được tiền!
Người đàn bà lại nói:
- Họ đều có bệnh, sợ gió, sợ sáng, chỉ đòi ngủ ở chỗ tối. Con thấy trong nhà ta toàn là những phòng lợp ngói hẹp đơn, đào đâu ra được chỗ tối tăm, cầm bằng thí một bữa cơm cho họ ăn, bảo họ đi trọ nhà khác là hơn.
Người con gái nói:
- Mẫu thân ạ, nhà ta có nơi tối tăm, kín không có gió, rất tốt, rất tốt.
Người đàn bà hỏi:
- Ở chỗ nào?
Con gái nói:
- Khi sinh thời phụ thân có đóng một cái hòm to Hòm ấy chiều rộng bốn thước, chiều dài bảy thước, cao tới ba thước, trong đó có thể ngủ được sáu bảy người. Bảo bọn họ vào ngủ ở trong hòm ấy cũng được.
Người đàn bà nói:
- Không biết có được không? Để mẹ thử lên hỏi xem.
Liên lên hỏi:
- Tôn quan nhân, nhà chúng tôi chật hẹp, không có chỗ tối, chỉ có một cái hòm to, vừa kín gió, vừa không có ánh sáng, vào trong ấy ngủ có được không?
Hành Giả nói:
- Tốt! Tốt! Tốt!
Chủ quán liền bảo mấy người nhà khiêng cái hòm đến, mở nắp đậy ra, rồi mờ bọn xuống lầu.
Hành Giả dẫn sư phụ đi, Sa Tăng mang hành lý, theo sau ánh đèn đi đến bên hòm. Bát Giới bất chấp hay dở, nhảy tót ngay vào trong. Sa Tăng bê hành lý bỏ vào, đỡ Đường Tăng bước vào, Sa Tăng cũng bước theo vào sau.
Hành Giả nói:
- Ngựa của tôi ở chỗ nào?
Người phục dịch ở bên cạnh nói:
- Ngựa buộc đằng sau nhà, đương ăn cỏ.
Hành Giả nói:
- Dắt nó vào đây, cho khiêng máng ăn lại, buộc chặt chẽ vào chân hòm cho tôi.
Rồi đi trở vào gọi:
- Triệu má má, đậy nắp hòm lại, cài then vào, lấy khóa khóa chặt, trông giúp chúng tôi xem có chỗ nào trống gió, lấy mảnh giấy dán kín lại, sáng mai đến sớm mở hòm ra.
Bà góa nói:
- Cẩn thận lắm rồi! Không sợ nữa đâu!
Đâu đấy đóng hết các của rồi đi ngủ.
Cả bốn người nằm trong hòm. Trời đất ơi! Một là mới tập đội khăn, hai là khí trời nóng nực, lại tức hơi buồn bực, gió không lọt vào, mọi người trật cả khăn ra, cởi hết quần áo, lại chẳng có cái quạt nào, cứ lấy mũ nhà sư phe phẩy, phe phẩy, lịch kịch và chạm vào nhau cho mãi tới khoảng canh hai mới ngủ được. Duy có Hành Giả để tâm tránh vạ, không làm sao ngủ được, liền thò tay, bẹo vào đùi Bát Giới một cái. Chú ngốc co cẳng lại, miệng thì càu nhàu nói:
- Ngủ đi thôi, nhọc mệt khốn khổ lắm, còn sung sướng nỗi gì mà nô đùa cấu véo!
Hành Giả pha trò nói:
- Nguyên bản thân chúng ta đã năm nghìn lạng, trước đây bán ngựa đã được ba nghìn lạng, bây giờ đem chập cả lại hiện có bốn nghìn lạng, còn đoàn ngựa này cũng bán được bốn nghìn lạng, thế là một vốn bốn lãi, sướng rồi! Sướng rồi!
Bát Giới là người hám ngủ, chẳng nói chẳng rằng.
Ngờ đâu những người dọn dẹp, gánh nước, đun bếp ở trong quán, vẫn thông lưng với lũ trộm cướp, nghe thấy Hành Giả nói có nhiều tiền bạc, chúng liền sai mấy đứa lẻn ra ngoài, họp nhau với hai mươi đứa kẻ cướp, dong đuốc vác gậy đến ăn cướp những người lái buôn ngựa. Chúng phá cửa, ồ vào làm cho mẹ con bà Triệu góa sợ run cầm cập, đóng chặt cửa buồng, kệ chúng ở ngoài vơ vét. Nhưng bọn kẻ cướp không cần đồ vật trong quán, chỉ tìm khách trọ nên lên trên lầu không thấy hơi tăm, bật hồng lên, đi soi khắp nơi, chỉ thấy một cái hòm to ở giữa sân, một con ngựa bạch buộc ở chân hòm, nắp hòm khóa chặt nậy ra không được. Bọn cướp nói:
- Những kẻ đã giang hồ đều là ranh mãnh. Xem hòm có vẻ nặng hẳn là hành trang tiền bạc bỏ cả vào hòm, chúng ta cướp lấy ngựa, khiêng hòm ra ngoài thành, phá hòm chia nhau lại chẳng tốt ư?
Bọn kẻ cướp bèn chạy tìm dây rợ, đòn khiêng, hè nhau khiêng hòm chạy đi, lúc la lúc lắc.
Bát Giới tỉnh giấc nói:
- Anh ơi, ngủ đi thôi, lay cái gì?
Hành Giả nói:
- Chớ có nói, không ai lay cả!
Tam Tạng cùng Sa Tăng cũng bật tỉnh cả dậy nói:
- Người nào khiêng chúng mình thế này?
Hành Giả nói:
- Đừng ồn, đừng ồn, kệ họ khiêng, khiêng mãi đến Tây Thiên càng khỏi phải đi!
Bọn cướp vớ được của rồi, không đi ra đằng tây, lại lộn về đằng đông, giết quân canh, phá cửa thành chạy ra làm ầm ĩ khắp các phố xá. Dân phu đi tuần trong phố bèn chạy đến báo với quan tổng binh tuần thành và ty binh mã thành đông. Quan tổng binh và ty binh mã tức thì đem người ngựa, quân bắn cung ra thành đuổi bắt. Bọn giặc thấy quân quan thế lớn, không dám chống cự liền quẳng cả hòm to, vứt bỏ ngựa bạch, cùng nhau tìm đường tẩu thoát.
Bọn quan quân chưa hề bắt được một đứa kẻ cướp nào, chỉ cướp lại được cái hòm và con ngựa, đắc thắng trở về.
Quan tổng binh bỏ ngựa của mình không cưỡi, cưỡi lên mình con ngựa bạch của Đường Tăng, dẫn quân binh vào thành, cho khiêng hòm vào để ở tổng phủ, cùng quan binh mã viết cái phong bì dán lại, sai người tuần phòng, giữ cho đến sáng sẽ đem tâu vua, đợi chỉ phán xét. Quan quân giải tán cả.
Đường Tăng ở trong hòm oán trách Hành Giả nói:
- Cái con khỉ nhà mi, giết chết ta rồi! Nếu ta ở bên ngoài, bị người bắt được, đưa đến vua nước Diệt Pháp, còn có thể chiết biện, bây giờ bị nhốt ở trong hòm, giặc khiêng ra, lại bị quan quân cướp lại, ngày mai đem nộp quốc vương, chỉ còn việc họ điệu ra khai đao giết chết, lại chẳng góp đủ con số một vạn cho nó ư?
Hành Giả nói:
- Sư phụ hãy cố nhẫn nại một chút cho qua gông trói đã, để sáng mai gặp vua, lão Tôn sẽ có lời đối đáp, giữ cho thầy không thương tổn đến một sợi lông. Xin thầy cứ yên tâm ngủ kỹ.
Lúc đó đã đến canh ba, Hành Giả mới giở thủ đoạn, lấy gậy sắt ra, thổi hơi tiên vào hô “biến”, liền biến ra một cái khoan ba mũi, kề vào chân hòm khoan mấy nhát, thủng được một cái lỗ nhỏ, Hành Giả bèn thu khoan lại, nhao mình biến ra một con kiến bò ra bên ngoài, hiện nguyên thân, nhảy lên trên mấy, đi thẳng đến cửa hoàng cung. Vua nước ấy đương lúc ngủ say, y liền dùng phép phân thân đi khắp nơi, trên tay tả có bao nhiêu sợi lông nhổ ra hết, thổi hơi tiên vào, hô biến, tất cả đều biến ra những con sâu ngủ. Lại đọc một tiếng “úm” chân ngôn, sai đương phường thổ địa đem quân rải rác vào trong nội viện, hoàng cung, năm phủ, sáu bộ, các nha môn và nhà tư các quan lớn nhỏ, phàm ai có chút phẩm chức đều rắc những con sâu ngủ vào, mọi người ngủ yên, không trở mình nữa. Lại cầm gậy Như Ý ở trong tay, dỗ một cái, vung lên, hô “bảo bối, biến” tức thì biến ra hàng nghìn con dao cạo, chính mình cầm một con, giao cho những tiểu Hành Giả mỗi người cầm một con, đều vào trong nội điện hoàng cung, năm phủ, sáu bộ, các nha môn, cạo trọc hết đầu mọi người.
Nửa đêm ấy, làm xong việc cạo đầu Hành Giả lại đọc câu thần chú, cho bọn thần kỳ thổ địa về, rùng mình một cái thu hết sợ lông ở hai tay lại, đem những dao cạo cầu xếp lại làm một, y nhiên hiện rõ bản tương, lại là một câu gậy Như Ý thu lại nguyên hình bé nhỏ, giấu vào trong tai, quay mình biến làm con kiến, chui vào trong hòm, cùng chịu khổ với Đường Tăng.
Lại nói cung nga thái nữ ở trong hoàng cung, nội viện, trời chưa sáng đã trở dậy chải đầu, ai nấy đều thấy mất hết tóc. Thái giám lớn nhỏ hầu trong cũng không còn một sợi tóc nào. Một loạt ùa lại tẩm cung, tấu nhạc đánh thức, ai nấy đều nuốt lệ không dám bảo nhau. Lát sau ba cung hoàng hậu đều tỉnh dậy cũng thấy mất hết tóc đầu, vội vã cầm đèn đến dưới long sàng soi xem, thấy một vị hòa thượng nằm ngủ ở trong chăn gấm, hoàng hậu nhịn không được, kêu to lên mấy tiếng, khiến nhà vua thức dây.
Vua mở mắt, thấy hoàng hậu đầu trọc, vội vàng chồm dậy nói:
- Tử đồng ơi! Làm sao lại thế kia?
Hoàng hậu nói:
- Bệ hạ cũng như thế vậy đó!
Quốc vương sờ lên đầu, hoảng sợ, ba hồn xuống đấy, bảy vía lên trời, nói:
- Trẫm làm sao ra thế này?
Đương khi hoảng sợ, đã thấy cả sáu viện phi tần, cung nga thái nữ, thái giám lớn nhỏ đầu trọc lông lốc, quỳ xuống nói:
- Tâu bệ hạ, chúng tôi thành hòa thượng cả rồi!
Quốc vương trông thấy, nước mắt ràn rụa nói:
- Có lẽ tại quả nhân sát hại hòa thượng…
Tức thì truyền chỉ dặn bảo:
- Mọi người không được nói lên việc rụng tóc sợ văn võ quần thần gièm chê nhà nước không chính Hãy lên cả trên điện thiết triều.
Năm phủ, sáu bộ, hợp với quan viên lớn nhỏ các nha môn, khi trời chưa sáng, cũng đều muốn vào châu vua tâu việc. Số là nửa đêm hôm ấy, người nào người nấy bỗng cũng đã mất hết tóc. Mọi người đều viết biểu tâu về việc ấy. Chỉ thấy là:
Roi hiệu ba đầu chầu thánh chúa,
Và nay mất tóc biểu dâng lên.
Chưa biết tang vật trong hòm mà quan tổng binh đã cướp lại có những gì, tính mang bốn thầy trò Đường Tăng ra sao, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Quốc vương ra triều sớm, các quan văn võ đều cầm tờ biểu tâu nói:
- Muôn tâu bệ hạ, mong tha tội thất nghi cho lũ chúng tôi.
Quốc vương nói:
- Các người lễ mạo như thường, có gì là thất nghi?
Các quan tâu:
- Tâu bệ hạ, không biết vì sao, tóc đầu lũ hạ thần đêm vừa rồi mất hết!
Quốc vương cầm lấy tờ biểu tâu việc mất tóc, xuống long sàng nói với bầy tôi:
- Quả là không biết vì sao, mọi người lớn nhỏ ở trong cung trẫm đêm vừa rồi cũng mất hết tóc?
Cả vua tôi đều nước mắt ràn rụa nói:
- Thôi, từ đây không dám giết hại hòa thượng nữa.
Vua lại lên ngôi rồng, các quan đều đứng ở ban của mình.
Vua lại nói:
- Có việc thì xuất ban tâu lên, không có việc gì thì buông rèm tan triều.
Đã thấy trong võ ban có quan tổng binh tuần thành, bên văn ban có quan binh mã xứ phía đông thành, tiến ra dập đầu ở trước nói thêm:
- Chúng tôi vâng thánh chỉ tuần thành, đêm vừa rồi bắt được một hòm tang vật ăn cướp, có một con ngựa bạch, chúng tôi không dám thiện tiện, xin đợi chỉ định đoạt.
Quốc vương cả mừng phán:
- Cho khiêng cả hòm lại đây.
Hai người liền trở về bản nha, điểm lấy quân sĩ tề chỉnh khiêng hòm đem đi. Tam Tạng ở trong chẳng còn hồn vía, nói:
- Các đồ đệ, giờ đây đến trước quốc vương, nói năng làm sao?
Hành Giả cười nói:
- Đừng ồn lên, con đã sửa soạn đâu vào đấy cả rồi. Mở hòm ra, họ sẽ lạy chúng mình làm thầy, chỉ bảo Bát Giới không nên cố tranh hơn thua.
Bát Giới nói:
- Làm sao khỏi chết, đã là phúc đức vô lượng, còn dám tranh hơn thua.
Nói chưa dứt lời, hòm đã khiêng đến cửa, đem vào lầu Ngũ Phượng để ở dưới sân Đan Trì.
Hai bầy tôi mời quốc vương đến xem, quốc vương liền mở hòm. Nắp vừa mở ra, Trư Bát Giới không chịu nổi, nhảy tót ngay ra ngoài, các quan sợ hãi cuống quýt, nói không ra lời. Lại thấy Tôn Hành Giả đỡ Đường Tăng ra, Sa hòa thượng quẩy hành lý xuống. Bát Giới thấy quan tổng binh dắt con ngựa, chạy ngay đến, quát lên một tiếng nói:
- Ngựa kia của ta! Trả lại đây!
Làm cho vị quan đó sợ xiêu người đi, ngã lăn ra đất.
Bốn người đều đứng ở dưới thềm. Quốc vương trông thấy là bốn vị hòa thượng, vội bước xuống long sàng, truyền đòi ba cung sáu viện, cùng quần thần sụp lạy hỏi:
- Trưởng lão ở đâu lại?
Tam Tạng nói:
- Tôi là người nhà vua Đại Đường bên Đông Thổ sai sang chùa Đại Lôi Âm nước Thiên Trúc bên Tây Phương bái Phật sống, cầu chân kinh.
Quốc vương hỏi:
- Lão sư ở xa lại, tại sao lại nghỉ ở trong hòm?
Tam Tạng nói:
- Bần tăng biết bệ hạ nguyện tâm giết hòa thượng, không dám lộ liễu đi vào trong thượng quốc, nên giả làm người thường, đến đến quán cơm ở bảo phương ngủ trọ, vì sợ người ta biết ra, nên phải ngủ ở trong hòm. Chẳng may bị giặc đến cướp, quan tổng binh bắt lại khiêng về, nay được thấy long nhan bệ hạ, thực là yên mây thấy mặt trời, mong bệ hạ tha cho bần tăng, ơn sâu tày bể vậy.
Quốc vương nói:
- Lão sư là cao tăng bên thiên triều thượng quốc, trẫm không kịp tiếp. Trước đây trẫm nguyện giết sư, đó là vì sư gièm chê trẫm. Trẫm nguyện với trời, định giết một vạn hòa thượng cho viên mãn, tình cờ nay lại quy y, cho bọn trẫm làm sư. Giờ đây vua tôi, hậu phi, đầu bị cạo trọc rồi, mong lão sư đừng tiếc tài hiền, cho nguyện làm môn hạ.
Bát Giới nghe nói khà khà cười nói:
- Có muốn xin làm môn đồ, phải có lễ vật ra mắt chứ!
Quốc vương nói:
- Nếu thầy ưng cho, xin đem của báu trong nước dâng lên.
Hành Giả nói:
- Kể chi của báu, hòa thượng chúng tôi là người có đạo, ngài chỉ cần đổi quan văn, đưa chúng tôi ra ngoài thành, sẽ giúp ngày ngôi vua bền vững phúc thọ lâu bền.
Quốc vương nghe nói liền sai Quang Lộc Tự đặt một đại tiệc. Vua tôi đã hợp nhau, cùng theo về một đạo, tức thì đổi quan văn, cầu sư phụ đổi quốc hiệu.
Hành Giả nói:
- Cái tên “nước Diệt Pháp” của bệ hạ rất tốt, chỉ có chữ “Diệt” không thông, nên đổi hiệu là “nước Kính Pháp” để chỉ nước ngài bể lặng sông trong nghìn thuở thịnh, mưa hòa gió thuận vạn phương yên.
Quốc vương tạ ơn rồi, sắp xếp xe loan giá cho cả triều, tiễn bốn thầy trò Đường Tăng ra thành sang Tây. Cả vua tôi thiện theo ngay, không cần nói đến nữa.
Tam Tạng từ biệt vua nước Kinh Pháp, ngồi trên ngựa vui vẻ nói:
- Ngộ Không ạ, cái phép ấy rất hay, con có công to lắm!
Sa Tăng nói:
- Anh ạ, anh tìm đâu ra nhiều thợ cạo đến thế! Trong một đêm cạo biết bao nhiêu là đầu?
Hành Giả mới đem việc biến hóa vận dụng thần thông nói lại một lượt, cả thầy trò cười vang không ngớt.
Đương khi vui vẻ, bỗng thấy một tòa núi cao ngăn lối. Đường Tăng dừng ngựa nói:
- Đồ đệ ạ, chúng con trông có thấy trước mặt núi cao vòi vọi không, cần phải cẩn thận đấy?
Hành Giả cười nói:
- Xin cứ yên tâm! Xin cứ yên tâm! Xin giữ gìn vô sự.
Tam Tạng nói:
- Đừng nói vô sự, ta trông thấy đỉnh núi đằng xa sừng sững nhìn có vẻ dữ dội, mây độc bay ra, dần dần thấy sợ hãi, khắp người tê tái, tinh thần không yên.
Hành Giả cười nói:
- Thầy đã quên hết kinh Đa Tâm của Ô Sào thuyền sư rồi ư?
Tam Tạng nói:
- Ta vẫn nhớ.
Hành Giả nói:
- Thầy tuy nhớ được nhưng còn bốn câu tụng, thầy đã quên mất rồi.
Tam Tạng nói:
- Bốn câu nào?
Hành Giả nói:
- Bốn câu này:
Phật ở Linh Sơn lọ phải cầu,
Linh Sơn trước mắt lại tìm đâu!
Ai ai cũng có Linh Sơn tháp,
Tu ở Linh Sơn đạo rất mầu!
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ạ! Ta há không biết sao, nếu theo bốn câu ấy, dù thiên kinh vạn quyển cũng chỉ là tu tâm.
Hành Giả nói:
- Lời nói không tiêu rồi! Lòng tĩnh, ánh lẻ loi riêng chiếu; lòng còn, muôn cảnh ngộ đều thông. Một chút sai lầm thành trễ nải, muôn dời nghìn kiếp chẳng thành công. Chỉ cần một tấm lòng thành. Lôi Âm chỉ ở trước mắt. Cứ như thầy sợ hãi kinh hoàng như vậy, thần tử không yên, đạo lớn còn xa, Lôi Âm cũng không xa nữa Hãy đừng hồ nghi, cứ theo con đi!
Trưởng lão nghe nói, trong lòng thư thái, lo lắng tiêu tan.
Bốn thầy trò cùng nhau đi lên, không mấy bước, đã đến trên núi.
Chợt nghe thấy một trận gió ù ù thổi lên, Tam Tạng sợ hãi nói:
- Gió rồi đấy.
Hành Giả nói:
- Mùa xuân có gió hòa, mùa hè có gió mát, mùa thu có gió tây, mùa đông có gió may, bốn mùa đều có gió, gió thổi thì sơ cái gì?
Tam Tạng nói:
- Gió này thổi rất mạnh, quyết nhiên không phải gió trời.
Hành Giả nói:
- Cổ lai gió từ đất dậy, mây từ núi ra, làm sao lại có gió trời?
Nói chưa dứt lời, một đám sương mù lại nổi lên.
Tam Tạng lại càng sợ hãi nói:
- Ngộ Không, gió vẫn chưa tắt, làm sao lại nổi sương mù?
Hành Giả nói:
- Xin đừng nóng nảy, mừng sư phụ hãy xuống ngựa, anh em các chú ở đây trông nom để tôi đi dò xem lành dữ thế nào!
Đại thánh vặn mình một cái, nhảy lên không trung, lấy tay che, mở to cặt mắt thau, nhìn xuống bên dưới, quả thấy một con yêu tinh ngồi ở sườn núi dốc, hình dáng nó:
Mập mạp thân hình nhiều vẻ đẹp,
Ngang tang thế mạnh kém ai đâu!
Răng chìa khỏi miệng như khoan sắt,
Mũi mọc trên môi tựa lưỡi câu.
Mắt xếch, ngươi tròn, cầm thú sợ.
Tóc quăn, râu chổi, quỷ thần sầu.
Bên sườn hùng cứ khoe tài giỏi.
Phun gió, đè mây, vận chước mầu.
Lại thấy thủ hạ nó có tới ba bốn mươi tên đứng sắp hàng ở hai bên tả hữu, yêu tinh đương làm phép phun mây xuống.
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ mình cũng có chút tài đoán trước, người nói không phải là gió trời, quả nhiên gió này là yêu tinh giở trò ở trên kia! Nếu bây giờ lão Tôn cầm gậy sắt giáng cho một cái, theo cái lối “giã tỏi” nó sẽ toi mạng ngay, nhưng làm thế sẽ mang tiếng cho lão Tôn.
Hành Giả nhất sinh là người hào kiệt, không hề đánh vụng trộm ai bao giờ. Y nói:
- Ta hãy trở về, trêu Bát Giới một phen, cho y đến đánh nhau trước với yêu quái một trận. Nếu Bát Giới tài giỏi, đánh được yêu tinh thì may, nhược bằng y kém sức, bị yêu tinh bắt mất, ta sẽ cứu y. Vả lại, ngày thường y làm việc thường có tính làm biếng, không chịu xuất đầu xông xáo; lại hay có tính láu táu, chỉ vụ miếng ăn, để ta sẽ lừa cho y một vố, xem y nói sao?
Tức thì ở trên mây bước xuống, đến trước mặt Tam Tạng.
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, ở nói gió mù, lành dữ thế nào?
Hành Giả nói:
- Bây giờ thì rõ ràng lắm rồi, không có gió mù nữa.
Tam Tạng nói:
- Phải đấy, đã thấy ngớt đi một chút rồi.
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ ạ, mọi khi con xem gió rất đúng, nhưng lần này lại lầm, con cứ bảo ở trong đám gió mù hẳn có yêu ma, lại hóa ra không.
Tam Tạng nói:
- Thế là cái gì?
Hành Giả nói:
- Ở ngay đằng trước có một thôn trang, người trong thôn thích việc thiện, đương thổi gạo trắng nắm cơm, nặn bột tráng làm bánh để mời sư, hơi bốc lên đó, có lẽ là khói đun bếp đun nấu, cũng là lẽ ta tích thiện, nên có báo ứng đấy.
Bát Giới nghe nói, cho ngay là thực, bèn níu lấy Hành Giả khẽ nói:
- Anh cả này, anh đã ăn cơm chay ở nhà họ trước rồi phải không?
Hành Giả nói:
- Mới ăn có ít, vì rau họ làm mặn quá, không muốn ăn nhiều.
Bát Giới nói:
- Hoài của! Tôi thì mặn thế nào cũng mặc, phải ních cho đầy bụng đã, có khát, sẽ trở về uống nước sau.
Hành Giả nói:
- Chú có muốn ăn không?
Bát Giới nói:
- Có chứ, ruột tôi đã đói meo rồi, trước hết muốn đi ăn cái gì một chút, không biết thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú em chớ nói thế, sách cổ có câu: “Còn cha con không được tự chuyên”, sư phụ vẫn ở đây còn ai dám đi trước!
Bát Giới cười nói:
- Anh đừng nói với sư phụ thì tôi đi cho mà xem.
Hành Giả nói:
- Tôi không nói đâu, xem chú đi làm sao được nào?
Về mánh khóe miếng ăn chú ngốc cũng biết đôi chút, liền tiến lên, khép nép bẩm gửi nói:
- Thưa sư phụ, vừa rồi sư huynh nói, thôn đằng trước có nhà mời sư, thầy xem con ngựa này, hay có tính nhũng nhiễu nhà người ta, còn cần cỏ nước, chẳng phí việc ư? May bây giờ gió sương đã hết mọi người hãy tạm ngồi đây, để con đi tìm một ít cỏ non cho ngựa ăn trước, rồi sau sẽ đến nhà người ta xin cơm.
Đường Tăng vui vẻ nói:
- Tốt lắm, sao hôm nay con lại cẩn thận như thế? Đi mau mà về.
Chú ngốc tủm tỉm cười thầm bước đi Hành Giả đuổi theo níu lại nói:
- Người anh em, nơi người ta đãi sư, chỉ đãi người đẹp, không đãi người xấu đâu.
Bát Giới nói:
- Nếu như vậy, lại phải biến hóa khác đi.
Hành Giả nói:
- Phải đấy, chú biến hóa khác đi.
Chú ngốc giỏi cũng có ba mươi sáu phép biến hóa, liền vào trong hốc núi, tay cầm quyết, miệng đọc thần chú, biến ra một hòa thượng gầy lùn, tay đánh mõ cá, miệng thì lầm rà lầm rầm nhưng lại không thuộc kinh, chỉ lẩm bẩm mấy câu “thượng đại nhân.”
Yêu quái thu hết gió mù lại, ra lệnh cho lũ yêu, bày thành thế trận cái vòng, ở ngay trên lối đường cái, chuyên đón hành khách. Một lúc sau chú ngốc xúi quẩy đi giữa vòng, bị lũ yêu vây chặt, đứa thì níu lấy quần áo, đứa thì níu lấy dải lưng, một loạt xô đến, đứa đun đứa đẩy.
Bát Giới nói:
- Không cần phải níu, cứ để yên tôi đến ăn từng nhà.
Đàn tiểu yêu nói:
- Hòa thượng, chú định ăn cái gì?
Bát Giới nói:
- Nhà các người ở đây đãi sư, tôi sẽ đến ăn chay.
Bầy yêu nói:
- Chú tưởng ở đây đãi sư à? Không biết chúng ta ở đây chuyên ăn thịt sư hay sao? Chúng ta đều là những yêu tiên đắc đạo ở trong núi, chuyên bắt bọn hòa thượng các chú đem về trong nhà, bắc nồi to lên luộc chín ăn thịt, chú lại còn tưởng đến ăn chay!
Bát Giới nghe nói, trong lòng sợ hãi, mới oán trách Hành Giả nói:
- Cái thằng Bật Mã Ôn, thực là đồ tồi, nó lừa mình bảo là ở trong thôn đãi sư, chả thấy người trong thôn đâu, đãi cơm chay sư ở chỗ nào, té ra là một con yêu tinh!
Bát Giới bị chúng níu chặt quá, tức thì hiện rõ nguyên thân, rút đinh ba sau lưng ra, bổ luôn một chập, lũ tiểu yêu phải bỏ chạy.
Lũ tiểu yêu vội chạy về báo với yêu già nói:
- Tâu đại vương! Tai vạ rồi!
Lão yêu quái nói:
- Tai vạ gì thế?
Tiểu yêu nói:
- Có một hòa thượng đến trước núi, trông người cũng sạch sẽ, chúng tôi bảo bắt đem về nhà luộc lên ăn thịt, nếu ăn không hết, để lại phòng khi trời xấu, không dè y biết biến hóa.
Lão yêu nói:
- Nó biến hóa ra hình dáng thế nào?
Tiểu yêu nói:
- Không ra dáng người chút nào, mồm dài, hai tai to, sau gáy lại có chút lông mao, hai tay cầm một cây đinh ba, bạ đầu bạ óc bổ phứa vào, chúng tôi sợ hãi phải chạy về báo với đại vương.
Lão quái nói:
- Đừng sợ, để ta ra xem!
Lão quái liền cầm một cây chầy sắt, chạy tới gần nhìn xem, thấy chú ngốc quả là hung ác. Dáng người y:
Mồm chẩu dài chừng ba thước linh,
Răng chìa ngoài mép cứng hơn đinh.
Mắt tròn một cặp long lanh chớp,
Quạt gió hai tai đập phập phềnh.
Sau gáy hàng lông như sắt nhọn,
Da người thô kệch xám mà xanh.
Tay cầm một vật kinh hồn quá,
Chín đĩa đinh ba, mọi kẻ kinh.
Yêu tinh cố bạo dạn quát hỏi:
- Nhà ngươi ở đâu lại đây? Tên gọi là gì? Hãy nói ngay ra, ta sẽ tha chết cho.
Bát Giới cười nói:
- Đứa con ta ơi! Mi cũng không nhận được ông Trư tổ tông nhà mi ư! Hãy lên đây ta nói cho mi hay: ta là Thiên Bồng Nguyên Súy, họ Trư, pháp danh là Bát Giới.
Yêu tinh nghe nói quát to bảo:
- Té ra mi là đồ đệ của Đường Tăng, ta đương định bắt bọn mi, mi lại tới đây, đời nào ta tha mi, đừng có chạy, xem chầy đây!
Bát Giới nói:
- Nghiệt súc, mi nguyên xưa xuất thân là anh thợ nhuộm.
Yêu tinh nói:
- Sao mi dám bảo ta là anh thợ nhuộm?
Bát Giới nói:
- Không phải thợ nhuộm, sao lại dùng chầy giã?
Yêu quái không để cho nói, đến gần đánh luôn Hai người trong hốc núi, đánh nhau rất ghê gớm.
Bát Giới phấn khởi oai phong, đánh nhau với yêu quái, yêu quái quát bọn tiểu yêu ùa lên vây chặt lấy y.
Hành Giả ở sau lưng Đường Tăng bỗng buột miệng cười nhạt.
Sa Tăng nói:
- Sao anh lại cười nhạt?
Hành Giả nói:
- Trư Bát Giới thực là ngốc nghếch, nghe thấy tôi nói đãi sư, là đi ngay, từ sớm đến giờ vẫn chưa thấy về. Nếu mà một chập đinh ba y đánh lui yêu tinh, chú sẽ thấy y đắc thắng trở về, tranh giành công quả; nếu đánh không lại nó, bị nó bắt mất, thực là vô phúc cho tôi, trước mặt sau lưng không biết y chửi thằng Bật Mã Ôn bao nhiều câu rồi! Ngộ Tĩnh! Chú đừng nói gì, để tôi đi dò xem.
Đại thánh không để cho sư phụ biết chuyện, lẳng lặng nhổ một sợi lông đằng sau gáy, thổi hơi tiên vào hô “biến”, biến ra hình dáng bản thân, cùng Sa Tăng theo hầu sư trưởng, còn chính bản thân mình xuất thân, nhảy lên không trung nhìn xem, thấy chú ngốc bị yêu quái vây bọc, đinh ba rối loạn, đã dần dần khó địch với chúng.
Hành Giả không chịu nổi, ở trên mây bước xuống, nghiêm trang gọi to bảo:
- Bát Giới đừng hấp tấp, lão Tôn đến đây!
Chú ngốc nghe biết tiếng Hành Giả. Nương thế lực, càng thêm oai phong, một chập đinh ba, tiến đánh tơi bời. Yêu tinh chống đỡ không nổi, nói:
- Hòa thượng này lúc đầu hèn kém, bây giờ sao lại hăng hái thế?
Bát Giới nói:
- Thằng con ta, chớ nên khinh thường ta, người nhà ta đã đến.
Bát Giới lại càng hăng tiến lên, bạ đầu óc bổ bừa. Yêu tinh chống đỡ không nổi, đem đàn yêu thua trận bỏ chạy.
Hành Giả thấy yêu tinh thua chạy, không chịu đến gần, quay đường mây lại, rùng mình một cái, thu lại lông tơ. Sư trưởng là người trần mắt thịt, không nhận ra được.
Một lúc sau, chú ngốc đắc thắng cũng quay trở về, nhọc lử, sểu rớt sểu dãi, thở hồng hộc, chay lên kêu gọi:
- Sư phụ!
Trưởng lão trông thấy kinh ngạc hỏi:
- Bát Giới, con đi cắt cỏ ngựa, tại sao trở về lại rũ rượi làm vậy? Có lẽ nhà trên núi người ta giữ không cho con cắt cỏ phải không?
Bát Giới bỏ đinh ba xuống, vò đầu giậm chân nói:
- Sư phụ, hỏi làm gì! Nói ra sẽ xấu hổ đến chết mất.
Trưởng lão nói:
- Tại sao lại xấu hổ?
Bát Giới nói:
- Sư huynh đánh lừa con, ban đầu anh ấy nói gió mùa kia không phải yêu tinh, chẳng có gì dữ, đó là những nhà hiếu thiện ở thôn xóm, thổi gạo trắng nắm cơm, bột trắng làm bánh đãi sư. Con tưởng là thực, đương khi trong bụng đói meo, giả làm đi cắt cỏ đến trước xin một ít, ngờ đâu là một lũ yêu tinh. Chúng vây chặt lấy con, con phải khốn khổ đánh nhau một hồi, nếu không được sư huynh vác cái gậy khóc đám ma đến giúp thì con còn hòng gì về đến đây nữa!
Hành Giả ở bên cười nói:
- Chú ngốc này rõ nhảm! Chú có gan ăn cắp, chú phải có gan ở tù. Tôi vẫn ở luôn đây trông nom sư phụ, chưa hề đi đâu cả.
Trưởng lão nói:
- Phải đấy, Ngộ Không chưa hề xa ta.
Chú ngốc nhảy thếch lên cãi nói:
- Sư phụ không biết được đâu, y có phép thay mình đấy.
Trưởng lão nói:
- Ngộ Không, quả thực có yêu tinh không?
Hành Giả không thể giấu nổi, cúi mình cười nói:
- Cũng có một ít yêu nhãi con, chúng không dám chòng bọn ta. Bát Giới ạ, lại càng phải nhờ đến chú. Chúng mình bảo hộ sư phụ, trèo qua đường núi hiểm trở, cũng chẳng khác gì mang quân đi đánh giặc.
Bát Giới nói:
- Thế là thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú sẽ làm tướng quân tiên phong đi trước, mở đường, yêu tinh không đến thì thôi, nếu đến, chú đánh nhau với nó, hễ đánh bại được yêu tinh, công quả sẽ về chú.
Bát Giới so sánh tài giỏi của yêu tinh thấy cũng chẳng hơn gì mình, liền nói:
- Tôi có chết trong tay nó cũng được, để tôi đi trước.
Hành Giả cười nói:
- Chú ngốc, ban đầu đã nói gở miệng, làm sao mà tiến mãi được?
Bát Giới nói:
- Anh ạ, anh nên hiểu “công tử vào tiệc, chẳng say cũng no, tráng sĩ ra trận, chẳng chết cũng què”, ban đầu mà nói gở, sau mới có oai phong!
Hành Giả vui mừng, tức thì cầm cương ngựa, mời sư phụ nhảy lên, Sa Tăng quẩy gánh hành lý, theo sau Bát Giới đi cả lên núi.
Yêu tinh đem mấy đứa tàn quân tiểu yêu trở về trong động, ngồi phịch ở trên sườn núi đá, không rằng không nói. Trong động còn có rất nhiều tiểu yêu ở giữ nhà, đều chạy đến hỏi dồn:
- Thường khi đại vương ra ngoài, khi về mừng rỡ vui vẻ, hôm nay sao lại phiền não?
Lão yêu nói:
- Chúng bay ạ, thời thường ta ra khỏi động đi tuần núi, bất kỳ người hay thú vật, cũng tảo lấy một ít đem về, để nuôi chúng bay, hôm nay quả thực vô phúc, gặp ngay phải kẻ đối chọi.
Tiểu yêu nói:
- Kẻ đối chọi thế nào?
Lão yêu nói:
- Một hòa thượng, tên gọi Trư Bát Giới, là đồ đệ của Đường Tăng bên Đông Thổ đi lấy kinh. Ta bị y bổ cho một chặp đi ba, phải bại trận chạy về đâu. Bực làm sao! Trước ta thường nghe người ta nói, Đường Tăng là La Hán đã tu hành mười đời, ai mà ăn được một miếng thịt y, có thể trường sinh mãi. Tình cơ hôm nay y đến núi mình đây, đúng lúc ta định bắt y làm thịt, không ngờ y lại có người đồ đệ như vậy làm thủ hạ.
Nói chưa dứt lời, trong đám ban bộ có một tiểu yêu tiến ra, đứng trước lão yêu, nức nở khóc lên ba tiếng, lại hì hì cười lên ba tiếng.
Lão yêu quát nói:
- Tại sao mi vừa khóc, vừa cười?
Tiểu yêu quỳ xuống nói:
- Đại vương muốn ăn thịt Đường Tăng, thịt Đường Tăng không ăn được đâu.
Lão yêu nói:
- Ai cũng nói ăn một miếng thịt y có thể sống lâu không già, thọ ngang với trời, sao lại bảo thịt y không ăn được?
Tiểu yêu nói:
- Nếu ăn được, không bao giờ lại còn đến lần ta, yêu tinh các nơi khác đã ăn thịt từ lâu rồi. Thủ hạ y có những ba đồ đệ cơ đấy!
Lão ma nói:
- Mi có biết ba người ấy không?
Tiểu yêu nói:
- Đại đồ đệ của y là Tôn Hành Giả, đồ đệ thứ ba là Sa hòa thượng, còn người ấy là đồ đệ thứ hai của y tên gọi là Trư Bát Giới.
Lão ma nói:
- Sa hòa thượng so với Trư Bát Giới thế nào?
Tiểu yêu nói:
- Không hơn kém mấy.
Yêu tinh nói:
- Còn Tôn Hành Giả ví với chúng thế nào?
Tiểu yêu thè lưỡi nói:
- Không dám nói! Tôn Hành Giả thần thông quảng đại, biến hóa nhiều bề! Năm trăm năm trước, y từng đại náo thiên cung, trên trời nào hai mươi tám vì sao, chín diệu tinh quân, mười hai nguyên thần, năm khanh, bốn tướng, đông tây tinh đẩu, nam bắc hai thần, ngũ nhạc, tứ độc, thần tướng khắp trời, cũng không dám khiêu khích y, đại vương định ăn thịt Đường Tăng sao được?
Lão yêu nói:
- Làm sao mi lại biết được tường tận thế?
Tiểu yêu nói:
- Hồi xưa tôi đã ở với một đại vương tại Động Sư Đà, núi Sư Đà, đại vương ấy không biết hay dở, định ăn thịt Đường Tăng, bị Tôn Hành Giả cầm một cây gậy Như Ý đánh đến tận cửa, giết sạch sành sanh, may mà tôi cũng mau trí, mở cửa sau trốn đi, chạy được đến đây, ơn đại vương giữ nuôi, vì thế mới biết rõ thủ đoạn của y.
Lão yêu nghe nói, kinh sợ tái mặt. Thế mới thực “đại tướng quân sợ lời sấm”. Y nghe thấy người trong nhà nói ra như vậy, làm gì chẳng sợ.
Đương khi mọi người đều hoảng sợ, lại có một tiểu yêu tiến đến nói:
- Xin đại vương đừng phiền, đừng phiền, thường có câu: “Việc phải từ từ”, nếu muốn ăn thịt Đường Tăng để tôi sẽ bày một kế bắt y.
Lão yêu nói:
- Mi có kế gì?
Tiểu yêu nói:
- Tôi có cái kế “chia thành hoa mai”.
Lão yêu quái nói:
- Thế nào gọi là kế “chia thành hoa mai”?
Tiểu yêu nói:
- Bây giờ đem hết đàn yêu lớn bé trong động, điểm cả lại một lượt, trong nghìn người chọn lấy trăm, trăm người chọn lấy chục người, trong một chục kén lấy ba người, phải có chút tài cán, lại biết biến hóa, biến cả ra hình dùng đại vương, đội mũ của đại vương, mặc áo giáp của đại vương, cầm chầy của đại vương, mai phục ba nơi. Trước cho một tên đánh Trư Bát Giới, lại cho một tên đánh Tôn Hành Giả, một tên đánh Sa hòa thượng, để chia rẽ anh em họ ra. Đại vương đứng ở trên không trung cúi mình xuống thò tay bắt lấy Đường Tăng, dễ như móc túi lấy đồ vật, chẳng khác gì “bắt con ruồi sa trong chậu nước” có khó khăn gì đâu!
Lão yêu nghe câu đó, hết sức vui vẻ nói:
- Kế ấy rất hay! Rất hay! Đi lần này, không bắt được Đường Tăng thì thôi, nếu mà bắt được Đường Tăng, quyết không quên công mi, sẽ phong mi làm tiền bộ tiên phong.
Tiểu yêu cúi đầu tạ ơn, gọi yêu quái ra điểm. Tức thì đem hết yêu tinh lớn bé trong động ra, quả nhiên đã kén được ba tên yêu quái có tài năng, đều biến ra lão yêu cùng cầm chầy sắt, mai phục chờ đợi Đường Tăng.
Đường trưởng lão không lo không nghĩ, đi theo Bát Giới lên đường cái. Đi một lúc lâu, đã nghe thấy đánh rầm mấy tiếng, kêu vang ở bên đường, một tên tiểu yêu nhảy ra, chạy xổ lên trên, định bắt Đường Tăng.
Tôn Hành Giả gọi bảo:
- Bát Giới yêu tinh đến đấy, sao không đánh đi?
Chú Ngốc không biết thực dối, cầm đinh ba sấn lên bổ phứa. Yêu tinh cầm chầy sắt ra đón đỡ, hai bên đưa qua dàn lại, đương mải đánh nhau ở dưới sườn núi, lại thấy có tiếng kêu ở trong bụi cỏ, một tên yêu quái nhảy ra, chạy đến chỗ Đường Tăng.
Hành Giả nói:
- Sư phụ ạ, hỏng quách rồi, Bát Giới mắt kém để sổng cho yêu tinh chạy lại bắt thầy Hãy để lão Tôn đi bắt nó!
Liền cầm gậy sắt đón ở đằng trước quát bảo:
- Đi đâu! Coi gậy đây!
Yêu tinh không trả lời, giơ chầy sắt đón đánh Hai bên ở trên cỏ kẻ đánh người đỡ, đương mải cầm cự, lại nghe thấy tiếng gió thổi ở đằng sau núi, một yêu tinh nữa đã nhảy ra chạy thẳng đến bên Đường Tăng.
Sa Tăng trông thấy kinh sợ nói:
- Sư phụ, anh cả và anh hai mắt hoa cả rồi, buông cho yêu tinh lén đến bắt thầy. Để lão Sa đi bắt nó!
Sa Tăng cũng không phân biệt hay dở, liền giơ gậy, đối diện ngăn chặn chầy sắt của yêu tinh Hai bên reo hò đánh phứa đâm bừa, dần dần đi xa mãi ra.
Lão quái ở trên lưng chừng trời, trông thấy Đường Tăng ngồi ở trên lưng ngựa, bèn đưa năm móng sắc như lưỡi câu thép, quặp chắt lấy Đường Tăng, lôi sư phụ rời khỏi ngựa, tụt bàn đạp, rồi hóa ra một trận gió cắp đi. Thương ôi, thực là:
Gặp ma tu khó thành công
Giang Lưu lại mắc vào vòng khổ tai!
Lão ma ở trên đầu ngọn gió xuống, bắt Đường Tăng đem vào trong động, gọi:
- Tiên phong đâu!
Tên tiểu yêu đã bày mưu trước tiến lên quỳ xuống, miệng nói:
- Không dám! Không dám!
Lão yêu nói:
- Sao lại nói thế? Đại tướng quân nói ra một lời, như trắng nhuộm đen. Bấy giờ ta đã bảo không bắt được Đường Tăng thì thôi, bắt được Đường Tăng sẽ phong mi làm tiên phong tiền bộ. Ngày nay diệu kế của mi quả đã thành công, lẽ đâu ta lại thất tín với mi? Mi hãy bắt Đường Tăng ra đây, sai bọn tiểu yêu, gánh nước rửa nồi, chuyên củi chất bếp, đem Đường Tăng luộc lên cho chín, ta và mi cùng ăn một miếng thịt để mong trường sinh, dài tuổi thọ.
Tiên phong nói:
- Đại vương đừng ăn thịt Đường Tăng vội.
Lão quái nói:
- Đã bắt được, sao lại không ăn?
Tiên phong nói:
- Ăn thịt Đường Tăng chẳng khó khăn gì, Trư Bát Giới còn có thể nói được, Sa hòa thượng cũng còn có thể nói được, chỉ sợ cái lão độc ác Tôn Hành Giả, hắn ta mà biết chúng mình ăn thịt mất sư phụ y rồi, y cũng chẳng cần phải đánh nhau với chúng mình, chỉ cầm cây gậy Như Ý thọc vào sườn núi một cái, thành một cái hố, cả quả núi đổ ụp xuống, sẽ không còn nơi nào để chúng mình yên thân nữa:
Lão quái nói:
- Vậy tiên phong có cao kiến gì?
Tiên phong nói:
- Xin cứ theo tôi, hãy đem Đường Tăng đến vườn sau, trói bên cây, để hay ngày không cho y ăn cơm; một là để trong ruột y sạch sẽ, hai là đợi ba người kia không đến tìm tòi nữa. Khi dò la được tin họ đã trở về cả rồi, chúng mình sẽ bắt Đường Tăng ra, tự do tự tại ngồi đánh chén, lại chẳng thích ư?
Lão quái cười nói:
- Phải lắm, phải lắm! tiên phong nói thực chí lý!
Một tiếng hiệu lệnh, bọn yêu đem Đường Tăng đến vườn sau, lấy dây trói treo lên trên cây. Bọn tiểu yêu đều đến trước mặt nghe ngóng. Trưởng lão khốn khổ chịu trăng, chịu trói, bị tù bị giam, không nín được, nước mắt ròng ròng kêu khóc:
- Đồ đệ ơi! Chúng con bắt quái ở trong núi nào, đuổi yêu ở trên đường nào? Ta bị ma khốn kiếp bắt đi, chịu nạn ở đây, bao giờ lại gặp? Đau chết người được!
Đương khi nước mắt tầm tã, đã thấy ở trên cây đối diện có tiếng người kêu gọi:
- Trưởng lão, người cũng đến đây ư?
Trưởng lão liền định thần lại hỏi:
- Người là ai thế?
Người kia nói:
- Tôi là người tiều phu ở trong rừng này, hôm trước bị chủ núi ở đây bắt về, trói ở chỗ này, đã ba hôm rồi, đang định ăn thịt.
Trưởng lão sa nước mắt nói:
- Bác tiều phu ạ, bác chết đi thực thiệt một thân bác, không quản ngại gì, tôi có chết mới thực không yên dạ.
Tiều phu nói:
- Trưởng lão là kẻ xuất gia, trên không có cha mẹ, dưới không có vợ con, chết là chết thôi, có điều gì không yên dạ?
Trưởng lão nói:
- Tôi vốn là người bên Đông Thổ sang Tây Thiên lấy kinh, vâng ngự chỉ của Đường Triều Thái Tôn Hoàng Đế bái Phật sống, lấy chân kinh, để phù hộ cho những cô hồn vô chủ dưới cõi U Minh. Ngày nay nếu mất tính mạng, há chẳng để mong mỏi cho quân vương, phụ tấm lòng làm thần tử? Bao nhiêu những oan hồn ở trong thành chết uổng, thực hết đường trông cậy, trọn kiếp không được siêu sinh, công quả bao nhiêu đều hóa ra tro bụi, như thế làm sao mà yên lòng được?
Tiều phu nghe nói, rỏ nước mắt ra nói:
- Trưởng lão, người chết đã đành vậy, tôi chết lại càng thương tình. Tôi mồ côi bố từ nhỏ, ở với mẹ góa, không có gia sản gì, chỉ có nghề hái củi nuôi thân. Mẹ già năm nay tám mươi ba tuổi, có một mình tôi phụng dưỡng, nếu mà phải chết, lấy ai chôn tang đắp điếm cho! Cơ cực! Cơ cực! Đau xót đến chết đi được!
Trưởng lão nghe lời, òa khóc to lên nói:
- Xót xa, xót xa! Người ở rừng còn biết thương cha mẹ, đừng nói bần tăng biết tụng kinh! Thờ vua, thờ cha mẹ đều cùng một lý cả. Anh vì ơn cha mẹ, tôi vì nghĩa quân vương.
Chính thực là:
Người sa lệ nhìn người sa lệ
Khách đoạn trường đưa khách đoạn trường.
Tạm gác chuyện Tam Tạng mắc phải tai nạn, hãy nói chuyện Tôn Hành Giả đánh lui tiểu yêu ở dưới bãi cỏ, vội quay về bên bờ đường, thì đã chẳng thấy sư phụ đâu, chỉ còn ngựa bạch và hành nang để lại. Y sợ hãi dắt ngựa quẩy gánh, đến đầu núi tìm kiếm. Ôi! Thực là:
Giang Lưu có nạn chuyên lâm nạn
Đại thánh hàng ma cũng bị ma.
Chưa biết đại thánh tìm kiếm sư phụ như thế nào, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Tôn đại thánh dắt con ngựa, quẩy hành lý, đi khắp núi tìm gọi sư phụ, bỗng thấy Trư Bát Giới thở hồng hộc ở đâu chạy đến nói:
- Anh ơi, anh gọi gì vậy?
Hành Giả nói:
- Chẳng thấy sư phụ đâu cả, chú có trông thấy không?
Bát Giới nói:
- Tôi vốn chỉ đi theo Đường Tăng làm hòa thượng thôi, anh còn bắt bí trêu tôi là tướng quân gì gì ấy, tôi phải liều đánh nhau với yêu tinh một hồi, thoát chết về đây. Anh và Sa Tăng phải trông nom sư phụ, sao lại hỏi tôi?
Hành Giả nói:
- Người anh em ạ, tôi không trách chú. Chẳng hay chú hoa mắt thế nào, đã để sổng cho yêu tinh lộn lại bắt sư phụ. Tôi giao cho Sa Tăng trông coi sư phụ, còn tôi thì đánh yêu tinh. Bây giờ cả Sa hòa thượng cũng không thấy đâu nữa.
Bát Giới cười nói:
- Có lẽ Sa hòa thượng lại đưa sư phụ đi ỉa đi đái ở đâu đấy thôi.
Bát giới chưa dứt lời đã thấy Sa Tăng đi tới.
Hành Giả hỏi dồn:
- Chú Sa Tăng! Sư phụ đi đằng nào rồi?
Sa Tăng nói:
- Hai anh mắt hoa lên cả, thả cho yêu tinh trở lại bắt sư phụ, lão Sa phải đi đánh yêu tinh còn sư phụ ngồi ở trên ngựa một mình.
Hành Giả tức nhảy thếch lên nói:
- Mắc lừa nó rồi! Mắc lừa nó rồi!
Sa Tăng nói:
- Mắc lừa thế nào?
Hành Giả nói:
- Đó là kế “chia hoa mai”. Nó làm chúng mình tách nhau ra rồi mới đâm bổ vào giữa quắp sư phụ mang đi. Biết àm thế nào bây giờ?
Hành Giả không ngăn nổi nước mắt trào ra.
Bát Giới nói:
- Hễ khóc là ỏng hết việc, chắc nó chỉ mang sư phụ loanh quanh không xa đâu, chỉ ở trong núi này thôi, chúng mình hãy đi tìm xem.
Ba người không còn biết làm thế nào, đành phải vào rừng tìm kiếm. Đi chừng hai mươi dặm đường, chỉ nhìn thấy một tòa động phủ dưới dốc núi.
Hành Giả đi mấy bước, đến tận trước cửa dò xét, thấy cửa đã đóng chặt, trên cửa chặn ngang một tấm đá tảng, trên tấm đó có tám chữ đại tự “Động Chiết Nhạc Liên Hoàn, núi Ẩn Vụ”.
Hành Giả nói:
- Bát Giới, ra tay đi, chỗ này là nơi ở của yêu tinh, tất nhiên sư phụ ở trong ấy rồi.
Chú Ngốc dựa thế hành hung, giơ đinh ba lên hết sức bổ xuống, tấm đá chặn cửa thủng ra một lỗ lớn, rồi gọi vào:
- Yêu quái, đưa trả ngay sư phụ ta đây, khỏi phải đinh ba bổ vỡ cửa, cả nhà mi sẽ toi mạng hết.
Tiểu yêu giữ cửa vội vã chạy vào cấp báo:
- Tâu đại vương, tai vạ đến nơi rồi!
Lão quái nói:
- Tai vạ gì?
Tiểu yêu nói:
- Ở ngoài có người đánh vỡ cửa ra, quát tháo đòi hỏi sư phụ.
Lão quái sợ nói:
- Không biết kẻ nào tìm đến đây thế?
Tiên phong nói:
- Xin đừng sợ, để tôi chạy ra xem sao đã!
Tiểu yêu bèn thò đầu ra, qua cái lỗ mới bị phá thủng, nhìn ra ngoài, thấy một người mồm dài, hai tai to, lập tức chạy về kêu lớn:
- Đại vương đừng sợ, người ấy là Trư Bát Giới, chẳng tài giỏi gì, hắn không dám làm bậy đâu. Nhược bằng hắn hỗn láo, ta mở cửa ra, bắt luôn luộc một thể. Có sợ chỉ sợ cái lão hòa thượng mặt lông lá, mồm thiên lôi ấy kia.
Bát Giới ở bên ngoài nghe tiếng nói:
- Anh ạ, nó không sợ tôi, chỉ sợ anh thôi. Sư phụ hẳn ở nhà nó rồi. Anh vào ngay đi.
Hành Giả quát mắng:
- Đồ nghiệt súc khốn kiếp kia! Ông ngoại Tôn nhà mi ở đây! Đưa ngay sư phụ ta ra đây, sẽ tha chết cho!
Tiên phong nói:
- Thưa đại vương, hỏng quách rồi! Tôn Hành Giả cũng tìm tới đây!
Lão quái oán trách nói:
- Chỉ tại mi bày ra kế “chia ra chia vô” gì đó, mới gây ra tai vạ vào mình, làm thế nào bây giờ?
Tiên phong nói:
- Đại vương cứ yên tâm, không nên oán trách. Tôi biết Tôn Hành Giả là con khỉ khoan hồng, lượng rộng như bể; tuy rằng y thần thông quảng đại nhưng lại nói năng lễ phép, chúng mình hãy tạm đem cái đầu người giả ra đánh lừa y một vố, nói khéo mấy câu, cứ nói là chúng mình đã ăn thịt sư phụ y rồi. Nếu lừa được cho y đi, Đường Tăng vẫn là thức ăn của chúng mình! Đánh lừa không được sẽ liệu sau.
Lão quái nói:
- Lấy đâu ra được đầu người giả?
Tiên phong nói:
- Để tôi sẽ làm ra một cái.
Tên yêu quái khéo léo ấy bèn lấy một lưỡi búa bằng thép đem một gốc cây liễu đẽo thành hình một cái đầu người phun tí máu người lên, vẽ qua quít rồi sai một tên tiểu quái đem để cái mâm sơn bưng ra ngoài cửa, gọi nói:
- Thưa đại thánh gia gia, người nguôi giận để tôi xin thưa.
Tôn Hành Giả nghe thấy chúng gọi mình là gia gia, tức thì cản Bát Giới lại:
- Hãy khoan ra tay đã, xem nó nói ra làm sao!
Tiểu quái bưng cái khay nói:
- Sư phụ ngài đã bị đại vương bắt vào trong động, tiểu yêu trong động lếu láo, không biết hay dở, đứa này đến ngoạm một miếng, đứa kia đến gặm một miếng, nào là cấu, nào là cắn, đại vương tôi đã đem sư phụ ngài ăn thịt rồi, chỉ còn có một cái đầu đây.
Trư Bát Giới trông thấy liền khóc nói:
- Thương hại thay! Những đứa nào bắt sư phụ đem vào để bây giờ bọn này đem sư phụ ra đây thế như thế này!
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc, chú thử nhìn xem thực hay là giả đã rồi sẽ khóc!
Bát Giới nói:
- Chẳng biết xấu! Đầu người còn có thực giả à?
Hành Giả nói:
- Đây là cái đầu người giả!
Bát Giới nói:
- Sao lại biết là giả?
Hành Giả nói:
- Đầu người thực mà quăng đi, rơi xuống không có tiếng kêu như tiếng mõ. Chú không tin để tôi ném thử một cái cho mà xem.
Y liền cầm lấy cái đầu quăng vào tảng đá một cái, kêu đến bốp một tiếng.
Sa hòa thượng nói:
- Anh ạ, có tiếng kêu!
Hành Giả nói:
- Kêu tức là giả rồi. Tôi bắt nó hiện rõ bản tướng ra để chú xem nhé.
Liền cầm gậy sắt giáng xuống một cái, cái đầu vỡ tan ra.
Chú Ngốc nhìn kỹ té ra gốc cây liễu, tức không chịu được quát to mắng:
- Cái đồ cỏ rả chúng bay! Bắt sư phụ ta đem giấu vào trong động, lại đưa gốc cây liễu ra đánh lừa Trư tổ tông nhà bay, không lẽ rằng sư phụ ta lại là tinh cây liễu đã biến ra à?
Y quát mắng làm cho tiểu yêu bưng cái khay run lập cập chạy vội vào cấp báo nói:
- Khó, khó, khó, khó, khó, khó!
Lão yêu nói:
- Làm sao khó nhiều thế?
Tiểu yêu nói:
- Trư Bát Giới và Sa hòa thượng còn đánh lừa được, Tôn Hành Giả mới thật là người “bán đồ cổ - biết của, biết của!”. Y biết ngay là đầu người giả. Bây giờ có cái đầu người thực nào đưa cho y, hoặc giả y có chịu đi chăng?
Lão quái nói:
- Đào đâu ra được đầu người thực? À, ở trong nhà lột da. Chúng ta có những cái đầu người ăn không hết còn lại, chọn lấy một cái, đem ra đây.
Bọn yêu liền vào trong nhà, lựa lấy một cái đầu, bảo gặm cho sạch da đầu, rồi để nguyên lên khay bưng ra gọi:
- Thưa Đại thánh gia gia, trước kia quả là cái đầu giả, bây giờ mới chính là đầu Đường lão gia thực. Đại vương tôi định để lại trấn trạch, nay đành phải hiến ra đây.
Tiểu quái cầm cái đầu người từ trong lỗ cửa quẳng ra ngoài đánh phịch một cái, máu chảy tóe ra.
Tôn Hành Giả nhận thấy là đầu người thực, cực chẳng đã cũng khóc. Bát Giới, Sa Tăng cũng đều khóc òa cả lên. Bát Giới nuốt nước mắt nói:
- Anh ạ, đừng khóc nữa. Khí trời không được tốt, sợ bị thối ra. Để tôi đem đi, nhân lúc còn sinh khí, chôn cất xong rồi hãy khóc.
Hành Giả nói:
- Chú nói chí lý đấy!
Chú Ngốc chẳng nề ô uế, ôm cái đầu vào trong lòng, chạy lên trên sườn núi, quay về hướng mặt trời, tìm một nơi tích gió, tụ khí, lấy đinh ba đào một cái huyệt, chôn cái đầu xuống, lại đắp lên thành một ngôi mộ, rồi mới gọi Sa Tăng.
- Chú cùng sư huynh ngồi khóc, để tôi đi tìm lấy chút gì về cúng chứ!
Y đi đến bên bờ suối, bẻ mấy cành liễu to, nhặt mấy hòn đá cuội, về đến trước mộ, lấy những cành liễu cắm ở hai bên, còn đá cuội xếp chồng đống cả đằng trước.
Hành Giả hỏi:
- Thế là ý nghĩa gì?
Bát Giới nói:
- Những cành liễu thay tạm tùng bách, để che phần mộ sư phụ, đống đá này thay tạm đồ điểm tâm, gọi là cúng một tuần sư phụ.
Hành Giả quát nói:
- Đồ bị thịt, người đã chết rồi, còn đem những hòn đá cuội để cúng à?
Bát Giới nói:
- Tôi tạm ngụ ý người sống, để tỏ lòng hiếu đấy.
Hành Giả nói:
- Thôi đừng tán láo! Để Sa Tăng ở đây, một là áp mộ, hai là trông coi hành lý và ngựa. Còn tôi với chú đi đánh phá động phủ bắt lấy yêu ma, băm làm muôn mảnh, để trả thù cho sư phụ.
Sa hòa thượng gạt nước mắt nói:
- Anh nói rất chí lý Hai anh cứ đi, tôi ở lại đây trông cho.
Bát Giới tức thì cởi áo dài thâm ra, chỉ vận một cái áo lót mình, vác đinh ba đi theo Hành Giả Hai người không nói năng gì, đi thẳng đến cửa đá đánh phá, quát tháo vang trời, kêu gọi:
- Trả lại Đường Tăng sống cho ta đây!
Bầy yêu lớn bé trong động, đứa nào đứa nấy hồn xiêu phác lạc, đều oán trách tiên phong làm điều không phải.
Lão yêu già hỏi lại tiên phong:
- Bọn hòa thượng ấy đánh phá tới cửa, nên xử trí cách nào?
Tiên phong nói:
- Cổ nhân nói rất đúng: “Tay xách giỏ cá tránh chẳng khỏi tanh”, một là không làm, hai là thôi bây giờ ta đem hết gia binh tả hữu ra, đánh cho bọn hòa thượng ấy một mẻ!
Lão quái nghe nói, không còn biết làm thế nào, đành phải truyền lệnh gọi:
- Chúng bay đâu, mang hết khí giới tinh nhuệ theo ta đi ra trận.
Quả nhiên bầy yêu rầm rĩ hò reo, xô ra cửa động.
Đại thánh và Trư Bát Giới vội lùi lại mấy bước đến chỗ khoảng núi bằng phẳng, ngăn giữ chúng nó quát hỏi:
- Tên nào là đầu xỏ có tiếng hơn cả? Tên nào là yêu quái đã bắt giữ sư phụ ta?
Bầy yêu quái cắm thành dinh trại, kéo lá cờ gấm hoa bay phất phới. Lão quái cầm chầy sắt lên tiếng trả lời nói:
- Hòa thượng khốn kiếp kia, mi còn không biết ta! Ta là Nam Sơn đại vương, ở chốn này mấy trăm năm rồi. Đường Tăng nhà mi ta đã ăn thịt, mi dám làm gì ta?
Hành Giả quát mắng:
- Cái thằng giặc cỏ to gan này, mi đã sống được bao nhiêu tuổi, dám xưng hai chữ “Nam Sơn”? lý lão quan là tổ mở trời mở đất, còn ngồi ở bên hữu Thái Thanh; Đức Phật Như Lai là chủ trị đời, còn ngồi ở dưới chim đại bàng; Khổng Thánh nhân là chủ nho gia, cũng mới gọi là “phu tử”. Mi là giống nghiệt súc như vậy, dám xưng là Nam Sơn đại vương nọ kia, đã phóng đăng mấy trăm năm rồi! Đứng cho vững, nghe ta đây:
Quê ta: Đông Thắng Đại Thần Châu
Trời đất bao hàm mấy vạn thâu
Tu lấy tính lành không phải nhó.
Thông minh hiểu biết rất cao sâu.
Quan phong đại thánh nơi vân phủ
Thừa sức tung hoành đánh Đẩu Ngưu.
Mười vạn thần binh không bén mảng,
Khắp trời tinh tú dễ gần thu.
Tên lừng vũ trụ ai không biết
Trí suốt kiền khôn chăng thiếu đâu.
Nay đã qui y theo Phật giáo
Phù trì trưởng lão cuộc Tây du.
Trèo non mở lối không ai cản,
Cầu bắc, sông qua quỷ hoảng sầu
Trên núi ra oai trừ quỷ quái
Bên sườn giở ngón bắt hùm beo.
Đông Phương chính quả sang Tây Vực
Yêu quái thằng nào dám ló đầu!
Nghiệt súc chúng mình càng đáng ghét
Trả thù tức khắc giết cho mau!
Yêu quái nghe đoạn vừa sợ vừa giận nghiến răng chạy đến gần, cầm chày sắt nhằm đánh Hành Giả Hành Giả nhẹ nhàng đưa gậy sắt ra đỡ, còn toan nói chuyện với nó. Bát Giới không chịu được, cầm đinh ba bổ vào tên tiên phong của yêu quái; tên tiên phong dẫn quân cùng ùa cả lại. Lần này hỗn chiến ở nơi đất bằng trên núi. Thực là ghê gớm:
Một vị chân tu bên thượng quốc,
Đi dang Tây Trúc lấy chân kinh.
Núi Nam beo lớn phun mây gió,
Chẹn lối non sâu hiến sức mình,
Bày mưu lạ
Giở trò ranh,
Vô tri nhằm bắt kẻ tu hành
Gặp tay Hành Giả thần thông rộng,
Lại có Ngộ Năng cũng nổi danh
Hỗn chiến bầy yêu nơi núi phẳng,
Tối sầm cát bụi cuốn tung quanh.
Tôn đại thánh thấy tiểu yêu hung tợn, đánh mãi không lui, liền hóa phép phân thân, nhổ lấy nắm lông tơ, nhai ở trong miệng, phun tung ta, hô một tiếng, đều biến ra hình dáng bản thân, mỗi người cầm một cây gậy bịt vàng, từ mặt trước đánh thẳng vào trong, môt vài trăm tiểu yêu giữ đằng trước không giữ được đằng sau, đón tả không thể đón hữu, đứa nào đứa ấy đều chạy tháo thân rút về trong động.
Đại thánh thu gậy sắt lại, đi đến bên sườn núi, chợt nghe thấy tiếng nước róc rách, vội ngoảnh đầu lại té ra tiếng nước kêu trong khe từ mé trên chảy rỉ ra, lại thấy bờ khe bên kia có cái cửa, bên phải cửa có một cái suối ngầm chảy nước ra.
Y nói:
- Không cần bàn hỏi, chính đây là cửa sau rồi, Nếu ta cứ để nguyên mặt mũi, sợ có tiểu yêu canh cửa nhìn thấy sẽ nhận ra. Để ta biến ra con rắn nước bơi vào… À, nhưng hãy khoan! Biến ra rắn nước sợ vong hồn sư phụ trông thấy, quở mình là người xuất gia lại biến ra con rắn dài; thôi; biến làm con cua nhỏ bò lẩm vào trong đó… Cũng không được, sợ sư phụ quở ta là người xuất gia lại lắm cẳng.
Tức thì đại thánh biến thành con chuột nước, tũm một cái, nhảy xuống dưới nước, theo dòng nước trong ngòi chảy ra, bơi vào bên trong đến giữa sân, thò đầu lên xem thấy chỗ ánh nắng có mấy tiểu yêu mang ra một gói thịt người sanh ra từng miếng một để phơi khô.
Hành Giả nói:
- Những quân nhãi này, đây có lẽ là thịt sư phụ, chúng ăn không hết, đem phơi cho khô, phòng khi ẩm trời; nếu ta hiện bản tướng sấn tới nơi đánh một gậy giết hết, rõ là mình hưu dũng vô mưu, âu là ta hãy lại biến hóa tiến vào, tìm đến chỗ lão quái, xem nó làm gì?
Đại thánh liền nhảy ra ngoài, nhao người biến ra một con kiến có cánh. Đúng thực là
Huyền câu[76] sức vóc mỏng manh thay.
Tu tính lâu năm mọc cánh bay.
Lúc rỗi bên cầu bày thế trận,
Khi vui dưới trăng đấu luôn tay,
Trời mưa biết trước chui vào tổ,
Mùa rét lương ăn chứa những ngày,
Khéo léo nhẹ nhàng tài chót lọt
Bao lần qua cửa sài đây.
Y giương thẳng cánh, lặng lẽ bay thẳng vào giữa nhà, thấy lão quái đương ngồi có vẻ sầu não, một tiểu yêu từ đằng sau tất tả đến báo:
- Đại vương, có tin mừng quý báu vô vàn!
Lão yêu nói:
- Mừng ở đâu thế?
Tiểu yêu nói:
- Mới rồi tôi ở trên đầu kho nơi cửa sau ngó nhìn, chợt nghe thấy tiếng có người khóc to, liền bò lên đầu núi trông xem, té ra là Trư Bát Giới, Tôn Hành Giả, Sa hòa thượng đương lễ mồ hờ khóc ở đấy. Có lẽ bọn họ cho cái đầu người ấy là đầu Đường Tăng thật nên đem mai táng, đắp thành phần mộ, hờ khóc đấy.
Hành Giả ở trong bóng tối nghe thấy trong dạ mừng thầm tự nói:
- Nếu vậy, thì sư phụ vẫn còn bị chúng giấu ở trong này, chưa hề bị ăn thịt! Để mình lại đi tìm kiếm, xem sống chết thế nào, sẽ lại nói chuyện với người.
Đại thánh bay ở trong nhà, nhòm đây nhòm đó, thấy bên cạnh có một cái cửa nỏ, đóng rất chặt chẽ, liền luồn qua khe cửa chui ra xem. Nguyên đây là một cái vườn to, văng vẳng có tiếng người kêu khóc. Y liền bay vào mãi trong, thấy có một bụi cây to, dưới gốc cây có hai người bị trói, một người đúng là Đường Tăng.
Hành Giả trông thấy, điên tiết lên, không nhịn được, hiện rõ bản tướng, đến gần kêu gọi:
- Sư phụ!
Trưởng lão nhận được, gạt lệ nói:
- Ngộ Không, con đã đến, cứu ngay ta ra, Ngộ Không! Ngộ Không!
Hành Giả nói:
- Sư phụ không nên gọi rõ tên tuổi, trước mặt có người, sẽ lộ tin tức ra. Thầy hãy còn sống là con có thể cứu được. Yêu quái cứ nói đã ăn thịt thầy rồi, nó đem cái đầu người giả lừa chúng con, chúng con đánh nhau với nó. Thầy hãy yên tâm cố gắng chịu khổ, để con đánh chết yêu quái trước đã, mới có thể cứu thầy ra.
Đại thánh đọc câu thần chú, rồi lại nhao mình, vẫn biến ra con kiến cánh, trở vào trong nhà, đậu ngay trên rường, nhìn thấy lũ tiểu yêu còn sống sót, từng đàn từng lũ, chạy rối rít. Trong đó có một đứa tiểu yêu chạy ra cửa nói:
- Thưa đại vương, bọn họ thấy cửa lấp kỹ, đánh phá chẳng được, chết gan chết ruột đành phải bỏ Đường Tăng, chôn đầu người giả, đắp thành mộ Họ khóc hôm nay là một ngày, ngày mai là hai, ngày kia là ba, thế nào họ cũng cút về; để ta dò xét xem bọn họ đi rồi, ta sẽ bắt Đường Tăng đem ra thái nhỏ làm nem làm chạo, tra các gia vị nấu lên, thơm phưng phức, cả nhà mỗi người ăn một miếng, cho được trường thọ.
Lại một tiểu yêu khác giơ tay lên nói:
- Không làm thế được! Phải hầm lên mà ăn mới thú vị chứ!
Đứa khác lại nói:
- Luộc mà ăn đỡ tốn củi.
Lại đứa khác nói:
- Y là một vật quý hiếm lạ, phải xát muối rồi đem muối đi, để ăn được lâu.
Hành Giả đậu ở trên xà nhà nghe thấy, trong bụng giận quá nói:
- Sư phụ ta có độc ác gì, mà bay tìm cách ăn thịt người thế!
Tức thì y nhổ ra một nắm lông tơ, bỏ vào miệng nhai nát, khe khẽ thổi ra, lẩm bẩm đọc chú, liền biến ra những con sâu ngủ, sà xuống cả mặt lũ yêu tinh con nào con ấy chui vào trong lỗ mũi họ. Lũ tiểu yêu dần dần ngủ đi, chẳng mấy chốc đã ngủ say hết. Chỉ còn có tên lão yêu ngủ không yên, hai tay nó cứ vo đầu vo trán, chảy cả nước mắt, hắt hơi giay mũi luôn luôn.
Hành Giả nói:
- Hay ho nó đã biết rồi? Phải cho nó thêm cái đèn hai bấc mới được.
Y lại nhổ một sợi lông tơ, làm theo như trước, ném lên trên mặt lão yêu cho nó chui vào trong lỗ mũi Hai con sâu ấy một con tiến vào bên tả, nột con chui vào bên hữu. Lão yêu nhoai người trở dậy, ngáp dài hai ba cái rồi cũng khò khè lăn ra ngủ nốt.
Hành Giả mừng thầm ở trên nhẩy xuống hiện rõ bản tướng lấy gậy sắt ở trong tai ra, vung một cái, thon như quả trứng gà nện đến choang một tiếng, đánh phá cửa bên ra, chạy đến vườn sau, gọi to:
- Sư phụ ơi!
Sư trưởng nói:
- Đồ đệ, đến mau cởi dây ra, nó trói què ta rồi!
Hành Giả nói:
- Sư phụ đừng vội, để con đánh giết yêu tinh, rồi sẽ đến cứu thầy.
Y vội quay mình chạy đến giữa nhà, vừa giơ gậy lên toan đánh, vội dừng tay lại nói:
- Không được, đến được cởi trói cho sư phụ đã rồi hãy đánh!
Y trở vào trong vườn, lại nghĩ ngợi nói:
- Đánh rồi sẽ lại cứu!
Cứ như thế hai ba lần, rồi mới vừa nhảy vừa múa chạy vào trong vườn.
Trưởng lão trông thấy, đương lo hóa mừng nói:
- Con khỉ, có lẽ trông thấy ta chưa hề bị hại, cho nên không gì vui bằng, nên mới nhảy múa như thế kia đấy!
Hành Giả chạy đến nơi, cởi dây trói ra, đỡ sư phụ dậy toan đi, lại nghe thấy người bị trói ở trên cây bên kia kêu gọi:
- Lão gia đại xá từ bi cứu vớt lấy mạng tôi với.
Trưởng lão đứng trở dậy nói:
- Ngộ Không, con cởi cả cho người ấy nữa.
Hành Giả nói:
- Y là người thế nào?
Trưởng lão nói:
- Y bị bắt trước ta một ngày, vốn là một tiều phu, nói hãy còn mẹ tuổi già, rất là tưởng nhớ, cũng là người có hiếu, con nên cởi trói cả cho y nữa.
Hành Giả y lời, cũng cởi trói cho người ấy, đưa cả ra đường cửa sau, trèo lên sườn đá, đi qua khe dốc. Trưởng lão tạ nói:
- Hiền đồ, nhờ con cứu được y và ta, Ngộ Năng và Ngộ Tĩnh ở cả đâu?
Hành Giả nói:
- Cả hai người đều ở đây kia, đương chờ thầy đấy, thầy hãy gọi chúng một tiếng.
Trưởng lão liền lên tiếng gọi to:
- Bát Giới! Bát Giới!
Chú Ngốc hờ khóc đã mắt mờ óc váng, quệt ngang nước mũi, lau lệ nói:
- Sa hòa thượng ơi, sư phụ đã hiện hồn về đấy, thầy chẳng đương gọi chúng ta ở đằng kia đấy ư?
Hành Giả đi đến, quắt mắng:
- Đồ khốn! Hiện hồn hiện phách gì! Kia chả phải là sư phụ về đấy ư?
Sa Tăng ngửng đầu trông thấy vội vàng quỳ xuống trước mặt nói:
- Sư phụ, đã phải chịu biết bao khổ cực! Anh làm thế nào mà cứu được thầy ra?
Hành Giả đem các công việc nói lại một lượt.
Bát Giới nghe nói, nghiến răng nghiến lợi, tức không chịu được, giơ đinh ba, cuốc bật lộn phần mộ lên, bới cái đầu lâu, bổ một chập vỡ tan tành.
Trưởng lão nói:
- Con đập ra làm gì?
Bát Giới nói:
- Chẳng biết y là vong nhân nhà ai, bắt con phải khóc hờ nó.
Trưởng lão nói:
- Nhờ nó mới cứu được mạng ta. Khi anh em con đánh tới cửa, quát tháo đòi ta, chúng phải đem nó ra che đậy, không thế thì chúng đã giết mất ta rồi. Lại đem mà chôn cất đi, cho tỏ ý chúng mình là người xuất gia.
Chú Ngốc thấy sư phụ nói như vậy, lại đem những cái xương vỡ nát gói lại chôn xuống và đắp thành ngôi mộ.
Hành Giả lại cười nói:
- Sư phụ hãy rốn ngồi lại, con đi tiễu trừ yêu tà rồi sẽ về.
Tức thì y nhẩy qua sườn đá, chui vào trong động, đem những dây trói Đường Tăng và người tiều phu vào trong nhà. Lão yêu vẫn còn ngủ say, đại thánh liền bắt nó trói túm bốn vó lại, lấy gậy Như Ý xâu vào, vác lên vai đi ra cửa sau.
Bát Giới ở đằng xa trông thấy nói:
- Sao anh lại phải vác khệ nệ thế kia, hãy tìm lấy một thức gì nữa đeo ở bên kia mà gánh có tốt không?
Hành Giả đi đến nơi bỏ xuống. Bát Giới giơ đinh ba toan bổ.
Hành Giả ngăn lại:
- Hãy khoan, trong động vẫn còn bọn tiểu yêu quái chưa bắt hết.
Bát Giới nói:
- Tiện thể đưa cả tôi đi đánh chúng nó.
Hành Giả nói:
- Đánh thêm tốn công phu, chi bằng tìm ít củi đốt cho nó tuyệt nọc.
Chú tiều phu nghe nói, liền đưa Bát Giới vào hốc núi bên đông, nhặt một ít ngọn tre nỏ, lá thông nát, liễu rỗng ruột, mây đứt rễ, cỏ khô, sậy già, lau cỗi, gánh thên mấy quầy củi nỏ, tống cả vào cửa sau Hành Giả đốt lửa lên, Bát Giới hai tai đập phành phạch làm quạt nổi gió. Đại thánh nhẩy phới lên trên, rùng mình một cái, thu những lông tơ biến làm sâu ngủ lại, những đứa tiểu yêu vừa kịp tỉnh dậy, khói lửa đã tới nơi, không còn một đứa nào sống sót. Cả động phủ cũng tiêu tan ra như tro. Xong rồi họ quay về nơi sư phụ.
Sư phụ thấy lão yêu tỉnh dậy liền gọi:
- Đồ đệ, yêu tinh tỉnh rồi kìa!
Bát Giới tiến lên cho một ba bỏ lão quái chết tươi, hiện rõ bản tướng, té ra là con báo da vằn hoa lá ngải thành tiên.
Hành Giả nói:
- Báo vằn da ăn thịt hổ già, bây giờ biến cả ra người được lần này bị đánh chết, mới thực tuyệt nọc.
Tam Tạng cảm ơn khôn xiết, vịn yên lên ngựa.
Tiều phu nói:
- Đi sang đằng tây nam một quãng ngắn, sẽ đến nhà tôi, mời lão gia quá bộ đến gặp gia mẫu để gia mẫu được cảm ơn lão gia cứu sống, rồi tôi sẽ đưa lão gia lên đường.
Trưởng lão vui vẻ, không cưỡi ngựa nữa, cả bốn thầy trò cùng tiều phu đi bộ, quanh co đường lối tiến về tây nam, không xa lắm, đã nhìn thấy:
Lối đá rong rêu man mác, cửa sài mái lá kết hoa.
Bốn mặt núi cao liên tiếp, một rừng chim chóc rộn ca.
Trúc biếc tùng xanh kín mít, hoa thơm cỏ lạ rườm rà.
Hẻo lánh non sâu mây thẳm, giậu mái lá một nhà.
Xa trông thấy một bà già.
Cửa sài đứng dựa chan hòa lệ rơi.
Tiều phu nhìn rõ mẹ rồi
Người đương khấn đất kêu trời cho con.
Tiều phu vội vàng rời khỏi trưởng lão, chạy trước đến gần cửa sài, quỳ xuống thưa nói:
- Mẫu thân, con đã về đây!
Bà lão ôm ghì lấy con nói:
- Con ơi! Mấy ngày nay con không về, mẹ cứ bảo là bị sơn tinh bắt đi, hại tính mạng rồi, lòng mẹ xiết bao chua xót! Con đã không bị sát hại, tại sao hôm mới về? Rợ đòn, rìu, búa, để ở đâu cả?
Tiều phu cúi đầu nói:
- Thưa mẫu thân, con đã bị sơn tinh bắt đi, treo ở trên cây, thực là khó sống được. May sao có mấy vị lão gia đây là các vị la hán ở Đương Triều bên Đông Thổ sang Tây Thiên lấy kinh. Vị lão gia này cũng bị bắt treo trên cây, vị đồ đệ này của lão gia, thần thông quảng đại, bắt sơn tinh đánh chết, thì hóa ra con tinh báo già da vằn hoa lá ngải. Cả bọn tiểu yêu, cũng bị đốt chết hết. Ba vị đồ đệ mới cứu vị lão gia, cả con đây cũng được các vị cứu thoát. Thực là ơn tày trời cao đất dày, không có các vị, con tất sẽ chết không còn nghi ngờ gì nữa. Nay trên núi đã yên lành, con đi lại ban đêm, cũng không sợ gì nữa cả!
Bà già nghe nói, cứ mỗi bước một lạy, lạy tiếp bốn thầy trò trưởng lão, rồi mời vào cả nhà tranh cửa lá ngồi chơi, hai mẹ con đều rập đầu rạ ơn khôn xiết, rồi vội vàng đi soạn bữa cơm chay đền ơn.
Bát Giới nói:
- Anh tiều, tôi biết nhà ta ở đây cũng thanh bạch, chỉ làm một bữa cơm thường, không nên phí tổn bày vẽ.
Tiều phu nói:
- Chẳng nói giấu gì lão gia, rừng rú chúng tôi thực thanh đạm, không có đâu nấm hương, mộc nhĩ, xuyên khung, rau thơm, chỉ có mấy món rau thường kính mời lão gia chút lòng thành kính.
Bát Giới cười nói:
- Thôi đừng lém nữa, hãy sửa soạn mau lên, chúng tôi đói cả bụng rồi.
Tiều phu nói:
- Xin có ngay! Xin có ngay!
Chỉ trong một lúc, đã thấy lau chùi bàn ghế, bữa cơm bày đặt lên trên.
Thầy trò ăn một bữa no rồi thu xếp ra đi, chú tiều phu không dám giữ lâu, mời mẹ già ra, cảm ơn lạy tạ, chú tiều lấy một cái gậy bằng gỗ táo, ăn vận gọn ghẽ rồi tiễn bốn người ra khỏi cửa. Sa Tăng dắt ngựa, Bát Giới quảy gánh, Hành Giả theo tịt bên cạnh.
Trưởng lão ngồi trên ngựa chắp tay nói:
- Chú tiều, phiền chú chỉ lối, đến đường cái sẽ từ giã
Mọi người đều lên cao xuống dốc, lặn suối trèo đèo.
Trưởng lão ngồi trên mình ngựa suy nghĩ gọi:
- Đồ đệ ơi!
Biệt vua từ thuở đi Tây Vực
Đương lối xa xăm trái đã nhiều
Nước nước non non tai chửa thoát,
Yêu yêu quái quái nạn còn theo,
Giốc lòng chí vị kinh Tam Tạng.
Một niềm xin cầu đến cửa Tiêu
Lặn lội nhọc nhằn bao mới tới,
Ngày nào viên mãn tới Đường Triều?
Tiều phu nghe đoạn nói:
- Lão gia không nên lo nghĩ, con đường cái này, sang phía Tây không đầy nghìn dặm là đến nước Thiên Trúc, là nơi cực lạc rồi.
Trưởng lão nghe lời, quay mình xuống ngựa nói:
- Quấy quả dẫn lối ta lên đường cái, mời chú tiều trở lại gửi lời về nói với cụ nhà ta, vừa đây quấy nhiễu cỗ chay, bần tăng không có gì tạ lại, chỉ có hôm sớm tụng kinh, phù hộ cho mẹ con chú sống bình an, sống lâu trăm tuổi.
Chú tiều khép nép từ biệt, trở về lối cũ. Mấy thầy trò thẳng đường sang Tây. Thực là:
Diệt quái, giải oan lìa khổ ách
Chịu ơn theo lối dụng tâm đi.
Chưa biết còn bao nhiêu ngày nữa mới đến Tây Thiên, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Bốn thầy trò Tam Tạng từ biệt chú tiều, xuống chân núi Ẩn Vụ, theo lối đường cái, đi bộ mấy ngày, chợt nhìn thấy một tòa thành trì.
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, con xem tòa thành trì ở trước mặt, đã phải là nước Thiên Trúc chưa?
Hành Giả xua tay nói:
- Không phải! Không phải! Nơi Như Lai tuy gọi là cực lạc, nhưng không có thành trì, chỉ là một ngọn núi to, trong núi có lâu đài điện các, gọi là chùa Đại Lôi Âm ở Linh Sơn. Dù có đến nước Thiên Trúc, cũng phải nơi ở của Như Lai. Nước Thiên Trúc còn cách Linh Sơn bao xa cũng chưa biết rõ. Thành này có lẽ là quận ngoài của Thiên Trúc, hãy cứ tới nơi sẽ biết rõ.
Một lúc sau đến ngoài thành, Tam Tạng xuống ngựa, đi vào đến trong lần thứ ba, trông thấy dân sự quạnh hiu, phố xá vắng ngắt, lại đi đến một cái chợ, thấy nhiều người mặc áo chàm, ở quanh hai bên; có mấy người đội mũ thắt đai, đứng ở bên dưới hiên nhà. Bốn thầy trò theo đường phố tiến bước, có lắm người không chịu tránh lối. Trư Bát Giới cục cằn, đưa mồm dài ra một cái la to:
- Tránh lối! Tránh lối nào!
Mấy người đó thình lình ngoảnh đầu lên, trông thấy hình dùng Bát Giới, người nào người nấy sợ nhủn chân tay, đổ xiêu đổ vẹo, đều nói:
- Yêu tinh đến nơi! Yêu tinh đến nơi!
Làm cho mấy người mũ đai ở dưới hiên sợ run lập cập cúi mình hỏi:
- Các vị ở đâu tới đây?
Tam Tạng sợ bọn họ gây vạ, một mình tiến lên, nói với bọn chúng:
- Bần tăng ở nước Đại Đường bên Đông Thổ, nhà vua sai sang chùa Lôi Âm nước Thiên Trúc bái Phật tổ cầu kinh, đi qua bảo phương đây, một là chưa biết địa danh, hai là chưa tìm được chỗ trọ, vừa mới vào thành, không kịp tránh lối, xin các quan tha lỗi.
Mấy vị quan đó mới đáp lễ nói:
- Nơi đây là ngoại quận nước Thiên Trúc, địa danh là quận Phượng Tiên, hạn hán mấy năm liền, quan quân sai chúng tôi yết bảng ở đây, đón mời pháp sư cầu mưa cứu dân chúng.
Hành Giả nghe lời nói:
- Bảng văn của các ngài ở đâu?
Bọn quan nói:
- Bảng văn ở đây, vừa rồi mới quét dọn hiên nhà, chưa kịp đem treo.
Hành Giả nói:
- Đem ra cho tôi xem.
Bọn quan liền đem bảng văn ra treo dưới hiên. Bốn thầy trò Hành Giả tiến lên xem. Bảng viết rằng:
“Quan Quận hầu quận Phượng Tiên nước Đại Thiên Trúc họ là Thượng Quan.
Ra bảng văn mời thầy giỏi, cầu làm được việc phép lớn như sau:
Nay vì đất quận rộng to, quân dân giầu thịnh, gặp trời hạn hán, mấy năm không mưa, ruộng dân hoang, ruộng quân bỏ hóa, lòng sông cạn, ngòi lạch nỏ khô; đáy giếng nước hết, lòng suối đất trơ. Nhà giàu còn sống vật vờ, kẻ nghèo khó giữ toàn mạng: thùng thóc giá tới nghìn vàng, bó củi phải mua năm lạng. Gái mười tuổi đổi ba đấu gạo, trai năm tuổi cho không dắt đi. Dân trong thành sợ phép bán quần cố áo để nuôi thân; người thôn dã dối trên, cướp của giết người liều sống mạng.
Vì vậy yết bảng này, trông mong các vị hiền triết, mười phương, cầu mưa, cứu dân, tình nguyện dâng một nghìn nén vàng, báo đền ơn nặng, không dám nói suông. Vậy nên yết bảng”.
Hành Giả nói:
- Quận hầu Thượng Quan nghĩa là gì?
Các quan nói:
- Thượng Quan là họ. Đó chính là họ của quan quận chúng tôi đấy.
Hành Giả cười nói:
- Họ ấy ít có đấy!
Bát Giới nói:
- Anh không đọc sách à. Sách Bách gia tính ở cuối có câu: “Thượng Quan Âu Dương”.
Tam Tạng nói:
- Các con ạ, đừng bàn phiếm nữa, anh nào biết cầu mưa hãy cầu giúp cho người ta một trận mưa to, cứu cho dân, cũng là một việc làm lành, nếu không biết, thì đi, đừng để lỡ mất độ đường.
Hành Giả nói:
- Cầu mưa có gì là khó! Những việc giốc sông, quấy bể, đổi vật dời sao, đạp trời khoét giếng, nhả mù phun mây, đuổi trăng, gánh núi, gọi gió kêu mưa, lúc còn nhỏ lão Tôn đã chơi đùa cả rồi, có hiếm hoi gì đâu!
Các quan nghe nói, sai ngay hai người chạy vội về trong quận cấp báo:
- Thưa lão gia, nghìn vạn vui mừng đã tới!
Quan quận đương thắp hương khấn nguyện, nghe thấy có tin báo mừng, liền hỏi:
- Mừng gì vậy?
Hai quan kia nói:
- Hôm nay lĩnh bảng, vừa đem treo ở cổng chợ, liền có bốn vị hòa thượng nói là người nước Đại Đường bên Đông Thổ sai sang chùa Đại Lôi Âm nước Thiên Trúc bái Phật cầu kinh, trông thấy bảng yết, nói có tài cầu mưa, nên vội về báo.
Quan quận tức thì sửa áo đi bộ, không dùng kiệu ngựa nhiều người, tới cổng chợ, để đón mời theo đúng lễ.
Chợt có người đến báo:
- Quận hầu lão gia đã đến!
Mọi người tránh lối. Quan quận trông thấy Đường Tăng, chẳng sợ bọn đồ đệ người xấu dữ, sụp lạy xuống ngay giữa phố nói:
- Hạ quan làm Quận hầu quận Phượng Tiên họ là Thượng Quan, tắm gội sạch sẽ, đến bái thỉnh lão sư đảo vũ cứu dân, mong ngài đại xả lòng từ bi, vận thần thông, tế độ, tế độ!
Tam Tạng đáp lễ nói:
- Ở đây không phải chỗ nói chuyện, xin cho bần tăng đến một nơi chùa quán nào đó, mới dễ làm việc.
Quan quận nói:
- Mời lão sư về cả trong nhà tôi, sẽ có những nơi thanh tĩnh.
Cả bọn thầy trò dắt ngựa quẩy gánh thẳng về trong phủ. Mọi người đến chào. Quan quận liền sai pha trà làm cơm, một lúc bưng cơm đến, Bát Giới ăn uống thỏa thích, chẳng khác hổ đói, làm cho những người bưng mâm nhủn gan vỡ mật, kẻ đi người lại, thêm cơm thêm canh, nhộn nhịp chẳng khác gì đèn kéo quân, cứ bê mãi lên, kỳ cho no đủ mới thôi.
Ăn chay xong, Đường Tăng cảm ơn và hỏi:
- Kính thưa quan quận, quí xứ đây đại hạn đã bao lâu?
Quan quận nói:
Đất này là nước Đại Thiên Trúc,
Phượng Tiên quận ngoài, tôi giữ chức.
Trời làm hạn hán ba năm liền,
Cỏ héo không giồng được ngũ cốc.
Hết thẩy mọi người khó làm ăn,
Mười nhà đến chín nhà than khóc.
Ba phần chết đói đã hai phần,
Còn một khác nào trứng đầu cọc
Hạ quan yết bảng cầu người hiền,
May gặp chân tăng đến trong nước.
Xin ngài đảo vũ cứu dân đen,
Nguyện hiến nghìn vàng tạ ơn đức.
Hành Giả nghe nói, vui vẻ ra mặt, cười khanh khách nói:
- Đừng nói thế! Đừng nói thế! Nếu bảo tạ nghìn vàng nửa giọt mưa cũng không có. Cứ nói chuyện tích đức tu công. Lão Tôn xin giúp ngài một trận mưa to.
Quan quận vốn là người rất mực thanh liêm, đứng đắn, nặng lòng yêu dân, liền mời Hành Giả ngồi lên, cúi đầu sụp lạy nói:
- Lão sư quả rút lòng từ bi, hạ quyết không dám trái đức.
Hành Giả nói:
- Bất tất phải nói nhiều, xin mời ngài dậy. Chỉ phiền ngài trông nom sư phụ tôi cho cẩn thận, để lão Tôn đi làm việc.
Sa Tăng nói:
- Thưa anh, làm việc thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú và Bát Giới đến đây, theo cả tôi xuống dưới nhà này giúp đỡ tôi, để lão Tôn gọi Long Vương đến làm mưa.
Bát Giới, Sa Tăng y theo sai khiến. Cả ba người đều xuống dưới nhà. Quan quận thắp hương lễ bái. Tam Tạng ngồi đọc kinh.
Hành Giả đọc chân ngôn, niệm thần chú, tức thì một đám mây đen, từ đằng đông đùn lên, dần dần rơi xuống trước nhà, chính là Long Vương bể Đông tên gọi Ngao Quảng. Ngao Quảng thu chân mây lại, hóa hình người, tiến lên, cúi mình thi lễ, nói với Hành Giả:
- Đại thánh đòi tiểu long đến đây có việc gì sai khiến?
Hành Giả nói:
- Mời ngài dậy! Phiền ngài phải lặn lội từ xa đến, chẳng có việc gì khác. Chỉ vì nơi đây là quận Phượng Tiên, mấy năm hạn hán, muốn hỏi ngài tại sao lại không làm mưa xuống?
Lão Long Vương nói:
- Thưa đại thánh biết cho, tôi tuy biết làm mưa, nhưng chỉ làm theo lệnh của trời. Trên trời không có lệnh, tôi đâu dám thiện tiện đến đây làm mưa.
Hành Giả nói:
- Vì tôi đi qua đây, thấy hạn lâu dân khổ, nên muốn phiền ngài đến làm mưa cứu giúp, sao lại từ chối?
Long Vương nói:
- Đâu dám từ chối, chỉ vì đại thánh đọc chân ngôn kêu gọi, không dám không đến ngay. Một là chưa vâng ngự chỉ trên trời, hai là không hề mang theo thần tướng làm mưa, làm thế nào chuyển động được. Đại thánh đã có lòng cứu giúp, để tiểu long về bể điểm binh; phiền đại thánh lên trời tâu xin cho một đạo thánh chỉ làm mưa, sai thủy quan thả rồng ra, tôi mới chiếu theo sổ mục trong ý chỉ mà mưa xuống được.
Hành Giả thấy nói rõ lý lẽ, lại phải để cho Long Vương về bể, rồi tức khắc chạy lên nhà, đem câu chuyện Long Vương nói lại với Đường Tăng.
Đường Tăng nói:
- Đã như thế, con đi làm ngay đi, chớ để thành nói dối.
Hành Giả liền dặn bảo Bát Giới, Sa Tăng:
- Các chú gìn giữ sư phụ, tôi đi lên thiên cung đây.
Đại thánh nói dứt lời, vút một cái đã không thấy đâu nữa.
Quan quận nhủn gan, dởn gáy nói:
- Tôn lão gia đi đằng nào rồi!
Quan quận rất đỗi cung kính, lập tức truyền báo phố to ngõ hẻm khắp trong thành, bất luận quan chức nhân dân, quân lính mọi người, nhà nào cũng phải lập bài vị Long Vương, ngoài cửa để cong nước trong, trên miệng cong cắm cành dương liễu, đèn nhang cúng vái.
Hành Giả lộn mình lên từng mây, đi đến ngoài Tây Thiên Môn, đã thấy Hộ Quốc Thiên Vương, dẫn thiên đinh lực sĩ tiến lên đón tiếp nói:
- Đại thánh, công việc lấy kinh xong chưa?
Hành Giả nói:
- Cũng không còn mấy nữa. Nay đi đến giáp giới nước Thiên Trúc, có một quận ngoài là quận Phượng Tiên, ở đấy ba năm không mưa, dân gian cực khổ, lão Tôn muốn cầu mưa cứu vớt. Khi gọi Long Vương đến, y nói không có ngự chỉ, không dám làm việc tư túi, nên tôi lên triều kiến Ngọc Hoàng xin chỉ đây!
Thiên Vương nói:
- Cái nơi đó còn ai dám làm mưa nữa. Trước đây tôi có nghe nói, lão quận ấy hỗn láo, mạo phạm trời đất, Thượng Đế bắt tội, lập ra núi gạo, núi bột, khóa lớn bằng vàng, bao giờ đổ vỡ hết ba thứ ấy, thì mới có mưa.
Hành Giả không biết ý nghĩa đó là thế nào, muốn đến tâu Ngọc Hoàng, Thiên Vương không dám cản trở, để cho đi. Y bèn thẳng tới ngoài điện Thông Minh, lại thấy bốn vị đại Thiên sư nói:
- Đại thánh đến đây có việc gì?
Hành Giả nói:
- Tôi bảo hộ Đường Tăng đi đến biên giới nước Thiên Trúc, thấy quận Phượng Tiên không mưa, quan quận mời sư đảo vũ. Lão Tôn gọi được Long Vương đến, định sai làm mưa, y nói không có chỉ ý của Ngọc Hoàng, không dám thiện tiện, nên tôi đến cầu chỉ đẻ cứu nạn cho dân.
Bốn vị Đại Thiên Sư nói:
- Phương ấy không được mưa xuống đâu.
Hành Giả cười nói:
- Được hay là không, chỉ phiền dẫn tôi vào tâu, thử xem sao.
Các tiên ông nói:
- Tục ngữ nói: “Ếch ngồi đáy giếng coi trời bằng vung!”.
Hứa Tinh Dương nói:
- Chuyện nhảm làm gì, hãy dẫn người ta đi cho rảnh.
Khưu Hồng Tề, Trương Đạo Lăng, cùng Cát, Hứa bốn người dẫn Hành Giả đến dưới điện Linh Tiêu, tâu nói:
- Vạn tuế, có Tôn Ngộ Không đi tới quận Phượng Tiên, nước Thiên Trúc, muốn cầu mưa cho dân chúng, lên đây tâu xin chỉ.
Ngọc Hoàng nói:
- Ngày mai mươi lăm tháng chạp hồi ba năm trước đây, trẫm xuất hành giám sát muôn trời, chơi khắp ba cõi, xa giá tới phương ấy, thấy Thượng Quan làm điều bất nhân, đem lễ chay cúng trời, đổ cho chó ăn, miệng nói bẩn thỉu, gây nên tội mạo phạm. Tức thì trẫm lập ra ba việc ở trong điện Phi Hương, Các ngươi dẫn Tôn Hành Giả đến xem, nếu ba cái ấy đổ vỡ cả rồi, lập tức trẫm sẽ hạ chỉ cho phép, nếu chưa, đừng có vơ vào việc người mà uổng công.
Bốn vị thiên sư liền dẫn Hành Giả vào điện Phi Hương xem xét, thấy có một tòa núi gạo, cao ước chừng mười trượng, một tòa núi bột, cao ước chừng hai mươi trượng. Bên cạnh núi gạo có một con gà to bằng nắm tay mổ ấy mà ăn, cứ mổ một nhát nhanh một nhát chậm. Bên cạnh núi bột có một con chó lông vàng liếm bột ấy ăn, cứ một nhát thè lưỡi dài mà liếm, một nhát thè lưỡi ngắn mà liếm. Bên trái treo một cái giá bằng sắt, trên giá có đeo một cái khóa bằng vàng, dài ước chừng một thước ba bốn tấc, có hai then gỗ to bằng đầu ngón tay, ở bên dưới thắp một ngọn đèn, để ánh đèn sáng đốt chay then gỗ ấy.
Hành Giả không hiểu ý ra sao, bèn ngoảnh lại hỏi Thiên Sư rằng:
- Thế là ý gì?
Thiên Sư nói:
- Vì tên kia xúc phạm đến trời, nên Ngọc Hoàng lập ba việc này, cho mãi đến bao giờ gà mổ đã hết gạo, chó liếm đã hết bột, ánh sáng đèn đốt cháy đứt cái then khóa, phương ấy mới được có mưa.
Hành Giả nghe nói, tái mặt, không dám trở lại tâu nữa, ra khỏi điện.
Bốn Đại Thiên Sư cười nói:
- Đại thánh không nên phiền não, việc này chỉ cần làm thiện sẽ giải được, nếu mà dốc lòng làm thiện, sẽ động đến trời đất, núi gạo, núi bột kia tức thì đổ xuống, then khóa tức thì đứt ra. Ngài cứ về khuyên họ làm thiện, phúc tự nhiên đến.
Hành Giả nghe nói không đến điện Linh Tiêu từ Ngọc Hoàng mà về ngay hạ giới để bảo kẻ phàm phu. Giây phút đã đến cửa Tây Thiên Môn lại gặp Hộ Quốc Thiên Vương.
Thiên Vương nói:
- Xin sắc chỉ thế nào?
Hành Giả đem việc núi gạo, núi bột, then khóa vàng nhắc lại một lượt mà nói:
- Quả như lời ngài nói, Ngọc Hoàng không cho sắc chỉ. Vừa rồi Thiên sư tiễn chân, có dặn tôi khuyên tên kia làm thiện tức là cõi phúc đấy.
Nói rồi, y cáo biệt, cưỡi mây về hạ giới.
Quan quận cùng Tam Tạng, Bát Giới, Sa Tăng, các quan viên lớn nhỏ mọi người đón tiếp nhộn nhịp quay lại hỏi Hành Giả quát hét Quận hầu bảo:
- Chỉ tại cái đồ nhà ngươi đã mạo phạm đến trời đất vào ngày hai mươi lăm tháng hai hồi ba năm trước, đến nỗi để dân đen mắc cạn, bây giờ trời không chịu cho phép làm mưa
Quan quận sợ hãi quỳ rạp xuống đất nói:
- Làm sao lão sư biết cả việc ba năm trước?
Hành Giả nói:
- Những thức lễ chay tiến cúng trời, cớ sao ngươi dám ẩy đổ cho chó ăn, phải nói ra cho thực?
Quan quận không dám che giấu nói:
- Ngày hai mươi lăm tháng hai hồi ba năm trước, ở trong bản nha chúng tôi làm lễ cúng trời, vì người vợ ác, cãi nhau văng tục, một khi quá giận mất khôn, đun đổ bàn thờ, vung té cỗ chay, quả có gọi chó đến ăn thực Hai năm nay vẫn để lo trong bụng, tinh thần hoảng hốt, không có cách nào gỡ ra được. Ngờ đâu trên trời bắt tội, hại lây đến dân lành. Nay gặp lão sư giáng lâm, trên thượng giới xử trí cách nào, mong ngài chỉ bảo cho.
Hành Giả nói:
- Ngày hôm ấy chính là ngày Ngọc Hoàng xuống hạ giới, thấy nhà ngươi đem cỗ chay cho chó ăn, nói câu bẩn thỉu, Ngọc Hoàng lập ra ba việc để ghi tội nhà ngươi.
Bát Giới hỏi:
- Là ba việc gì?
Hành Giả bèn thuật lại chuyện núi gạo, núi bột, khóa vàng then gỗ cho nghe.
Bát Giới cười nói:
- Chẳng khó gì! Chẳng khó gì! Anh cứ cho tôi đi theo, biến rõ pháp thân, ăn cho một chập, hết nhẫn gạo bột, đánh gẫy then khóa, chắc là có mưa.
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc đừng nói nhảm, đấy là kế ở trên trời đặt ra, chú biết làm sao được?
Tam Tạng nói:
- Nếu như vậy, biết làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Không khó! Không khó! Khi con ra về, bốn thiên sư có nói với con, chỉ có làm thiện mới giải được.
Quận hầu phục xuống đất van lạy nói:
- Nhờ lượng lão sư chỉ giáo, hạ quan xin quy y hết thảy!
Hành Giả nói:
- Nếu nhà ngươi quay đầu làm việc thiện, đọc kinh niệm Phật ngay đi, ta còn có thể giúp đỡ. Ví bằng cứ giữ thói cũ, không sửa đổi, ta cũng chẳng cởi tha nổi, chẳng bao lâu trời sẽ tru diệt, khó giữ được tính mạng.
Quận hầu dập đầu lễ bái, xin phát nguyện quy y.
Tức thì triệu mời các sư trong xứ, lập đàn tràng mọi người đều làm sớ tâu lên khắp nơi tam thiên thế giới. Quận hầu đem mọi người đến dâng nhang lễ bái, cầu trời khấn đất, thú nhận tội lỗi. Tam Tạng cũng tụng kinh cầu cho. Một mặt lại khẩn sức cho dân ở trong thành, vô luận nhà giàu nhà khó, trai gái mọi người, đều phải dâng hương niệm Phật. Từ lúc ấy, một làn tiếng thiện vang tai, Hành Giả trong bụng vui mừng, nói với Bát Giới và Sa Tăng:
- Hai chú trông nom sư phụ cho cẩn thận, lão Tôn lại đi giúp y lần nữa.
Bát Giới nói:
- Anh lại đi đâu nữa?
Hành Giả nói:
- Quận hầu đã nghe lời nói của lão Tôn xin thụ giáo, làm việc từ thiện, lòng thành niệm Phật, giờ đây tôi lại tâu Ngọc Hoàng, cầu cho trận mưa.
Sa Tăng nói:
- Anh đã cần đi, bất tất phải dùng dằng, lại chậm trễ việc đi đường của bọn ta; phải cầu cho được mưa, mới thành chính quả chúng mình.
Đại thánh lại cưỡi trên từng mây, thẳng tới ngoài Thiên Môn, lại vẫn gặp Hộ Quốc Thiên Vương.
Thiên Vương nói:
- Ngài lên đây có việc gì?
Hành Giả nói:
- Quận hầu ấy đã theo làm thiện rồi.
Thiên Vương cũng mừng. Đương trò chuyện, đã thấy Trực Phù Sứ Giả bưng những đạo văn thư nhà đạo sĩ, quan điệp nhà chùa đến ngoài Thiên Môn truyền đệ, Phù Sứ trông thấy Hành Giả, thi lễ nói:
- Việc này là công khuyến thiện của đại thánh.
Hành Giả nói:
- Ngài đem văn điệp này đưa đến nơi nào?
Phù Sứ nói:
- Đưa đến tận điện Thông Minh, trao cho Thiên Sư chuyển đệ lên trước Ngọc Hoàng đại thiên tôn.
Hành Giả nói:
- Vậy ngài đi trước, tôi sẽ theo đến sau.
Vị Phù Sứ đi vào trong Thiên Môn.
Hộ Quốc Thiên Vương nói:
- Đại thánh bất tất đến nơi Ngọc Hoàng, ngài cứ đến ngay phủ Cửu Thiên ứng nguyện mượn mấy vị lôi thần, tự mình làm ra sấm chớp rồi đem trả lại, sẽ có mưa xuống.
Hành Giả y theo lời dặn, vào trong Thiên Môn, không đến điện Linh Tiêu cầu xin sắc chỉ, chuyển đường mây về lối phủ Cửu Thiên ứng nguyên, thấy có Lôi Môn Sứ Giả, Củ Lục Điền Giả, Liêm Phỏng Điền Giả, đều ra đón tiếp, thi lễ hỏi:
- Đại thánh đi đâu thế?
Hành Giả nói:
- Có việc cần gặp đức Thiên Tôn.
Ba sứ giả trở vào chuyển tấu.
Thiên Tôn liền xuống dưới bình phong chín phượng ráng vàng sửa áo ra đón, gặp nhau làm lễ.
Hành Giả nói:
- Có chút việc đến cầu thỉnh ngài.
Thiên Tôn hỏi:
- Việc gì?
Hành Giả nói:
- Tôi bảo hộ Đường Tăng, đến quận Phượng Tiên, nơi đó cực kỳ hạn hán, tôi đã hứa cầu mưa, nên đến đây, xin mượn quan tướng trong quý bộ làm sấm chớp cho nơi đó.
Thiên Tôn nói:
- Tôi có biết Quận hầu đó mạo phạm trời cao, trời đã lập ra ba việc, không biết có mưa xuống được không?
Hành Giả cười nói:
- Hôm qua tôi đã đến chầu xin chỉ Ngọc Hoàng. Ngọc Hoàng sai Thiên Sư đưa tôi đến xem ba việc ở điện Phi Hương là núi gạo, núi bột, khóa vàng, bao giờ ba thứ ấy đổ đứt, mới có mưa. Tôi lo khó đổ đứt được, Thiên Sư bảo tôi khuyên nhủ Quận hầu mọi người làm thiện, cho là “Người muốn làm thiện, trời cũng nghe theo” ngõ hầu mới hồi được lòng trời, giải thoát tai nạn. Giờ đây mầm thiện đã mọc, tiếng thiện vang tai. Vừa rồi Trực Phù Sứ Giả đã mang những văn điệp ghi rõ việc đổi theo làm điều thiện tâu lên Ngọc Hoàng rồi, vì vậy lão Tôn mới đến tôn phủ cầu mượn quan tướng lôi bộ giúp đỡ, giúp đỡ một chút.
Thiên Tôn nói:
- Đã như vậy, để cho Đặng, Tân, Trương, Đào dẫn cô nàng Lòe Chớp, theo chân đại thánh xuống dưới quận Phượng Tiên nổi sấm.
Bốn tướng cung đại thánh không mấy lúc đã đến địa giới quận Phượng Tiên, tức thì làm phép ở trên không trung, đã nghe thấy ì ì ầm ầm sấm động:
Chớp nhoáng như rắn vàng, sấm vang sâu bọ rống. Loang loáng lửa sáng bay, ầm ầm lở sơn động. Như xứ cả trời cao, làm kinh vùng đất rộng. Một luồng điện sáng mới lòe ra, muôn dặm núi sông đều chấn động.
Tất cả quan viên, quân lính, dân chúng quận Phượng Tiên, trong thành ngoài dân, ba năm ròng không thấy sấm chớp, ngày nay được thấy tiếng sấm, luồng điện, đều quỳ gối xuống, đầu đội lô hương, có người tay cầm cành dương, đều niệm “Nam mô a di đà Phật, nam mô a di đà Phật”. Một tiếng thiện này, quả đã thấu đến trời cao.
Tạm gác truyện tôn đại thánh chỉ huy lôi tướng, làm sấm làm chớp ở quận Phượng Tiên, người người theo về làm thiện. Trở lại chuyện Trực Phù Sứ Giả trên thượng giới, mang văn điệp hai nhà tăng, đạo đưa tới điện Thông Minh. Bốn Thiên Sư tâu lên điện Linh Tiêu, Ngọc Hoàng xem xong nói:
- Lũ tên này đã có nghĩ đến thiện, thử coi xem ba việc kia thế nào?
Đương nói, chợt có quan tướng cai quản trong điện Phi Hương đến báo nói:
- Núi gạo, núi bột lập ra đã đổ sụp rồi, trong nháy mắt gạo bột đều hết, then khóa cũng gẫy.
Chưa dứt lời tâu, lại có vị Thiên Quan đương giá dẫn các vị thành hoàng, thổ địa, xã lệnh quận Phượng Tiên cùng đến lạy tâu nói:
- Quân chủ của bản quận và những người nhà lê thứ trong toàn thành, không một nhà nào, một người nào không quỳ theo thiện quả, lễ Phật kính trời, xin mở lòng từ, mưa cho khắp chốn để cứu dân đen.
Ngọc Hoàng nghe nói rất mừng, liền truyền chỉ:
- Sai thần gió, thần mây, thần mưa, đều theo hiệu lệnh; xuống hạ giới, nơi quận Phượng Tiên, tức thì giờ này hôm nay, nổi sấm, càng mây, mưa xuống ba thước linh bốn mươi hai nước.
Lúc đó, bốn vị đại Thiên Sư lĩnh cầu, truyền cho các bộ theo xuống hạ giới, đều trổ oai cùng một lượt ra tay hành động.
Đương khi Hành Giả cùng Đặng, Tân, Trương, Đào sai có nàng Lòe Chớp làm phép ở trên không, đã thấy các thần cùng đến, hội họp làm một, ở trong đó gió mây gặp gỡ, mưa ngọt tràn bờ. Trận mưa này quý hóa:
Mây đặc mênh mông, cơn đen sầm sẫm. Sấm dậy ầm ầm chớp bay loang loáng. Gió to vun vút, mưa trút long tong. Mới hay tâm động thấu trời, muôn dân thỏa nguyện. Toàn nhờ đại thánh tài huyền diệu, muôn dặm non sông mát mẻ thay. Mưa lớn nghiêng sông lệch bể, tràn ruộng mù trời. Trước hiên như thác nước, ngoài cửa ngọt long lanh. Lúa mạ thấm nhuần, cỏ cây sống lại. Ruộng nương gai ngõ tốt, thôn xóm đậu khoai lên. Nhà buôn có chỗ bán mua, làm ruộng yên bề cày cuốc. Từ đây nếp tẻ đều tươi tốt, mùa màng chốn chốn được phong đăng. Gió hòa mưa thuận dân vui vẻ, bể lặng sông trong hưởng thái bình.
Một ngày mưa xuống đủ ba thước linh bốn mươi hai, các thần kỳ dần dần thu về.
Tôn đại thánh lên tiếng gọi bảo:
- Xin các thần bốn bộ, hãy tạm dừng đường mây, để lão Tôn đi gọi Quận hầu bái tạ các vị. Các vị nên rẽ mây mù ra, hiện rõ chân thân, cho bọn phàm phu chính mắt nhìn thấy, chúng mới dốc lòng cung phụng.
Các thần nghe nói, đều dừng cả lại ở trên không trung.
Hành Giả ở trên mây bước xuống, về thẳng trong quận, đã thấy Tam Tạng, Bát Giới, Sa Tăng đều đến đón tiếp. Quận hầu một bước một lạy đến tạ ơn.
Hành Giả nói:
- Hãy khoan tạ tôi, tôi đã mời thần kỳ bốn bộ dừng lại, ngài nên truyền bảo mọi người cùng đến lạy tạ, cầu các vị từ sau năng đến làm mưa.
Quận hầu liền phi báo, gọi hết đến tạ ơn, người nào người ấy dâng nhang chầu lạy, ai nấy được nhìn thấy các bậc thần kỳ bốn bộ rẽ hết mây mù, hiện rõ chân thân.
Bốn bộ ấy là bộ mưa, bộ sấm, bộ mây, bộ gió. Chỉ thấy là:
Vua rồng tỏ rạng, mặt xanh râu bạc đất không hai. Tướng sấm hiện hình, miệng quặp oai nghi trời có một. Chú mây xuất hiện, rõ ràng mặt ngọc mũ vàng. Bác gió hiển thân thực đúng mắt tròn mày xếch. Đều cùng hiển thân trên mây biếc, đứng sắp hành ngang rõ mặt thần. Người quận Phượng Tiên giờ mới biết. Dâng nhang kính lễ chuyển lòng lành. Bái lạy tướng trời nay thỏa mãn, rửa lòng theo thiện nguyện quy y.
Các thần kỳ nán dừng lại chừng một độ giờ, nhân dân bái tạ khôn xiết, Tôn Hành Giả lại lên trên mây, thi lễ nói với các thần:
- Phiền các vị khó nhọc! Xin mời các vị đâu về đấy! Lão Tôn xin về báo các nhà trong hạt này, cúng thờ chư vị, các thời thiết tạ ơn. Từ đây về sau xin các vị cho năm ngày một lần gió, mười ngày một lần mưa, cứu vớt, cứu vớt!
Các thần y lời, ở đâu về đấy.
Đại thánh ở trên mây bước xuống, nói với Tam Tạng:
- Xong việc dân yên, nên thu xếp lên đường thôi!
Quan quận nghe tiếng vội vàng sụp lạy lại nói:
- Tôn lão gia, sao lại dạy thế! Lần này đây, là ơn đức không có bờ bến, hạ quan ở đây đã sai biện lưng cơm chay, đáp lại ơn dày. Còn mua lại ruộng trong dân gian, dựng một ngôi chùa cho lão gia, xây sinh từ lão gia, dựng bia khắc tên, bốn mùa cúng tế, dù ghi lòng tạc dạ, cũng chưa báo đáp được muôn một, sao ngài lại vội lên đường thế?
Tam Tạng nói:
- Quan lớn nói cũng phải đấy, nhưng vì chúng tôi là nhà sư quẩy gánh đi bộ sang Tây, không dám ở lâu, trong một vài ngày lại phải đi ngay thôi!
Quan quận khi nào cho đi, liền ngay đêm ấy sai nhiều người làm việc và phạt mộc làm đình.
Ngày hôm sau mở đại tiệc, mời Đường Tăng ngồi lên, Tôn đại thánh cùng Bát Giới, Sa Tăng ngồi cùng hàng. Quan quận cùng các quan viên lớn nhỏ nâng chén dâng cơm, thổi kèn đánh trống, thết đãi suốt một ngày dòng. Lần này thực là vui vẻ. Có thơ làm chứng:
Hạn lâu ruộng được cơn mưa ngọt,
Buôn bán sông ngòi khắp chốn thông.
Cảm đức thần tăng vào Phương Quận,
Nhờ ơn đại thánh đến Thiên Cung.
Giải trừ ba việc tai ương trước,
Theo dốc một niềm thiên quả chung.
Từ đây đời như Nghiêu Thuấn trước,
Mười mươi năm gió thịnh vô cùng.
Một ngày yến, hai ngày tiệc, hôm nay thù, ngày mai tạ, họ cố giữ bốn thầy trò ở lại đến nửa tháng, đợi ngôi chùa và ngôi sinh từ xây xong.
Một ngày kia quan quận mời bốn người đến xem.
Đường Tăng kinh ngạc nói:
- Công trình to lớn, làm thế nào mà nhanh chóng thế?
Quan quận nói:
- Hạ quan đốc giục thợ thuyền, ngày đêm làm không nghỉ, cho chóng hoàn thành, để kịp mời các vị lão gia đến xem.
Hành Giả cười nói:
- Quả là người hiền tài mới làm được quan quận giỏi.
Tức thì mọi người cùng đến chùa mới. Nhìn thấy điện các nguy nga, sơn môn đẹp đẽ, ai nấy đều khen ngợi khôn xiết.
Hành Giả mời sư phụ đặt tên chùa.
Tam Tạng nói:
- Được, đặt cho tên gọi là “chùa Cam Lâm phổ tế”.
Quan quận khen nói:
- Rất hay! Rất hay!
Rồi cho thếp vàng mấy chữ đó và mời nhiều sư đến hương lửa phụng thờ. Lại xây sinh từ bốn người bên tả chùa, hằng năm bốn mùa tế lễ; xây nhiều thần sấm, thần rồng, để báo công ơn. Thầy trò xem xong, liền sắp sửa lên đường.
Nhân dân trong quận, biết không thể giữ ở lâu được, đều sửa lễ tiễn, nhưng cả bọn không lấy tí gì. Vì thế, các quan viên mọi người trong quận, trống nhạc rộn ràng, cờ phan phất phới, đi đưa tiễn tới ba mươi dặm, vẫn chưa nỡ biệt, đành gạt lệ nhìn theo, mãi đến khi khuất bóng mới trở về. Mới thực là:
Thần Tăng để đức chùa Phổ Tế
Đại thánh ban ơn rộng khắp nơi.
Chưa biết đi lần này còn bao nhiêu lâu mới gặp Như Lai, xem đến hồi sau sẽ rõ.
Đường Tăng vui vẻ mừng rỡ từ biệt quan quận ngồi trên ngữa quay nói với Hành Giả:
- Hiền đồ ạ, một việc thiện quả này, thực còn hơn việc cứu trẻ nhỏ nước Tì Kheo nhiều, đều là công đức cả.
Sa Tăng nói:
- Ở nước Tì Kheo chỉ cứu được một nghìn một trăm mười một đứa tiểu nhi, sao bằng trận mưa to này tràn ngập thấm nhuần, cứu sống kể hàng nghìn hàng vạn con người! Đệ tử trong bụng cũng khen thầm sư huynh pháp lực ngang trời, ơn to rợp đất vậy.
Bát Giới cười nói:
- Anh thì ơn cũng có, thiện cũng có, nhưng chỉ là ngoài miệng thơn thớt, trong dạ ớt ngâm, hễ đi với lão Trư là chỉ định dẫm bẹp lão Trư thôi!
Hành Giả nói:
- Tôi dẫm bẹp chú ở chỗ nào?
Bát Giới nói:
- Cũng đủ lắm rồi! Cũng đủ lắm rồi! Thường săn sóc trói tôi, săn sóc treo tôi, săn sóc luộc tôi, săn sóc nịnh tôi! Nay anh đã làm ơn huệ cho hàng muôn vạn người ở quận Phượng Tiên này, sao không ở lại đây độ nửa năm, mang tôi đi ăn ít bữa no say kềnh bụng ra, lại chỉ những hăm hở giục lên đường?
Tam Tạng quát mắng:
- Cái đồ ngốc này, làm sao chỉ nghĩ đến chuyện ăn uống, thôi im ngay rồi đi nhanh lên!
Bát Giới không dám nói nữa, chẩu mõm ra, quẩy gánh hành trang, vừa đi vừa khúc khích. Bọn thầy trò mải đi trên đường cái. Tháng ngày thấm thoắt thoi đưa, thiết trời đã sang thu. Chỉ thấy:
Ngấn nước cạn, sườn núi mòn. Lá đỏ gió bay, hoa vàng mưa nở. Sương tạnh rõ đêm dài, trăng thanh luồn cửa sổ. Nhà nhà bốc khói át mây chiều, chốn chốn ánh hồ dòng nước lạnh. Rau muống trắng thơm, rau răm tía tốt. Quất mỡ, chanh vàng, liễu gầy, lúa mẩy. Trong làng nhạn đỗ rụng hoa lan, ngoài điếm tiếng gà người rỡ đậu.
Bốn người đi đã lâu lại bỗng thấy trường thành thấp thoáng.
Trưởng lão giơ roi trỏ bảo:
- Ngộ Không, con xem đằng kia lại có một tòa nhà không viết đó là nơi nào?
Hành Giả nói:
- Thầy và con đều chưa đi tới, làm sao mà biết? Hãy cứ đến đấy rồi hỏi thăm.
Nói chưa dứt lời, chợt thấy một ông cụ già, tay chống gậy trúc, mình mặc áo the, chân dận một đôi giầy đỏ, lưng thắt một sợi đai mỏng ở trong bụi cây đi ra. Đường Tăng vội vàng nhảy xuống ngựa, chạy đến tận nơi chào hỏi. Ông già chống gậy đáp lễ nói:
- Trưởng lão ở đâu ta đến đây?
Đường Tăng chắp tay nói:
- Bần tăng ở bên Đông Thổ, vua Đường sai sang chùa Lôi Âm bái Phật cầu kinh. Nay đến bảo phương đây, xa trông thấy tường thành, không biết là địa phương gì, xin lão thí chủ chỉ giáo cho.
Ông cụ già nghe nói, miệng thưa:
- Kính thưa thuyền sư, tệ xứ chúng tôi là quận dưới của nước Thiên Trúc, tên gọi huyện Ngọc Hoa, huyện chủ là vị tôn thất của Hoàng đế Thiên Trúc, được phong chức Ngọc Hoa Vương. Vua này rất hiền, chuyên kính tăng đạo, yêu chuộng lê dân. Lão thuyền sư đến đây gặp người, hẳn được kính trọng.
Tam Tạng cảm ơn. Ông cụ già lại đi xuyên vào trong rừng.
Tam Tạng trở lại nói rõ cho các đồ đệ nghe. Cả ba người vui vẻ, đỡ sư phụ lên ngựa.
Tam Tạng nói:
- Đường chẳng bao xa, không cần cưỡi ngựa.
Bốn người đi bộ đến đường phố bên thành xem xét. Nguyên dân nơi đây đều là những người buôn bán, nên phố xá đông đúc nhộn nhịp, cảnh làm ăn rất thịnh vượng. Nhìn vẻ mặt, nghe tiếng cười, chẳng khác gì ở Trung Hoa.
Tam Tạng dặn bảo:
- Các đồ đệ cẩn thận, nhất thiết không được rông càn.
Bát Giới cúi đầu xuống, Sa Tăng che mặt đi, chỉ có Tôn Hành Giả theo đỡ sư phụ Hai bên đường người ùa lại xem, cung nhau kêu lên:
- Ở chúng mình đây chỉ có những cao tăng hàng long phục hổ, chưa từng thấy những hòa thượng hàng lợn phục khỉ thế này!
Bát Giới tức không chịu được, chẩu ngay miệng ra nói:
- Các ngài đã được trông thấy hòa thượng hàng vua lợn chưa?
Mọi người ở trong phố sợ hãi, ngã siêu ngã dọ, chạy ẩn cả vào hai bên.
Hành Giả nói:
- Chú Ngốc hãy giấu mõm đi, đừng làm bộ, coi chừng dưới chân có cầu đấy.
Chú Ngốc cúi đầu xuống, chỉ cười ruồi, đi qua cầu treo, vào trong cửa thành. Ở trong phố lại thấy quán rượu, rạp hát, náo nhiệt phồn hoa, quả nhiên là một nơi đô thị thần châu. Có thơ làm chứng rằng:
Thành vàng lũy sắt muôn năm vững
Dựa núi kề sông vẻ rất nền.
Hàng hóa hồ thông, thuyền đến chợ,
Lâu đài lớp lớp, người đông đúc,
Lối ngõ liền liền, khác nối chen.
Chẳng kém Thương An phong cảnh đẹp
Gà kêu chó cắn giống như in.
Tam Tạng trong bụng mừng thầm nói:
- Người ta cứ quen nói các nước phiên ở Tây Vực, nhưng ta chưa từng được tới nơi bao giờ, Nay nhìn quang cảnh, có khác gì bên Đại Đường mình! Bảo rằng thế giới cực lạc, chính là thế nào đây!
Lại nghe người ta nói ở đây gạo trắng bốn tiền một thạch, dầu vừng tám ly một cân, thực là nơi ngũ cốc phong đăng vậy.
Đi đến lúc lâu, mới đến vương phủ Ngọc Hoa: hai bên cửa phủ, có phòng làm việc, dinh hỏi kiện, sở làm cơm, quán đãi khách.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ạ! Đây là phủ, để ta đi vào chầu vua xét nghiệm điệp văn rồi đi.
Bát Giới nói:
- Sư phụ đi vào, chúng con có thể đứng đợi ở trước nha môn được không?
Tam Tạng nói:
- Con không trông thấy ba chữ “Quán Đãi Khách” ở trên cửa này ư! Chúng con hãy vào cả trong ấy ngồi đợi, xem có cỏ mua cho ngựa một ít. Ta vào gặp vua, hoặc có được đãi cơm sẽ gọi chúng con vào cùng hưởng.
- Sư phụ cứ yên tâm, lão Tôn sẽ tự thu xếp.
Sa Tăng bê gánh hành lý đem vào trong quán. Những người làm việc coi giữ trong quán, thấy bọn họ mặt mũi xấu xí, không dám hỏi han gì, cũng không dám đuổi ra, đành phải để cho bọn họ ngồi đấy.
Lão sư phụ thay áo mũ, cầm tờ quan văn, đi đến trước vương phủ, đã thấy quan dẫn lễ đón tiếp và hỏi:
- Trưởng lão đi đâu?
Tam Tạng nói:
- Tôi là nhà sư bên Đông Thổ nước Đại Đường, khâm sai sang Đại Lôi Âm bái Phật cầu kinh, nay đến quí địa, muốn đổi ký quan văn, nên xin vào chầu thiên tuế.
Quan dẫn lễ liền đi chuyển tấu.
Vương tử đây quả là người hiền đạt, truyền ngay chỉ mời vào. Tam Tạng đến dưới điện làm lễ. Vương tử vội vàng đón lên trên điện mời ngồi. Tam Tạng cầm quan văn đưa lên. Vương tử xem xong thấy có ấn tín và chữ ký các nước, cũng vui vẻ lấy bảo ấn đóng vào và ký tên, gấp để trên án rồi hỏi:
- Quốc sư trưởng lão từ bên Đại Đường ta đến đây, trải qua các nước, cộng có bao nhiêu dặm đường?
Tam Tạng nói:
- Bần tăng chưa ghi chép đoạn đường, nhưng năm trước đây nhờ có Quan Âm Bồ Tát hiển thân ngự tiền có để lại bài tụng, nói tây phương mười vạn bốn nghìn dặm. Bần tăng đi đường đã trải qua mười bốn lần nóng lạnh rồi.
Vương tử cười nói:
- Mười bốn lần nóng lạnh, tức là mười bốn năm. Có lẽ dọc đường trưởng lão đã gặp nhiều việc ngăn trở lắm nhỉ?
Tam Tạng nói:
- Nói không hết được, nghìn quái muôn ma, cũng không biết đã chịu đựng bao nhiêu khổ sở, bần tăng mới tới được bảo phương đây.
Vương tử rất đỗi vui vẻ, liền sai quân thiện sửa cơm chay thết đãi.
Tam Tạng trình với vua:
- Bần tăng có ba người đồ đệ, ngồi đợi ở ngoài, không dám ăn cơm, chỉ sợ chậm trễ mất độ đường.
Vương tử truyền:
- Quan đương điện ra ngay mời ba vị đồ đệ của trưởng lão vào phủ xơi cơm.
Quan đương điện liền ra mờ nhưng không thấy ba người đâu Hỏi thì mọi người đều nói:
- Không thấy đâu! Không thấy đâu!
Có người đi theo nói:
- Có ba vị hòa thượng mặt xấu xí ngồi ở trong quán đãi khách, có lẽ là đấy.
Quan đương điện cùng mọi người vào trong quán, hỏi người trong coi quán:
- Những vị nào là đồ đệ của nhà sư nước Đại Đường đi lấy kinh, chúa tôi có lời mời vào thụ chay.
Bát Giới đương ngồi ngủ gật, chợt nghe thấy một tiếng “chay” thì không nhịn được, đứng bật dậy, trả lời:
- Chúng tôi đây! Chúng tôi đây!
Quan đương điện vửa trông thấy, hồn xiêu phách lạc, run lập cập kêu lên:
- Đích thị là con ma lợn! Đích thị là con ma lợn!
Hành Giả nghe thấy, níu chặt lấy Bát Giới nói:
- Chú em, phải nho nhã một tý.
Các quan trông thấy Hành Giả lại nói:
- Là tinh con khỉ! Là tinh con khỉ!
Sa Tăng khoanh tay nói:
- Các vị không nên kinh sợ, ba chúng tôi đều là đồ đệ của Đường Tăng cả.
Các quan trông thấy Sa Tăng lại nói:
- Vua bếp! Vua bếp!
Hành Giả bảo Bát Giới dắt ngựa, Sa Tăng quẩy hành lý, cùng mọi người vào vương phủ Ngọc Hoa. Quan đương điện đi vào bẩm trước.
Vương tử ngước mắt nhìn bọn họ xấu xí như vây, trong bụng cũng thấy run sợ. Tam Tạng chắp tay nói:
- Xin thiên tuế yên tâm, đồ đệ tôi mặc dù xấu xí, nhưng đều tốt cả.
Bát Giới quay lên vái một cái nói:
- Bần tăng xin kính chào ạ!
Vương tử lại càng sợ hãi:
Tam Tạng nói:
- Bọn đồ đệ này đều đã thu được ở nơi sơn dã cả, chưa biết lễ phép, xin ngài thứ lỗi cho.
Vương tử cố mạnh dạn, sai Quan điển thiện mời các sư đến Bộc Sa đình ăn cơm.
Tam Tạng cảm ơn, từ giã vua xuống điện, cùng vào trong đình oán trách Bát Giới bảo:
- Đồ bị thịt nhà mi, không biết lễ độ gì hết, cứ im cái miệng đi, thì lại hóa xong! Người đâu mà lỗ mãng như vậy?
Hành Giả nói:
- Cứ như tôi vậy lại gì cũng xong, bớt được chút hơi sức.
Sa Tăng nói:
- Anh ấy vái chào lại không đều nhau, phải sửa soạn gọn cái mồm trước, dường như chửi người ta ấy.
Bát Giới nói:
- Rõ khéo nhỉ! Rõ khéo nhỉ! Hôm trước sư phụ bảo mình thấy ai cũng phải chào hỏi cho lễ phép! Ngày nay chào hỏi thì lại bảo không tốt, còn biết làm thế nào nữa!
Tam Tạng nói:
- Ta bảo con thấy người ta thì phải chào hỏi, chứ có bảo con thấy vua chúa cũng làm nhằng làm bậy thế đâu! Thường có câu: “Người có năm bảy đấng, của có chín mười loài”, không biết thế nào là sang hèn ư?
Đương khi trò chuyện, Quan đương điện đã dẫn những người phục dịch, dọn bàn bày ghế, đặt cỗ lên trên. Mấy thầy trò không nói chuyện nữa, ngồi vào ăn cơm.
Vương tử rời khỏi điện, lui vào cung. Trong cung có ba vương tử nhỏ thấy cha đổi sắc mặt liền hỏi:
- Hôm nay làm sao phụ vương có vẻ kinh sợ?
Vương tử nói:
- Vừa rồi có một vị hòa thượng nhà Đại Đường bên Đông Thổ đi bái Phật lấy kinh, xin ký đổi quan văn, y có vẻ khác người. Ta giữ lại thết cơm, y nói còn có đồ đệ ở trước phủ, ta cho đi mời; lát sau họ tiến vào, thấy ta không làm đại lễ, chỉ vái chào, ta đã không ưa. Đến khi ta vừa ngửng đầu lên nhìn, thì người nào người ấy xấu như ma quỷ cả, trong bụng ta sinh ra sợ hãi, vì thế sắc mặt đổi đi.
Nguyên ba vương tử nhỏ ấy khác với người thường, người nào người ấy chuộng võ thích khỏe, tức thì nắm tay sắc áo nói:
- Chẳng lẽ lại là yêu tinh ở núi nào giả trang làm người đến đây ư? Để chúng con cầm kinh khí ra xem thế nào!
Ba vương tử, người lớn nhất cầm một cây gậy nga mi, người thứ hai cầm một cây đinh ba chín răng, người thứ ba cầm một cái gậy sơn đen nhánh, hùng hổ chạy lên vương phủ quát to nói:
- Hòa thượng lấy kinh nào thế! Ở đâu rồi?
Lúc đó có các quan viên điển thiện quỳ gối nói:
- Bẩm tiểu vương, các người ấy đang ăn cơm ở Bộc Sa Đình.
Tiểu vương tử bất chấp hay dở, chạy sấn đến nơi, quát nói:
- Các người là người hay là ma, phải nói ngay ra sẽ tha chết cho.
Đường Tam Tạng sợ hãi tái mặt đi, buông bát cơm xuống, cúi mình xuống nói:
- Bần tăng từ bên Đường Triều đi lấy kinh, là người chứ không phải yêu quái.
Tiểu vương tử nói:
- Nhà ngươi còn ra vẻ người, chứ ba người xấu xí kia tất nhiên là quái!
Bát Giới cứ việc ăn cơm, chẳng thèm đếm xỉa đến. Sa Tăng và Hành Giả nghiêng mình nói:
- Chúng tôi là người cả. Mặt tuy xấu xí nhưng lòng lành, thân dù thô mà tính thiện. Ba cậu ở đâu tới đây, mà lại ăn nói có vẻ coi người như rác thế vậy?
Bên cạnh có các quan điển thiện nói:
- Ba vị đây là tiểu điện hạ con vua chúng tôi.
Bát Giới buông bát đũa ra nói:
- Tiểu điện hạ các ngài đều cầm binh khí làm gì? Chẳng lẽ lại muốn đánh nhau với chúng tôi sao?
Vương tử thứ hai sấn bước ra, hai tay múa đinh ba, định đến đánh Bát Giới.
Bát Giới cười hí hí nói:
- Cái ba của cậu chỉ có thể là con là cháu cây ba của ta đây thôi.
Liền vạch áo, rút đinh ba trong bụng ra, vung một cái, muôn đạo ánh vàng lấp lánh, đứng giữa miếng võ, có nghìn đường sáng rực rỡ, làm cho vương tử sợ nhủn tay.
Hành Giả thấy người con lớn cầm một cây gậy nga mi nhảy nhót ra vẻ, liền lấy cây gậy Như Ý ở trong mang tai ra, vung một cái, to bằng cái bát, dài tới trượng hai, trượng ba; dỗ xuống đất một cái, cắm ngập sâu tới hai ba thước, đứng sững lên đấy, cười nói:
- Ta đem cây gậy ấy biếu lại cậu đấy.
Vương tử nghe nói, buông ngay côn của mình ra, đến lấy gậy kia, dùng hết sức lực hai tay cố nhổ, chẳng thấy nhúc nhích chút nào; lại đứng ngay người lên cố lay một cái, quả là ăn rễ chặt rồi. Người thứ ba đâm khùng, cầm cây gậy sơn đen định lại, bị Sa Tăng một tay gạt ra, lấy gậy báu hàng yêu vuốt một cái, bật sáng nhoang nhoáng, léo bóng long lanh, làm cho bọn quan điển thiện, anh nào anh nấy ngơ ngơ ngác ngác, nói chẳng nên lời.
Ba cậu tiểu vương tử đều lạy xuống nói:
- Thần sư! Thần sư! Chúng con người phàm không biết, muôn trông các vị đi một vài đường, cho chúng con được học tập.
Hành Giả đi đến gần, khẽ cầm cây gậy nhè nhẹ rút lên nói:
- Ở đây chật hẹp, không tiện trở tay, để ta nhảy lên trên không đi một đường cho các cậu xem.
Rồi nghe vút một tiếng, đại thánh đã nhún mình lộn đi, hai chân đã đứng ở trên mây lành năm sắc, rồi dừng ở trên không cầm cây gậy như ý múa bài “Tung hoa hợp đỉnh”, rồng vàng lượn vòng, lên lên xuống xuống, quay sang tả, trở về hữu. Lúc mới đầu người với gậy như gấm thêu hoa, đến sau không trong thấy người nữa chỉ còn một trời gậy vung tàn tán. Bát Giới ở dưới đất, cất tiếng khen ngợi, chân tay vẫn thấy ngứa ngáy, lên tiếng quát to:
- Để lão Trư lên cũng chơi một tí!
Bèn cưỡi lên đầu gió, cũng tới không trung, cầm đinh ba múa trên ba dưới bốn, tả năm hữu sáu, trước bảy sau tám, che kín khắp người, chỉ nghe thấy vun vút tiếng gió. Đương lúc náo nhiệt, Sa Tăng cũng quay lại nói với Tam Tạng:
- Sư phụ, cho lão Sa này cũng lên thử tài một chút!
Sa hòa thượng liền giơ chân nhảy một cái, múa trượng, đứng trên không, chỉ thấy nhuệ khí oai hùng, ánh vàng cuồn cuộn, hai tay cầm trượng hàng yêu đi một đường phượng đỏ chầu mặt trời, hổ đói vồ ăn, đón mau đỡ chậm, ném vội quay nhanh. Ba anh em trổ tài thần thông, đều ở cả lưng chừng trời, đều cùng dương oai diễu võ.
Ba cậu vương tử sợ hãi quỳ xuống dưới đất, nhân viên lớn nhỏ trong Bộc Sa Đình, cùng lão vương tử trong vương phủ và quan dân trai gái khắp trong thành, cả tăng ni đạo tục, hết thẩy mọi người, mọi nhà đều niệm Phật dập đầu, khắp chốn dâng hương lễ bái.
Diễu võ dương oai xong, cả ba người đều từ trên mây bước xuống, thu binh khí lại, đến trước mặt Đường Tăng tạ ơn thầy, rồi mọi người ngồi xuống nghỉ ngơi.
Ba tiểu vương tử vội vã về cung tâu lên vua cha nói:
- Phụ vương, vô cùng mừng rỡ, công to ngày nay không ai bằng! Vừa rồi cha có trông thấy múa võ ở trên không trung không?
Lão vương nói:
- Ta vừa trông thấy mây hiện trên không rực rỡ, chẳng biết là thần tiên ở nơi nào đến đây tụ hội giáng lâm, nên đã cùng mẫu than và mọi người thắp hương khấn bái ở trong cung viện.
Tiểu vương tử nói:
- Không phải thần tiên ở đâu, chính là ba người đồ đệ xấu của nhà sư đi cầu kinh. Một người dùng gậy sắt bọc vàng, một người cầm đinh ba chín răng, một người cầm gậy báu hàng yêu, binh khí của ba chúng con, đem so sánh chẳng thấm vào đâu cả. Chúng con cầu các vị đi một đường, các vị hiềm dưới đất chật hẹp, không tiện trở tay, bèn lên trên không, đi một đường võ. Các vị cưỡi trên từng mây, mây lành lấp loáng, vẻ đẹp tuôn bay khắp trên không trung, rồi mới bước xuống, còn ngồi cả ở trong Bộc Sa Đình. Chúng con nay thực là mừng rỡ, ý muốn bái người làm thầy, học tập thủ đoạn gìn giữ nước nhà. Thực là công to không gì bằng, không biết phụ vương có ưng ý không?
Vua già nghe nói, bằng lòng tin theo.
Lúc đó cả bốn cha con, không cưỡi xe, chẳng che lọng, đi bộ đến Bộc Sa Đình.
Bốn người đương thu xếp hành lý, định vào phủ tạ ơn thết đãi, từ giã vua ra đi, chợt thấy cha con Ngọc Hoa Vương lên trên đình sụp người xuống lạy, trưởng lão kinh ngạc đứng dậy cúi rạp xuống đáp lễ, Hành Giả đứng khép bên cạnh khe khẽ cười nhạt. Mọi người lạy chào nhau xong, vương tử liền mời bốn người vào cả phủ đường ngồi chơi. Bốn người vui vẻ cùng vào.
Vua già đứng dậy nói:
- Thưa Đường lão sư phụ, chúng tôi có việc muốn thưa, không biết ba vị cao đồ có ưng cho không?
Tam Tạng nói:
- Xin thiên tuế cứ truyền bảo, tiểu đồ đâu dám trái lời.
Lão vương nói:
- Khi chúng tôi mới gặp các vị, chỉ cho là vị hành cước từ Đường Triều đây tới, thực ra người trần mắt thịt, có chỗ rẻ rúng. Vừa rồi thấy sư Tôn, sư Trư, sư Sa múa võ ở trên không, mới biết là Tiên, là Phật. Ba thằng cháu nhỏ nhà tôi, nhất sinh chỉ thích võ nghệ, nay hết lòng thành kính, xin thụ nghiệp làm môn đồ, học chút võ nghệ, dám mong lão sư mở lòng trời đất, bẻ lái thuyền từ, truyền độ cho bọn trẻ, sẽ xin dốc của nước tạ ơn.
Hành Giả nghe nói, nhịn không được, khanh khách cười nói:
- Các vị điện hạ nhà ngài thực không biết điều, chúng tôi là người xuất gia, cũng muốn truyền cho mấy người đồ đệ. Các cậu nhà ta đã có tấm lòng theo thiện, nhất thiết đừng nói đến một tí gì lợi lộc, chỉ lấy tình ở với nhau, đủ tỏ lòng thân ái.
Vương tử nghe lời, xiết bao mừng rỡ, liền sai đặt một tiệc lớn, bày ngay ở gian giữa phủ đường. Ôi! Một tiếng truyền ra, tức thì đủ hết.
Một mặt cho gọi ban ứng thực múa hát đàn sáo đến nơi trình diễn. Cả thầy trò của cha con vương tử, chơi vui suốt ngày, cho mãi đến chiều mới tan tiệc rượu. Lại sai sửa soạn chăn gối giường chiếu ở Bộc Sa Đình, mời các vị về an nghỉ để đến sáng mai lòng thành tiến hương, bái lạy cầu truyền võ nghệ. Mọi người vâng lệnh, đem nước hương thang để các sư tắm gội rồi ai nấy đi ngủ. Lúc ấy là:
Chim chóc nằm cao tiếng gió trầm,
Nhà thơ đóng cửa đã thôi ngâm.
Sông ngân sáng tỏ trời quang đãng,
Bờ nội hoang vu cỏ tối sầm.
Chày đá kính keng vang tĩnh mịch,
Quan san vắng vẻ nhớ xa xăm.
Lạnh lùng tiếng dế như trêu ngẹo,
Rên rỉ đầu giường giấc mộng tan.
Một đêm trằn trọc đã qua, sáng ra, mấy cha con vương tử lại đến nơi ra mắt Hôm qua trưởng lão đến gặp, còn là lễ vua tôi, ngày nay phải làm lễ thầy trò. Ba cậu tiểu vương tử khấu đầu trước mặt Hành Giả, Bát Giới, Sa Tăng thưa hỏi:
- Xin tôn đại sư đưa binh khí ra cho đệ tử chúng con xem.
Bát Giới nghe nói, vui vẻ lấy đinh ba, đặt ở dưới đất. Sa Tăng lôi bảo trượng ra, dựa vào tường. Vương tử hai và vương tử ba chạy xổ ra định cầm lên, chẳng khác gì cào cào đá vách, người nào người nấy co kéo đỏ mặt tía tai, không dề nhúc nhích được một ly một tý.
Vương tử cả trông thấy, kêu nói:
- Các chú đừng tốn hơi sức. Binh khí của sư phụ, đều là thần binh, không biết nặng đến thế nào kia đây!
Bát Giới cười nói:
- Cây đinh ba của ta cũng chẳng nặng bao nhiêu, kể cả cán chỉ nặng độ năm nghìn linh bốn mươi tám cân thôi!
Vương tử ba hỏi Sa Tăng:
- Bảo trượng của sư phụ nặng bao nhiêu?
Sa Tăng cười nói:
- Cũng nặng năm nghìn linh bốn mươi tám cân.
Vương tử ba cầu Hành Giả cho xem cây gậy bịt vàng.
Hành Giả lấy một cái kim nhỏ ở trong mang tai ra, đón chiều gió vung lên một cái, đã lại to sừng sững, dựng ngay ở trước mặt. Cha con vương tử thẩy đều sợ hãi, các viên quan ai nấy kinh hoàng. Ba cậu vương tử sụp lạy nói:
- Binh khí của thầy Trư, thầy Sa đều đeo luôn bên mình, giắt ở trong áo. Cây gậy này lại lấy ở trong tai ra, thấy gió liền lớn, là tại sao vậy?
Hành Giả cười nói:
- Cậu không biết cây gậy của ta không phải là của những người phàm gian tầm thường có thể có được. Cây gậy này:
To ra bằng cả vũ trụ này.
Nhỏ lại chỉ bằng cây kim bể tít
Tên là Như Ý hiệu Kim Cô,
Dưới đất trên trời thực là tuyệt.
Một vạn ba ngàn năm trăm cân,
Hoặc to hoặc nhỏ tài sinh diệt.
Đã từng giúp ta náo nhiệt thiên cung,
Đã từng giúp ta đánh địa khuyết
Giơ lên trỏ thẳng, mặt trời mờ tuyết.
Phục hổ hàng long chốn chốn thông,
Bắt ma diệt quái nơi nơi hết.
Trời đất quỷ thần đều sợ sệt.
Không phải sắt phàm ai cũng biết!
Hỗn độn lưu truyền đến tận nay.
Bọn vương tử nghe nói đều cảm kích khôn xiết. Ba người đến trước mặt sì sụp lạy, thành tâm xin học.
Hành Giả nói:
- Vậy thì ba cậu định học ban võ nghệ nào?
Vương tử nói:
- Ai nguyện dùng gậy xin học gậy, kẻ quen dùng ba xin học ba, người thích dùng trượng xin học trượng.
Hành Giả cười nói:
- Dạy thì cũng dễ dàng thôi, có điều các cậu thiếu sức lực, cầm không nổi binh khí của chúng ta, sợ học không được tinh, lại như “vẽ hổ không nên giống con chó”. Người xưa nói: “Dạy dỗ không nghiêm vì thầy biếng, học vấn không thành trò có tội”. Các cậu đã có lòng thành, nên đi thắp hương cầu trời khấn đất, ta sẽ truyền cho một ít sức thần, sau rồi mới dạy võ nghệ được.
Ba vương tử nhỏ nghe nói, rất đỗi vui mừng, liền tự khiêng hương án, rửa tay thắp nhang, chầu trời lễ bái. Lạy xong các cậu cầu thầy truyền phép.
Hành Giả quay người lại làm lễ nói với Đường Tăng:
- Xin tôn sư thứ tội cho đệ tử. Nhớ từ khi nhờ đại đức sư phụ cứu thoát đệ tử ở núi Lưỡng Giới theo đạo Sa Môn, một mạch sang Tây, tuy chưa được trọng báo ơn thầy, nhưng cũng đã lặn suối trèo non, dùng hết tâm lực; nay đến đất nhà Phật, may gặp ba con vị hiền vương, cầu bái chúng con, muốn học võ nghệ. Bọn chúng đã là đồ đệ chúng con, sẽ là đồ tôn của thầy, xin kính bẩm lên tôn sư, rồi mới dám truyền dạy.
Tam Tạng rất là vui vẻ.
Bát Giới, Sa Tăng, thấy Hành Giả làm lễ, cũng vội vàng đi tới cúi đầu trước Tam Tạng nói:
- Sư phụ, chúng con ngu dốt, vụng miệng kém lời, không biết thưa thốt, mong sư phụ ngồi lên trên pháp vị, để cho hai chúng con mỗi người thu nạp đồ đệ chơi một chuyến, cũng là một việc đáng nhớ trên bước đường sang Tây.
Tam Tạng đều vui vẻ ưng thuận.
Hành Giả dạy ba cậu vương tử ở cả đằng sau Bộc Sa Đình, chọn nơi vắng vẻ, vạch ra vòng cương đẩu, bảo ba người phủ phục cả ở trong còng, tất cả đều nhắm mắt định thần Hành Giả khe khẽ đọc câu chân ngôn, niệm bài thần chú, thổi hơi tiên vào tận tim gan ba vương tử, đem nguyên thần trả về chốn cũ, truyền cho khẩu quyết, trao cho sức khỏe vô cùng, lại vận thêm cho hỏa tính, tựa như làm đổi xương thay lốt Hành Giả vận hết các cung số khắp trời, rồi cả ba cậu tiểu vương tử mới hồi tỉnh lại, cùng nhau đứng cả dậy, xoa mặt, phấn chấn tinh thần, mọi người cứng gân rắn cốt. Vương tử cả cầm nổi gậy như ý bịt vàng, vương tử hai cầm nổi cây đinh ba chín răng, vương tử ba cầm nổi cây trượng hàng yêu.
Vương già trông thấy vui mừng khôn xiết, lại đặt yến tiệc, tạ ơn bốn thầy trò Tam Tạng. Vừa dạy học ở ngay cửa trên tiệc, học gậy thì múa gậy, học ba thì múa ba, học trượng thì múa trượng. Tuy nhiên chỉ mới biết quay người qua quít, giữ miếng tầm thường, vì bọn họ toàn hạng phàm phu, có chút sức khỏe đi một đường đã thở hồng hộc, có biết đâu những thứ binh khí ấy đều biến hóa được, khi tiến thoái khó đánh đỡ, có thể biến hóa theo ý muốn Hôm ấy mãn tiệc.
Ngày hôm sau ba cậu vương tử lại đến tạ ơn nói:
- Đội ơn thần sư trao cho sức khỏe, tuy cầm được binh khí của thầy, nhưng quay trở khó khăn, ý muốn mượn thợ theo kiểu mẫu binh khí của thầy, giảm bớt cân lạng, rèn ra cái khác, không biết thầy có ưng không?
Bát Giới nói:
- Tốt! Tốt! Tốt! Nói chí lý đấy! Khí giới của chúng ta, một là các cậu dùng không được, hai là chúng ta còn phải để tùy thân hàng quái, phải rèn lấy những cái khác.
Vương tử tức thì cho gọi thợ rèn, mua một vạn cân gang sắt, dựng xưởng ngay ở trong sân vương phủ, đắp lò rèn đúc. Ngày hôm trước, luyện chín gang sắt, ngày hôm sau xin đem gậy như ý, ba chín răng, trượng hàng yêu của bọn Hành Giả, để cả ở trong xưởng, theo kiểu đánh ra. Vì thế các thứ binh khí phải để ở đấy suốt ngày đêm.
Ôi! Binh khí ấy nguyên là bảo bối tùy thân của họ, một khắc cũng không rời được, đều giữ luôn trong mình, tự có những vẻ sáng bảo vệ thân thể, giờ để ở trong xưởng mấy ngày, thành ra hào quang xông lên muôn đạo, khí đẹp vây bọc nghìn vòng. Đêm hôm ấy có một yêu tinh, ở cách thành chỉ có bảy mươi dặm xa, tại núi Báo Đầu, động Hổ Khẩu, vào khoảng nửa đêm, chợt thấy ánh sáng, khí đẹp bốc lên, liền cưỡi mây đi xem. Lai thấy ánh rực rỡ từ trong vương phủ bốc lên, nó bèn ở trên mây bước xuống, đến gần nhìn xem, té ra là ba thứ binh khí phóng ra ánh sáng. Yêu tinh vừa mừng vừa thích nói:
- Bảo bối quý! Bảo bối quý! Những cái này của ai mà để ở đây!...Cũng là mình tốt só, phải lấy ngay đi, phải lấy ngay đi!
Lòng tham bốc lên, nó trổ hết oai phong, thu ba thứ binh khí, mang cả về trong động. Thực là:
Đạo không lúc nào rời
Rời là không phải đạo.
Thần binh mất hết đi,
Uổng phí công tu đạo.
Chưa biết bọn Tôn Hành Giả làm thế nào tìm được binh khí, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Mấy người thợ rèn ở trong viện, mấy ngày liền khó nhọc, ban đêm phải đi ngủ ngay, sáng ra dậy sớm đánh rèn, không thấy ba thứ binh khí ở trong lều, đều ngơ ngác sợ hãi, tìm lục khắp nơi. Vừa thấy ba cậu vương tử ở trong cung đi ra xem, bọn thợ rèn đều dập đầu nói:
- Thưa tiểu chủ, ba thứ binh khí của thần sư, không biết đi đằng nào rồi!
Tiểu vương tử nghe lời, mất hồn mất vía nói:
- Có lẽ đêm qua sư phụ thu thập mang đi chăng?
Liền chạy vội đến Bộc Sa Đình nhòm, vẫn thấy ngựa bạch còn ở ngoài hiên, nhịn không được gọi to:
- Sư phụ vẫn còn ngủ!
Sa Tăng nói:
- Đã dậy rồi!
Cửa phòng liền mở ra, vương tử đi vào trong nhìn, không thấy binh khí, hoảng sợ vội hỏi:
- Các binh khí của sư phụ đều thu về cả rồi ư?
Hành Giả ngồi dậy nói:
- Chưa mang về đâu!
Vương tử nói:
- Ba thứ binh khí đêm qua bây giờ đều không thấy nữa.
Bát Giới vội vàng trở dậy nói:
- Ba của ta đâu?
Vương tử nói:
- Vừa rồi bọn đệ tử ra thấy mọi người tìm khắp trước sau không thấy, đệ tử tưởng rằng sư phụ thu về rồi, mới lại đây hỏi. Bảo bối của lão sư, đều có thể to ra nhỏ vào, chúng con cứ tưởng lão sư đem về giấu ở trong mình để đùa bỡn đệ tử.
Hành Giả nói:
- Thực chưa lấy về! Ta cùng đi tìm lại xem.
Nói đoạn liền theo bọn vương tử đến dưới lầu ở trong phủ tìm, quả nhiên không thấy tung tích đâu thật!
Bát Giới nói:
- Nhất định là bọn thợ rèn này lấy trộm rồi! Đem trả ngay đây, nếu chậm trễ ta đánh chết hết.
Bọn thợ rèn sợ hãi dập đầu khóc lóc nói:
- Thưa gia gia, chúng con suốt ngày khó nhọc, ban đêm thì ngủ, kịp khi trời sáng, đã không thấy đâu nữa. Chúng con là bọn người phàm, làm thế nào lấy được những thứ ấy, mong gia gia tha cho.
Hành Giả lặng thinh, giận ngầm nói:
- Chỉ tại chúng mình không cẩn thận, đưa ra để họ xem kiểu mẫu xong rồi, lẽ ra phải giữ luôn trong mình, sao lại vứt phóng sinh ra đấy! Bảo bối này phát ra những ánh sáng rực rỡ, có lẽ kẻ gian tham nào đã trông thấy, lấy trộm đêm qua rồi.
Bát Giới không tin nói:
- Anh nói gì vậy! Ở đây là nơi thái bình, không phải chốn núi cao rừng rậm, làm gì có người tà tất đến đây! Nhất định là bọn thợ rèn xấu bụng, thấy binh khí chúng mình sáng bóng, có hào quang, biết là bảo bối, nên đêm qua đã bỏ ra ngoài vương phủ rủ mấy đứa, lấy trộm đem đi rồi! Cứ bắt lại đây, đánh đi! Đánh đi!
Bọn thợ rèn chỉ biết sụp lạy thề bồi.
Chính lúc mọi người đang xôn xao ấy đã thấy lão vương đi ra. Sau khi hỏi biết nguyên do, lão vương không còn tí máu mặt nào, ngẫm nghĩ hồi lâu nói:
- Binh khí của thần sư, không như của phàm trần, có tới hàng trăm người cũng không thể làm nhúc nhích. Với lại chúng tôi ở đây, đã năm đời nay rồi, quân dân thuyền thợ mọi người đều sợ hãi phép nước, quyết nhiên không dám gian trá, mong thần sư hãy nghĩ lại cho.
Hành Giả nói:
- Bất tài phải nghĩ lại, cũng không nên đổ diệt cho thợ rèn, xin hỏi điện hạ, ở chung quanh châu thành đây, có núi rừng yêu quái gì không?
Vương tử nói:
- Thần sư hỏi thế, thực là chí lý. Ở phía bắc châu thành tôi đây có núi Báo Đầu, trong núi có một tòa động gọi là động Hổ Khẩu, người ta thường nói trong động có tiên, có người nói là có hổ lang, cũng có kẻ nói là có yêu quái, tôi chưa hỏi rõ, không biết trong động có giống gì?
Hành Giả cười nói:
- Không cần nói nữa, nhất định kẻ gian ở đấy; chúng biết mấy món binh khí kia là những bảo bối, nên đêm qua đã lấy trộm đi rồi.
Liền gọi:
- Bát Giới, Sa Tăng, các chú cứ ở đây trông nom sư phụ, để lão Tôn đi dò hỏi xem.
Lại bảo bọn thợ rèn không được dừng việc rèn luyện, cứ làm việc như thường.
Hành Giả liền từ giã Tam Tạng, đánh vút một cái không thấy đâu nữa, nhảy mau tới đỉnh Báo Đầu. Té ra núi ấy chỉ cách thành có ba mươi dặm, nháy mắt đã tới Hành Giả đi thẳng lên trên dò xét, quả nhiên thấy có chút yêu khí.
Hành Giả đương đi, chợt nghe thấy có tiếng người nói đằng sau núi, vội ngoảnh đầu nhìn lại, té ra hai yêu quái đầu chó sói, tiếng nói cứ sang sảng, đi về mạn Tây Bắc.
Hành Giả đoán chừng nói:
- Đây có lẽ là yêu quái đi tuần núi, lão Tôn sẽ đi theo để nghe ngóng, xem chúng nói gì.
Liền tay cầm quyết, miệng đọc chú, nhao mình biến hóa, biến ra một con bươm bướm, giương cánh bay, phấp pha phấp phới, đuổi thẳng đến nơi.
Hành Giả cứ thẳng trên đầu yêu tinh bay theo, dập dà dập dình, lắng nghe chúng nói.
Một yêu tinh thình lình gọi bảo đứa kia:
- Anh hai ạ, đại vương nhà mình hồi này gặp nhiều may mắn quá. Tháng trước vớ được một cô gái đẹp, ở trong động tiêu khiển rất là vui sướng. Đêm qua lại bắt được ba đồ binh khí, quả nhiên là vật báu vô giá. Sáng mai mở hội “Đinh Ba” ăn mừng đấy. Chúng mình cũng có chén cả.
Tên quái này nói:
- Chúng mình cũng có phần may mắn, cầm hai mươi lạng bạc này đi mua dê lợn, bây giờ ta hãy đến chợ Càn Phương mua mấy hồ rượu đánh chén trước đã. Rồi mới thứ mua về ta khai thặng lên giá lên một ít, kiếm lấy vài ba lạng bạc, mua cái áo bông mặc rét, chẳng tốt ư?
Hai yêu quái cười cười nói nói, rẽ lên đường cái, chạy nhanh như bay.
Hành Giả nghe thấy nói mở hội “đinh ba”, trong dạ mừng thầm muốn giết chết chúng, nhưng nghĩ không lợi cho mình, vả chăng trong tay cũng không có binh khí, nên y lại bay vượt lên trước, hiện rõ bản tướng, đứng chờ ở ngay lối đường. Đợi bọn yêu quái đi đến gần, y liền phun ra một bãi nước bọt làm phép, đọc một câu úm “hồng xá ly” tức thì dùng phép định thân, bắt hai tên quái đầu chó đứng im, mắt thao láo, nói chẳng nên lời, chân ngay đờ, không bước đi được Hành Giả ẩy chúng ngã lăn xuống, vạch áo khám xét, quả thấy có hai mươi lạng bạc, đựng ở trong một cái túi giắt cạp quần; trên ngang lưng mỗi đứa lại đeo một cái thẻ bài sơn phấn, một cái ở trên viết: “Điêu Toàn Cổ Quái”, một cái trên viết: “Cổ Quái Điêu Toàn”, đại thánh bèn thu lấy số bạc ấy, cởi lấy hai cái bài, rồi rảo bước trở về châu thành, vào trong vương phủ, nói rõ công việc với vương tử, Đường Tăng, cùng tất cả các quan và mấy người thợ rèn.
Bát Giới cười nói:
- Có lẽ vì bảo bối của lão Trư, nhiều vẻ rực rỡ sáng sủa, nên nó mới mua dê lợn, làm yến tiệc khánh hạ đấy. Nhưng bây giờ làm thế nào mà lấy lại được?
Hành Giả nói:
- Ba anh em chúng mình cùng đi, lấy số bạc mua dê lợn này thưởng cho những người thợ rèn, nói với điện hạ cho tìm mấy con dê lợn. Bát Giới, chú biến ra Điêu Toàn Cổ Quái, tôi biến ra Cổ Quái Điêu Toàn, Sa Tăng giả làm người khách mang bán dê lợn, vào cả trong động Hổ Khẩu, lấy lại binh khí, đánh chết yêu tà, rồi trở về thu xếp lên đường.
Sa Tăng cười nói:
- Hay! Hay! Hay! Không nên chậm trễ! Ta đi luôn thôi!
Vua già tuân theo lời bảo, sai người đi mua lấy bảy tám con lợn, bốn năm con dê.
Cả ba người từ giã sư phụ, ra ngoài thành, trổ hết thần thông.
Bát Giới nói:
- Anh ạ, tôi chưa hề trông thấy cái thằng Điêu Toàn Cổ Quái, làm thế nào mà biến ra nó được?
Hành Giả nói:
- Những tên yêu quái ấy bị lão Tôn dùng phép định thân bắt đứng yên ở đằng kia, đến tận sáng mai mới tỉnh lại. Tôi nhớ được hình dáng nó, chú đứng im, để tôi bảo chú biến. Như thế…như thế…ấy là hình dạng nó đấy.
Chú Ngốc bèn đọc thần chú, Hành Giả thổi hơi tiên, trong nháy mắt Bát Giới đã biến ta y hệt Điêu Toàn Cổ Quái lấy một tấm bài sơn phấn giắt vào trong lưng Hành Giả cũng biến ra Cổ Quái Điêu Toàn, trong lưng cũng giắt một tấm bài. Sa Tăng đội lốt giả trang một người lái bán dê lợn đuổi đàn dê lợn qua đường cái đi lên trên núi. Một lúc sau, đi vào trong hốc núi, lại gặp một tên tiểu yêu, mặt mũi có vẻ cực kỳ hung ác.
Tròn xoe cặp mắt, loang loáng đèn soi. Đỏ kệch đầu lông, bù xù lửa bốc. Mình mặc cái áo vàng nhờ, chân dận đôi giầy cỏ gấu Hăm hăm hở hở tựa hung thần, vội vội vàng vàng như quỷ dữ.
Yêu quái cắp một cái hộp đựng thiếp mời sơn màu ở ngang nách, vừa nhìn thấy Hành Giả đã gọi:
- Cổ Quái Điêu Toàn! Hai cậu đã về đấy à? Mua được bao nhiêu dê lợn?
Hành Giả nói:
- Đương dồn về kìa!
Yêu quái trỏ vào Sa Tăng hỏi:
- Vị này là ai?
Hành Giả nói:
- Ông này là người lái bán dê lợn, còn thiếu của ông ấy mấy lạng nữa, dẫn ông ấy về nhà lấy nốt. Cậu đi đâu bây giờ?
Yêu quái nói:
- Tớ đến núi Trúc Tiết mời lão đại vương đến sáng mai lại dự hội.
Hành Giả lựa lời nói thêm:
- Mời tất cả bao nhiêu người?
Yêu quái nói:
- Mời lão đại vương làm chủ tiệc, cả đại vương ở núi này với những vị đầu mục, ước chừng bốn mươi vị.
Đương hỏi chuyện, Bát Giới giục:
- Đi thôi! Đi thôi! Lợn dê chạy lung tung cả rồi!
Hành Giả khẽ nói:
- Chú đi dồn lại, để tôi bảo nó cho xem tờ thiếp mời.
Yêu quái thấy là người nhà, liền mở hộp lấy tờ thiếp ra, đưa cho Hành Giả.
Hành Giả mở ra nhìn, thấy trên viết rằng:
“Sớm ngày mai kính sửa chén rượu mở hộ lớn “Đinh ba”, kính mời tôn giá đến hoang sơn nói chuyện, xin đừng từ chối. Rất cảm tạ.
Kính đệ trước tôn nhan ông nội là Cửu Linh nguyên thánh đại nhân.
Cháu môn hạ là Hoàng Sư cúi đầu trăm lạy”.
Hành Giả xem xong lại đưa trả yêu quái, yêu quái bỏ vào trong hộp, đi thẳng về phía đông nam.
Sa Tăng nói:
- Anh xem trong tờ thiếp nói những chuyện gì?
Hành Giả nói:
- Đấy là tờ thiếp mời ăn mừng hội Đinh ba, ký tên “cháu môn hạ là Hoàng Sư cúi đầu trăm lạy”. Người được mời là “ông nội Cửu Linh Nguyên Thánh Lão Đại Nhân”.
Sa Tăng cười nói:
- Hoàng Sư có lẽ là con sư tử lông vàng thành tinh. Chỉ không biết Cửu Linh Nguyên Thánh là cái giống gì?
Bát Giới nghe lời, cười nói:
- Ấy là của riêng của riêng của lão Trư đấy!
Hành Giả nói:
- Sao biết là của riêng của chú?
Bát Giới nói:
- Người xưa nói “lợn sề ghẻ chuyên đuổi sư tử lông vàng” cho nên biết rằng của riêng của lão Trư.
Cả ba người cười cười nói nói, đi dồn dê lợn, chợt đã trông thấy cửa động Hổ Khẩu. Chỉ nhìn cửa ấy:
Núi xanh quây bốn mặt
Một mạch liền với thành
Vách dốc dây leo kín,
Sườn cao gai rủ mành
Bụi rậm tiếng chim hót,
Nguồn đào đây chẳng phai.
Cũng nơi lánh thế tình.
Đến gần cửa đông, lại thấy một lũ yêu tinh tạp nhạp lớn có, bé có, đương nô đùa ở dưới bóng cây hoa. Chợt nghe thấy tiếng Bát Giới “ẩy ẩy” dồn lợn dê đến, chúng đều chạy ra đón, đứa thì đuổi bắt lợn, đứa thì chạy dồn dê, trói lại một loạt, làm náo động cả yêu vương trong động, y liền dẫn mười lăm đứa tiểu yêu đi ra ngoài hỏi:
- Hai chúng bay đã về? Mua được bao nhiêu lợn dê?
Hành Giả nói:
- Mua được tám con lợn, bảy con dê, cộng tất mười lăm con. Tiền mua lợn là mười sáu lạng, tiền mua dê chín lạng. Trước đây mang đi hai mươi lạng, còn thiếu năm lạng. Anh này là người lái lợn, theo lại đây lấy số tiền còn thiếu.
Yêu vương nghe nói, liền gọi:
- Chúng bay đâu, lấy ra năm lạng bạc trả cho người ta về.
Hành Giả nói:
- Người lái này một là theo về lấy tiền, hai là muốn ở lại xem hội.
Yêu vương tưc giận quát mắng:
- Cái giống Điêu Toàn nhà mày lếu láo! Mua bán xong thì thôi, sao lại còn khoe người ta chuyện hội chuyện hè hở?
Bát Giới tiến lên nói:
- Ông chủ bắt được bảo bối, thực là vật báu lạ trong thiên hạ, cứ để cho hắn xem một tí ngại gì?
Yêu quái quát to tiếng chửi mắng:
- Cái thằng Cổ Quái này cũng đáng ghét! Bảo bối của ta đã lấy ở trong thành Ngọc Hoa, thảng hoặc người lái này trông thấy, đem chuyện nói vung cả trong thành, bọn vương tử biết đến đòi thì làm thế nào?
- Thưa chúa công, người lái buôn này, nhà ở mé sau chợ Càn Phương, cách châu rất xa; y lại không phải người ở trong thành, đi đâu mà nói truyền ra được? Hai là y cũng đã đói bụng, hai chúng tôi cũng chưa được ăn cơm. Trong nhà đã có cơm sẵn sàng, cho hắn ăn một bữa, hãy cho về.
Hành Giả nói chưa dứt lời, đã thấy một tiểu yêu cầm đến năm lạng bạc đưa cho Hành Giả Hành Giả cầm lấy đưa cho Sa Tăng và nói:
- Chú hai nhận lấy tiền thiếu, tôi và chú về đằng sau ăn ít cơm đã.
Sa Tăng cố đánh bạo, cùng Bát Giới, Hành Giả tiến vào trong động. Đi đến từng nhà ở thứ hai. Đã thấy ở trên bàn gian chính giữa đặt thờ cây đinh ba chín răng, ánh sáng tỏ ra lóe mắt; đầu bên đông để dựa một cái cây gậy bịt vàng; đầu bên tây để dựa một cây trượng hàng yêu. Yêu vương đi theo sau dặn bảo:
- Chú lái, cái để chính giữa phóng hào quang đó là cây đinh ba, chú xem thì xem, nhưng đi ra ngoài, không được kể chuyện với ai.
Sa Tăng gật đầu khen tạ.
Ôi! Thế mới thực “của gặp chủ không thể bỏ”, Bát Giới nhất sinh là con người lỗ mãng, y trông thấy đinh ba, khi nào còn để cho ai nói năng gì nữa, chạy xổ lên, cầm ngay xuống, hiện rõ bản tướng, đứng giữ miếng võ, nhằm đúng đầu yêu tinh bổ xuống Hành Giả và Sa Tăng cũng chạy đến hai đầu núi, cầm lấy binh khí, hiện rõ bản tướng. Ba anh em xông vào cùng đánh, yêu vương hoảng sợ vội vàng né tránh, chạy vào đằng sau, lấy một cái lưỡi sén sáng bốn mặt, cán dài, lưỡi sắc, đuổi theo đến giữa sân, ngăn chặn cả ba thứ binh khí lại, lên tiếng quát hỏi:
- Chúng bay là ai, làm điều biến trá, lừa lấy bảo bối ta!
Hành Giả quát mắng:
- Phường giặc cỏ kia, biết thế nào được ta. Chúng ta là đồ đệ của thánh tăng Đường Tam Tạng bên Đông Thổ, nhân đến Ngọc Hoa châu ký đổi quan văn, vị vua hiền ấy cho ba vương tử bái chúng ta là thầy, học tập võ nghệ, lấy bảo bối của chúng ta làm mẫu để thợ rèn theo cách thức rèn ra thứ binh khí khác, nên mới để ở ngoài sân, bị giống giặc cỏ nhà mi đêm khuya vào thành lấy trộm, còn dám bảo chúng ta làm điều biến trá lừa lấy bảo bối mi? Đừng có chạy, chúng ta sẽ đem ba thứ binh khí này tặng mi mỗi thứ mấy nhát để mi nếm thử!
Yêu tinh liền múa lưỡi xén đối địch lại.
Mọi người đánh nhau ở núi Báo Đầu một hồi lâu, yêu tinh không thể địch nổi, ngoảnh vào Sa Tăng quát một tiếng to:
- Coi lưỡi xén đây!
Sa Tăng liền né mình tránh ra, yêu tinh có lối chạy thoát, quay về hướng đông nam trên cung tốn, cưỡi gió bay đi. Bát Giới đinh đuổi chặn lại.
Hành Giả nói:
- Mặc cho nó chạy. xưa có câu “Chó cùng cắn giậu” Hãy trở lại cắt đứt lối nó về đã.
Ba người đi thẳng tới cửa động, đem hơn một trăm yêu tinh từ lớn đến nhỏ giết cho kỳ hết. Té ra toàn giống hổ, lang, báo, ngựa, hươu, sơn dương. Đại thánh dùng phép mang hết ra ngoài những đồ vật trong động và những thú hình tạp hạng đã bị đánh chết cùng với đàn lợn, dê vừa dồn đến. Sa Tăng chất củi khô châm lửa đốt hang. Bát Giới lấy hai tai làm quạt gió. Lát sau cả tòa sào huyệt cháy sạch sành sanh, rồi cả bọn mới mang mọi vật trở lại châu thành.
Lúc đó cửa thành vẫn còn mở, chưa nhà nào ngủ, lão vương tử và Đường Tăng còn đang ngồi chờ ở Bộc Sa Đình, bỗng thấy bọn họ vứt đến phịch một tiếng xuống dưới sân đầy những lợn dê và các đồ vật khác, rồi cùng gọi:
- Sư phụ, chúng con đã được trận trở về đây!
Vị vương tử vái dài tạ ơn, Đường trưởng lão hết sức vui mừng. Ba vương tử quỳ xuống đất.
Sa Tăng nói:
- Hãy khoan tạ, lại cả đây mà xem các thứ!
Vương tử nói:
- Những vật này lấy được ở đâu thế?
Hành Giả cười nói:
- Những hổ, lang, báo, ngựa, hươu, sơn dương đều là yêu quái thành tinh. Lão yêu là con sư tử lông vàng, nó dùng một cái lưỡi xén tứ minh, đánh nhau với chúng tôi đến chiều tối, thua chạy trốn về phía đông nam. Chúng tôi không đuổi theo, mới chỉ quét sạch lối về của nó, đánh giết lũ tiểu yêu, mang những thứ này về đây.
Lão vương nghe nói nửa mừng nửa lo. Mừng là đã đắc thắng trở về, lo là yêu tinh sau này trả thù.
Hành Giả nói:
- Điện hạ cứ yên tâm. Tôi đã suy rất kỹ, tính rất đúng rồi. Nhất định chúng tôi phải quét trừ chúng tận gốc giúp ngài xong rồi chúng tôi mới đi. Ban chiều chúng tôi đi, bắt gặp một tên yêu mặt xanh, lông đỏ, đi đưa thiếp mời. Tôi xem cái thiếp mời ấy trên có viết “Sớm ngày mai kính sửa chén rượu mở hội lớn “Đinh ba”, kính mời tôn giá đến hoang sơn nói chuyện, xin đừng từ chối. Rất cảm tạ! Kính đệ trước tôn nhan ông nội là Cửu Linh nguyên thánh đại nhân”. Tên ký là “Cháu môn hạ, Hoàng Sư cúi đầu trăm lạy”. Vừa rồi yêu tinh ấy bại trận, tất nhiên chạy đến chỗ ông nội nó kêu van, ngày mai thế nào có cũng tìm chúng tôi để trả thù, lúc đó chúng tôi sẽ trừ chúng giúp ngài.
Lão vương cảm ơn, rồi sai dọn cơm chay. Thầy trò ăn cơm xong đều đi yên nghỉ.
Lại nói yêu tinh quả nhiên chạy về phía đông nam, đến núi Trúc Tiết. Trong núi ấy có một nơi là chỗ hang trời, gọi là động Quanh co chín khúc. Cửu Linh nguyên thánh ở trong động ấy là ông nội y. Suốt đêm chân không ngừng bước, y chạy mãi đến canh năm mới đến cửa động, gọi cửa đi vào. Tiểu yêu trông thấy nói:
- Thưa đại vương, chiều hôm qua thằng mặt xanh đưa giấy mời, lão gia giữ nó ở đến sáng hôm nay, toan cùng nó đi dự hội Đinh ba bên ngoài, làm sao ngài còn phải thân đến mời sớm thế vậy?
Yêu tinh nói:
- Không tiện nói! Không tiện nói! Mở hội chẳng xong rồi.
Đương nói, bỗng thấy thằng mặt xanh từ bên trong đi ra hỏi:
- Đại vương, ngài đến có việc gì vậy? Lão đại vương ngủ dậy sẽ cùng tôi đến dự hội đấy.
Yêu tinh rất đỗi hoảng sợ, chỉ có xua tay không nói gì hết.
Một lát sau, lão yêu thức dậy, gọi vào. Yêu tinh buông binh khí, sụp người xuống lễ, nước mắt ròng ròng chảy tràn hai má.
Lão yêu nói:
- Cháu ạ, hôm qua cháu đưa giấy mời, bây giờ ta vừa sắp đi dự hội, cháu lại còn thân đến, tại sao mà phiền não thế?
Yêu tinh rập đầu thuật lại các việc rồi nói:
- Chẳng biết ba vị hòa thượng ấy tên tuổi là gì, nhưng đều tài giỏi, một mình cháu không sao địch lại họ, cho nên thua trận, chạy đến với ông, trông ông giúp sức, bắt bọn hòa thượng trả thù, để tỏ chút tình ông thương cháu nhỏ!
Lão yêu nghe nói, ngẫm nghĩ hồi lâu, cười nói:
- Té ra là chúng. Cháu của ông đã lầm mà gây chuyện với chúng rồi đó!
Yêu tinh nói:
- Ông có biết chúng là ai không?
Lão yêu nói:
- Người mồm dài tai to là Trư Bát Giới, người sắc mặt xám đen là Sa hòa thượng, hai người ấy còn khá, đến cái anh mặt lông lá, mồm lôi công ấy, tên hắn là Tôn Hành Giả. Con người ấy mới thật thần thông quảng đại, năm trăm năm trước đã đại náo thiên cung, mười vạn thiên binh cũng không nắt nổi. Y là người chuyên đi kiếm chuyện. Y chính là một tên tướng xông xáo khua rừng giốc bể, phá động đánh thành, cháu gây chuyện với y làm gì? Thôi được, ta sẽ đi với cháu, bắt hết bọn này, bắt cả Ngọc Hoa vương tử nữa để rửa hận cho cháu.
Yêu quái nghe lời, liền cúi đầu lạy tạ.
Lúc đó, lão yêu điểm hết các sư tử non, sư tử tuyết, sư tử mông, bạch thạch, chồn dũi, voi đấu, mang binh khí sắc bén giao cho yêu tinh sư tử vàng cai quản, thổi trận gió lốc đến địa giới núi Báo Đầu. Về đến nơi, yêu tinh đã thấy mùi khói lửa hăng sặc mũi, lại nghe thấy có tiếng kêu khóc, nhìn kỹ, té ra hai thằng Cổ Quái, Điêu Toàn đương gào chúa công, khóc chúa công ở đấy.
Yêu tinh đến gần quát hỏi:
- Bay là Điêu Toàn thực hay Điêu Toàn giả?
Hai quái quỳ xuống, gạt nước mắt khấu đầu nói:
- Chúng tôi đâu dám giả dối. Sáng sớm hôm nay chúng tôi lĩnh bạc đi mua lợn dê, đến chỗ đường cái về phía tây núi, bặt gặp một hòa thượng mặt lông lá miệng lôi công, y nhổ vào chúng tôi một cái, chúng tôi thành ra miệng cứng chân mềm, không nói ra lời, không nhấc được cẳng, bị y ẩy ngã, nắn túi lấy mất bao bạc, vạch lưng cởi cả thẻ bài, hai chúng tôi mê mê mẩn mẩn, mãi đến bây giờ mới tỉnh. Khi về đến nhà, thấy khói lửa chưa tắt, nhà cửa bị thiêu đốt hết cả. Lại không thấy đại vương và các người đầu mục đâu, cho nên mới đau lòng thương khóc. Không biết lửa này từ đâu sinh ra?
Yêu tinh nghe nói, nước mắt ràn rụa, đứng không vững, hai chân khụy xuống, la thét vang trời, tức bực nói:
- Lũ trọc thực là ác nghiệt, nỡ nào gây nên chuyện độc địa làm vậy, đốt hết động phủ của ta, vợ đẹp chết thiêu, của cải già trẻ hết trọi! Ta bực chết mất! Ta bực chết mất!
Lão yêu sai sư tử non đỡ y đến gần bảo:
- Cháu ngoan, việc đã thế này, bực suông vô ích, phải nuôi chí hăng hái, đến tận châu thành bắt bọn hòa thượng đó mới được chứ.
Yêu tinh vẫn không nín, vừa khóc vừa nói:
- Thưa ông, dinh cơ của cháu, có phải một ngày làm nên đâu, nay bị lũ trọc phá hủy hết, cháu còn thiết sống làm gì nữa!
Y vùng ra, chạy đến sườn núi, vật đầu vật tóc, có sư tử nghê, sư tử tuyết khuyên can mãi mới thôi. Liền đó chúng rời nơi đấy đến cả châu thành.
Ở nhà, mọi người bỗng thấy gió thổi ào ào, mây lên ngùn ngụt, tiến đến rất gần Hết thảy các nhà ở ngoại ô, chẳng nhìn nhõ đến gia tư, vội bồng con bế cái, chạy cả vào trong thành rồi đóng chặt cửa lại. Có người chạy vào vương phủ báo:
- Tai vạ rồi! Tai vạ rồi!
Cả vương tử và Đường Tăng đương ngồi ở Bộc Sa Đình ăn cơm sáng, nghe thấy người nói tai vạ, vội chạy ra ngoài cửa hỏi. Mọi người nói:
- Một lũ yêu tinh, nương gió cưỡi mây, cát bay đá lở, đến gần thành rồi.
Lão vương hoảng sợ nói:
- Làm thế nào bây giờ?
Hành Giả cười nói:
- Xin cứ yên tâm! Cứ yên tâm! Đây là yêu tinh ở đọng Hổ Khẩu, hôm qua bại trận, chạy về hướng đông nam nhập bọn với cái thằng Cửu Linh Nguyên Thánh nào đó kéo nhau đến đây! Để tôi cùng các chú em đi ra, xin truyền lệnh cho đóng chặt bốn cửa lại. Các ngài phải cắt dân phu trông giữ thành trì.
Vương tử bèn hạ lệnh đóng bốn cửa lại, cắt dân phu lên thành. Cha con y và Đường Tăng ngồi ở trên lầu thành điểm duyệt, tinh kỳ rợp đất, đạn lửa vang trời. Ba anh em Hành Giả, cưỡi lưng chừng mây mù ra thành đón bọn yêu quái. Đó thực là:
Lỡ mất quân khôn vì bất cẩn
Để ma kéo đến bọn hung tà.
Chưa biết trận này thua được ra sao, xem đến hồi sau sẽ rõ.
