Bọn gia đồng nói:
- Đó là tiếng kêu của con vượn già trong hộp đá ở dưới chân núi đấy.
Thái Bảo nói:
- Phải, nó đấy! Phải, nó đấy!
Tam Tạng hỏi:
- Vượn già nào thế?
Thái Bảo nói:
- Núi này xưa gọi là Ngũ Hành Sơn, từ khi vua Đại Đường ta đi chinh tây mở nước mới đổi là Lưỡng Giới Sơn. Thường nghe các cụ già kể lại hồi Vương Mãng cướp ngôi nhà Hán, trời giáng quả núi này ép một con vuợn thần ở dưới, không sợ nóng lạnh, không cần ăn uống, đã có thổ thần coi áp, bảo nó khát uống nước đồng, đói ăn hòn sắt, từ đấy đến nay, đói rét nó cũng không chết. Tiếng kêu ấy nhất định là nó đó. Sư trưởng đừng sợ, chúng ta xuống núi xem.
Tam Tạng y theo, dắt ngựa đi xuống. Đi được mấy dặm, đã thấy ở trong hộp đá quả có một con khỉ ló đầu ra giơ tay vời rối rít nói:
- Thưa sư phụ, sao bây giờ người mới tới? Đến rất tốt! Đến rất tốt! Cứu cho tôi ra, tôi sẽ đưa người sang Tây Thiên.
Sư trưởng đến gần xem thấy hình dung nó rõ là:
Nhọn miệng, choắt mặt,
Mắt lửa, ngươi vàng.
Trên đầu rêu bám kín
Trong tai dây mọc chằng
Đầu tóc ít, xanh rì cỏ tốt
Cằm không râu, củ ấu đâm ngang,
Mi trạt đất, mũi đầy bùn, thật là nhem nhuốc
Bàn tay dày, ngón tay múp, cáu ghét chán chường.
Chỉ được cái con ngươi chuyển động
Tiếng nói oang oang.
Ăn nói tuy linh lợi
Thân thể ép đáng thương.
Chính thực Tôn đại thánh năm trăm năm trước
Ngày nay mãn nạn thoát tai ương.
Lưu Thái Bảo thật là người lớn mật, đến tận nơi nhổ cỏ mọc ở hai bên mái tóc và củ ấu ở dưới cằm rồi hỏi:
- Nhà ngươi muốn nói gì?
Con khỉ ấy nói:
- Tôi không nói gì hết, nhờ anh mời vị sư phụ tôi, tôi hỏi người một điều.
Tam Tạng nói:
- Nhà ngươi hỏi gì ta?
Con khỉ nói:
- Người có phải là người vua bên Đông Độ sai sang Tây Thiên lấy kinh không?
Tam Tạng nói:
- Chính là ta đây, nhà ngươi hỏi làm gì?
Con khỉ nói:
- Tôi là Tề Thiên Đại Thánh, hồi năm trăm năm trước đại náo thiên cung, vì phạm vào tội lừa dối bậc trên, bị Phật tổ ép xuống đây. Vừa đây, Quan Âm Bồ Tát, vâng Phật chỉ sang Đông Độ tìm người lấy kinh. Tôi có cầu người cứu cho, người có khuyên tôi đừng hành hung nữa, quy y Phật pháp, hết lòng ân cần bảo vệ người lấy kinh, sang Tây Thiên lễ Phật. Sau khi thành công, sẽ gặp điều hay. Vì thế tôi đêm ngày để dạ, hôm sớm ghi lòng, chờ đợi sư phụ đến cứu cho tôi được thoát thân. Tôi tình nguyện đưa người đi lấy kinh, làm đồ đệ người.
Tam Tạng nghe nói rất mừng, hỏi:
- Ngươi tuy có thiện tâm như vậy, lại được Bồ Tát dạy bảo xin theo vào Sa Môn, nhưng ta lại không có rìu búa đục bổ, làm thế nào mà cứu được nhà ngươi ra?
Con khỉ nói:
- Không cần phải búa rìu, hễ người có lòng cứu, tôi tự ra được.
Tam Tạng nói:
- Ta cứu ngươi đấy nhưng làm thế nào mà ngươi ra được?
Con khỉ nói:
- Đức phật Như Lai có dán đạo bùa chữ vàng yểm ở trên đỉnh núi kia, người chỉ lên lột đạo bùa ấy, tự khắc tôi sẽ ra được.
Tam Tạng y theo lời, ngoảnh lại với Lưu Bá Khâm nói:
- Thái Bảo ạ, tôi cùng ngài lên núi đi.
Bá Khâm nói:
- Không biết thật giả thế nào?
Con khỉ kêu to:
- Thật đấy, quyết không dám nói sai!
Bá Khâm liền gọi gia đồng dắt ngựa, tự mình đỡ Tam Tạng lại trèo lên núi cao vịn dây mây, víu dây sắn, đến tận đỉnh núi, quả nhiên thấy muôn đạo hào quang, nghìn đường khí đẹp, có một tảng đá vuông, trên tảng đá dán một đạo bùa có sáu chữ vàng là:
Úm-Ma-Ni-Bát-Mê-Hồng
Tam Tạng đến trước tảng đá, quỳ xuống chầu vào đạo bùa, nhìn rõ chữ vàng, bèn lạy mấy lạy, rồi quay về phương tây khấn nguyện:
- Đệ tử là Trần Huyền Trang, vâng đặc chỉ đi cầu kinh, nếu quả có tình đồ đệ, xin cho lột được chữ vàng, cứu con khỉ thần ra, cùng đến Linh Sơn. Bằng không phải là đồ đệ, nó là loài quái vật hung ác, dối lừa đệ tử, không thành quả phúc, thì lột không được.
Khấn xong lại lạy, lạy rồi tiến lên nhẹ nhàng, lột sáu chữ vàng ra. Chợt có một luồng gió mát, như có bàn tay nhấc lấy đạo bùa thiêng lên không trung và có tiếng gọi:
- Ta là thần coi áp Đại Thánh. Ngày nay người đã hết nạn, chúng ta đưa bùa về trình lên đức Như Lai.
Tam Tạng và Bá Khâm cùng những người đi theo, nhìn lên trời lễ tạ, rồi đi thẳng xuấng chân núi, đến bên hộp đá, nói với con khỉ:
- Bùa đã lột được rồi, nhà ngươi ra đi thôi!
Con khỉ rất mừng kêu to:
- Sư phụ chạy dãn ra để cho tôi ra, kẻo người sợ hãi!
Bá Khâm nghe nói, dẫn Tam Tạng và những người đi theo chạy về hướng đông, đi xa ước chừng năm bảy dặm. Lại nghe thấy con khỉ gọi to:
- Đi xa nữa, đi xa nữa!
Tam Tạng lại đi một quãng xa, xuống hẳn chân núi. Bỗng nghe thấy một tiếng nổ vang như long trời lở đất, ai nấy kinh sợ, đã thấy con khỉ đỏ hỏn đến trước ngựa quỳ xuống nói:
- Thưa sư phụ! Đệ tử ra đây rồi!
Nó lạy xong bốn lạy, vội đứng dậy chào hỏi Bá Khâm:
- Phiền đại kha đã đưa sư phụ tôi đến đây, cảm ơn đại kha đã nhặt giùm những cỏ mọc ở bên má tôi.
Tạ ơn xong nó đi thu xếp hành lý, đóng ngựa. Con ngựa vừa trông thấy y đã lưng nhũn chân khuỵu, run sợ đứng không vững, vì trước kia, lão khỉ đã làm chức Bật mã ôn, nuôi long mã trên trời, có biết phép tắc, cho nên ngựa phàm trần trông thấy phải sợ.
Tam Tạng xem ý tứ thấy y thực có lòng tốt, thật là một nhân vật trong đạo Sa Môn, mới nói:
- Đồ đệ, họ tên con là gì?
Hầu Vương nói:
- Con họ Tôn.
Tam Tạng nói:
- Thầy sẽ đặt pháp danh cho con để tiện khi gọi, hỏi.
Hầu Vương nói:
- Cám ơn thịnh ý của sư phụ, đệ tử đã có tên là Tôn Ngộ Không.
Tam Tạng vui mừng nói:
- Thế thì cũng hợp với tôn phái nhà ta rồi. Hình dáng con tựa như tiểu đầu đà, thầy đặt cho con một tên thường nữa là Hành Giả có được không?
Ngộ Không nói:
- Tốt lắm! Tốt lắm!
Từ đây Đại Thánh lại có tên là Hành Giả.
Bá Khâm thấy Tôn Hành Giả thu xếp hành lý, bèn quay lại kính cẩn nói với Tam Tạng:
- Thưa sư trưởng, giờ đây người đã thu được một vị đồ đệ tốt, rất đáng mừng, rất đáng mừng. Người này hẳn là đi được, tôi xin từ biệt.
Tam Tạng cúi mừng tạ ơn nói:
- Thật bác giúp đỡ cho nhiều, bần tăng cảm kích vô cùng. Khi về nhà phiền bác thưa chuyện với lệnh từ và phu nhân là bần tăng đã quấy quá nhiều lắm, đợi khi về sẽ tạ ơn sau.
Bá Khâm đáp lễ. Hai bên chia tay.
Tôn Hành Giả mời Tam Tạng lên ngựa. Tôn trần truồng gánh hành lý thoăn thoắt đi trước, chốc đã qua Lưỡng Giới Sơn, chợt có một con mãnh hổ quật đuôi kêu gầm tiến đến, Tam Tạng ở trên mình ngựa run sợ. Hành Giả đứng ở mé đường, vui vẻ nói:
- Sư phụ đừng sợ, nó đưa quần áo đến cho đồ đệ đấy mà!
Rồi buông ngay hành lý xuống, lấy cái kim cài ở trong tai ra, theo chiều gió múa lên thành ngay cây gậy sắt ngày trước cầm vào trong tay, cười nói:
- Bảo bối này hơn năm trăm năm nay không dùng đến, hôm nay lấy ra kiếm bộ quần áo mặc.
Đoạn rảo bước tiến lên đón đường mãnh hổ, quát to:
- Nghiệt súc kia đi đâu?
Mãnh hổ rạp ngay mình phục xuống dưới đất, không dám cựa cậy, bị Hành Giả đánh một gậy vào đầu, vỡ óc, máu phun ra phè phè, răng gẫy bắn ra trắng như châu ngọc, khiến Huyền Trang khiếp đảm ở trên mình ngựa ngã nhào xuống, cắn ngón tay nói:
- Trời ơi! Trời ơi! Hôm trước Lưu Thái Bảo đánh con hổ vằn, còn phải đánh nhau với nó nửa ngày trời. Hành Giả ngày nay không phải đánh nhau gì hết, chỉ cho mỗi một gậy, hổ đã vỡ đầu, thật là hung hãn lại gặp tay hung hãn!
Hành Giả xách con cọp lại nói:
- Sư phụ hãy ngồi tạm một lúc, đợi đồ đệ lột quần áo mặc để đi đường.
Tam Tạng nói:
- Nó làm gì có quần áo?
Hành Giả nói:
- Thầy cứ mặc con lo liệu.
Hành Giả liền nhổ một sợi lông, hà hơi tiên vào, hô một tiếng “biến”, tức thì sợi lông biến thành một con dao nhọn. Hành Giả đem rạch bụng hổ, lột da, lấy cả bộ nguyên vẹn, chặt bỏ đầu và móng vuốt di, cắt thành một tấm da vuông bốn mặt, đem ướm thử vào người nói:
- Hơi rộng một chút, có thể cắt làm hai tấm.
Lại cầm dao cắt làm hai tấm, lấy một tấm quây lấy mình, lấy dây sắn ở mé đường buộc chặt lại, kéo mãi đến dưới bụng, và nói:
- Thưa sư phụ, đi thôi! Đi thôi! Đến nhà trọ sẽ mượn kim chỉ khâu lại cũng được.
Hành Giả lấy tay vuốt cây gậy sắt một cái, lại y nguyên như cái kim cũ, đem gài vào trong tai, khoác hành lý lên lưng, mời sư phụ lên ngựa.
Hai thầy trò cùng nhau đi. Sư trưởng ngồi trên mình ngựa hỏi:
- Ngộ Không, cây roi sắt đánh hổ hồi nãy, giờ sao không thấy?
Hành Giả cười nói:
- Thưa sư phụ, người chưa rõ. Cây gậy này tên là “Thiên Hà trấn để thần trân thiết”, lại có tên là gậy như ý lấy ở cung Long Vương ở Đông Dương đại hải. Cái năm đại náo thiên cung, nhờ có nó tùy thân biến hóa, muốn lớn được lớn, muốn nhỏ được nhỏ. Vừa rồi đệ tử đã biến nó thành một cái kim thêu hoa nhỏ cài vào trong tai, khi nào dùng mới lấy ra.
Tam Tạng nghe nói mừng thầm, lại hỏi:
- Vừa rồi con hổ trông thấy con, tại sao không dám động cựa, cứ để cho con đánh chết thế?
Ngộ Không nói:
- Chẳng giấu gì sư phụ: chẳng những là con hổ mà đến con rồng nữa, trông thấy con cũng không dám vô lễ. Lão Tôn con có thủ đoạn hàng long phục hổ, thần thông vượt bể qua sông; nhìn mặt, biết sắc người, nghe xong xét lý lẽ; lớn thời thu cả được vũ trụ, nhỏ thời chỉ bám vào sợi lông; biến hóa khôn lường, u hiểm khó biết. Mới lột da con hổ có gì đáng kể. Có đến chỗ khó khăn mới thấy cái giỏi!
Tam Tạng nghe nói như vậy càng thêm yên lòng, không lo lắng, cưỡi ngựa tiến lên. Hai thầy trò vừa đi đường vừa nói chuyện, chốc đã vầng hồng lặn xuống non tây, chỉ thấy:
Chiều hôm ánh nắng xiên ngang
Chân trời góc bể lang thang mây về.
Tiếng chim ríu rít núi khe,
Tìm nơi trú đỗ bay về rừng sâu.
Từng đôi dã thú rủ nhau
Thành hàng thành lũ quay đầu vào hang.
Bóng trăng soi tỏ hôn hoàng,
Muôn hàng tinh tú sáng choang một trời.
Hành Giả nói:
- Sư phụ đi gắng lên, trời tối rồi, đằng kia cây cối um tùm, hẳn là đấy có người ở, thầy trò mình nên đến sớm để tìm nhà ngủ trọ.
Tam Tạng giục ngựa tiến bước đi thẳng tới chỗ có nhà ở, đến trước nhà xuống ngựa. Hành Giả để hành lý xuống, chạy lên trước gọi:
- Mở cửa! Mở cửa!
Bên trong có một ông già chống gậy đi ra, mở cửa kêu kẹt một tiếng, nhìn thấy Hành Giả tướng mạo hung ác như thế, mình mặc cái quần da hổ, hình dạng như thiên lôi, sợ rủn người ra, miệng nói lảm nhảm:
- Quỷ tới! Quỷ tới!
Tam Tạng đến gần giữ lại nói:
- Lão thí chủ đừng sợ, người ấy là đồ đệ của bần tăng, không phải quỷ quái đâu!
Ông già ngửng đầu lên, nhìn thấy Tam Tạng mặt mũi khôi ngô, mới hoàn hồn hỏi:
- Người là hòa thượng ở chùa nào, sao lại đưa người hung ác đến cửa nhà tôi như thế.
Tam Tạng nói:
- Bần tăng là người bên Đường triều đi sang Tây Thiên bái Phật cầu kinh. Đi đường qua đây, trời tối, nói với người cho nghỉ trọ một đêm, tinh sương ngày mai chúng tôi sẽ đi. Mong người làm phúc.
Ông già nói:
- Người tuy là người bên Đường, nhưng mà cái gã hung ác kia thì không phải là người bên Đường.
Ngộ Không lên tiếng quát:
- Cái ông lão này không có mắt! Sư phụ ta là người bên Đường, ta là đồ đệ của người! Ta đây chẳng phải người đường người mật nào hết, ta là Tề thiên đại thánh, bọn các ngươi ở đây cũng có nhiều người nhận ra ta, ta cũng đã từng gặp lão.
Ông già nói:
- Ngươi thấy ta ở đâu?
Ngộ Không nói:
- Lúc lão còn nhỏ, chẳng đã kiếm củi hái rau ở trước mặt ta đây ư?
Lão già nói:
- Cái anh này nói láo! Anh ở đâu, tôi ở đâu mà tôi lại đến kiếm củi hái rau ở trước mặt anh?
Ngộ Không nói:
- Con ta nói láo quá! Mi không nhận được ta rồi! Ta là Đại thánh trong hộp đá ở Lưỡng Giới Sơn, mi nhìn lại xem.
Ông lão bấy giờ mới nhớ ra nói:
- Trông ngươi cũng giống đấy, nhưng làm thế nào mà ngươi ra được?
Ngộ Không đem việc Bồ Tát khuyến thiện, bảo phải đợi thầy Đường Tăng đến lột bùa để thoát thân, nói lại một lượt cho ông già nghe. Ông già mới sụp lạy, mời Đường Tăng vào trong nhà gọi vợ con ra chào mừng, nói lại việc trước, mọi người vui vẻ. Ông già bảo pha trà. Uống nước xong, ông già hỏi:
- Đại Thánh bao nhiêu tuổi rồi?
Ngộ Không nói;
- Ông năm nay bao nhiêu tuổi?
Ông già nói:
- Tôi mới một trăm ba mươi tuổi.
Hành Giả nói:
- Còn vào hạng cháu chắt tôi! Tôi ra đời vào năm nào thì không nhớ rõ, chỉ nguyên nằm ở dưới chân núi cũng đã hơn năm trăm năm.
Ông lão nói:
- Có đấy! Có đấy! Các cụ ngày xưa truyền lại tôi hãy còn nhớ, quả núi ấy từ trên trời rơi xuống ép một con khỉ thần, mãi đến ngày nay, người mới ra được. Lúc còn nhỏ trông thấy người trên đầu mọc cỏ, hai bên má có bùn, thì không sợ. Bây giờ người đầu đã nhẵn cỏ, mặt lại sạch bùn, trông người chỉ hơi gầy đi thôi. Người lại thắt cái da hổ ở ngang lưng như thế thì có khác gì ma quỷ đâu?
Người nhà nghe rõ chuyện đều cười ran cả lên. Ông già hiền lành bảo làm cơm chay mời khách. Ăn cơm xong, Ngộ Không hỏi:
- Ông họ gì?
Ông già nói:
- Tôi họ Trần.
Tam Tạng nghe nói, tức thì đi xuống giơ tay nói:
- Lão thí chủ người cùng họ với bần tăng.
Hành Giả nói:
- Sư phụ, người họ Đường, sao lại cùng họ với ông ấy?
Tam Tạng nói:
- Tục gia ta cũng là họ Trần, quê ở Tụ Hiền trang, quận Hoàng Nông, thuộc Hải Châu triều Đường, pháp danh ta là Trần Huyền Trang. Nhân vì Đại Đường thái tôn hoàng đế nhận ta là ngự đệ Tam Tạng, cho họ là Đường, cho nên mới có tên là Đường Tăng.
Ông già thấy nói là cùng họ, lại càng vui mừng. Hành Giả nói:
- Ông già Trần, muốn quấy ông một tí. Đã năm trăm năm nay tôi không được tắm rửa, xin cho một ít nước nóng để thầy trò tôi tắm gội. Lúc ra đi xin có lời cảm tạ.
Ông già bèn sai người đun nước, lấy chậu, thắp đèn lên. Thầy trò tắm gội xong, ngồi trước đèn. Hành Giả nói:
- Ông già Trần ạ, tôi còn muốn phiền ông tí nữa, ông có kim chỉ cho tôi mượn?
Ông già nói:
- Có, có, có.
Liền bảo bà vợ mang kim chỉ đến đưa cho Hành Giả. Hành Giả lại để ý thấy sư phụ lúc tắm có cởi ra một cái áo vải trắng dài, chưa mặc vào, liền ra cầm lấy mặc vào người, rồi trút da hổ ra, khâu liền với nhau thành một cái quầy quấn vào ngang lưng, lấy dây mây thắt lại, đi đến trước mặt sư phụ nói:
- Hôm nay lão Tôn ăn vận thế này, so với bữa trước thế nào?
Tam Tạng nói:
- Tốt! Tốt! Tốt! Ăn vận như thế mới ra dáng Hành Giả. Đồ đệ ạ, đừng chê cái áo cộc ấy, con để mà mặc.
Hành Giả cung kính nói:
- Cám ơn sư phụ đã cho!
Nói rồi Hành Giả đi tìm cỏ cho ngựa ăn xong đâu vào đấy, thầy trò và ông già đều đi nghỉ.
Sáng hôm sau, Ngộ Không trở dậy mời sư phụ lên đường. Tam Tạng mặc áo, bảo Hành Giả thu xếp chăn gối. Sắp từ biệt, đã thấy ông già đun nước rửa mặt và bưng cơm chay lên mời. Cơm xong mới ra đi, Tam Tạng cưỡi ngựa, Hành Giả dẫn đường. Đói ăn khát uống, đêm nghỉ ngày đi, thấm thoắt thời tiết đã sang đông, chỉ thấy:
Lá rừng đỏ ứa sương pha,
Trên non tùng bách thật là tốt xanh.
Nhị mai còn rấm trên cành
Đêm dài ngày ngắn đã rành tiểu xuân,
Trà tươi, sen cúc lụi dần.
Cầu sương, cổ thụ cành cằn lá rơi.
Suối khe nước lượn dòng khơi.
Tuyết nhường sa xuống đầy trời nhạt mây.
Tay áo rộng, gió heo may.
Về chiều rét dữ, nỗi này ai đang?
Thầy trò đi được một lúc, mé đường bỗng nghe sạt một tiếng, sáu thằng kẻ cướp nhảy xô đến, đứa nào đứa ấy cầm gươm giáo, lớn tiếng quát to:
- Hòa thượng này đi đâu? Để ngay ngựa và hành lý lại, mới tha chết cho mà đi!
Tam Tạng hồn xiêu phách lạc, ngã lăn xuống đất, không nói ra lời. Hành Giả lấy tay đỡ dậy nói:
- Sư phụ yên tâm, không hề gì cả, chúng nó đều là những đứa đến dâng quần áo tiền bạc cho thấy trò mình đấy mà!
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không điếc đấy ư? Nó bắt thầy trò mình phải để lại cả ngựa và hành lý mà con còn đòi nó hiến quần áo với tiền bạc kia à?
Hành Giả nói:
- Thầy cứ ngồi đây coi quần áo, hành lý và ngựa. Lão Tôn sẽ chống chọi với nó một trận xem ra thế nào?
Tam Tạng nói:
- Một bàn tay khỏe không địch nổi hai nắm tay, hai nắm tay không bằng bốn tay. Chúng nó những sáu đứa béo, một mình con bé tẹo thế kia, chống chọi với chúng nó thế nào được?
Hành Giả vốn là người can đảm, không nói gì hết, thẳng bước tiến lên, kính cẩn chào sáu đứa kẻ cướp và hỏi:
- Vì duyên cớ gì, các vị lại ngăn trở lối đi của bần tăng?
Tên cướp nói:
- Chúng ta là vị đại vương cản đường, là vị sơn chủ có lòng tốt, tiếng tăm lừng lẫy mà ngươi không biết à? Khôn hồn thì để đồ vật lại, ta sẽ cho di, nếu nói nửa tiếng “không” ta sẽ phanh thây ngươi làm trăm mảnh.
Hành Giả nói:
- Ta cũng là đại vương tổ truyền, sơn chủ lâu năm, mà chưa từng nghe đại danh các vị bao giờ.
Tên kia nói:
- Ngươi chưa biết đấy, để ta nói cho mà nghe: “Chúng ta một người gọi là “Mắt nhìn mừng”, một người gọi là “Tai nghe giận”, một người gọi là “Mũi ngửi thích”, một người gọi là “Lưỡi nếm nghĩ”, một người gọi là “Ý thấy muốn”, một người gọi là “Thân vốn lo”.
Ngộ Không cười nói:
- Nguyên lai là sáu tên giặc cỏ! Mi lại không biết rằng ta là người xuất gia làm chủ nhân ông nhà các ngươi, thế mà còn ngăn đường. Hãy đem những đồ châu báu đã ăn cướp được ra đây chia đều làm bảy phần, ta sẽ tha cho các ngươi!
Bọn cướp nghe nói, thằng Mừng thì mừng, thằng Giận thì giận, thằng Thích thì thích, thằng Nghĩ thì nghĩ, thằng Muốn thì muốn, thằng Lo thì lo, cả bốn chạy lên hò hét nhặng bộ nói:
- Lão hòa thượng này vô lễ, đã chẳng có một tí lễ vật gì, lại còn chực chia của chúng ta.
Chúng giơ giáo múa gươm chạy ồ cả lại đánh phứa vào đầu Hành Giả đôm đốp chan chát bảy tám mươi nhát liền. Hành Giả đứng ở giữa làm như không thấy gì hết. Bọn cuớp nói:
- Lão hòa thượng này đầu rắn thật.
Hành Giả cười nói:
- Vừa đây đã được xem qua chúng bay đánh cũng mỏi tay rồi, bây giờ lão Tôn này mới lấy cái kim ra chơi nào.
Bọn kẻ cướp nói:
- Lão hòa thượng này là thầy lang châm chích biến ra, chúng ta lại không có bệnh, nói chi chuyện châm cứu.
Hành Giả thò tay vào tai lấy ra cái kim thêu hoa, đón gió khoắng một nhát đã là cây gậy sắt thắt cổ bỗng cầm ở trong tay, nói:
- Đừng có chạy, hãy để cho ta đánh thử một roi.
Sáu đứa kẻ cướp sợ hãi chạy lung tung. Hành Giả rảo bước đuổi theo tóm cả sáu đứa đánh chết hết, lột quần áo, lấy hết tiền bạc, cười khanh khách chạy về nói:
- Mời sư phụ đi thôi, bọn kẻ cướp đã bị lão Tôn giết chết hết rồi!
Tam Tạng nói:
- Mi thật rất hay gây tai vạ, chúng tuy là lũ cường bạo ăn cướp đường, giá có đưa đến cửa quan chăng nữa vẫn chưa đáng tội chết. Mi dù có tài giỏi, chỉ nên đánh lui nó là xong, sao lại đánh chết tất cả? Thế là vô cớ giết hại tính mạng người ta, làm hòa thượng thế nào được? Người xuất gia quét đất còn lo con kiến chết, sa đèn còn thương hại con thiêu thân kia. Sao lại không phân hay dở, bỗng chốc đánh chết người? Trong lòng ngươi không còn chút từ bi hiếu thiện nào cả! May mà ở chỗ sơn dã này không ai tra khảo, nếu ở chốn thành thị nhỡ có ai động chạm đến, mi cũng hành hung vác gậy đánh chết người, ta tuy là người lương thiện trong trắng làm thế nào mà thoát thân được?
Ngộ Không nói:
- Thưa sư phụ, đệ tử không đánh chết nó thì nó sẽ đánh chết sư phụ mất.
Tam Tạng nói:
- Ta là người xuất gia, thà chết chứ quyết không hành hung. Ta có chết chăng nữa cũng chỉ một thân ta, mi đã đánh chết sáu người, còn nói năng gì? Việc nếu đến cửa quan, dù bố mi có là quan cũng không bênh vực được.
Hành Giả nói:
- Chẳng giấu gì sư phụ, lão Tôn năm trăm năm trước đây, hồi đồ đệ còn chiếm cứ núi Hoa Quả, làm vua làm quái, đã giết chết không biết bao nhiêu là người. Giả sử cứ theo người nói như thế thì không bao giờ đồ đệ làm đến Tề Thiên đại thánh cả.
Tam Tạng nói:
- Chỉ vì không có người cầm đầu, mi mới làm dữ ở chốn nhân gian, dối trên lừa dưới, mới phải tai nạn những năm trăm năm. Nay đã theo đạo Sa Môn mà vẫn giữ thói hành hung, một mực cứ giết người thì không sang được Tây Thiên, không làm được hòa thượng đâu! Ác quá! Ác quá!
Tôn Ngộ Không nguyên từ trước nhất sinh không chịu được những lời nói tức, thấy Tam Tạng mắng nhiếc luôn miệng, trong lòng tức tối, nén không được, nói:
- Đã vậy, người đã biết tôi không sang được Tây Thiên, không làm được hòa thượng, hà tất còn phải càu nhàu mắng chửi ghét bỏ tôi như thế, tôi xéo cho rảnh chuyện đây!
Tam Tạng chưa kịp trả lời, y đã phát cáu, nhảy vút lên một cái, nói một tiếng:
- Lão Tôn đi đây!
Tam Tạng vội ngoảnh lại, đã không thấy đâu nữa, chỉ nghe thấy vút một tiếng đi về bên đông, khiến sư trưởng trơ trơ troi trọi một mình, gật gù than thở, tự thương tự oán, nói:
- Cái tên này cứng đầu rắn mặt đến thế! Ta mới nói vài câu, sao nó đã quay trở về mất tăm mất tích rồi! Thôi, thôi cũng là cái số ta không nuôi được đồ đệ, có thêm người giúp đỡ. Bây giờ muốn tìm y thì biết tìm đâu, muốn gọi thì nó không thưa, đi mất rồi, đi mất rồi!
Chính là phải quyết tâm, liều mạng sang Tây Trúc; không dựa người ngoài, tự chủ trương.
Sư trưởng đành thu xếp hành lý để lên mình ngựa, mình cũng chẳng cưỡi ngựa nữa, một tay chống gậy, một tay dắt ngựa, thê thê thảm thảm đi theo hướng tây. Đi được một lúc, ở đường núi đằng trước mặt thấy có một bà lão tuổi già, tay mang một tấm áo vải bông, trên tấm áo có một cái mũ hoa. Tam Tạng thấy bà cụ đến gần, vội vàng dắt ngựa tránh ra bên đường để nhường lối đi. Bà lão mẫu hỏi:
- Sư trưởng ở đâu ra mà co ro một mình đến đây?
Tam Tạng nói:
- Đệ tử được đức vua bên Đông Độ sai sang Tây Thiên lễ Phật cầu chân kinh.
Lão bà nói:
- Tây phương Phật ở Lôi Âm tự nước Thiên Trúc, đường xa mười vạn tám nghìn dặm, người thì một mình một ngựa, không có bè bạn, không có đồ đệ, làm sao mà đi được?
Tam Tạng nói:
- Trước đây đệ tử có thu được một đồ đệ, y tính nết hung tợn, mới nói vài câu, y đã không chịu nghe, vụt cái đã đi mất.
Bà lão nói:
- Ta có một tấm áo dài bằng vải bông, một cái mũ giát hoa vàng, để cho con ta dùng. Nó mới đi tu được ba ngày, chẳng may chết non mất, ta đến chùa nó ở khóc than một hồi, rồi từ biệt sư phụ, mang hai chiếc mũ, áo này về làm kỷ niệm. Sư trưởng ạ, người đã có đồ đệ, ta biếu người bộ mũ áo này.
Tam Tạng nói:
- Cảm ơn lão mẫu đã ban cho, nhưng đồ đệ của đệ tử đã bỏ đi, đệ tử không dám vâng lĩnh.
Lão bà hỏi:
- Hắn đi lối nào?
Tam Tạng nói:
- Chỉ nghe đánh vút một tiếng rồi đi về phía đông mất.
Bà lão nói:
- Gần phía đông là nhà ta ở, tất nhiên y đến đấy. Ta còn có ở đây một bài chú, gọi là “Định tâm chân ngôn”, lại gọi là “Khẩn cô nhi chú”, người nhẩm đọc thuộc lòng, nhớ lấy cho kỹ, không được hở hang cho một người nào khác biết. Ta sẽ đi theo kịp y, bảo về theo ngươi, sẽ đưa mũ áo này cho y vận, nếu sai bảo không nghe, cứ đọc bài chú ấy, y sẽ không dám hành hung và cũng không dám đi nữa.
Tam Tạng cúi đầu tạ ơn. Bà lão hóa liền ra một đạo hào quang đi về bên đông. Tam Tạng biết là Quan Âm Bồ Tát trao cho bài chân ngôn ấy, vội vàng quét sạch đất, thắp hương, chầu về đằng đông khúm núm lễ bái. Lễ rồi thu xếp mũ áo bỏ vào giữa tay nải, ngồi ở mé đường, học bài định tâm chân ngôn, học đi học lại mấy lần, đọc thuộc trơn để nhớ thật kỹ.
Lại nói Ngộ Không từ biệt sư phụ, một cái lộn nhào ở trên mây đã đến Đông Dương đại hải, từ trên mây bước xuống mở đường, rẽ nước, thẳng lối đến trước thủy tinh cung. Long Vương vội ra đón tiếp, mời vào trong cung, chào hỏi xong, Long Vương nói:
- Gần đây được tin Đại Thánh hết nạn, không đến mừng được! Tưởng chừng người đã sửa soạn về núi tiên, động cũ rồi.
Ngộ Không nói:
- Tôi cũng định tâm như vậy, nhưng lại làm hòa thượng.
Long Vương nói:
- Sao lại làm hòa thượng?
Ngộ Không nói:
- Nhờ có Quan Âm Bồ Tát khuyến thiện, bảo ta tu chính quả, theo vị Đường Tăng bên Đông Độ sang tây phương bái Phật, quy y đại đạo Sa Môn, gọi là Hành Giả.
Long Vương nói:
- Thế thì rất đáng mừng, đáng mừng. Có như thế mới gọi là cải tà quy chính, răn dựng lòng lành được. Đã vậy sao không sang bên tây, lại trở sang đông?
Hành Giả cười nói:
- Chỉ vì Đường Tăng không biết người. Có mấy đứa giặc cỏ cướp đường, bị tôi đánh chết. Đường Tăng cứ càu nhàu nói tôi thế nọ thế kia. Ngài tưởng lão Tôn này chịu làm sao nổi, nên tôi bỏ ra đi, định về núi cũ, nhân đến đây xin chén trà uống.
Long Vương nói:
- Cám ơn người đã giáng lâm.
Uống trà xong, Hành Giả ngoảnh đầu nhìn thấy trên vách treo một bức tranh “Cầu Dĩ dâng giày”, bèn hỏi:
- Đây là cảnh trí gì?
Long Vương nói:
- Đại Thánh ở đời trước, việc ở đời sau cho nên ngài không nhận ra. Bức tranh này vẽ tích “Cầu Dĩ ba lần dâng giày”.
Hành Giả nói:
- Thế nào là ba lần dâng giày?
Long Vương nói ệ.
- Vị tiên này là Hoàng Thạch Công, còn gã này là Trương Lương đời nhà Hán. Thạch Công ngồi ở trên cầu Dĩ, hốt nhiên đánh rơi chiếc giày xuống dưới cầu, gọi Trương Lương nhặt lên. Gã này vội vàng nhặt mang lên, quỳ dâng trước mặt. Luôn ba lần như thế, Trương Lương không có vẻ khinh nhờn, trễ nải chút nào cả. Vì mến yêu gã ta siêng năng, cẩn thận nên cứ đến đêm Thạch Công lại dạy gã ta học sách thiên thư để ra giúp nhà Hán. Quả nhiên sau gã giỏi mưu tính ở trong màn trướng, quyết kế thắng ở ngoài nghìn dặm. Sau khi thái bình rồi, y từ chức vào rừng, theo học Xích Tùng Tử, được thành tiên đạo. Đại Thánh ạ! Nếu ngài không bảo vệ Đường Tăng, không chịu đựng khó nhọc, không chịu nghe dạy bảo, thì rồi ngài chỉ là một con yêu quái, đừng tưởng được nên chính quả đâu.
Ngộ Không nghe nói lặng thinh hồi lâu không nói năng gì.
Long Vương nói:
- Đại Thánh nên lo xa, chớ nên tính việc trước mắt, mà lỡ cả tương lai.
Ngộ Không nói:
- Ngài đừng dài lời nữa, lão Tôn lại đi bảo hộ sư phụ đây!
Long Vương vui vẻ nói:
- Đã như vậy, không dám giữ chơi lâu, mong Đại Thánh sớm phát lòng từ bi ngay cho, không nên để sư phụ chờ lâu.
Hành Giả thấy Long Vương giục giã đi ngay, bèn vội vàng đứng dậy, ra khỏi rốn bể, từ biệt Long Vương cưỡi mây đi thẳng.
Đương đi thì gặp Nam Hải Bồ Tát. Bồ Tát hỏi:
- Tôn Ngộ Không, tại sao nhà ngươi không nghe lời dạy bảo, không bảo vệ Đường Tăng, lại đến đây làm gì?
Hành Giả sợ hãi, đứng trên tầng mây làm lễ, nói:
- Trước kia ơn lời Bồ Tát dặn, quả có vị sư bên Đường triều đến lột đạo bùa yểm đi, cứu được đệ tử ra. Đệ tử theo người làm đồ đệ, người lại ghét là hung hãn, đệ tử mới tránh ẩn một hồi, bây giờ lại xin đi theo để bảo hộ.
Bồ Tát nói:
- Đi ngay lên, đừng có nghĩ vẩn nghĩ vơ.
Nói xong, ai đi đường nấy. Vụt chốc Hành Giả nhìn thấy Đường Tăng buồn thiu ngồi ở mé đường, liền tiến đến trước hỏi:
- Sư phụ, sao người không đi, lại ngồi ở đây làm gì?
Tam Tạng ngửng đầu nói:
- Con đi đâu thế? Làm cho thầy đi không dám đi, động không dám động, cứ phải ở đây đợi con.
Hành Giả nói:
- Con đến nơi lão Long Vương ở Đông Dương đại hải kiếm chén trà uống.
Tam Tạng nói:
- Người xuất gia không nên nói dối, con đi khỏi chưa đây một giờ mà đã nói là đến nhà Long Vương uống trà ư?
Hành Giả cười nói:
- Chẳng giấu gì sư phụ, đệ tử biết phép cưỡi mây cân đẩu, cứ một vòng cân đẩu là mười vạn tám nghìn dặm, cho nên đi về ngay được.
Tam Tạng nói:
- Ta mới nặng lời, nói qua một tí, con đã giận thầy, vùng vằng bỏ đi. Như con có tài giỏi đi kiếm được trà uống ta không đi được, đành ngồi đây nhịn đói, hẳn con cũng thương tình.
Hành Giả nói:
- Sư phụ, nếu người đói lòng, đồ đệ sẽ đi xin ít cơm chay để người lót dạ.
Tam Tạng nói:
- Không cần xin cơm chay. Trong đấy hãy còn ít lương khô của bà mẹ Lưu Thái Bảo đưa cho, con lấy bát múc ít nước để ta ăn uống xong sẽ đi.
Hành Giả đi mở khăn gói, thấy có mấy mẩu bánh gạo rang để ở giữa bao, bèn lấy ra đưa cho sư phụ; lại thấy trong đấy một tấm áo dài, một cái mũ giát hoa vàng sáng quắc.
Hành Giả nói:
- Áo mũ này sư phụ mang ở Đông Độ sang đấy ư?
Tam Tạng thuận miệng trả lời:
- Áo mũ ấy ta vẫn đội, vẫn mặc lúc còn nhỏ. Đội mũ ấy, không phải dạy kinh, cũng biết tụng kinh; mặc áo ấy, không cần giảng lễ, cũng biết làm lễ.
Hành Giả nói:
- Sư phụ cho quách con để con dùng!
Tam Tạng nói:
- Chỉ sợ không vừa, nếu mặc vừa thì lấy mà dùng.
Hành Giả cởi áo trắng cũ ra, mặc chiếc áo dài vải bông, vừa vặn kích thước như đã đo trước. Lại lấy mũ đội lên đầu. Thấy Ngộ Không vừa đội mũ xong, Tam Tạng không ăn lương khô nữa, miệng lẩm nhẩm đọc bài chú “khẩn cô” một lượt. Hành Giả bỗng kêu:
- Đau đầu quá! Đau đầu quá!
Sư phụ không ngừng, lại đọc thêm mấy lượt, làm cho Hành Giả đau quá ngã lăn kềnh xuống, rứt tung mũ giát hoa vàng ra. Tam Tạng sợ y rứt đứt mất vòng vàng, liền ngừng không đọc nữa. Hành Giả không thấy đau nữa, lấy tay sờ lên đầu, thấy có cái gì như một sợi chỉ bằng vàng, thắt chặt ở mé trên, ăn rễ ra rồi, tháo không ra, dứt không đứt nữa. Ngộ Không lấy kim ở trong tai ra, đập lấy đập để vào bên trong bên ngoài cái vành. Tam Tạng sợ y đập đứt ra mất, lại lẩm bẩm đọc chú, y lại đau như trước, y đau đến nỗi tay bắt chuồn chuồn, mình chồng lộn ngược, tía tai đỏ mặt, mắt húp mình tê. Tam Tạng thấy như thế, lòng không nỡ, lại thôi không đọc nữa. Hành Giả lại hết đau ngay. Hành Giả nói:
- Đầu con đây, thế ra sư phụ đọc thần chú để hành con!
Tam Tạng nói:
- Ta đọc đấy là đọc “khẩn cô kinh” chứ có chú con bao giờ đâu?
Hành Giả nói:
- Sư phụ lại đọc xem nào!
Tam Tạng lại đọc, Hành Giả lại đau, vội kêu:
- Đừng đọc nữa! Đừng đọc nữa! Hễ đọc thì lại đau, thế là làm sao?
Tam Tạng nói:
- Từ đây con đã nghe lời thầy dạy bảo chưa?
Hành Giả nói:
- Xin vâng theo!
Tam Tạng lại nói:
- Con còn hỗn láo nữa thôi?
Hành Giả nói:
- Xin chừa!
Tuy ngoài miệng Hành Giả vâng dạ, nhưng trong bụng y vẫn ngấm ngầm bực tức, lấy kim ra vung một cái, biến thành gậy sắt, nhằm đầu Đường Tăng đánh xuống. Đường Tăng hoảng sợ, đọc luôn ba lượt thần chú, Hành Giả ngã lăn ra đất, không nhấc tay lên được, phải rời cả roi sắt ra, miệng kêu:
- Sư phụ! Con hiểu rồi, đừng đọc nữa! Đừng đọc nữa!
Tam Tạng nói:
- Mi sao được lừa dối, dám đánh lại ta?
Hành Giả nói:
- Con đâu dám đánh, xin sư phụ cho biết ai đã truyền cho người phép này.
Tam Tạng nói:
- Có một bà lão truyền cho ta đó.
Hành Giả cả giận nói:
- Bà lão ấy nhất định là Quan Thế Âm! Cớ sao lại hại ta như vậy, ta phải sang tận Nam Hải đánh cho một trận!
Tam Tạng nói:
- Người đã dạy ta phép ấy, hẳn là người đã biết trước; nếu con lần đến, người lại không niệm cho chết lăn ra sao?
Hành Giả thấy Đường Tăng nói có lẽ, không dám ra đi, mới hồi tâm lại, quỳ xuống đất van lơn:
- Thưa sư phụ, Quan Âm dùng phép này để lung lạc đồ đệ, bắt theo sư phụ sang Tây Thiên. Con không dám đến trêu người, sư phụ cũng đừng chấp câu nói thường, chỉ cần tụng niệm; đồ đệ tình nguyện bảo hộ người, không dám nản lòng.
Tam Tạng nói:
- Đã vậy, đỡ ta lên ngựa đi!
Hành Giả mới hết lòng hết sức, phấn khởi tinh thần, mặc cái áo dài vải bông, đóng yên cương, thu xếp hành lý, đi sang phía tây.
Muốn biết sau này thế nào, hãy xem hồi sau sẽ hiểu.
Hành Giả hầu hạ Tam Tạng, tiến sang tây, đi đã mấy ngày, đương tiết tháng chạp trời rét, gió bấc vi vu, lớp băng lóng lánh. Hai người toàn đi trên những vách đá cheo leo, đường khấp khểnh, đỉnh cao biểm trở, núi chon von. Tam Tạng ngồi trên mình ngựa xa nghe thấy tiếng nước rào rào ghê tai, bèn ngoảnh đầu gọi:
- Ngộ Không! Tiếng nước réo ở đâu thế?
Hành Giả nói..
- Con nhớ chỗ này gọi là núi Rắn Cuốn, khe Ưng Sầu, chắc là nước réo ở trong khe ấy.
Nói chưa dứt lời, ngựa đã đến bờ khe, Tam Tạng dừng cương xem, chỉ thấy:
Ầm ầm mạch nước luôn mây chảy
Lớp lớp sóng tung rực ánh hồng
Mưa đêm vang dội nơi hang thẳm
Mây sớm, màu tươi lóa quãng không.
Nghìn thước sóng cao phun chuỗi ngọc
Một luồng nước réo thổi cơn nồng.
Chảy xuôi sông khói muôn trùng rộng
Cò cốc cùng quên, lưới hết mong.
Đương lúc hai thầy trò mải xem phong cảnh thì nghe đánh “sầm” một cái, tiếng vang lên ở giữa lòng khe. Một con rồng nhỏ đầu, vượt sóng, rẽ nước, choài lên sườn núi, đến quắp lấy Tam Tạng, khiến Hành Giả hoảng sợ, vội vàng quẳng hành lý xuống, ôm lấy Tam Tạng xuống ngựa, rồi quay đầu chạy miết. Rồng đuổi theo không kịp, trở lại nuốt chửng con ngựa bạch còn đóng nguyên cả yên cương, rồi lại lặn xuống khe. Hành Giả đưa sư phụ lên đến đồi cao ngồi, rồi trở lại quẩy hành lý và dắt ngựa, chỉ còn thấy có hành lý, chứ ngựa thì không thấy. Y đành đem hành lý đến trước mặt sư phụ nói:
- Sư phụ ạ, con rồng ác nghiệt ấy không thấy đâu, con ngựa cũng sợ chạy đâu mất.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ làm thế nào mà tìm được ngựa bây giờ?
Hành Giả nói:
- Xin cứ yên tâm, cứ yên tâm, để con đi xem đã.
Đánh vút một cái y đã nhảy lên trên không, mắt lửa con ngươi vàng, lấy tay che cho khỏi chói, nhìn khắp bốn bề, không thấy tung tích con ngựa đâu hết. Ở trên mây bước xuống, Hành Giả đến báo với Tam Tạng, nói:
- Sư phụ ạ, có lẽ con rồng ấy ăn thịt mất ngựa rồi, con nhìn đâu cũng không thấy.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ, miệng con rồng to bằng bao nhiêu mà con ngựa còn cả yên cương, nó lại ăn hết được? Có lẽ nó sợ hãi, giựt cương chạy vào hốc núi nào đó, con đi xem kỹ lại lượt nữa.
Hành Giả nói:
- Sư phụ chưa biết tài con, hai con mắt này ban ngày trông thấy việc lành dữ ở ngoài nghìn dặm, từ con chuồn chuồn bay cũng còn trông thấy, huống hồ con ngựa lại nhìn không thấy sao!
Tam Tạng nói:
- Nếu nó ăn thịt mất ngựa rồi thì làm sao được! Khổ chưa, thiên sơn vạn thủy, làm thế nào mà đi được!
Nói xong, nước mắt giàn giụa. Hành Giả thấy sư phụ khóc, không nén được tính táo bạo, bèn to tiếng nói:
- Sư phụ đừng làm cái trò bịn rịn như thế! Hãy cứ ngồi yên, ngồi yên, để lão Tôn này đi tìm con vật kia bắt nó phải đền lại ngựa.
Bấy giờ Tam Tạng lại giữ lại và nói:
- Đồ đệ, con đi tìm nó ở đâu? Chỉ sợ nó nấp ở dưới nước xổ lên, thì cả ta cũng chết. Bấy giờ người ngựa đều mất thì làm thế nào?
Hành Giả nghe nói thế, lại càng bực tức, gầm lên như sấm:
- Sư phụ chẳng ra thế nào cả, muốn có ngựa cưỡi lại không muốn cho con đi, cứ ỳ ra nhìn mớ hành lý này thì ngồi đây đến già à?
Hành Giả đương hò hét ầm ĩ chưa nguôi cơn tức, bỗng nghe thấy tiếng người nói ở trên không, kêu gọi:
- Tôn Đại Thánh đừng phiền, Đường ngự đệ chớ khóc. Chúng tôi là một ban thần kỳ, Bồ Tát sai đi ngầm hộ vệ người lấy kinh.
Tam Tạng nghe nói vội vàng lễ lạy.
Hành Giả nói:
- Các ngươi có bao nhiêu, báo danh cho biết, để còn điểm mục.
Các thần nói:
- Chúng tôi là lục đinh, lục giáp, ngũ phương yết đế tứ trực công tào, mười tám vị hộ giáo già lam, chia nhau luân lưu trực nhật đợi lệnh.
Hành Giả nói:
- Hôm nay ai bắt đầu?
Các yết đế nói:
- Đến lượt đinh giáp, công tào, già lam. Còn ngũ phương yết đế chúng tôi thì chỉ có Kim Đầu yết đế là đêm ngày ở luôn bên cạnh.
Hành Giả nói:
- Đã vậy, ai không phải trực nhật hãy lui, chỉ để lục đinh thần tướng cùng nhật trực công tào và các yết đế ở lại trông nom sư phụ, để lão Tôn đi tìm con nghiệt long ở dưới khe, bắt nó đem trả lại ngựa ta.
Các thần tuân lệnh, Tam Tạng mới yên tâm, ngồi ở sườn núi đá, dặn dò Hành Giả phải cẩn thận. Hành Giả nói:
- Sư phụ cứ yên tâm!
Hành Giả bèn thắt áo dài bông lại, xắn quần da hổ lên, vác gậy sắt bịt vàng đi tới khe sâu, đứng trên lưng chừng mây, ngay trên mặt nước, kêu to:
- Con cá thu bùn khốn nạn kia, trả lại ngựa cho ta, trả lại ngựa cho ta!
Con rồng đã ăn thịt con ngựa bạch của Tam Tạng, núp ở giữa đáy khe, náu hình nuôi tính, bỗng nghe thấy tiếng người kêu mắng đòi ngựa, nó không nén được tức tối, vội vươn mình rẽ sóng nhảy lên nói:
- Kẻ nào dám mở miệng động đến ta ở cửa bể này?
Hành Giả nhìn thấy nó, quát to, một tiếng:
- Đừng chạy! Trả lại ngựa ta đây!
Và múa gậy đánh vào đầu. Con rồng giương nanh múa vuốt lại quắp. Hai bên đánh nhau một trận quyết liệt ở mé khe, quả là kiêu hùng. Chỉ thấy:
Rống xòe vuốt nhọn
Khỉ múa roi vàng
Bên kia râu xòa dày ngọc trắng
Bên này mắt lóe ánh đèn vàng.
Kia: dưới râu, ngọc châu phun mây năm sắc
Đây trong tay, roi sắt múa trận cuồng phong.
Bên kia là oan nghiệp quên cha mẹ
Bên này là yêu tinh dối thiên thần.
Hai bên đều đầy ải vì tai nạn
Nay muốn thành công phải trổ tài.
Qua qua lại lại, đánh nhau một hồi lâu, con rồng thấy sức mềm gân mỏi không thể chống nổi, bèn quay mình một cái, chuồn ngay xuống nước, náu ẩn dưới đáy khe sâu, không nhô đầu lên nữa. Hành Giả mắng chửi không ngớt miệng nó cũng vẫn cứ giả điếc.
Hành Giả không biết làm thế nào, đành phải trở về nói với Tam Tạng:
- Sư phụ ạ! Con quái vật ấy bị lão Tôn mắng cho mới nhoài ra, đánh nhau với đồ đệ một hồi lâu, nó khiếp sợ, tháo chạy, chỉ lẩn ở trong nước không dám thò ra nữa.
Tam Tạng nói:
- Chưa biết thực hư thế nào, có chắc nó ăn thịt ngựa của ta không?
Hành Giã nói:
- Nói như sư phụ ấy! Nó không ăn, bận gì nó phải động lòng ra đánh nhau với lão Tôn?
Tam Tạng nói:
- Lần đánh hổ hồi trước, con chẳng từng nói là có tài hàng long phục hổ đấy ư? Làm sao lần này lại không hàng phục được con rồng ấy?
Nguyên con khỉ này vốn không chịu được những câu người ta khích bác, thấy Tam Tạng nói vỗ mặt một câu nó liền phát oai thần lên nói:
- Không cần phải nói! Không cần phải nói! Để tôi lại đi đọ tài cao thấp với nó!
Nói đoạn bèn rảo bước chạy đến bờ khe, giở phép thần thông giốc sông quấy bể, làm cho khe Ưng Sầu sâu hoắm trong suốt đến đáy, bị quấy đục lên tựa như sóng giẫy trên chín khúc sông Hoàng Hà. Con nghiệt long ở đáy khe, đứng ngồi không yên, trong lòng nghĩ ngợi nói:
- Thế mới thực phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí. Ta vừa thoát tội trời phạt chết, chưa đầy một năm, ở đây tùy duyên qua ngày, lại gặp phải tên ma quái như thế này đến định hại ta!
Nó càng nghĩ càng phiền, không chịu được nhục, nghiến chặt răng nhảy vọt lên quát mắng:
- Mi là con ma chết toi ở đâu tới đây, khinh ta dường ấy!
Hành Giả nói:
- Ta ở đâu hay không ở đâu chẳng bận gì đến mi, cứ đem ngựa trả lại ta, sẽ tha cho tính mạng.
Con rồng nói:
- Con ngựa của mi ta nuốt vào bụng mất rồi, ọe ra thế nào được nữa! Không trả mi, mi làm cái gì?
Hành Giả nói:
- Không trả ngựa sẽ ăn gậy, ta chỉ đánh chết mi để bắt đền mạng cho con ngựa của ta thôi.
Hai bên lại khổ đánh nhau ở sườn núi, mới được mây hợp, con rồng thực không đương nổi, vung mình một cái thành con rắn nước rúc vào trong bụi cỏ.
Hành Giả cầm roi đuổi theo vạch có tìm rắn, nào có thấy tăm hơi đâu, liền tức nổi tam bành, khói bốc bảy khiếu, niệm thần chú “úm” một tiếng, lập tức gọi thổ địa đương phường, sơn thần bản xứ đến. Sơn thần thổ địa nhất tề chạy đến quỳ xuống nói:
- Sơn thần, thổ địa kính chào!
Hành Giả nói:
- Giơ mắt cá chân ra đây, đánh cho mỗi người năm roi kiến diện, cùng với lão Tôn giải phiền đây!
Hai thần cúi đầu kêu van tha thiết:
- Mong Đại Thánh rộng lượng cho chúng tôi xin thưa.
Đại Thánh nói:
- Các ngươi nói gì?
Hai thần nói:
- Đại Thánh bị khốn đã lâu, tiểu thần không biết người được ra hồi nào, vì thế không đến đón tiếp. Chỉ mong ngài tha tội.
Hành Giả nói:
- Đã thế thì tha đánh cho. Ta hỏi các người ở trong khe Ưng Sầu có con rồng quái nào ở đâu đến, dám ăn cướp con ngựa trắng của sư phụ ta mà ăn thịt?
Hai thần nói:
- Từ trước tới nay, Đại Thánh không có sư phụ, ngài vốn là một vị hỗn nguyên thượng chân không phục trời, không phục đất, làm sao còn có ngựa của sư phụ nào nữa?
Hành Giả nói:
- Các người cũng không biết, chỉ vì cái tội chống chọi dối trên, ta phải chịu khổ hạn năm trăm năm tròn. Nay nhờ ơn Bồ Tát khuyến thiện, sai vị chân tăng bên Đường triều cứu ta ra, bảo ta theo người làm đồ đệ sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, tới đây mất con ngựa trắng của sư phụ ta.
Hai thần hỏi:
- Nguyên do là như thế này. Trong khe này từ xưa không có ma, chỉ vì sâu hoắm và rộng thoáng, nước trong suốt đến đáy, chim chóc không dám bay qua. Vì nước trong soi rõ hình ảnh, chim bay qua tưởng là chim đồng loại của mình ở dưới, thường bay sà xuống nước, cho nên mới có tên “khe sâu Ưng Sầu”. Chỉ có mấy năm trước đây, khi Quan Âm Bồ Tát đi tìm hỏi người lấy kinh, người có cứu một con rồng ngọc đưa nó đến ở đấy, bảo nó đợi người lấy kinh, không được làm điều gì trái, chỉ có lúc đói nó mới lên bờ bắt chim chóc hoặc hươu nai đem về ăn. Không hiểu sao nó lại không biết như vậy, ngày nay lại xúc phạm đến Đại Thánh.
Hành Giả nói:
- Lần đầu tiên nó còn dám đối chọi với lão Tôn, uốn lượn được mấy hợp. Lần sau thì lão Tôn chửi mắng nó cũng không dám ra, nhân thể ta mới giở phép giốc sông quấy bể, quấy lộn khe nước, nó phải chui lên, cũng toan chống đỡ, dè đâu cây gậy của lão Tôn nặng quá, nó không đỡ nổi, liền biến thành con rắn nước rúc vào đống cỏ, ta đuổi theo tìm không thấy tung tích đâu cả.
Thổ địa nói:
- Đại Thánh không biết, con suối này có hàng nghìn hàng vạn cái lỗ, cho nên làn sóng ở đây vỗ đi sâu xa. Có lẽ nó chui vào cái lỗ nào rồi. Đại Thánh cũng không cần tức giận, tìm tòi ở đây nữa. Muốn bắt con vật ấy, cứ mời Quan Âm Bồ Tát đến, tự nhiên là phục được nó.
Hành Giả nghe nói, gọi sơn thần, thổ địa cùng về ra mắt Tam Tạng, thuật rõ lại việc trước. Tam Tạng nói:
- Nếu phải đi mời Bồ Tát đến bao giờ mới về được? Bần tăng đói rét chịu thế nào được?
Nói chưa dứt lời đã nghe thấy Kim Đầu Yết Đế ở trên không kêu to:
- Đại Thánh bất tất phải đi, tiểu thần xin đi mời Bồ Tát đến.
Hành Giả rất mừng nói to:
- Phiền người, phiền người! Đi mau lên nhé! Đi mau lên nhé!
Yết Đế vội vàng cưỡi mây đi thẳng đến Nam Hải. Hành Giả dặn dò sơn thần thổ địa giữ gìn hộ vệ sư phụ, công tào trực nhật đi tìm thức ăn chay, còn chính mình thì đi tuần hành nơi bờ khe.
Kim Đầu Yết Đến cưỡi mây đã đến Nam Hải, dừng dám mây lành bước chân xuống, đi thẳng tới rừng trúc tía trên Lạc Già Sơn. Nhờ có Kim Giáp chư thiên cùng Mộc Xoa Huệ Ngạn chuyển tấu cho, liền được vào yết kiến Bồ Tát. Bồ Tát hỏi:
- Ngươi tới đây có việc gì?
Yết Đế nói:
- Đường Tăng bị mất ngựa ở khe sâu Ưng Sầu, núi Rắn Cuốn, làm cho Tôn Đại Thánh hết đường lui tới, kịp khi hỏi thổ thần bản xứ họ nói là bị con nghiệt long mã Bồ Tát đã đưa tới khe ấy ăn thịt mất rồi. Đại Thánh sai chúng tôi đi cầu Bồ Tát đến thu phục nó, đòi trả lại ngựa cho người.
Bồ Tát nghe xong nói:
- Con vật ấy là con của Tây Hải Ngao Nhuận, chỉ vì châm lửa dốt ngọc minh châu trên điện, cha nó tâu tội ngỗ nghịch lên thiên đình nó bị xử tội chết. Ta đã thân đến xin Thượng Đế đưa nó về đây, bảo nó làm ngựa cho Đường Tăng cưỡi, sao nó lại ăn thịt ngựa của Đường Tăng? Đã thế để ta đến xem.
Bồ Tát bước xuống đài sen, ra khỏi động tiên, cùng Yết Đế cưỡi mây lành rực rỡ đi qua Nam Hải mà tới. Có thơ làm chứng rằng.
Phật dạy mật đa tam tạng kinh.
Bồ Tát khuyến thiện khắp trường thành.
Ma ha điệu ngữ thông trời đất.
Bát nhã chân ngôn cứu chúng sinh
Nên để Kim Thuyền còn giáng thế.
Và cho Tam Tạng lại tu hành.
Chỉ vì khe suối Ưng Sầu cách.
Thành ngựa, rồng non phải biến hình.
Không mấy chốc, Bồ Tát và Yết Đế đã đến núi Rắn Cuốn. Dừng mây lành đứng lại trên không trung, cúi đầu nhìn xuống, thấy Tôn Hành Giả đương đứng ở bờ khe chửi mắng. Bồ Tát sai Yết Đế gọi y lên. Yết Đế không đi qua nơi Tam Tạng, đến thẳng bờ khe nói với Hành Giả:
- Bồ Tát đã tới!
Hành Giả nghe nói, vội cưỡi mây lên trên không, nói to ở trước mặt người:
- Người là sư tổ bảy phật giáo chư từ bi, cớ sao lại làm phép hại con?
Bồ Tát nói:
- Ta cho mi là cái giống mã lưu gan dạ nhưng giống khỉ đỏ đít quê mùa ngu si! Ta đã hết sức chú ý độ được người lấy kinh đến, đã dặn đi dặn lại người đó cứu sống mi, chẳng ơn ta thì chớ, còn cằn nhằn cái gì.
Hành Giả nói:
- Vâng! Người tốt với tôi lắm! Người đã tha tội ra thì cứ để cho tôi được tiêu dao vui thích chơi đùa cho rảnh. Trước đây gặp người ở ngoài bể, người đã đến gặp tôi, nói kháy mấy câu, bảo tôi về hết lòng hết sức hầu hạ Đường Tăng, sao lại còn đưa cho y một cái mũ hoa, lừa cho tôi đội lên đầu để chịu khổ? Người đem cái vòng đai ấy gắn chết ở mãi trên đầu lão Tôn này lại dạy y niệm cái quyển chú “Khẩn cô nhi” gì đó, để cho lão hòa thượng cứ đọc đi đọc lại, làm cho đầu tôi đau ê đau ẩm, đau khổ đau sở, thế chả phải là hại tôi là gì?
Bồ Tát cười nói:
- Mày rõ đồ khỉ! Không theo lối dạy bảo, không chịu chính quả. Nếu không làm như thế để câu thúc, mày lại lừa trên dối trời thì còn tốt gì! Mày lại gây ra tai vạ như trước, lấy ai mà cai quản, thu phục mày? Phải có cách trị mày như thế thì mày mới chịu theo đường lối Du Đà!
Hành Giả nói:
- Công việc đó, tôi xin nhận là mình làm mình chịu, nhưng sao người lại đem con rồng ác nghiệt có tội đưa đến chỗ này thành tinh, để cho nó ăn thịt mất ngựa bạch của sư phụ tôi? Thế là phóng túng cho kẻ xằng làm bậy, rất là bất thiện.
Bồ Tát nói:
- Con rồng đó, ta đã thân đến tâu với Thượng đế để đưa nó về đây, cốt để làm ngựa cho người lấy kinh cưỡi, nhà ngươi tưởng con ngựa phàm trần ở Đông Độ đem lại, đi được thiên sơn vạn thủy à? Làm thế nào mà tới được Linh Sơn, đất Phật? Phải có con long mã ấy mới đi tới nơi được.
Hành Giả nói:
- Hình như nó sợ hãi lão Tôn, trốn lẩn không dám ra, biết làm thế nào?
Bồ Tát gọi Yết Đế bảo:
- Nhà ngươi đến bờ khe gọi to Ngao Nhuận long vương ngọc long Tam Thái Tử hãy đi ra, có Nam Hải Bồ Tát ở đây, nó sẽ ra ngay.
Yết Đế đi đến bờ khe gọi hai ba lần. Con rồng nhỏ vượt nước rẽ sóng, chạy ra biến thành người, cưỡi mây lên không trung, đến trước Bồ Tát làm lễ nói:
- Trước đây đội ơn Bồ Tát cứu sống, ở đây chờ đợi đã lâu, vẫn không thấy tin tức người lấy kinh.
Bồ Tát trỏ vào Hành Giả nói:
- Người này không phải là đại đồ đệ của người lấy kinh ư?
Con rồng con nhìn thấy nói:
- Bạch Bồ Tát, người này là kẻ đối địch với con. Ngày hôm qua con đói bụng trót ăn thịt con ngựa của y, y cậy có sức khỏe, đánh con khiếp đảm chạy trốn. Y lại đến chửi mắng, con cứ phải đóng cửa không dám ra. Y chưa từng nói ra một tiếng “lấy kinh” nào cả.
Hành Giả nói:
- Anh lại không hỏi tôi họ tên thì tôi nói ra làm gì?
Rồng nhỏ nói:
- Tôi chẳng hỏi anh là con ma ở đâu tớí đây là gì? Anh quát luôn: “Ở đâu với chẳng ở đâu thì hỏi làm gì? Cứ trả ngựa ta đây”. Nhà ngươi có nói ra một nửa chữ Đường bao giờ?
Bồ Tát nói:
- Con khỉ này chỉ cậy sức khỏe, không chịu khen ai bao giờ đâu? Lần này đi đây, lại còn phải quy thuận là khác. Khi người ta hỏi, nói ngay ra hai tiếng “lấy kinh” có phải người ta quy phục ngay, không phải nhọc sức không.
Hành Giả vui mừng vâng theo. Bồ Tát đứng lên lấy viên minh châu ở dưới cổ con rồng ra, đem cành dương liễu dúng vào nước cam lồ phất vào mình nó rồi thổi hơi tiên vào, hô một tiếng:
- Biến!
Con rồng biến ngay ra y như nguyên hình con ngựa bạch trước. Bồ Tát lại ngỏ lời dặn dò:
- Nhà ngươi nên dụng tâm trả hết nghiệp chướng, sau khi thành công sẽ được siêu vượt hạng rồng thường, trả lại mình vàng chính quả cho nhà ngươi.
Con rồng ngậm miệng im thít, chỉ tâm tâm niệm niệm vâng nhận lời dặn. Bồ Tát bảo Ngộ Không dẫn y về ra mắt Tam Tạng và nói:
- Thôi ta về bể đây!
Hành Giả níu lấy Bồ Tát không buông ra và nói:
- Tôi không đi đâu, tôi không đi đâu! Đường sang bên tây thì gập nghềnh vất vả như thế, lại phải bảo hộ nhà sư phàm trần, bao giờ mới đến được? Tính mạng lão Tôn cũng khó toàn, còn thành được công quả gì nữa! Tôi không đi đâu! Tôi không đi đâu!
Bồ Tát nói:
- Ngày xưa khi chưa thành người mi còn biết hết lòng tu tính. Bây giờ đã thoát khỏi thiên tai, sao lại đâm ra lười biếng? Trong môn phái ta lấy tịch diệt làm thực. Cần phải có lòng tin chính quả. Giả sử có gặp phải chỗ đau mình khổ nhọc, ta cho ngươi được kêu trời trời ứng, gọi đất đất thưa. Còn đến lúc không tài nào thoát nạn ta cũng sẽ đến cứu. Ngươi lại đây, ta tặng cho mấy pháp thuật.
Bồ Tát đem cành dương liễu ra hái lấy ba lá, để vào sau gáy Hành Giả, hô “Biến” tức thì hóa thành ba sợi lông cứu mạng và nói:
- Nếu gặp phải lúc không còn trông cậy ai cứu giúp được có thể đem ra dùng, tùy cơ ứng biến, sẽ cứu khỏi hết tai nạn cấp bách.
Nghe mấy lời nói hay ấy, Hành Giả mới cảm tạ đức Bồ Tát đại từ đại bi. Gió thơm quanh quất, mây đẹp lâng lâng, Bồ Tát đã chuyển bay thẳng về núi Phổ Đà.
Hành Giả từ trên mây bước xuống, nắm lấy bờm con long mã đến trước Tam Tạng, nói:
- Thưa sư phụ, có ngựa đây rồi!
Tam Tạng trông thấy rất mừng nói:
- Đồ đệ, con ngựa hôm nay so với trước sao lại béo hơn? Con tìm thấy nó ở đâu thế?
Hành Giả nói:
- Thầy vẫn còn trong giấc mơ à? Vừa đây Kim Đầu Yết Đế đi mời Bồ Tát đến, bắt con rồng ở dưới khe hóa làm con ngựa bạch của ta, lông bờm như cũ, vì thiếu yên cương cho nên lão Tôn phải nắm bờm dẫn về.
Tam Tạng kinh sợ nói:
- Bồ Tát ở đâu để ta đến tạ ơn người.
Hành Giả nói:
- Bây giờ Bồ Tát đã về tới Nam Hải rồi, không phải tần phiền nữa.
Tam Tạng liền đắp mộ đất, cắm hương trông về nam mà lạy. Lạy xong đứng dậy, cùng Hành Giả thu xếp hành lý lên đường. Hành Giả cho sơn thần, thổ địa về, dặn dò Yết Đế, công tào, rồi mời sư phụ lên ngựa. Tam Tạng nói:
- Ngựa không có yên cương, cưỡi làm sao được? Hãy đi tìm một cái thuyền qua sang bên kia khe rồi sẽ liệu sau.
Hành Giả nói:
- Sư phụ thật không biết thời thế chi cả! Ở nơi rừng hoang này đào đâu ra thuyền. Con ngựa này ở đây đã lâu, biết rõ luồng nước, cứ cưỡi nó làm cái thuyền qua khe là được.
Tam Tạng không biết làm thế nào, đành phải theo lời Hành Giả, cưỡi ngựa không. Hành Giả gánh hành lý. Đi tới bờ khe, đã thấy một ngư ông chở một cái mảng bằng gỗ nỏ, từ phía đầu nguồn thuận dòng đẩy xuống. Hành Giả trông thấy lấy tay vẫy gọi:
- Ông chài ơi! Lại đây, lại đây! Chúng tôi là người bên Đông Độ đi lấy kinh. Sư phụ tôi qua đây không sang được, ông lại đây chở người sang hộ một chút.
Ngư ông nghe nói, đẩy ngay mảng tới. Hành Giả mời Tạm Tạng xuống ngựa, đỡ lấy hai bên Tam Tạng trèo lên mảng, túm mao ngựa, để hành lý xuống. Ngư ông chèo đi như bay, chốc đã sang bến kia khe Ưng Sầu, lên bờ bên tây, Tam Tạng bảo Hành Giả mở khăn gói lấy mấy đồng tiền giấy Đại Đường đưa trả ngư ông. Ngư ông đẩy mảng ra nói:
- Không lấy tiền! Không lấy tiền!
Rồi thuận lối giữa dòng mịt mịt mờ mờ đi mất. Tam Tạng rất ân hận chỉ còn biết chắp tay cảm tạ. Hành Giả nói:
- Sư phụ bất tất phải để ý. Sư phụ không nhận ra người đó sao? Người ấy là thủy thần ở khe này, không đến tiếp lão Tôn, tha đánh cho là tốt còn dám lấy tiền!
Sư phụ nghe nói, nửa tin nửa ngờ, lại cưỡi ngựa không yên đi theo Hành Giả thẳng ra đường cái, nhằm hướng tây mà đi. Thực là: Rộng lớn chân như lên cõi Phật, thành tâm rõ tính đến Linh Sơn. Hành Giả cùng đi với thầy, bỗng chốc đã thấy mặt trời gác núi. Chỉ thấy:
Mây thưa lởn vởn
Trăng núi mịt mờ
Đầy trời sương xuống lạnh lùng,
Bốn phía gió lùa thấu thịt
Chim lẻ bay ngang sông bãi rộng,
Ráng chiều sáng tòa núi không cao.
Non trụi một vượn hót,
Rừng thưa nghìn cây reo,
Đường dài không vết người qua lại
Nháo nhác thuyền đêm đẩy mái chèo.
Tam Tạng ngồi trên mình ngựa nhìn xa chợt thấy bên đường có một trang viên liền nói:
- Ngộ Không, có nhà người ở trước mặt, có thể vào nhờ ngủ trọ một đêm, sáng mai sẽ đi.
Hành Giả ngẩng đầu lên, nhìn nói:
- Thưa sư phụ, không phải nhà người đâu ạ!
Tam Tạng nói:
- Sao lại không phải?
Hành Giả nói:
- Nếu là nhà người sao lại không có loài xương chim hay thú cả, đây chắc là một tòa am miếu.
Thầy trò đương nói, đã đến ngoài cửa. Tam Tạng xuống ngựa, thấy trên cửa có ba chữ “đền Lý Xã” liền tiến bước vào trong, có một ông già cổ đeo tràng hạt, chắp tay đón tiếp, miệng nói:
- Mời sư phụ ngồi.
Tam Tạng vội vàng đáp lễ, lên điện làm lễ tượng thần. Ông già liền gọi đồng tử pha trà. Uống trà xong, Tam Tạng hỏi ông già:
- Miếu này sao lại là “Lý Xã”?
Ông già nói:
- Tệ xứ đây là nước Hạp Tất ở Tây Phiên, đằng sau miếu có một xóm nhà ở. Mọi người cùng phát tâm lòng thành bỏ tiền ra xây ngôi miếu này. Lý là nghĩa đất của làng, xã nghĩa là thổ thần một xã. Cứ đến lệ mùa xuân cày, mùa hạ bừa, mùa thu gặt, mùa đông vào kho, là đều biện lễ tam sinh hoa quả ra miếu tế xã, cầu cho bốn mùa mát mẻ, ngũ cốc phong đãng, lục súc béo tốt đấy ạ!
Tam Tạng nghe nói gật gù khen ngợi:
- Chính là: khỏi nhà mới ba dặm, tục làng đã khác rồi. Dân làng chúng tôi lại không có lệ hay ấy.
Ông già hỏi:
- Quý hương ở đâu ta nhỉ?
Tam Tạng đáp:
- Bần tăng ở nước Đại Đường bên Đông Độ, vâng chỉ sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, đường qua quý hương đây nhân khi trời tối, xin vào ngủ trọ trong thánh miếu một đêm, sáng mai đi sớm.
Ông già nghe nói, rất là vui vẻ nói luôn mấy tiếng “không kịp đón tiếp” rồi gọi đồng tử dọn cơm chay. Ăn cơm xong, Tam Tạng cảm tạ.
Hành Giả tinh mắt, thấy ngoài hiên có cái dây vắt quần áo, bèn chạy ra dứt xuống làm dây cột cẳng ngựa. Ông già cười nói:
- Con ngựa này ăn trộm ở đâu thế?
Hành Giả phát giận nói:
- Ông lão này ăn nói không biết thế nào là hay dở! Chúng tôi là thánh tăng đi lễ Phật lại còn biết ăn trộm ngựa.
Ông già cười nói:
- Không phải ăn trộm, sao lại không có yên cương, đi đứt dây vắt áo nhà người ta?
Tam Tạng xin lỗi nói:
- Đồ đệ vô lễ, chỉ được cái hay nóng nảy. Con muốn buộc ngựa sau chão, lại dứt dây vắt quần áo? Thưa cụ, người đừng ngờ, đừng ngờ. Chẳng giấu gì cụ, ngựa của tôi không phải của ăn trộm. Hôm vừa rồi từ bên đông sang đến khe Ưng Sầu, vẫn có một con ngựa bạch đủ cả yên cương. Không ngờ ở trong khe có con rồng nghiệt chướng thành tinh ở đấy, nó nuốt chửng con ngựa của tôi còn đóng nguyên cả yên cương. May đồ đệ tôi có chút bản lĩnh, lại nhờ được Quan Âm đến tận khe ấy bắt rồng, bắt nó biến thành y nguyên con ngựa bạch của tôi cưỡi trước, lông mạo cũng vậy để đèo tôi sang Tây Thiên lễ Phật. Nay qua khe chưa đầy một ngày đã đến thánh miếu cụ đây, thành thử chưa mua được yên cương đấy ạ!
Ông lão nói:
- Sư phụ đừng ngại, già này nói đùa đấy, không ngờ vị đồ đệ cao quý lại tưởng thật. Hồi còn trẻ tôi cũng làm ra tiền, lại thích cưỡi ngựa hay, chỉ vì luôn mấy năm vận hạn, bị cháy nhà, tang tóc đến bây giờ không còn gì cả, đành phải đi làm thủ từ thắp hương thờ thánh. May có nhà thí chủ ở sau miếu bố thí cho qua ngày. Tôi đây hãy còn một bộ yên cương là một vật bình sinh tôi rất yêu quý, mặc dù bần cùng, tôi vẫn không chịu bán. Vừa nghe lão sư nói qua, Bồ Tát còn cứu hộ rồng thần bảo nó hóa làm ngựa để cho người cưỡi nữa là tôi lại già từng này tuổi đầu không biết giúp đỡ chút ít sao! Ngày mai tôi nguyện đưa yên cương để người thắng lên ngựa mà cưỡi, xin người vui lòng nhận cho.
Tam Tạng nghe nói, bao xiết cảm tạ. Lại đã thấy đồng tử bưng cơm chiều ra. Cơm xong, thắp đèn lên, sắp giường, chiếu mọi người yên nghỉ.
Đến sáng hôm sau, Hành Giả trở dậy nói:
- Sư phụ ạ, hôm qua ông lão từ có nói cho bộ yên cương ngựa, hỏi mà lấy, không thể nói cuội được.
Nói chưa dứt lời, đã thấy ông lão bê đến một bộ yên cương, các thức bàn dận bành cương dây quàng, nhất thiết các vật dùng vào con ngựa đều có đủ cả, để ở ngoài hiên nói:
- Thưa sư phụ, xin kính biếu người bộ yên cương.
Tam Tạng trông thấy hết sức vui vẻ, bảo Hành Giả đóng vào ngựa xem có vừa không. Hành Giả lấy từng thứ ra xem, quả là đồ tốt. Có thơ làm chứng. Thơ rằng:
Yên thêu sao lạc long lanh
Đệm ngồi óng ánh viền quanh chỉ vàng.
Bàn đạp nhung dán mấy tầng
Tơ điều bện chặt ba vòng dây cương.
Đầu dây, da bịt hoa vàng.
Quạt mây thêu vẽ thú đang vẫy vùng
Hàm thiếc tôi bằng thép nung
Đôi ngà ráo nước dải lông kết liền.
Hành Giả trong bụng mừng thầm, đem yên cương đóng vào lưng ngựa, thấy đúng như là đã đo ướm trước.
Tam Tạng lạy tạ ông già. Ông già luống cuống đỡ dậy nói:
- Chết nỗi, chết nỗi! Có gì đáng tạ!
Ông già cũng không giữ lại, mời Tam Tạng lên ngựa. Sư trưởng ra khỏi cửa, vịn yên ngựa, nhảy lên, Hành Giả quẩy hành lý. Ông già thò tay vào túi lấy ra một cái roi ngựa, lại là một cái roi gióc bằng da, nắm bằng cây song, dưới cuối nắm có luồn một vòng dây bằng gân hổ, đứng ở bên đường khép nép đưa lên nói:
- Thánh tăng, tôi còn một cái roi cắp nách, đưa biếu nốt người.
Tam Tạng ở trên ngựa tiếp lấy nói:
- Ơn người bố thí, ơn người bố thí!
Đương lúc hỏi chuyện, đã không thấy ông già đâu nữa, kịp khi nhìn lại đền Lý Xã thì chỉ còn là đám đất trụi. Ở trên không nghe thấy có tiếng người nói:
- Thánh tăng ạ, thật quá xuềnh xoàng với người. Tôi là sơn thần thổ địa Lạc Già Sơn, được Bồ Tát sai mang yên cương đến cho các vị, các vị nên gắng sức sang Tây Thiên, không nên trễ nải một phút nào cả.
Tam Tạng vội vàng nhảy xuống ngựa, trông lên trên lễ tạ nói:
- Đệ tử người trần mắt thịt, chưa biết mình thần mặt thánh, xin tha tội cho, phiền người truyền đạt lên Bồ Tát, xin đội ơn sâu vạn bội.
Nói rồi cứ sụp đầu lễ mãi, không biết bao nhiêu mà kể. Bên mé đường, Tôn Đại Thánh khanh khách cười xòa, rồi tiến lên níu lấy Đường Tăng nói:
- Sư phụ ạ, đứng dậy, y đã đi xa rồi, không nghe thấy lời cầu khẩn, chẳng trông rõ nỗi rập đầu, còn lạy gì nữa?
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ hay nhỉ! Khi ta lễ bái, con chẳng lễ lại đứng cười đùa là nghĩa lý gì?
Hành Giả nói:
- Sư phụ có biết không, cái đồ giấu đầu hở đuôi ấy, đáng lẽ phải đánh cho một trận mới phải. Chỉ vì nể mặt Bồ Tát, tha đánh cho là tốt, còn dám nhận lễ của lão Tôn nữa kia à? Lão Tôn từ thuở bé đã nên trang hảo hán, không biết lễ ai hết, cả đến Ngọc Hoàng Thượng Đế, Thái Thượng lão quân cũng chỉ có một lời chào mà thôi.
Tam Tạng nói:
- Đồ hư, không ra dáng là người, đừng nói hão huyền nữa, hãy đứng lên đi! Mau lên đừng để lỡ độ đường!
Sư phụ bèn đứng dậy thu xếp hành lý lên đường.
Lần này đi được bình yên luôn hai tháng, chỉ gặp những người La La, Hồi Hồi, lang trùng hổ báo. Ngày tháng thoi đưa, đã sang xuân tiết, chỉ thấy núi rừng khoe gấm biếc, cây cỏ rộ mầm xanh, hoa mai rụng hết, mắt liễu mở to. Thầy trò đương khi ngắm cảnh, mặt trời đã khuất non tây. Tam Tạng dừng ngựa nhìn xa, thấy trong hẻm núi có lâu đài thấp thoáng, điện các lờ mờ. Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, này con nhìn xem đây là đâu?
Hành Giả ngẩng đầu nhìn và nói:
- Nếu không phải là đền miếu, thì cũng là một ngôi chùa, chúng ta đi nhanh lên, đến đấy ngủ trọ.
Tam Tạng vui vẻ theo lời, phóng ngựa đi thẳng tới nơi.
Chưa biết nơi đó là đất nào, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Hai thầy trò giục ngựa tiến lên, thẳng đến trước cửa xem xét, quả nhiên là một ngôi chùa. Chỉ thấy nào là:
Tầng tầng điện các, lớp lớp nhà phòng. Ngoài cửa tam sơn, muôn áng mây xanh cao ngất chắn. Trước nhà ngũ phúc, nghìn hàng ráng đỏ quấn chung quanh; hai lối trúc tùng, không tháng không năm u nhã quá; một rừng hòe trắc, có nhan có sắc đẹp tươi nhiều. Lại thấy nào: lầu chiêng trống ngất trời, tháp phù đồ chót vót. Sư tọa thiền định tính, chim véo von trên cây. Tịch mịch khác trần, càng tịch mịch; thanh hư có đạo thật thanh hư.
Thơ rằng:
Trang nghiêm chùa lớn dưới hang sâu,
Cảnh đẹp sa bà lọ phải cầu
Tịnh độ quả nhiên đời hiếm có,
Non xanh sư chiếm khắp đâu đâu.
Tam Tạng xuống ngựa, Hành Giả hạ gánh xuống đang chực đi vào đã thấy một vị sư ở trong đi ra:
Mũ đội trâm cài lệch!
Áo mặc không vết nhơ!
Tai đeo đôi vòng bạc
Lưng thắt một dây tơ
Giày rơm đi êm nhẹ,
Mõ cá tay vẫn khua.
Trong miệng luôn lẩm bẩm
Quy y niệm nam mô.
Tam Tạng trông thấy, đứng ra một bên chào hỏi. Hòa thượng ấy vội vàng đáp lễ cười nói:
- Không dám! Người ở đâu tới đây? Mời người vào trong chùa xơi nước.
Tam Tạng nói:
- Đệ tử từ bên Đông Độ được phái sang Lôi Âm Tự lễ Phật cầu kinh, đường đi đến đây, trời đã tối, xin cho ngủ trọ một đêm.
Hòa thượng nói:
- Mời người vào trong, mời người vào trong.
Tam Tạng gọi Hành Giả dắt ngựa đến. Hòa thượng chợt nhìn thấy tướng mạo Hành Giả, có vẻ sợ sệt hỏi:
- Người dắt ngựa kia là của quái gì thế?
Tam Tạng nói:
- Nói khẽ, nói khẽ chứ! Y có máu nóng, nếu nghe thấy người nói là của quái gì thế, y phát cáu ngay. Y là đồ đệ tôi.
Hòa thượng sợ rùng mình, cắn móng tay nói:
- Xấu xí quái gở như thế, cũng dùng làm đồ đệ!
Tam Tạng nói:
- Người không rõ đấy thôi, tuy xấu xí vậy, nhưng là người rất hữu dụng.
Hòa thượng cùng Tam Tạng và Hành Giả đi vào trong chùa. Ở trong chùa, nơi chính điện, có bức đại tự “Quan Âm thuyền viện”.
Tam Tạng rất mừng nói:
- Đệ tử đội ơn Bồ Tát rất nhiều, chưa được bái tạ, nay được đến chùa ta đây, như thấy mặt người, được dịp bái tạ.
Hòa thượng nghe nói lập tức sai đạo nhân mở cửa điện, mời Tam Tạng vào hành lễ. Hành Giả buộc ngựa, để hành lý rồi cùng Tam Tạng lên điện, Tam Tạng cúi mình, ngực rạp xuống đất khấu đầu trước tượng vàng. Hòa thượng liền đi đánh trống.
Hành Giả đi khua chuông. Tam Tạng phủ phục trước bàn thờ, lòng thành khấn vái. Cầu nguyện xong rồi, hòa thượng ngừng đánh trống. Hành Giả vẫn cứ khua chuông hoài, lúc thưa lúc mau, khua liên hồi rất lâu.
Đạo nhân nói:
- Làm lễ xong rồi, còn đánh chuông làm gì?
Hành Giả mới buông vồ chuông, cười nói:
- Người không rõ, tôi làm hòa thượng một ngày thì đánh chuông cả một ngày.
Lúc ấy làm kinh động cả mọi sư lớn nhỏ trong chùa. Các vị sư trưởng phòng trên phòng dưới nghe thấy đánh chuông rối loạn chạy cả ra nói:
- Gã quê mùa nào khua chuông trống ầm ỹ lên thế?
Hành Giả chạy ra quát một tiếng và nói:
- Đó là Tôn ngoại công các anh khua đùa đấy.
Các vị hòa thượng nhìn thấy sợ ngã lăn quay ra, bò lóp ngóp ở dưới đất nói:
- Thưa ông thiên lôi!
Hành Giả nói:
- Thiên lôi còn là bậc cháu ta cơ. Thôi đứng dậy, đừng sợ hãi. Chúng ta là lão gia nhà Đại Đường bên Đông Độ.
Các sư mới lễ tạ, lại nhìn thấy Tam Tạng nên đều yên lòng, không sợ hãi nữa. Trong bọn, có người chủ viện nói:
- Mời lão gia vào trong phương trượng xơi nước.
Hành Giả bèn tháo yên cương, dắt ngựa, mang hành lý, chuyển qua chính điện thẳng tới phòng sau, theo thứ tự ngồi xuống.
Chủ viện dâng trà rồi lại dọn cơm chay. Trời hãy còn sớm. Tam Tạng nói lời cảm ơn chưa dứt, đã thấy hai chú tiểu đồng đỡ một vị sư già từ mé sau đi ra.
Đầu đội mũ tỳ lư vuông, đỉnh dát đá mắt mèo xanh bóng lộn; mình mặc áo có vạt chéo, tà viền lông chim trả sáng lòe. Dận đôi giầy sư bát bảo; chống cây gậy khảm mấy sao. Khắp mặt nếp nhăn giống hệt Ly Sơn lão mẫu, cặp mắt mờ tít, khác nào Đông Hải Long Vương. Răng rụng hở môi cho gió lọt, gân mềm lỏng tỷ hóa lưng tôm.
Các sư nói:
- Sư tổ đã đến.
Tam Tạng cúi mình làm lễ nói:
- Thưa lão viện chủ, đệ tử kính chào.
Vị sư đáp lễ, lại theo thứ bậc ngồi xuống.
Sư già nói:
- Vừa rồi các trẻ nói có vị lão gia bên Đường triều tới chùa, nên tôi ra tiếp kiến.
Tam Tạng nói:
- Vừa tới nơi bảo viện đây chưa biết phải trái thế nào, xin thứ lỗi cho.
Sư già nói:
- Không dám! Không dám!
Nhân lại hỏi:
- Lão gia từ Đông Độ sang đây, đi bao nhiêu đường đất?
Tam Tạng nói:
- Ra khỏi biên giới Trường An đến hơn năm nghìn dặm qua núi Lưỡng Giới, thu được một tiểu đồ. Cứ thế đi đến nước Hạp Tất mất đến hai tháng ròng, cũng tới năm sáu nghìn dặm mới tới quý xứ đây.
Sư già nói:
- Cũng xa tới một vạn dặm rồi. Đệ tử một đời sống thừa, đến cửa chùa này cũng chưa từng ra khỏi, thật đúng là “ngồi đáy giếng nom trời”. Cái hạng gỗ mục!
Tam Tạng lại hỏi:
- Lão viện chủ năm nay bao nhiêu tuổi?
Sư già nói:
- Hai trăm bảy mươi tuổi rồi!
Hành Giả nghe thấy nói:
- Còn là cháu muôn đời của ta!
Tam Tạng nghe tiếng lườm y một cái như bảo:
- Giờ miệng, không biết cao thấp, không được khích bác làm gì!
Sư già hỏi lại:
- Lão gia năm nay bao nhiêu tuổi?
Hành Giả nói:
- Không dám nói.
Sư già cũng chỉ coi là câu nói ngớ ngẩn chẳng thèm để ý, cũng chẳng hỏi lại nữa, chỉ gọi pha trà. Chú tiểu đồng bưng ra một cái khay ngọc mỡ dê, có ba cái chén chè màu lam bịt vàng; một chú nữa bưng cái ấm đồng bạch rót ba chén chè nước trà thơm, thật là sắc đẹp hơn, nhị lựu, mùi thơm tựa quế hoa. Tam Tạng trông thấy ngợi khen nói:
- Đồ chè đẹp! đồ chè đẹp, thực là thực ăn ngon, đồ dùng đẹp.
Sư già nói:
- Chả tổ rờm mắt! rờm mắt! Lão gia ở bên thiên triều thượng quốc, thiếu gì của báu, như thứ đồ dùng này có gì đáng quá khen? Lão gia từ bên thượng quốc lại đây, có bảo bối gì cho đệ tử xem với.
Tam Tạng nói:
- Đáng tiếc rằng tôi ở bên Đông Độ không có bảo bối gì. Nếu có thì đường sá xa xôi, cũng không mang đi được.
Hành Giả ở bên cạnh nói:
- Hôm trước con thấy có tấm áo cà sa ở trong khăn gói chẳng phải là bảo bối là gì? Lấy ra cho người coi xem sao?
Các sư nghe nói cà sa, mọi người đều cười nhạt.
Hành Giả nói:
- Các người cười cái gì?
Viện chủ nói:
- Vừa ròi lão gia bảo cà sa là bảo bối thì thật buồn cười. Cứ nói cà sa, chúng tôi cũng có tới hai ba mươi tấm. Còn như sư tổ chúng tôi, người đã làm hòa thượng ở đây tới hai trăm sáu mươi năm, có tới bảy tám trăm tấm!
Hành Giả nói:
- Đem ra đây xem.
Lão hòa thượng già này cũng là người có tính hay khoe khoang; liền gọi người đạo nhân mở cửa kho, bọn đầu đà khuân vác, khiêng ra mười hai cái hòm để ở giữa sân, mở khóa ra, đem giá áo đặt ở hai bên, bốn bề chăng dây, giở ra từng tấm áo cà sa vắt lên rồi mời Tam Tạng ra xem. Quả nhiên đầy nhà gấm vóc, bốn vách lụa là!
Hành Giả xem hết một lượt, đều là những thứ thêu hoa dát gấm, thùa chỉ đính vàng, cười nói:
- Tốt, tốt, tốt! Cất đi, cất đi! Tôi cũng mang cà sa của chúng tôi ra cho mà xem.
Tam Tạng níu Hành Giả lại khẽ nói:
- Đồ đệ, khoe giàu với người ta làm gì, chúng ta đơn thân ở đây, chỉ sợ có việc xảy ra.
Hành Giả nói:
- Xem tấm áo cà sa, có gì mà e sợ.
Tam Tạng nói:
- Con chưa hiểu việc đời. Người xưa có câu: “Những vật trân kỳ ngoạn hảo, chớ để cho những kẻ tham lam gian dối trông thấy”. Nếu để cho họ trông thấy, tất động lòng tham; đã động lòng tất phải bày ra mưu này kế nọ. Nếu con là người sợ tai vạ, họ đòi phải đưa ra cho họ thì thôi; nếu không không sẽ tan xương nát thịt cũng chỉ vì thế, chứ không phải việc nhỏ đâu.
Hành Giả nói:
- Cứ yên tâm! Cứ yên tâm! Đều ở lão Tôn này hết!
Rồi không để cho nói nữa, vội vàng chạy đi lấy tay đẫy cởi ra. Tấm áo hãy còn bọc hai lần giấy dầu mà đã có hào quang sáng rực. Khi đã mở bọc giấy lấy cà sa ra, thì đầy nhà sáng chói, rợp cửa hồng tươi. Các sư trông thấy, người nào người nấy đều vui vẻ ngợi khen. Thật là tấm cà sa tố hảo. Trên đầu có:
Trăm bề khéo léo minh châu rủ
Muôn vẻ lạ lùng báu Phật trao
Trên dưới râu rồng tơ nhuộm tía
Bốn bên túi phượng gấm hoa đào
Mặc vào quỷ dữ hồn tiêu diệt,
Ngó tới má thiêng xác bổ nhào.
Nhờ có thiên tiên may giúp khéo,
Chân tăng mới được xỏ tay vào.
Lão hòa thượng già nhìn thấy tấm bảo bối như thế, quả nhiên động lòng gian, tiến lên quỳ gối trước mặt Tam Tạng, sa nước mắt nói:
- Đệ tử đây thật là vô duyên!
Tam Tạng đỡ dậy nói:
- Lão viện sư có điều gì muốn nói?
Y nói:
- Tấm bảo bối này của lão gia vừa mở ra, thì trời vừa tối, khốn nỗi mắt tôi kèm nhèm, nhìn không được rõ, chẳng phải là vô duyên ư?
Tam Tạng nói:
- Xin thắp đèn lên để người coi cho rõ.
Sư già nói:
- Bảo bối của gia gia đã sáng quắc, lại đốt đèn nữa, mắt càng quáng thêm, còn xem kỹ làm sao được.
Hành Giả hỏi:
- Vậy ngươi cần xem như thế nào mới kỹ?
Sư già nói:
- Nếu lão gia rộng lòng tin, cho đệ tử mang về hậu phòng, xem thật kỹ một đêm, sáng mai xin đem giả để lão gia đi sang Tây Thiên, không biết tôn ý thế nào?
Tam Tạng nghe nói giật mình kinh ngạc, oán trách Hành Giả nói:
- Chỉ tại con! Chỉ tại con!
Hành Giả cười nói:
- Sợ gì họ chứ? Để tôi bọc lại cho họ mang đi mà xem, nếu có việc gì xảy ra, lão Tôn bảo quản hết.
Tam Tạng ngăn lại không được. Hành Giả cầm cà sa đưa cho sư già và nói:
- Ngươi cứ mang đi, chỉ cần sáng mai phải đúng hẹn trả lại tôi, không được đánh rách, làm bẩn.
Lão sư già vui sướng quá, sai tiểu đồng yêu quý mang cà sa đi ngay. Y lại dặn bảo các sư quét dọn chùa đằng trước cho sạch sẽ, kê hai cái giường mây có đủ chăn gối, mời hai vị lão gia yên nghỉ; một mặt lại dặn sửa soạn cơm chay để sáng mai tiễn chân. Mọi người giải tán. Thầy trò bèn đóng cửa nhà chùa đi ngủ.
Hòa thượng kia lừa được áo cà sa vào tay, đem về hậu phòng, nhìn cà sa kêu gào khóc lớn, làm cho các sư ở trong chùa không dám đi ngủ trước. Tiểu đồng tin yêu cũng không biết làm thế nào, bèn đi báo với các sư và nói:
- Ông cụ khóc mãi đến canh hai vẫn chưa thôi.
Có hai đồ đệ tin yêu nhất, tiến lên nói:
- Thưa sư tổ, sao người lại khóc?
Sư già nói:
- Ta khóc ta vô duyên, xem không được bảo bối của Đường Tăng!
Bọn tiểu hòa thượng nói:
- Sư tổ tuổi hạc đã cao, lẫn mất rồi, áo cà sa của họ, để ngay ở trước mặt cứ giở ra xem, hà tất phải khóc lóc.
Sư già nói:
- Nhưng mà xem không được lâu. Năm nay ta đã hai trăm bảy mươi tuổi, mặc qua mấy trăm tấm cà sa, làm gì có được cái áo cà sa ấy của Đường Tăng, làm gì được Đường Tăng?
Tiểu nói:
- Sư tổ lẫn rồi. Đường Tăng chỉ là một vị sư lang thang bỏ làng bỏ nước. Người đã tuổi cao, hưởng dụng nhiều, cũng sướng lắm rồi, lại còn muốn làm vị sư đi lang thang như họ là làm sao?
Sư già nói:
- Ta tuy được ở nhà, nhàn hạ vui với cảnh già, nhưng chưa được vận áo cà sa ấy, giá mà chỉ được mặc vào mình một ngày thì chết mới nhắm mắt được, cũng là đáng đời đã đi tu ở dương gian này.
Các sư nói:
- Thật là lẩn thẩn! Người muốn mặc áo của họ thì có khó gì? Ngày mai chúng tôi sẽ giữ họ ở lại đây một này, người sẽ mặc một ngày, giữ họ lại mười ngày thì người sẽ mặc mười ngày, thế là được, tội gì mà khóc lóc khổ sở như thế?
Sư già nói:
- Ví thử có giữ họ được hàng năm chăng nữa cũng chỉ mặc được như thế thôi, rút cục cũng không giữ được lâu dài!
Đương khi bàn bạc có một tiểu hòa thượng tên gọi Quảng Trí ló đầu hói chạy ra nói:
- Sư tổ muốn giữ được lâu dài cũng chẳng khó.
Sư già nghe nói vui vẻ lên ngay hỏi:
- Con ơi! Con có cao kiến gì?
Quảng Trí nói:
- Thầy trò Đường Tăng đi đường vất vả, vô cùng mệt nhọc, bây giờ ngủ say rồi. Chúng ta có mấy tay có sức khỏe, cầm gươm, cầm giáo mở cửa chùa ra, vào giết ngấm đi, đem thi thể chôn ở vườn sau, chỉ bọn mình biết với nhau thôi, lại chiếm tất cả ngựa bạch, hành lý, cà sa một thể để làm vật báu gia truyền, chả phải là một việc làm lâu dài cho con cháu ư?
Hòa thượng già nghe nói rất vui vẻ, lau nước mắt nói:
- Tốt, tốt, tốt! Kế ấy rất hay!
Tức thì sai chuẩn bị gươm giáo.
Trong đó lại có một tiểu hòa thượng nữa, tên gọi Quảng Mưu, cũng là sư đệ của Quảng Trí, tiến lên nói:
- Kế ấy không hay. Nếu muốn giết họ, cần phải dò la động tĩnh đã; cái lão mặt trắng thì còn dễ, chứ cái lão mặt lông lá thì khó đấy; vạn nhất giết nó không được, lại chẳng hóa gieo tai gieo vạ cho mình ư? Con có một cách không cần phải gươm đao gì hết, không biết tôn ý người thế nào?
Lão sư già nói:
- Con ta có cách gì?
Quảng Mưu nói:
- Theo cách của đứa cháu nhỏ này, bây giờ tụ tập hết thảy mọi người lớn nhỏ ở các phòng bên đông sơn. Mỗi người phải có một bó củi khô chất vào ba gian chùa kia phóng đốt lên, bọn kia muốn chạy cũng không có lối ra, ta lại đốt ráo cả ngựa nữa, như thế là những nhà ở trước núi sau núi đều trông thấy, sẽ cho là tự bọn họ không cẩn thận để lửa cháy hết ngôi chùa của ta. Hai lão hòa thượng đó đều không ra tro cả sao? Mà ta lại che được mắt mọi người. Cà sa chẳng phải là vật báu truyền gia của chúng ta ư?
Bọn hòa thượng nghe nói, không ai là không vui vẻ đều nói:
- Giỏi, giỏi, giỏi! Kế ấy lại càng giỏi hơn, giỏi hơn!
Bèn sai các phòng vác củi lại. Ôi! Cái kế ấy thật là làm cho: tuổi thọ lão sư vừa tận số, Quan Âm thuyền viện chốc ra tro!
Trong chùa này nguyên có bảy tám mươi gian phòng, lớn nhỏ có hơn hai trăm người, đêm hôm ấy mỗi người khuân một bó củi chất kín hết đằng sau, đằng trước nhà chùa, bốn mặt vây chặt không có lối ra, sắp xếp đâu vào đấy, chỉ đợi châm lửa.
Lại nói thấy trò Tam Tạng đã đi nghỉ. Nhưng Hành Giả là một loại khỉ thiêng, tuy nằm ngủ đấy, nhưng vẫn lưu thần luyện khí mơ mơ, mòng mòng, mắt vẫn tỉnh; chợt nghe thấy tiếng chân người chạy đi chạy lại ở bên ngoài, sột soạt xếp củi rào rào như gió, trong lòng sinh nghi hoặc nói:
- Đêm khuya canh vắng, làm sao có tiếng chân người đi lại? Hay là trộm cướp định đến mưu hại chăng?
Hành Giả vùng trở dậy, toan mở cửa đi ra, lại sợ sư phụ thức dậy, y liền hóa phép, vung người một cái, biến ra một con ong mật. Hành Giả thấy các sư ôm rơm khuân củi, đã chất kín chung quanh chùa, châm lửa đốt. Hành Giả liền cười thầm, nói một mình:
- Quả đúng như lời sư phụ mình! Nó định hại tính mạng chúng ta để mưu lấy cà sa của ta, cho nên mới sinh lòng độc ác như thế. Chỉ muốn đem gậy đánh nó một trận, nhưng ta lại không nỡ đánh, chỉ một roi là chúng chết hết, sư phụ lại quở ta là hành hung. Thôi được, thôi được, thôi được! Ta sẽ cho nó một vố, tương kế, tựu kế, cho chúng nó chết một thể!
Hành Giả bèn nhào một cái, đã lên tới Nam Thiên môn, làm cho mấy ông Bàng, Lưu, Cẩu, Tất nghiêng mình, Mã Triệu, Ôn quan cúi rạp, nói:
- Hỏng rồi, hỏng rồi! Ông mãnh đại náo thiên cung lại tới rồi!
Hành Giả xua tay nói:
- Liệt vị miễn lễ cho đừng sợ. Tôi đến tìm Quảng Mục thiên vương đây!
Hành Giả chưa nói dứt lời lại gặp ngay Quảng Mục thiên vương đi ra sớm, đón tiếp Hành Giả, nói:
- Đã lâu không gặp, đã lâu không gặp! Trước đây nghe thấy Quan Âm Bồ Tát lên cầu Thượng đế xin mượn tứ trực công tào, lục đinh lục giáp cùng yết đế bảo hộ Đường Tăng sang Tây Thiên lễ Phật lấy kinh, nói là người đã làm đồ đệ cho vị sư ấy, hôm nay sao lại còn rỗi lên đây?
Hành Giả nói:
- Xin hãy khoan nói chuyện cách biệt. Đường Tăng qua đường, gặp bọn người xấu, định châm lửa đốt người. Công việc rất là khẩn cấp, tôi mới phải đến gặp ngài mượn cái “túi tránh lửa”, để cứu sư phụ tôi, ngài mau mang ra đây cho tôi dùng, dùng xong tức khắc trả lại.
Thiên Vương nói:
- Ngươi nhầm rồi! đã là bọn xấu đốt lửa, chỉ nên rưới nước mà cứu người, cớ sao lại mượn túi mà tránh lửa?
Hành Giả nói:
- Người biết đâu công việc ở bên trong. Đem nước cứu chữa, không cháy lên được, thì lại trúng phải kế của nó. Cứ cho tôi mượn cái túi, trùm kín cho Đường Tăng vô sự, còn mặc kệ nó, cho nó chết thiêu. Mau lên! Mau lên! Bây giờ sợ muộn mất rồi. Chớ để lỡ việc của tôi ở dưới ấy.
Thiên Vương cười nói:
- Con khỉ nay lại vẫn nổi lòng bất lương lên như thế, chỉ cốt lấy mình, không nghĩ đến ai cả.
Hành Giả nói:
- Mau lên, mau lên! Đừng có múa mép nữa, hỏng hết công việc rồi!
Thiên Vương không dám từ chối, bèn lấy túi đưa ra cho Hành Giả.
Hành Giả đỡ lấy, từ trên mây bước thẳng xuống nóc chùa, đem túi trùm lấy Đường Tăng và con ngựa trắng cùng hành lý. Y tự đi tới đầu phòng phương trượng của sư già ở sau chùa, ngồi xuống xem, bảo vệ tấm cà sa. Khi bọn kia châm lửa, Hành Giả quay mình đọc thần chú bắt quyết, trông về phương tốn, hớp một hơi thổi ra, tức thì một trận gió thổi bốc lửa lên ầm ầm cuồn cuộn. Lửa to quá! Lửa to quá! Chỉ thấy:
Khói đen mờ mịt, trên trời chẳng thấy một ngôi sao; lửa đỏ ngòm ngòm, dưới đất rực hồng ngoài vạn dặm. Lúc mới đầu như khúc rắn vàng; càng sau nữa tựa con ngựa máu. Nam phương tam khí cậy anh hùng, hồi lộc đại thần khoe pháp lực. Củi nỏ sân chùa lửa bén, nói chỉ ông Tọa dùi cây; sầu sôi trước cửa bước lên, hơn cả Lão quân nấu thuốc. Có phải vô tình lửa cháy; hay đâu hữu ý hành hung! Nếu chẳng trừ tai, thành ra giúp ác. Gió theo lửa thổi mạnh, nóng bay muôn trượng ngất cao; lửa dựa gió tung lên, bụi bốc chín tầng tiêu hán. Đùng đùng, đẹt đẹt, kêu hơn pháo tết lúc năm tàn. Đốp đốp, đoàng đoàng, nổ quả súng rền nơi chiến địa. Đốt cho Phật ngự tại tòa sen không lối chạy, sư trong phòng tĩnh hết đường ra. Chiến trường Xích Bích còn thua, ngọn lửa A Phòng vẫn bén.
Thật là đốm lửa tý ty, đốt trụi cả muôn khoảnh ruộng. Gió to lửa bốc, chỉ trong giây phút cả một tòa Quan Âm Viện, chỗ nào cũng đỏ rực. Bấy giờ các sư vác hòm đội sọt, khuân ghế xách nồi, kêu làng kêu nước khắp chùa, tiếng vọng lên đến cả trời. Tôn Hành Giả đem túi tránh lửa trùm lên mặt trước nhà chùa, chính mình bảo vệ mé sau phương trượng, còn các nơi khác, lần lượt từ sau tới trước, bén lửa cháy hết. Thực là rực trời lửa đỏ huy hoàng thấu vách hào quang chói lọi.
Dè đâu, lúc lửa bốc chảy, làm kinh động đến một loài thú quái trong núi. Cách Quan Âm Viện chừng hai mươi dặm về phía nam, có ngọn núi Hắc Phong, trong núi có Hắc Phong động, trong động có một yêu tinh đang ngủ vươn mình tỉnh giấc, thấy ánh sáng thấu qua cửa sổ, tưởng là trời sáng trên trở dậy, nhìn về phía chính bắc thấy lửa cháy sáng rực, yêu tinh rất sợ nói:
- Ôi! Hẳn là Quan Âm Viện bị cháy rồi! Bọn hòa thượng không cẩn thạn để xảy ra hỏa hoạn, ta phải đến cứu chữa giúp họ!
Yêu tinh liền bổng lên cưỡi mây đến chỗ khói lửa, quả nhiên lửa bốc rợp trời, nhà cửa mặt trước sạch không, hai bên hành lang lửa mới bén, nó dạo bước đi vào, đương lúc hò hét lấy nước, thấy nhà sau không cháy, trên nóc nhà có một người đứng thổi gió. Yêu tinh biết vậy đi luôn vào trong nhà, nhìn xem thấy gian giữa nhà có hào quang phóng ra, trên yên có một cái khăn gói bằng chiên xanh, nó cởi ra xem, thấy một tấm áo cà sa bằng gấm, là vật rất quý báu của nhà Phật. Thấy của tối mắt, nó chẳng chữa cháy mà cũng không gào lấy nước nữa, nẫng luôn tấm áo cà sa, chạy vội như đi đánh cướp, cưỡi mây bay thẳng về sơn động.
Trận hỏa tai này cháy mãi đến canh năm, trời đã sáng mới tắt. Các sư, trần trần, trụi trụi, khóc khóc, kêu kêu, chạy cả đến đống tro tàn tìm đồng sắt, bới than vụn, nhặt bạc vàng. Có kẻ đứng bên vách đổ, đánh cỏ lớp nhà; có người đứng trước tương trợ, đánh nồi làm bữa, kêu oan kể khổ, ầm ĩ xôn xao.
Lại nói Hành Giả lấy túi tránh lửa, lộn nhào một cái, lên tới Nam Thiên môn, trao trả Quảng Mục thiên vương nói:
- Cám ơn đã cho mượn! Cám ơn đã cho mượn!
Thiên Vương thu lấy nói:
- Đại Thánh rất thực thà, tôi chỉ lo người không trả lại bảo bối, còn biết đâu mà tìm.
Hành Giả nói:
- Lão Tôn có phải người lừa dối đâu? Thế nào là “mượn rồi lại trả, có mượn nữa không khó”.
Thiên Vương nói:
- Xa cách đã lâu, mời người vào trong cung nói chuyện một lúc, người nghĩ thế nào?
Hành Giả nói:
- Lão Tôn không được như xưa, ngồi tán chuyện mục ghế ra đâu. Bây giờ đi bảo vệ Tam Tạng, chẳng được lúc nào rỗi, xin để lần sau.
Liền từ biệt Thiên Vương, ở trên mây bay xuống. Mặt trời đã mọc, vội đi vào tiền đường, vung mình biến thành con ong mật bay vào, hiện ra nguyên hình đứng nhìn thấy sư phụ vẫn ngủ.
Hành Giả gọi:
- Sư phụ! Trời sáng rồi, dậy đi thôi.
Tam Tạng mới tỉnh giấc, vươn mình ngồi dậy nói:
- Ừ nhỉ!
Tam Tạng mặc xong quần áo mở cửa đi ra, chợt ngửng đầu nhìn chỉ thấy vách đổ tường xiêu, chẳng còn thấy lâu đài điện vũ đâu cả, thất kinh nói:
- Trời ơi! Sao mà đền đài đâu cả, chỉ có trơ ra tường không thế kia, sao thế?
Hành Giả nói:
- Sư phụ hãy còn mê ngủ! Đêm qua cháy chùa đấy!
Tam Tạng nói:
- Sao ta chẳng thấy gì?
Hành Giả nói:
- Đấy là Lão Tôn bảo vệ sư phụ, thấy sư phụ ngủ say không dám khua dậy.
Tam Tạng nói:
- Con đã cho phép giữ được nhà chùa này, sao không đi giữ những nhà khác bị cháy.
Hành Giả nói:
- Xin nói để sư phụ rõ. Quả đúng như lời người nói hôm qua, họ thích tấm cà sa của chúng ta, nên lập mưu đồ đốt chết thầy trò ta. Nếu Lão Tôn không biết, bây giờ xương đã ra tro cả rồi.
Tam Tạng nghe lời, kinh sợ nói:
- Chính bọn họ đốt à?
Hành Giả nói:
- Chẳng họ thì còn ai?
Tam Tạng nói:
- Hay là tại thấy họ khinh thường con mà con làm ra thế?
Hành Giả nói:
- Lão Tôn đâu lại là người hèn hạ làm điều bất lương như thế! Thế là chính tay họ đốt. Lão Tôn thấy lòng họ độc ác, quả không đi chữa cháy, chỉ thêm cho họ một luồng gió nữa.
Tam Tạng nói:
- Trời ơi là trời! Lửa cháy phải lấy nước giúp người ta, sao còn thổi gió?
Hành Giả nói:
- Sư phụ không thấy cổ nhân có cấu: “Người không lòng hại hổ, hổ chẳng dạ hại người”. Họ không đốt lửa, làm gì tôi thổi gió!
Tam Tạng hỏi:
- Cà sa ở đâu, hay là cháy mất rồi?
Hành Giả nói:
- Không có việc gì! Không việc gì! Cà sa không việc gì! Để ở nhà phương trượng, không bị cháy.
Tam Tạng tức giận nói:
- Mặc kệ nhà ngươi, nếu hư hỏng, ta sẽ niệm thần chú, niệm thần chú, ngươi sẽ bỏ đời.
Hành Giả phát sợ nói:
- Sư phụ, đừng niệm, đừng niệm! Tôi đi tìm áo cà sa về trả thì thôi, để tôi đi lấy về rồi ta lên đường.
Tam Tạng liền dắt ngựa đi tới. Hành Giả gánh hành lý ra khỏi cửa ngoài, thẳng nhà phương trượng phía sau.
Bọn hòa thượng đương than khóc, chợt nhìn thấy thầy trò Tam Tạng dắt ngựa, quẩy hành lý tới, người người hồn xiêu phách lạc nói:
- Oan hồn đòi mạng đã tới nơi!
Hành Giả quát to:
- Oan hồn đòi mạng nào? Mau đem trả ngay áo cà sa cho ta!
Mọi sư quỳ hết cả xuống, rập đầu nói:
- Gia gia ơi! Oan đã có oan gia, trái đã có trái chủ. Có cần đòi mạng thì chúng tôi không dính dáng gì hết. Chi tại chú Quảng Mưu và lão hòa thượng già bàn mưu tính kế hại người đấy, xin đừng bắt chúng tôi đền mạng.
Hành Giả quát to nói:
- Chúng bay là một lũ súc sinh chó chết! Ai đòi mạng chúng bay làm gì! Chỉ đem trả cà sa cho chúng ta để lên đường.
Trong bọn có một vài hòa thượng bạo dạn nói:
- Lão gia a! Chư vị đã bị thiêu chết ở nơi thuyền đường, giờ đến đòi cà sa, vậy thì là người hay là ma?
Hành Giả cười nói:
- Cái lũ nghiệt súc này! Ở đây là gì bị cháy, các ngươi đi ra xem lại mặt trước thuyền đường rồi lại đây nói chuyện.
Mọi sư lóp ngóp đứng dậy đi ra đằng trước xem xét, thấy từ cánh cửa ngăn ngoài thuyền đường trở ra không hề bị cháy chút nào cả. Mọi người sợ hãi, nhận thấy Tam Tạng là bực thần tăng, Hành Giả là Tôn hộ pháp, liền chạy cả lên quỳ lạy nói:
- Chúng con có mắt như mù, không biết chân nhân xuống hạ giới. Cà sa của người ở nơi sư tổ tại nhà phương trượng phía sau ạ!
Tam Tạng đi qua năm bảy tầng tường đổ vách xiêu, thở than không ngớt. Thấy nhà phương trượng quả không bị cháy, mọi sư vào trong gọi:
- Sư tổ ơi! Đường Tăng là bực chân nhân, không bị chết cháy, giờ đây chỉ thấy hại nhà mình! Mang ngay áo cà sa trả lại, để người lên đường.
Lão hòa thượng đã không thấy áo cà sa, nhà cửa trong chùa lại bị đốt cháy, đương lúc muôn phần phiền não lại nghe nói như thế, biết trả lời thế nào? Nghĩ đi nghĩ lại quanh co, không đường tiến thoái, liên khom lưng rảo bước, đập mạnh đầu vào tường.
Có thơ làm chứng rằng:
Thả thương lão mốc rất ngu si,
Thêm uổng cho đời thọ vứt đi!
Hòng cướp cà sa truyền vĩnh viễn,
Biết đâu cửa Phật khó suy bì,
Muốn điều huyền bí mà gian trá,
Thì hại ngay mình rất hiểm nguy,
Quảng Trí, Quảng Mưu vô dụng cả.
Hai người ích kỷ có nên chi!
Các sư hoảng sợ khóc than:
- Sư tổ đập đầu tự sát rồi, cà sa lại chẳng thấy, biết làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Chúng bay là một phường trộm cướp! Ra đây, khai rõ tên tuổi, để lão Tôn tra xét từng đứa.
Viện chủ các phòng trên phòng dưới khai hết tên những hòa thượng, đầu đà, tiểu đồng, đạo nhân trong chùa, viết thành hai tờ, cộng lại là hai trăm ba mươi tên. Hành Giả mời sư phụ ngồi lên trên, y gọi từng tên kiểm tra mặt từng người, bắt phải cởi hết áo ra, tra xét minh bạch, đều không thấy có áo cà sa. Lại bắt khiêng hết hòm xiểng ở trong các phòng ra, từ đầu đến cuối tìm lục rất kỹ, chẳng thấy tung tích gì. Tam Tạng trong lòng buồn bực, tức giận Hành Giả không để đâu hết, ngồi ở bên trên đọc ngay thần chú. Hành Giả ngã lăn đùng ra đất, ôm đầu không tài nào chịu nổi, chỉ kêu:
- Đừng niệm nữa! đừng niệm nữa! Để tôi đi tìm cà sa về trả.
Các sư thấy vậy, thẩy đều sợ hãi nem nép tiến lên quỳ gối khuyên xin, Tam Tạng mới dừng mở miệng không niệm chú nữa. Hành Giả đứng phắt lên, giở gậy sắt ở trong tai ra, toan đánh bọn hòa thượng. Tam Tạng ngăn lại quát:
- Con khỉ này, đầu đau thế vẫn không sợ ạ? Còn chực vô lễ! hãy dừng tay, chớ có đánh người. Cùng ta thẩm lại một lượt nữa đã.
Mọi sư sụp xuống lễ bái kêu van Đường Tăng:
- Lão gia tha tội cho, thật chúng con chưa từng trông thấy, tất cả đều tại cái lão chết toi kia cả. Đêm hôm qua y nhìn thấy áo cà sa của người, y khóc mãi cho đến canh khuya, xem cũng chẳng dám xem, chỉ nghĩ làm sao mà lấy đứt được áo ấy làm của báu gia truyền, y bày mưu định kế toan đốt chết lão gia. Từ lúc lửa bốc cháy, gió thổi to, mọi người chúng con chỉ mải chữa cháy, chạy đồ vật, chẳng biết áo cà sa đi đằng nào rồi.
Hành Giả tức giận, đi vào trong nhà phương trượng, lôi phắt cái xác chết ra ngoài, lột quần áo khám xét rất kỹ, nhưng không thấy cà sa đâu cả; Hành Giả lại đào trong phương trượng sâu ba thước, cũng không thấy tăm tích. Hành Giả bèn ngẫm nghĩ hồi lâu hỏi:
- Chỗ các ngươi đây có yêu quái nào thành tinh không?
Viện chủ nói:
- Lão gia không hỏi thì biết đâu mà nói. Ở chúng tôi đây; về bên chính đông nam, có tòa núi Hắc Phong trong động Hắc Phong có Hắc Đại Vương. Cái lão chết kia thường đến giảng đạo với hắn. Chỉ có hắn là yêu tinh, không còn có ai khác nữa.
Hành Giả nói:
- Núi ấy cách đây bao nhiêu xa?
Viện chủ nói:
- Chỉ có hai mươi dặm, hễ trông thấy ngọn núi là phải.
Hành Giả nói:
- Sư phụ yên tâm, không phải nói nữa, đích đây là con quái ăn cắp, không còn phải ngờ vực gì nữa.
Tam Tạng nói:
- Chỗ ấy cách xa đây những hai mươi dặm, sao lại đoán là nó?
Hành Giả nói:
- Sư phụ không trông thấy ngọn lửa ban đêm, sáng rực muôn dặm, chiếu ba từng trời, đừng nói là hai mươi dặm, ngay đến hai trăm dặm cũng trông thấy! Đúng là thằng này trông thấy lửa bốc chiếu sáng, nhân cơ hội ấy, lẳng lặng lẻn vào, thấy cà sa của ta là vật báu, tất nhiên trong lúc lộn xộn, ăn trộm đem đi. Để lão Tôn tìm nó.
Tam Tạng nói:
- Con đi rồi thì ta trông cậy vào ai?
Hành Giả nói:
- Cái đó không hề chi, đã có thần linh ngầm bảo hộ sư phụ, ở đây con sẽ gọi mấy hòa thượng đến hầu hạ.
Liền gọi mấy hòa thượng đến dặn:
- Các ngươi cho mấy người đem chôn lão chết này đi, mấy người hầu hạ sư phụ ta, trông nom ngựa bạch của ta.
Các sư vâng lời.
Hành Giả lại nói:
- Các ngươi không được vâng cho trôi miệng, đợi ta đi xong là bỏ, không đến hầu hạ. Hầu hạ sư phụ, mặt mũi phải tươi tỉnh, nuôi ngựa bạch phải đủ cỏ, nước; nếu có mảy may sai sót, sẽ cho các ngươi nếm thử gậy này cho các người xem.
Nói đoạn lấy gậy ra, đánh vào tường gạch bị thiêu đánh chát một cái, tường nát ra như cám, làm rung động cả tám chín bức tường khác. Các sư trông thấy sợ rủn cả người ra, đều sa nước mắt rập đầu nói:
- Xin gia gia yên tâm mà đi, chúng con xin hết lòng hết sức cung phụng lão gia, không dám trễ nải.
Hành Giả bèn cưỡi mây đi đến núi Hắc Phong tìm áo cà sa. Chính là:
Kim thuyền ra khỏi đất kim kỳ,
Chống gậy sang Tây rất khốn nguy.
Hổ báo sài lang đâu cũng có,
Bán buôn chài lưới ít người đi,
Sư hèn nước khác sinh lòng ghét,
Đại Thánh Tề Thiên phải giúp uy.
Lửa bốc gió to chùa cháy sạch,
Gấu đen đêm trộm áo đem đi.
Đi lần này chưa biết có áo cà sa hay không, lành dữ thế nào, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Tôn Hành Giả lộn nhào một cái, nhảy lên, làm cho các hòa thượng lớn nhỏ, đầu đà, tiểu đồng và đạo nhân ai lấy đều ngửng mặt lên trời làm lễ nói:
- Gia gia nguyên là một vị thánh thần đi mây về gió, giáng hạ xuống đây, hèn nào mà lửa cũng không đốt cháy được. Chúng tôi ân hận mình chỉ là bọn trâu già không biết người, dám manh tâm làm liều, ngày nay chuốc lấy hại vào mình!
Tam Tạng nói:
- Chư vị đứng dậy đừng ân hận nữa. Tìm được cà sa, sẽ xong hết các việc: chỉ sợ tìm không thấy, đồ đệ của tôi vốn tính nóng nảy, tính mạng chưa biết ra thế nào, e rằng một người cũng không thoát được.
Các sư nghe câu đó ai cũng băn khoăn, lo lắng, cầu trời phát nguyện chỉ mong cho tìm thấy cà sa, để mọi người được an toàn tính mạng.
Tôn đại thánh lên trên không trung, vặn mình một cái, đã đến núi Hắc Phong, dừng lại trên mây, nhìn kỹ lưỡng, quả là một tòa núi đẹp; vả lại đương thời tiết mùa xuân, chỉ thấy:
Muôn suối chảy, nghìn non khoe đẹp. Chim kêu người chẳng thấy, hoa rụng cây còn thơm. Mưa to vách đá liền trời biếc, gió cuốn chòm thông tựa chấn phong. Cỏ núi xanh, hoa đồng nở. Sườn núi chênh vênh, dây leo chằng chịt. Rừng gỗ xinh xinh, đỉnh non chót vót. Không gặp nhà ẩn dật, chẳng thấy chú tiều phu. Dưới khe đôi hạc uống, trên đá vượn quay cuồng. Ốc nhồi từng đống phô màu xám, bụi rậm nhô cao đượm vẻ thanh.
Hành Giả đương ngắm nghía phong cảnh núi, chợt nghe thấy có tiếng người nói ở trong bụi cỏ thơm, liền rón gót náu mình ở dưới sườn núi, liếc mắt nhìn trộm. Nguyên đây là ba yêu ma, ngồi bệt xuống đất chuyện trò, người ngồi trước là một chàng da đen, bên tả là một gã đạo nhân, bên hữu là một người tu sĩ áo trắng, cùng nhau bàn cao nói rộng, giảng những điều bắc vạc, đắp bờ, tán sa, luyện thủy ngân, trộn bạch tuyết với chì, theo bàng môn ngoại đạo. Đương khi trò chuyện, chàng da đen cười nói:
- Đến ngày kia là ngày sinh nhật tôi, mời hai ngài quá bộ chiếu cố, chiếu cố.
Tu sĩ áo trắng hỏi:
- Năm nào cũng đến mừng thọ đại vương, lẽ đâu năm nay lại không đến.
Chàng đen nói:
- Đêm vừa rồi tôi bắt được bảo bối gọi là áo Phật cẩm lan, thật là một vật quý giá. Ngày mai tôi về lấy nó làm lễ thọ, mở yến tiệc to, mời tất cả các đạo quan trên núi đến khánh hạ áo Phật. Tôi sẽ gọi hội ngày mai là “Hội áo Phật” có được không?
Đạo nhân cười nói:
- Hay! Hay! Hay! Ngày mai tôi sẽ đến trước báo thọ, ngày kia lại đến dự yến.
Hành Giả nghe nói được áo Phật nhất định cho là bảo bối của mình, không nén được cơn giận nữa, chạy ra khỏi khe núi, hai tay giơ gậy sắt lên quát to:
- Ta gớm cho bọn giặc yêu quái chúng bay! Mi ăn trộm áo cà sa của ta, định mở “Hội Áo Phật” kia à! Đem trả ngay lại cho ta đây!
Rồi thét một tiếng “Đừng chạy!”, múa roi nhằm đầu tên đen đánh xuống làm cho y sợ hãi, hóa ra gió, chạy trốn. Đạo nhân cưỡi ngựa mây chạy thoát, Hành Giả chỉ vớ được anh tu sĩ áo trắng choảng cho một roi chết tươi, xách lên xem thì ra con rắn hổ mang hoa trắng. Hành Giả cáu tiết vằm ra năm bảy đoạn, rồi đi thẳng vào núi sâu tìm anh chàng đen. Chuyền qua núi nhọn vượt hết non cao, lại thấy một tòa động phủ sừng sững trước vách núi dựng đứng, chỉ thấy:
Yên hà mờ mịt, cửa sặc sỡ, tùng bách um tùm ngõ rợp xanh. Cầu đi gỗ nỏ ghép, núi quấn đặc dây leo. Chim ngậm nhị vàng vào hố thẳm, hươu giẫm khóm thơm lên đài cao. Ở trước cửa kịp thời hoa nở, gặp gió hương đưa. Oanh vàng quanh bụi liễu bên đê, bướm trắng liệng bông đào bờ suối. Tuy là nội cỏ chẳng nên khoe, nhưng cũng vượt bồng lai thắng cảnh.
Hành Giả đi đến trước cửa, thấy có hai cánh cửa đã đóng rất chặt, trên cửa có một phiến đá đặt ngang đề rõ sáu chữ đại tự “Núi Hắc Phong, động Hắc Phong”, liền giơ roi quát to:
- Mở cửa!
Tiểu yêu canh cửa ở bên trong ra mở cửa hỏi:
- Nhà ngươi là ai, dám đến đánh vào cửa động tiên ta?
Hành Giả quát mắng:
- Cái đồ nghiệt súc chết toi nhà mày! Ở đây là gì mà dám xưng là động tiên? Mi xứng được chữ “tiên” à? Mau mau đi vào báo với cái thằng đen nhà mi, bảo nó đem trả ngay cái áo cà sa của lão gia ra đây, ta sẽ tha chết cho cả lò nhà chúng bay!
Tiểu yêu vội vàng chạy vào trong cấp báo:
- Thưa đại vương! “Hội áo Phật” không thành mất! Ở ngoài cửa có vị hòa thượng mặt lông lá như ông thiên lôi, đến đòi áo cà sa!
Chàng đen kia vừa bị Hành Giả đuổi từ sườn núi chạy về, vừa mới đóng cửa xong, ngồi chưa nóng chỗ, đã thấy tiểu yêu vào báo như thế nghĩ bụng:
- Cái anh này không biết ở đâu đến, lại hỗn láo như thế, dám đến trước cửa ta riếc lác!
Liền sai lấy mũ giáp ăn vận nai nịt xong xuôi, cầm một cây giáo có dây thao đen, ra ngoài cửa. Hành Giả tay cầm gậy sắt, đứng ở ngoài cửa, tráo mắt nhìn thấy quái vật kia, quả là đứa hung hiểm:
Mũ sắt tầy lon sơn cháy thẫm,
Giáp vàng lóng lánh chói huy hoàng.
Áo bào vén ngắn tay buông dọc,
Tua lụa thả chùng dải thắt ngang.
Ngọn giáo ngù thâm cầm vững chắc,
Đôi giày da đỏ bước ngang tàn,
Mắt thau người đỏ nhanh như chớp,
Ấy chính rừng sâu Hắc đại vương.
Hành Giả cười thầm nói:
- Cái thằng này chẳng khác gì hòn than mới lấy ở trong lò ra, chắc ở đây làm nghề đốt than để sinh nghiệp, sao người lại đen nhẻm như cột nhà cháy?
Quái vật thét to một tiếng dữ dội:
- Mi là sư mô gì, dám to gan đến nơi ta ở đây!
Hành Giả cầm gậy sắt xồ đến trước mặt, thét to một tiếng:
- Không lôi thôi, mang ngay áo cà sa trả lại ông ngoại mi đây!
Quái vật nói:
- Mi là hòa thượng ở chùa nào, áo cà sa của mi mất ở đâu, sao lại dám đến đây đòi hỏi?
Hành Giả nói:
- Cà sa ta để ở trong nhà phương trượng sau chùa Quan Âm viện ở ngay phía Bắc núi này, chỉ vì chùa ấy bị đốt cháy, chính cái mặt mi đã nhân lúc lộn xộn đánh cắp mang về định mở “Hội áo Phật” khánh thọ, còn chối cãi gì? Mang ngay trả, ta sẽ tha chết cho! Nếu chối nửa điều, ta sẽ đạp đổ núi Hắc Phong, san bằng động Hắc Phong, bắt hết yêu ma cả động chúng bay nghiền nát như cám.
Quái vật nghe nói, khanh khách cười nhạt nói:
- À ra đám cháy hôm qua là mi đốt! Mi đứng ở trên nóc phương trượng, hành hung thổi gió, nay ta đã lấy cà sa về đây, mi định làm gì? Mi ở chùa nào đến đây, tên họ là gì? Có tài giỏi gì, dám khoác lác cái lỗ mồm làm vậy!
Hành Giả nói:
- Mi chưa nhận được ông ngoại nhà mi đó thôi! Ông ngoại nhà mi họ Tôn, tên gọi Ngộ Không Hành Giả, đồ đệ Tam Tạng pháp sư bên Đại Đường thượng quốc. nếu hỏi tài giỏi của lão Tôn, nói ra thì nhà mi sẽ hồn tiêu phách lạc, chết lăn quay ra!
Quái vật nói:
- Ta chưa từng biết nhà ngươi có tài giỏi gì. Hãy nói ra cho ta nghe thử.
Hành Giả nói:
- Con bố ơi! Hãy đứng vững mà nghe cho kỹ! Ta là:
Từ nhỏ thần thông thủ đoạn cao,
Theo mây biến hóa thật anh hào.
Sửa mình nuôi tính trôi ngày tháng,
Vượt khỏi luân hồi mạng chẳng sao.
Một tấm lòng thành theo học đạo,
Tìm lên hái thuốc núi Linh Đài,
Ở trên núi có ông tiên trường
Mười vạn tám nghìn tuổi sống dai.
Lão Tôn theo học làm đồ đệ,
Trường sinh người dạy đúng không sai
Đơn dược trong phân để đủ cả
Bên ngoài tìm kiếm uổng công toi,
Truyền cho bài quyết thiên tiên lớn,
Căn bản không bền, thực khó nói
Chiếu sáng trong lòng ngồi tĩnh dưỡng
Khảm ly thân ấy đất trời liền,
Muôn việc chẳng lo nên quả dục,
Sáu căn thanh tịnh giữ cho bền.
Đổi già ra trẻ không gì khó,
Nhập thánh siêu phàm tiên thế
Khác hẳn phàm trần bị nấu nung
Ba đảo mười châu đi đến cả,
Bên trời góc bể dạo chơi rong,
Sống lâu đã quá ba trăm tuổi
Chưa được bay lên tới chín tầng
Xuống bể Long Vương dâng bảo bối,
Mới thành gậy sắt tỏ oai hùng,
Hoa quả núi xưa làm chủ tướng,
Thủy Liêm động cũ họp đàn yêu,
Ngọc Hoàng có chiếu mời ta đến,
Phong chức Tề thiên phẩm rất cao,
Điện Linh Tiêu bao phen đại náo,
Vườn Vương mẫu mấy lượt trộm đào,
Thiên binh mười vạn đến vây bắt,
Tầng tầng lớp lớp những gươm đao,
Thiên Vương thua chạy về thiên giới,
Đâm trúng Na Tra cũng chạy dài,
Hiển thánh chân quân tài biến hóa,
Lão Tôn bị đánh ngã bò xoài
Đức Phật Quan Âm mời Thượng Đế.
Ra cửa nam xem trị yêu ma,
Thái thượng Lão quân đến đánh giúp
Nhị Lang liền bắt được ngay ta!
Hàng yêu cột nọ đem ta trói
Thần binh sai đến chém đầu bêu,
Dao đâm, vồ đập đều không chết.
Lại báo thiên lôi nhóm lửa thiêu,
Lão Tôn thực có nhiều thủ đoạn,
Chẳng chút lo âu, chẳng sợ gì
Lão quân vứt bỏ vào trong vạc.
Thần hỏa đun to, kệ cứ ì
Đủ ngày mở nắp ta ra thẳng,
Roi sắt cầm tay chạy vỡ trời.
Tung hoành đâu đó không ai địch,
Ba mươi ba trời náo khắp nơi.
Đức Phật Như Lai, ra phép thánh,
Ngũ Hành núi lớn ép lưng vào,
Năm trăm năm lẻ không ra được,
May gặp Tam Tạng bên Đường triều,
Ta nay quy y, sang đất Phật,
Lôi Âm lặn lội đến cầu kinh
Mi đi hỏi khắp trong trời đất,
Yêu quái ta là đệ nhất danh!
Quái vật nghe xong cười nói:
- Thế ra mi là Bật Mã Ôn náo thiên cung, có phải không?
Hành Giả rất bực khi nghe người ta gọi mình là Bật Mã Ôn, nên nổi giận quát:
- Mi là giặc quái, đã lấy trộm cà sa không chịu trả còn nói xước lão gia! Đừng có chạy! Xem gậy đây!
Chàng đen né mình tránh, múa giáo dài đón đánh lại. Hai bên đánh nhau rất kịch liệt.
Roi như ý, giáo thao đen, hai người ngoài cửa động đua chen. Nhè bụng, mặt, đâm bổ, nhằm tay, sọ thọc xiên. Bên này giơ roi đánh tới, bên kia vung giáo xông lên. Hùm trắng nấp sau non vờn móng vuốt, rồng vàng nằm bên lối, chuyển mình vươn. Phun mây ngũ sắc, nhả ánh hào quang. Hai gã yêu tiên thật khó lường: một người là tu chính Tề Thiên Đại Thánh, một kể là yêu thành tinh, Hắc đại vương. Tại sao xảy tới trường tranh đấu? Chỉ vì cà sa hóa bất lương.
Quái vật đánh nhau với Hành Giả chừng hơn mười hợp chưa phân được thua, dần dần đã đến trưa, chàng đen giơ giáo gạt:
- Hai chúng ta hãy thu binh, ta đi ăn cơm đã, sẽ ra đấu với mi sau.
Hành Giả nói:
- Cái tuồng nghiệt súc nhà mày, cũng học đòi làm hảo hán? Hảo hán gì mới có nửa ngày đã đòi ăn cơm? Như lão Tôn bị đè ở dưới chân núi, hơn năm trăm năm cũng chưa từng uống một hớp nước thì chết đói ở đấy à? Đừng có giở trò! Không đi được! Trả lại áo cà sa, ta mới cho đi ăn cơm!
Con quái vật vung giáo một cái, quay mình vào động, đóng cửa đá lại, gọi tiểu đồng về sửa soạn bày tiệc, viết thiếp mời ma vương các núi đến dự hội mừng.
Hành Giả phá cửa đá không vỡ, đành phải trở lại Quan Âm viện. Các sư ở đấy đã mai táng lão hòa thượng già, đều ở trong nhà phương trượng hầu hạ Đường Tăng.
Cơm sáng ăn rồi, lại dọn cơm trưa. Đương lúc thêm canh thay nước, thấy Hành Giả ở trên mây xuống, các sư lạy đón vào phương trượng ra mắt Tam Tạng. Tam Tạng nói:
- Ngộ Không con đã về? Cà sa ra sao?
Hành Giả nói:
- Đã tìm ra manh mối, sớm nay thực không oan lão hòa thượng này. Đúng là con yêu quái ở núi Hắc Phong ăn trộm. Lão Tôn ngầm đi tìm nó, thấy nó cùng với một chàng tu sĩ áo trắng và một đạo nhân già, ngồi trên bãi cỏ thơm nói chuyện, thật là không ai khảo mà xưng, bỗng nhiên tự nó nói ra: ngày kia là sinh nhật nó, sẽ mời những vua quỷ đến ăn mừng; đêm mới rồi nó được tấm áo Phật cẩm lan, định đem làm lễ thọ, bày một tiệc lớn gọi là “Hội mừng áo Phật”. Lão Tôn xô đến trước mặt, đánh cho một gậy, tên đen kia hóa ra gió chạy mất, đạo nhân cũng không thấy, chỉ đánh chết được tên tu sĩ áo trắng kia thì hóa ra là một con rắn lớn hoa trắng thành tinh. Con vội vàng đuổi tới cửa động, gọi nó ra đấu. Nó đã nhận là ăn trộm áo rồi. Đánh nhau nửa ngày, chưa phân thua được, quái vật vào động để ăn cơm trưa, đóng chặt cửa động, sợ không dám ra. Lão Tôn mới trở về thăm sư phụ, báo tin trước. Cà sa ở đâu đã biết rồi, không lo nó không trả lại.
Các sư nghe nói người thì chắp tay, người thì rập đầu, đều niệm cầu “Nam mô a di đà phật! Ngày nay đã tìm ra manh mối, chúng tôi mới thoát chết!”
Hành Giả nói:
- Các người chưa nên vui mừng, sung sướng vội, cà sa chưa tới tay, sư phụ vẫn chưa đi được. Trừ bao giờ có cà sa rồi mới mời sư phụ lên đường được. Các người lúc đó mới thật yên vui, nếu có việc gì xảy ra, lão Tôn có thể điên tiết ngay được! Có cơm ngon, nước chè đặc để sư phụ xơi không, có cỏ ngon cho ngựa ăn không?
Các sư đều vâng dạ luôn miệng nói:
- Có! Có! Có! Không dám mảy may sai sót với lão gia ạ!
Tam Tạng nói:
- Nửa ngày hôm nay, từ khi con đi, ta đã ba lần uống trà nóng, hai lần dùng cơm chay; họ không dám sơ suất đâu, chỉ cần con đi phải hết lòng hết sức tìm cho được cà sa mang về.
Hành Giả nói:
- Đừng vội! Đã lần ra manh mối, phải bắt kỳ được tên kia, bắt nó trao trả nguyên vật. Xin cứ yên tâm! Yên tâm!
Đương trò chuyện, người viện chủ phòng nhất lại dọn cơm chay mời Tôn lão gia ăn. Hành Giả ăn qua loa, lại cưỡi mây đẹp đi tìm lần nữa. Đương đi đường thấy một tiểu yêu nách bên phải cắp một cái hộp bằng gỗ hoa lê, từ đường cái đi lại. Hành Giả đoán chắc là ở trong hộp có đựng thư từ gì, liền giơ ngay gậy lên nhằm đúng đầu nó giáng một nhát. Thương hại thay! Cái đánh quá tay làm cho thịt nó nát ra như cháo. Hành Giả lôi xác nó ra mé đường, mở hộp ra xem, quả có một tờ thiếp mời:
- Thị sinh là Hùng Bi, cúi đầu kính dâng lên đan phong vĩ đại tiên Kim Trì lão thượng nhân: thường được ban ơn, vô cùng cảm kích. Đêm qua nhìn thấy cháy chùa, có lỗi không đến cứu được, tin rằng lão tiên cũng chẳng xảy ra tai nạn. Sinh này ngẫu nhiên được một tấm áo Phật, muốn mở hội vui, sửa bữa tiệc hoa, kính dâng thưởng thức. Đúng ngày, kính mời đại tiên quá bộ đến chơi xin cảm ơn trước. Thư đưa trước hai ngày”.
Hành Giả xem xong, khà khà cười nói:
- Cái lão già mặt dày kia thật là đáng chết, không còn oan uổng chút nào! Thì ra nó kết đảng với yêu tinh, thảo nào mà nó sống hai trăm bảy mươi tuổi. Chắc là yêu tinh đã truyền cho nó pháp thuật nhỏ mọn gì đó, nên nó mới sống lâu đươc như thế. Lão Tôn còn nhớ hình dáng lão kia, để ta biến ngay ra vị hòa thượng đó, đi vào trong động quái, xem nó để cà sa của ta ở nơi nào; nếu có thể, ta sẽ lấy đem về, đỡ phải dùng sức.
Đại Thánh đọc câu thần chú, đón gió biến hóa, đúng như lão hòa thượng kia, giấu gậy sắt đi, rảo bước tới cửa động gọi cửa. Tiểu yêu mở cửa ra, ngó thấy hình dung như thế, vội chạy đi báo:
- Bẩm đại vương, Kim Trì trưởng lão đã đến.
Quái vật kinh sợ nói:
- Vừa mới sai tiểu yêu mang thiếp đi mời bây giờ chưa đến nơi, làm sao ông ta lại đến nhanh được như vậy? Chắc tiểu yêu chưa gặp được ông ta, đây hẳn là Tôn Hành Giả bắt ông ta đi đòi cà sa. Chả chơi! Cất cà sa đi đã, đừng để cho ông ta trông thấy.
Hành Giả đi đến cửa trước, nhìn thấy trong sân, trúc tùng đua thắm, đào lý khoe tươi, từng chùm hoa nở, khắp chốn hương lan, cũng là một nơi tiên động. Lại thấy hai cánh cửa có hai câu đối:
Yêu ở rừng sâu không tục lụy,
Nhà trong tiên động hướng thiên chân.
Hành Giả nghĩ bụng:
- Anh chàng này cũng vào hạng siêu trần thoát tục, một quái vật hiểu đời đây!
Bèn vào trong cửa rồi lại tiến lên nữa đến tầng thứ ba, đều là cột vẽ, đường chạm, cửa lớn cửa nhỏ sơn vẽ sáng sủa. Chàng đen kia mặc áo lục nõn màu xanh thẫm, phủ ngoài một chiếc áo hoa màu xanh nhợt, đầu đội khăn thâm, chân dận giày da hươu, trông thấy Hành Giả đi vào, liền chỉnh đốn lại khăn áo, xuống thềm đón tiếp nói:
- Kim Trì lão hữu luôn mấy hôm không được tiếp, xin mời người ngồi, mời người ngồi!
Hành Giả làm lễ ra mắt, chào nhau xong, ngồi xuống yên ổn uống trà. Uống trà xong, yêu tinh nghiêng mình nói:
- Vừa cho mang thư đi mời ngày kia lại chơi, sao hôm nay lão hữu đã hạ cố?
Hành Giả nói:
- Tôi tự lại chơi, không dè giữa đường lại gặp người cầm thiếp, thấy có “Hội vui áo Phật” nên mới vội vàng đi tới, xin cho xem trước nào.
Quái vật cười nói:
- Lão hữu lầm rồi! Cà sa ấy của Đường Tăng để ở nơi người, người lại chưa trông thấy hay sao mà đến đây đòi xem.
Hành Giả nói:
- Bần tăng có mượn về, vì đêm khuya chưa kịp giở ra xem, ngờ đâu lại bị Đại vương lấy mang đi; nơi núi hoang lại bị hỏa tai, cháy, mất hết nhà cửa. Đồ đệ của Đường Tăng lại có một tay kiêu dũng, trong lúc rối ren đã tìm khắp mọi nơi cũng không thấy. Thì ra đại vương có hồng phúc đã thu được áo, cho nên mới lại đây chào mừng.
Đương khi trò chuyện, thấy tiểu yêu đi tuần núi về báo:
- Đại vương ạ! Vạ to rồi! Tên tiểu hiệu mang thư mời đã bị Tôn Hành Giả đánh chết ở mé đường cái, rồi Hành Giả biến ra làm Kim Trì trưởng lão đến lừa lấy áo Phật đấy.
Yêu quái kia nghe nói nghĩ bụng:
- Ta đã bảo trưởng lão sao hôm nay đã đến, mà lại đi nhanh thế, quả nhiên là hắn.
Vội nhảy lên rút ngọn giáo đâm luôn Hành Giả. Hành Giả vội lấy gậy ở trong tai ra, hiện rõ bản tướng, gạt đỡ múi giáo, đấu nhau từ trong nhà nhảy ra sân, rồi đến ngoài cổng, làm cho mọi yêu ma già trẻ, lớn bé trong động đều táng đởn kinh hồn. Trận đấu này ở trên đầu núi so với lần trước khác hẳn. Thật là:
Hầu vương nọ to gan làm hòa thượng
Chàng đen kia linh tính giấu Phật y
Lời đi tiếng lại thời co kéo
Ứng biến tùy cơ chẳng lỡ thì.
Muốn thấy cà sa không thấy được.
Mới hay bảo bối rất huyền vi,
Tiểu yêu tuần núi về thưa bẩm,
Ma quái đâm khùng vội dở uy,
Tại núi Hắc Phong ra tới cửa,
Giao phong gậy giáo quyết tranh trì
Gậy đỡ giáo dài tiếng soang soảng.
Giáo ngắn gậy sắt bật sáng lòe,
Biến hóa Ngộ Không đời ít có,
Thần thông yêu quái dễ ai bì,
Yêu quyết giữ áo để mừng thọ,
Tôn chưa được áo chưa chịu về?
Phen này khổ chiến phân cao thấp,
Phật sống lâm phàm khó giả vi.
Hai bên từ động đánh nhau lên đỉnh núi, từ đỉnh núi đánh nhau lên từng mây, cuốn gió phun mù, cát bay đá lở, đánh nhau cho đến khi mặt trời lặn về tây, chưa phân được thua.
Quái vật nói:
- Họ Tôn hãy dừng tay, hôm nay trời đã tối, đánh nhau không tốt, ngươi hãy về! Ngươi hãy về! Đợi sáng mai, ta và ngươi sẽ quyết sống chết.
Hành Giả nói:
- Con đừng có chạy, đánh nhau phải cho ra đánh nhau, không nên đổ cho trời tối!
Rồi y vác luôn gậy đánh bừa vào bất kỳ đầu hay mặt, quái vật lại hóa ra trận gió mát quay về bản động, đóng chặt cửa đá, không ra nữa.
Hành Giả không biết làm cách nào, đành phải trở về Quan Âm Viện. Từ trên mây bước xuống, Hành Giả gọi ngay:
- Sư phụ!
Tam Tạng đương mỏi mắt ngong ngóng mong chờ chợt thấy Hành Giả đến trước mặt, rất mừng nhưng lại không thấy Hành Giả cầm áo cà sa, lại sợ hỏi:
- Làm sao lần này vẫn không lấy được áo cà sa về?
Hành Giả lấy một bức thư ở trong túi ra, đưa cho Tam Tạng và nói:
- Sư phụ ạ, tên quái vật với lão già mặt dày chết toi kia vốn là bè bạn. Tên quái vật sai một đứa tiểu yêu mang thiếp này đến mời lão đến dự “Hội áo Phật”, lão Tôn đã đánh chết tên tiểu yêu ấy, hóa làm hòa thượng tiến vào trong động, lừa nó kiếm chén trà uống mong sao nó lấy cà sa cho xem, nó không chịu mang ra, ai ngờ đương ngồi chơi, bị ngay một tên tuần sơn chạy về báo tin. Tên yêu quái liền đánh nhau với lão Tôn mãi đến tối không phân được thua. Nó thấy trời tối, chuồn vào trong động, đóng chặt cửa đá lại. Lão Tôn không biết làm thế nào, phải tạm trở về.
Tam Tạng nói:
- Thủ đoạn con so với nó thế nào?
Hành Giả nói:
- Con cũng chẳng hơn bao nhiêu, đánh ngang nhau thôi!
Tam Tạng mới giở bức thư ra xem rồi đưa cho viện củ, bảo:
- Sư phụ người chẳng hay cũng là yêu tinh sao?
Viện chủ hoảng sợ quỳ xuống nói:
- Thưa lão gia, sư phụ tôi là người, chỉ vì Hắc đại vương đã tu luyện thành người, thường đến chùa giảng kinh với sư phụ tôi, y đã truyền cho sư phụ tôi thuật dưỡng thần phục khí, cho nên gọi nhau là bằng hữu.
Hành Giả nói:
- Bọn hòa thượng này không có yêu khí, người nào cũng đầu tròn đội trời, chân vuông đạp đất, nhưng so với lão Tôn thì có to béo hơn một chút, không phải là yêu tinh. Thầy xem trong bức thư có viết “thị sinh hùng bi” nhất định lão là gấu đen thành tinh rồi.
Tam Tạng nói:
- Xưa cổ nhân có nói: “Gấu đồng loại với đười ươi” đều là loại thú, sao thành tinh được?
Hahf Giả nói:
- Lão Tôn là loài thú làm được “Tề Thiên Đại Thánh”, có khác gì hắn? Đại để các vật trong thế gian hễ có đủ chín khiếu, đều có thể tu hành thành tiên cả.
Tam Tạng lại nói:
- Con vừa nói là thủ đoạn của con chỉ ngang với nó, thì làm thế nào mà thắng nó lấy được cà sa về?
Hành Giả nói:
- Không cần! Không cần! Con đã có cách!
Đương khi bàn luận, các sư lại bưng cơm chiều, mời hai thầy trò thụ trai. Ăn xong, Tam Tạng bảo đốt đèn, lại đến tiền đường chùa nghỉ ngơi. Các sư đều xếp hàng bên tường, tựa vào vách, phủ gianh nấp vào hàng rào mà ngủ, để nhà phương trượng đằng sau cho viện chủ. Phòng trên phòng dưới đều yên nghỉ. Bấy giờ đã yên tĩnh, chỉ thấy:
Sông ngân bóng hiện, trời ngọc quang lâng. Đầy trời tinh tú sáng, mặt nước sóng lặng lờ. Im phắc bốn bể, núi mờ chim ngủ. Dưới khe chài tắt lửa, trên tháp tối đền thờ. Đêm trước trên chùa chuông trống rộn, tối nay tiếng khóc khắp nơi nơi.
Đêm hôm ấy Tam Tạng nằm ở thiền đường, chỉ lo lắng về tấm cà sa, không tài nào ngủ được, chợt giở mình thấy ánh sáng rọi vào cửa sổ, vội trở dậy gọi:
- Ngộ Không! Trời sáng rồi, dậy mau đi tìm cà sa!
Hành Giả giật mình tỉnh dậy, đã thấy các sư đắng hầu, dâng trà xong. Hành Giả nói:
- Các người phải để ý hầu hạ sư phụ ta, lão Tôn đi đây!
Tam Tạng trên giường bước xuống ngăn lại nói:
- Con đi đâu bây giờ?
Hành Giả nói:
- Thiết tưởng việc này là do Quan Âm Bồ Tát làm trái lẽ. Người đã có ngôi chùa này được người ở đây thờ cúng, mà lại để cho yêu tinh ở liền hàng xóm. Đồ đệ sẽ đến Nam Hải để tìm Người nói chuyện cho Người rõ, nói với Người đến hỏi yêu tinh lấy cà sa trả ta.
Tam Tạng nói:
- Con đi đến bao giờ thì về?
Hành Giả nói:
- Sớm thì vào lúc ăn cơm xong, muộn thì đến trưa là phải thành công. Các vị hòa thượng ở đây phải hầu hạ sư phụ ta cho tử tế nhé! Lão Tôn đi đây!
Dứt tiếng ra đi là không thấy đâu nữa. Phút chốc đã đến Nam Hải. Đứng dừng trên mây nhìn xem, chỉ thấy:
Bể xa man mác, ngấn nước liền trời. Mây xanh trùm vũ trụ, khí sáng chiếu non sông. Nghìn tầng sông tuyết thét trời xanh, muôn đợt khói lồng ồn ngày trắng. Nước bay bốn cõi như sấm vang, cuồn cuộn vòng quanh nghe dậy đất. Nói chỉ thế nước, ngó tới trung gian. Từng núi báu lờ mờ năm sắc, đỏ, vàng, đen, tía, lục và xanh. Mới biết Quan Âm vui thắng cảnh, thử xem Nam Hải Lạc Già Sơn. Tốt đẹp sao! Núi non cao ngất, ngọn chấm từng mây. Trung gian đầy, muôn thức hoa thơm, trăm ghìn cỏ đẹp. Gió lay cây báo, nắng ánh sen vàng. Điện Quan Âm lợp ngói lưu ly, động Trào Âm cánh cửa đồi mồi. Dưới bóng dương xanh sáo hát vang, trong khóm trúc tía công múa lộn. Oai nghiêm hộ pháp trên tảng đá hoa. Hùng tráng Mộc Tra trước thềm mã não.
Hành Giả ngắm nghía mãi cảnh lạ phi thường, mới dừng mây bước xuóng, thẳng tới dưới rừng trúc. Có chư thiên đón tiếp:
- Trước đây Bồ Tát có nói chuyện với chúng tôi Đại Thánh đã quy thiện, rất được ngợi khen. Nay đã đi theo bảo vệ Đường Tăng, sao lại đến đây?
Hành Giả nói:
- Đi bảo vệ Đường Tăng, nhân vì dọc đường có chút việc phải tới tìm Bồ Tát, phiền người thông báo cho.
Chư thiên đến cửa động thông báo. Bồ Tát gọi vào, Hành Giả tuân theo phép chỉ đi vào, đến trước đài sen làm lễ.
Bồ Tát hỏi:
- Nhà ngươi tới đây có việc gì?
Hành Giả nói:
- Sư phụ tôi dọc đường thấy một ngôi chùa thờ Người. Người đã được dân gian thờ cúng, còn để cho Hắc hùng tinh ở ngay hàng xóm, nó ăn trộm mất áo cà sa của sư phụ tôi. Mấy lần tôi đến đòi nó không trả, nay đến đây đòi ở Người đó!
Bồ Tát nói:
- Con khỉ này nói năng tầm bậy thế à! Đã là hùng tinh ăn trộm áo cà sa của ngươi, sao lại đến đây đòi ta? Đều chỉ tại đồ khỉ nhà ngươi to gan, giở bảo bối ra khoe khoang, cho bọn tiểu nhân trông thấy. Nhà ngươi lại còn hành hung, gọi gió phát hỏa, đốt mất hạ viện là nơi dừng mây trú bước của ta, lại còn đến đây nói dối hử!
Hành Giả thấy Bồ Tát nói như thế, biết rằng người hiểu cả việc quá khứ và tương lai, hoảng sợ sụp lạy nói:
- Bồ Tát tha tội cho đệ tử. Công việc quả có như thế, chỉ vì quái vật không chịu trả áo cà sa, sư phụ lại đọc thần chú, lão Tôn không chịu được đau, nên mới đến cầu khẩn Bồ Tát, xin Bồ Tát rủ lòng từ bi, giúp đệ tử đi bắt yêu quái để lấy lại áo để đi sang Tây Thiên.
Bồ Tát nói:
- Quái vật ấy có nhiều thần thông, cũng chẳng kém gì nhà ngươi. Thôi được, nể mặt Đường Tăng, ta và ngươi cùng đi một chuyến.
Hành Giả nghe nói, lạy hai lạy tạ ơn, mời Bồ Tát ra cửa cùng cưỡi mây lành đi mau đến núi Hắc Phong; đến nơi, dừng mây bước xuống theo đường đi vào động.
Đương đi, thấy một gã đạo nhân từ trong sườn núi đi ra, tay bưng một cái khay bằng pha lê, trong khay để hai viên tiên đơn, gã này đương tiến lên, bị Hành Giả va vào hông rồi giở luôn gậy sắt ra, nhằm đúng đầu giáng xuống một phát óc vọt tóe ra, máu chảy lênh láng. Bồ Tát kinh hoàng nói:
- Cái con khỉ này, lại hung hãn thế rồi! Người ta đã không ăn trộm cà sa, lại không quen biết nhà ngươi, chẳng có oán thù gì, tại sao lại đánh chết người ta?
Hành Giả nói:
- Bồ Tát không nhận được hắn. Hắn ta là bè bạn với con Hắc hùng tinh. Hôm nọ nó cùng với một người tu sĩ áo trắng nữa, cùng nhau ngồi ở bãi cỏ thơm nói trò chuyện. Ngày kia là ngày sinh nhật Hùng tinh, mời hắn đến ăn mừng “Hội áo Phật”. Hôm nay hắn đến mừng thọ trước, ngày mai mới đến dự “Hội áo Phật”, vì thế đệ tử mới nhận ra được. Chắc là hôm nay hắn đến mừng thọ con yêu ấy.
Bồ Tát nói:
- Đã vậy thì cũng thôi!
Hành Giả xách đạo nhân lên xem thì là một con chó sói màu gio, bên cạnh có một cái khay dưới đấy có khắc chữ: “Lăng Hư tử chế”.
Hành Giả nhìn thấy cười nói:
- May quá! May quá! Cũng là tiện ích cho lão Tôn, Bồ Tát cũng bớt được sức. Yêu quái này thật là không khảo mà xưng, hôm nay con kia nhất định phải thua!
Bồ Tát nói:
- Ngộ Không nói vậy là thế nào?
Hành Giả nói:
- Bạch Bồ Tát, Ngộ Không này có một câu nói gọi là tương kế tựu kế, không biết Bồ Tát có y cho không?
Bồ Tát nói:
- Nhà ngươi nói đi.
Hành Giả nói:
- Bạch Bồ Tát, Người coi hai viên tiên đơn đặt ở trong khay này chính là lễ vật của chúng ta ra mắt yêu ma. Đằng sau khay có khắc bốn chữ “Lăng Hư tử chế” rõ là thứ dẫn mối chúng ta vào với yêu ma. Nếu Bồ Tát y lời đệ tử, đệ tử sẽ giúp Người tìm ra một kế không cần phải động đến can qua, cũng không phải nhọc sức chinh chiến, yêu ma bị ôn dịch tới nơi ngay, áo Phật cũng hiện ra trước mắt; Bồ Tát mà không y thì Bồ Tát về tây, Ngộ Không về đông, áo Phật đem biếu cho nó, còn Đường Tam Tạng thì chỉ trơ người không mà thôi!
Bồ Tát cười nói:
- Con khỉ bẻm mép nhỉ?
Hành Giả nói:
- Không dám, chính là một mẹo thực.
Bồ Tát nói:
- Mẹo nhà ngươi như thế nào?
Hành Giả nói:
- Khay ấy khắc “Lăng Hư tử chế”, thì chắc rằng đạo nhân gọi là Lăng Hư tử. Bạch Bồ Tát, nếu Người y lời đệ tử, xin Người biến ra đạo nhân, đệ tử nuốt đi một viên đơn biến ra một viên to hơn một chút. Bồ Tát sẽ bưng khay đựng hai viên tiên đơn đến mừng thọ con yêu ấy. Ta nhường viên to cho nó, đợi khi nó bỏ vào miệng nuốt, lão Tôn sẽ ở bên trong làm việc, nếu nó không chịu trả lại cà sa, lão Tôn sẽ đem gan ruột nó cuộn vào nhau lôi ra.
Bồ Tát không có mẹo gì khác, phải gật đầu y lời. Hành Giả cười nói:
- Thế nào?
Lúc ấy Bồ Tát mở lòng từ bi quảng đại, pháp lực vô biên, ức vạn hóa thân, lấy tâm hội ý, lấy ý hội thân, trong phút chốc đã biến ra Lăng Hư tiên tử:
Áo tiên bay phất phới
Bước nhẹ gió rung rung
Mát xanh hơn tùng bách
Sắc đẹp đời chưa từng,
Đi nhanh không dừng lại
Rất tự nhiên khác thường.
Hành Giả nhìn nói:
- Đẹp quá! Đẹp quá! Thế là Bồ Tát là yêu tinh hay yêu tinh là Bồ Tát?
Bồ Tát nói:
- Ngộ Không, Bồ Tát, yêu tinh, đều là nhất niệm, nếu bàn cho đến gốc, đều là không có.
Hành Giả trong lòng tỉnh ra, liền quay mình biến thành một viên tiên đơn:
Lăn mâm đâu cũng vững,
Tròn trĩnh chưa rõ ràng
Ba ba nhào nước trọn
Sáu sáu ngón vê tròn
Nhung đỏ vàng rực rỡ
Trong lặng trắng sáng choang
Bên ngoài bọc thủy ngân
Đâu có phải tầm thường.
Hành Giả biến ra viên đơn to hơn một chút, Bồ Tát nhận rõ, bưng khay pha lê đi thẳng tới trước cửa động quái nhìn vào, trong lòng vui vẻ tự nhủ:
- Nghiệt súc chiếm cứ sơn động này cũng có chút duyên đạo!
Vì thế trong lòng đã sẵn có chút từ bi.
Đi tới cửa động, lũ tiểu yêu canh cửa, có nhiều đứa nhận ra nói:
- Lăng Hư tiên trưởng đã tới!
Lũ chúng liền một mặt đi báo, một mặt tiếp dẫn vào.
Yêu tinh ra cửa đón tiếp nói:
- Kính chào Lăng Hư! Cảm phiền tiên trưởng quang lâm, nhà gianh được sáng sủa.
Bồ Tát nói:
- Tiểu đạo kính biếu một viên tiên đơn để làm lễ thọ.
Hai người chào nhau xong, đều ngồi xuống, nói chuyện việc xảy ra hôm trước. Bồ Tát không trả lời, bưng khay đơn nói:
- Gọi là chút lòng thành của tiểu đạo.
Nói đoạn đưa viên to ra mời yêu quái, nói:
- Chúc đại vương sống lâu nghìn tuổi!
Yêu tinh cũng nhặt một viên đệ lên. Bồ Tát nói:
- Xin cùng dùng với Lăng Hư tử.
Mời xong, yêu tinh mới nuốt, viên thuốc vừa mới bỏ vào miệng đã thuận miệng trôi tuột xuống. Hành Giả hiện nguyên hình đánh miếng tứ bình, yêu tinh ngã vật xuống đất. Bồ Tát hiện lại bản tướng, bắt yêu tinh trả áo Phật. Từ trong mũi yêu tinh, Hành Giả đã chui ra. Sợ yêu tinh vô lễ, Bồ Tát lấy ra một cái vành chụp lên đầu nó. Yêu tinh đứng dậy cầm giáo toan đâm Hành Giả, Bồ Tát đã lên trên không, đọc câu thần chú, yêu quái lại đau đớn, quẳng cả giáo ra, quằn quại dưới đất.
Trên không trung, Tôn Hành Giả cười lăn, dưới mặt đất Hắc Hùng tinh ngã lộn.
Bồ Tát nói:
- Nghiệt súc, bây giờ mi đã quy y chưa?
Yêu quái vâng lời nói:
- Xin tình nguyện quy y, xin người tha tội!
Hành Giả sợ lỡ công việc, ý muốn đánh chết yêu quái, Bồ Tát vội ngăn lại nói:
- Đừng có giết, ta sẽ có việc dùng đến nó!
Hành Giả nói:
- Cái quái vật ấy, chẳng đánh chết đi, còn dùng nó làm gì nữa?
Bồ Tát nói:
- Đằng sau núi Lạc Già của ta, chưa có người trông coi, ta muốn đem nó về đấy làm thần giữ núi!
Hành Giả cười nói:
- Thật là vị cứu khổ từ tôn, một sinh linh nào cũng không nỡ hại. Giá mà lão Tôn có câu thần chú ấy, đọc ngay cho con mẹ nó một nghìn lần! Hồi này mà có nhiều gấu đen, cứ đến mời Người là xong.
Yêu quái tỉnh dậy, thấy vẫn còn đau, liền quỳ ngay xuống đất van vỉ:
- Người tha tội cho, xin theo chính quả!
Bồ Tát trên mây bước xuóng, cho yêu tinh thế phát thụ giới, bảo y trả áo cà sa rồi cầm giáo dài đi theo hầu hạ.
Gấu đen này: một tấm dã tâm nay mới định, biết bao nết xấu đến đây chừa.
Bồ Tát bảo:
- Ngộ Không, người đi về thôi, phải hầu hạ Đường Tăng tử tế, từ sau không được bậy bạ sinh sự nữa!
Hành Giả nói:
- Đội ơn Bồ Tát xa xôi tới đây, đệ tử xin đưa chân Người về.
Bồ Tát nói:
- Miễn đưa chân.
Hành Giả mới mang cà sa, cúi đầu từ biệt. Bồ Tát cũng đem gấu đen, thẳng về Đại Hải. Có thơ làm chứng:
Mây lành rờ rỡ mình vàng đọng,
Sặc sỡ muôn vòng khéo điểm trang,
Cứu vớt nhân gian đầy trắc ẩn,
Nhìn chung pháp giới hiện sen vàng
Tới nơi vì ý truyền kinh kệ,
Đi khỏi không còn chút bợn vương,
Yêu quái nên thân về bể rộng,
Cà sa cửa Phật lại sênh sang.
Chưa biết sau này ra sao, xem tới hồi sau sẽ hiểu.
Hành Giả từ biệt Bồ Tát, trên mây bước xuống, treo áo cà sa lên cây kỳ nam thơm, lấy gậy sắt đánh vào trong động Hắc Phong, chẳng thấy mống tiểu yêu nào cả. Nguyên vì chúng thấy Bồ Tát hiện thân, lão quái bị đánh ngã vật ngay xuống đất, bèn vội vàng chạy tan hết cả, Hành Giả liền hành hung, đem chất củi nỏ vào tất cả các tầng cửa, đằng trước, đằng sau, châm lửa đốt cháy một loạt, làm cho động Hắc Phong cháy thành “động hồng phong”, rồi cắp áo cà sa cưỡi mây lành bay về hướng bắc.
Tam Tạng mong Hành Giả đi mãi không về, trong lòng rất nghi hoặc, không biết là Bồ Tát không đến, hay Hành Giả thác cớ ra thế để trốn đi. Đương lúc hồ nghi, nghĩ vớ nghĩ vẩn, chợt thấy mấy tia sáng rực ở trên không. Hành Giả đã tụt xuống thềm, quỳ nói:
- Sư phụ ạ, cà sa về đây rồi!
Tam Tạng rất mừng. Mọi sự cũng không một ai không mừng rỡ, nói:
- Tốt quá! Tốt quá! Tính mạng chúng tôi đến hôm nay mới thật là được toàn vẹn.
Tam Tạng tiếp lấy cà sa nói:
- Ngộ Không, sáng hôm nay khi con ra đi, có hẹn đến ăn cơm trưa xong, sao mãi đến bây giờ mặt trời lặn mới về?
Hành Giả đem việc mời Bồ Tát làm phép biến hóa thu phục được yêu ma nói lại một lượt. Tam Tạng nghe nói, bảo đặt hương án, chầu về phương nam lễ bái xong, rồi nói:
- Đồ đệ bây giờ đã lấy lại được áo Phật rồi, nên sắm sửa hành lý ra đi thôi.
Hành Giả nói:
- Chớ vội, chớ vội. Hôm nay trời đã chiều rồi không phải là lúc ra đi, đợi đến sáng mai đi sớm.
Các sư quỳ cả xuống nói:
- Tôn lão gia nói phải, một là trời chiều, hai là chúng tôi có chút lòng thành phát nguyện; nay may được bình an, có bảo bối rồi, đợi chúng tôi làm lễ tạ, mời lão gia thụ phúc, chia lộc cho, chúng tôi sẽ tiễn người sang Tây.
Hành Giả nói:
- Phải! Phải!
Những vị hòa thượng này đều túi rỗng tuếch, bòn mót ở trong đống than ra còn ít vốn liếng nào, đều bỏ cả ra sửa soạn một lễ cúng chay, đốt mấy tờ giấy tiền bình an vô sự, đọc mấy quyển kinh tiêu tai giải ách. Đến chiều tối công việc xong xuôi. Sáng sớm hôm sau, tắm chải cho ngựa, thu gói hành lý đi ra. Các sư tiễn chân mãi xa mới về. Hành Giả đi dẫn đường, lúc ấy đương vào thời tiết mùa xuân ấm áp, chỉ thấy:
Dấu vó ngựa đi in dưới cỏ,
Tơ vàng liễu rủ lộ thanh tân,
Đào hạnh đầy rừng khoe diễm lệ,
Dây bìm leo giậu phóng tinh thần,
Mặt đê trời ấm uyên ương ngủ,
Khe núi hoa thơm bướm liệng gần
Thu hết, đông qua, xuân quá nửa
Năm nào sang lấy được kinh văn?
Thầy trò đi luôn năm bảy ngày trên đường hoang vắng, chợt một hôm trời đã về chiều, xa xa trông thấy có một thôn xóm. Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, con xem đằng kia có tòa sơn trang ở gần, chúng ta đến đấy xin ngủ trọ một đêm, sớm mai sẽ lại đi, thế nào?
Hành Giả nói:
- Hãy để lão Tôn đi xem lành dữ thế nào đã rồi sẽ liệu tính sau.
Tam Tạng gò cương ngựa lại. Hành Giả để mắt xem xét, thực là:
Giậu tre kín mít, nhà cửa có trùng trùng. Ngất trời cây nội đón vào, ngoặt nước cầu khe soi cửa. Dưới cửa cầu liễu lồng nước biếc, bên đường dương liễu vẫn xanh rì. Trong vườn hoa nở đưa thơm ngát, mặt trời lúc đó đã về tây. Khắp chốn núi rừng chim đua hót, bữa chiều khói bếp, mọi nơi đường ngõ nghé trâu về. Gà lợn ăn no nằm góc bếp, ông già hàng xóm hát nghêu ngao.
Hành Giả xem xong nói:
- Mời sư phụ đi, nhất định ở đây có thôn xóm nhân dân tử tế, có thể ngủ trọ được.
Tam Tạng giục ngựa, đi đến đường đầu thôn, thấy một người thiếu niên, đầu đội khăn vải bông, mình vận áo chàm, cầm dù đeo bao, xắn quần vin áo, chân dận một đôi giày cỏ ba tai, hăm hăm hở hở, đi vội ra đường cái. Hành Giả thuận tay giữ lại hỏi:
- Anh đi đâu? Tôi hỏi anh một điều: Đây gọi là địa phương gì?
Người kia chỉ chực giằng ra, miệng càu nhàu nói:
- Trang trại tôi không còn ai nữa sao? Cứ phải tôi mới đáng hỏi?
Hành Giả cười nói:
- Thí chủ chớ giận. “Tiện cho người là tiện cho mình”, anh nói cho tôi biết tên địa phương ta ở đây, thì có hại gì? Tôi cũng sẽ giải hết phiền não cho anh.
Người kia giằng ra không được, tức mình nhảy loạn lên kêu:
- Có khổ không kia chứ! Gia trưởng mắng nhiếc đã chịu không nổi, lại gặp phải cái anh đầu hói này, làm rầy rà mình nữa!
Hành Giả nói:
- Anh có tài gỡ được tay tôi ra thì cứ việc đi thôi.
Người này giằng bên nọ, kéo bên kia, chẳng thể nào gỡ ra được, lại cứ như cái kìm cặp chặt lấy, làm cho hắn tức giận, quăng khăn gói xuống, vứt dù đi, cả hai tay cào vào Hành Giả như mưa rào. Hành Giả một tay xách hành lý, một tay nắm chặt lấy người kia, để tha hồ cho y giằng giọ, nhưng y không tài nào giằng ra được. Hành Giả càng giữ chặt, y phát nóng, thét lên như sấm. Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, đằng kia chẳng có người lại là gì? Hỏi người ta cũng được, cứ giữ anh ta làm gì, buông hắn ra thôi.
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ không biết, nếu hỏi người khác lại chẳng có thú vị gì, cứ phải hỏi hắn thì mới có lợi.
Người kia bị Hành Giả giữ chặt không buông, đành phải nói ra:
- Xứ này là biên giới nước Ô Tư Tạng, gọi là Cao Lão Trang. Những người ở trong xóm già nửa là họ Cao, cho nên mới gọi là Cao Lão Trang. Anh buông tôi ra thôi!
Hành Giả lại nói:
- Hành trang anh thế này, không phải là đi đường gần. Anh nói thực với tôi, anh cần đi đâu, thực thà có việc gì, tôi sẽ buông anh ra.
Người kia không biết làm thế nào, đành phải đem sự tình ra nói thực:
- Tôi là người nhà Cao Thái Công, tên là Cao Tài. Thái Công nhà tôi có cô con gái út, tuổi mới đôi mươi, chưa từng gả bán cho ai. Ba năm trước đây, bị một con yêu tinh cướp mất. Yêu tinh ấy lấy cô ta đã ba năm ròng. Thái Công nhà tôi không bằng lòng, thường nói: “Con gái mà đi lấy yêu tinh, không phải là kế lâu dài, một là bại hoại gia môn, hai là không có thân gia đi lại”. Thái Công nhà tôi chỉ muốn đuổi yêu tinh đi, nhưng đời nào nó chịu đi; nó lại giam cô ở nhà sau, khóa chặt cửa, đã nửa năm này, không cho ra gặp gỡ người nhà. Thái Công cho tôi mấy lạng bạc, bảo đi tìm pháp sư tróc nã yêu quái. Từ lúc ấy tôi chẳng được lúc nào ngơi chân, đi hết đây hết đó, đã mời ba bốn người, toàn là những hạng hòa thượng toi cơm, đạo sĩ bị thịt, không trói được yêu tinh. Ông ấy vừa mắng tôi một trận, nói tôi không được tích sự gì, lại cho tôi năm lạng bạc nữa làm lộ phí, bảo tôi lại đi tìm pháp sư về hàng phục nó. Không ngờ gặp ngay anh tướng nhà trời cản trở, làm nhỡ độ đường của tôi, thế là tức bực cả trong lẫn ngoài, vạn bất đắc dĩ tôi mới phải giằng co với anh, ngờ đâu anh lại có pháp thuật, giằng không ra được, tôi phải nói tình thực, vậy anh buông tôi ra.
Hành Giả nói:
- Rất may cho anh, ta sẽ cứu cho, thế mới là sự tình đúng khớp với nhau như hợp bốn với sáu là mười. Anh cũng không cần phải đi xa cho tốn tiền vô ích, chúng tôi không phải là bọn hòa thượng cơm toi, đạo sĩ bị thịt mà thực có bản lĩnh bắt được yêu ma, chính là “một là chiếu cố lang trung, hai là lại chữa khỏi mắt”. Phiền anh về thưa chuyện với gia chủ, bảo chúng tôi là ngự đệ thánh tăng của nhà vua bên Đông Độ khâm sai sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, lại giỏi cả bắt yêu quái nữa.
Cao Tài nói:
- Anh đừng làm lỡ tôi, tôi đương tức bực đây, không nên lừa dối. Chẳng có pháp thuật gì, không bắt nổi yêu tinh, lại chẳng để lụy cho tôi phải chịu mắng chửi ư?
Hành Giả nói:
- Quyết không để lỡ cho anh, anh cứ đưa tôi về nhà.
Người kia không biết làm thế nào, đành phải khoác khăn gói, cầm lấy dù, quay mình trở về, đưa hai thầy trò đến ngoài cửa nói:
- Thưa hai vị sư trưởng, mời các vị hãy ngồi tạm ở tàu ngựa này một chút, để tôi vào bảo với ông chủ tôi đã.
Hành Giả mới buông người kia ra, bỏ hành lý xuống, dắt ngựa, hai thầy trò ngồi ở bên cửa, chờ đợi.
Cao Tài vào qua cổng, đi thẳng lên nhà giữa, vừa hay gặp Cao Thái Công.
Thái Công quát mắng:
- Cái đồ súc sinh ăn hại nhà mày, sao không đi tìm thầy, còn trở về làm gì?
Cao Tài hạ khăn gói, buông dù ra nói:
- Thưa với chủ nhân được rõ, tiểu nhân này vừa mới ra đến đầu đường, gặp ngay hai vị hòa thượng, một người cưỡi ngựa một người gánh hành lý, nắm chặt lấy, hỏi đi đâu. Mấy lần tôi không chịu nói, nhưng vì bị giữ chặt quá, không làm thế nào mà giằng ra được, đành phải đưa công việc nhà ta ra nói hết cho họ biết. Họ rất vui vẻ, muốn bắt yêu quái giúp nhà ta.
Cao Lão nói:
- Họ ở đâu đến đây?
Cao Tài nói:
- Họ nói là ngự đệ thánh tăng bên Đông Độ, nhà vua sai sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh.
Thái Công nói:
- Hòa thượng ở xa đến, sợ không được cao tay. Bây giờ họ ở đâu?
Cao Tài nói:
- Họ ngồi đợi ở ngoài cửa.
Thái Công vội vàng thay quần áo, cùng với Cao Tài ra đón tiếp, gọi to:
- Kính chào sư trưởng!
Tam Tạng nghe tiếng, vội quay mình đi tới trước mặt. Ông già đội một cái khăn lượt thâm, mặc một cái áo gấm Ba Thục màu lá tỏi, dận đôi giầy da nghé, thắt dây lưng màu lục sẫm, vui vẻ chạy ra đón chào:
- Kính chào hai vị sư trưởng!
Tam Tạng đáp lễ. Hành Giả đứng yên không động. Ông già thấy tướng mạo Hành Giả hung ác, không dám chào hỏi. Hành Giả nói:
- Sao không chào lão Tôn hử?
Ông già có vẻ sợ hãi, gọi Cao Tài mắng:
- Cái tuồng trẻ nhãi nhà mày có giết tao không? Trong nhà đã có ông con rể ma mút, đuổi đi không được, sao lại còn dẫn ông thiên lôi về hại ta.
Hành Giả nói:
- Ông già Cao, ông sống lâu làm gì cho uổng, chẳng hiểu gì hết! Nếu chỉ thấy tướng mạo mà xét người, sẽ lầm lẫn hoàn toàn. Lão Tôn này tuy xấu xí, nhưng rất tài giỏi, bắt được yêu tinh, đuổi được ma quỷ, tróc nã được thằng con rể, trả lại cô con gái cho nhà ông, thế là tốt rồi, hà tất cứ chăm chăm lấy tướng mạo làm ngại.
Thái Công nghe nói, sợ rủn người, gắng gượng tinh thần nói:
- Mời người vào!
Hành Giả thấy mời, mới dắt ngựa bạch, bảo Cao Tài quảy hành lý, cùng Tam Tạng đi vào. Chẳng biết hay dở thế nào, Hành Giả đem ngay ngựa buộc vào cột hiên nhà, kéo một cái ghế chéo quay đầu mời Tam Tạng ngồi, kéo một cái ghế nữa ngồi ở bên cạnh. Lão nói:
- Vị sư trưởng này, quen như người trong nhà, không câu nệ gì cả.
Hành Giả nói:
- Ông bằng lòng lưu tôi ở đây nửa năm, mới thật là quen.
Ngồi yên đâu đấy. Cao Lão hỏi:
- Vừa rồi tôi thấy cháu nó nói, hai vị trưởng lão từ Đông Độ tới đây có phải không?
Tam Tạng nói:
- Vâng. Bần tăng vâng mệnh triều đình sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, nhân đi qua bảo trang đây, xin cho ngủ trọ một đêm, sớm mai sẽ đi.
Cao Lão nói:
- Thế ra hai vị sư trưởng đến ngủ trọ, sao lại nói biết bắt yêu quái?
Hành Giả nói:
- Nhân vì sự ngủ trọ, nhân tiện bắt mấy con yêu quái chơi. Xin hỏi nhà ta đây có bao nhiêu yêu quái?
Cao Lão nói:
- Trời ơi! Lại còn bao nhiêu nữa! Chỉ có một ông rể yêu quái, cũng làm cho tan nát ra đấy!
Hành Giả nói:
- Ông đem chuyện yêu quái, có pháp thuật thế nào, nói hết đầu đuôi cho tôi nghe, để tôi bắt nó cho ông.
Cao Lão nói:
- Trong chúng tôi đây, từ xưa tới nay, không hề nghe nói có quỷ Tý, Võng, Lượng, yêu ma tác quái gì. Chỉ vì già này không có con trai, chỉ sinh được ba mụn con gái, đứa lớn tên là Hương Lan, đứa giữa là Ngọc Lan, đứa bé út là Thúy Lan. Hai đứa lớn đã gả chồng cho người cùng trang, chỉ còn con bé út, định gả chồng gửi rể, mong rằng ở chung làm ăn với nhau, nuôi một chàng rể dưỡng lão, trông nhà giữ cửa, làm lụng, đi phu. Ba năm trước đây, có một anh chàng, hình dáng cũng khá đẹp đẽ, hắn nói là quê ở trên núi Phúc Lăng, họ là Trư, trên không có cha mẹ, dưới không có anh em; xin đến ở rể. Già này vụng về, thấy nó là kẻ không dây không rễ như thế, cho ngay vào làm rể. Khi mới đến, hắn cũng cần mẫn lắm, cày ruộng xới đất, không cần cày bừa, không cần trâu; gặt úa dỡ khoai chẳng cần liềm hái; sáng đi tối về thực ra cũng tốt, chỉ có một điều, mặt mũi hắn lại hay biến đổi.
Hành Giả nói:
- Biến đổi như thế nào?
Cao Lão nói:
- Khi mới đến, hắn là một người đen béo, đến sau thì biến ra một chàng ngốc, mõm dài tai lớn, sau gáy có lông bờm, thân thể thô lỗ đáng sợ; đầu, mặt chẳng khác gì hình dáng con lợn, dạ dày lại rất lớn, mỗi bữa ăn hết bốn năm đấu gạo! Hắn điểm tâm buổi sáng, cũng phải hơn trăm cái bánh mới lửng dạ. Được cái chỉ ăn chay thôi, chứ lại ăn mặn uống rượu nữa thì cơ nghiệp điền sản nhà tôi như thế này chỉ không đến nửa năm là sẽ hết sạch sành sanh mất!
Tam Tạng nói:
- Làm khỏe, tất phải ăn nhiều chứ.
Cao Lão nói:
- Ăn còn là việc nhỏ, hắn ta lại biết cả hô phong, đi mây về gió, đá chạy cát bay, làm cho cả hàng xóm láng giềng đều không được ở yên. Hắn lại bắt con Thúy Lan giam vào nhà sau, đã nửa năm nay không trông thấy mặt, không biết sống chết thế nào. Vì thế tôi mới biết nó là yêu quái, nên phải mời pháp sư trừ khử nó đi, trừ khử nó đi!
Hành Giả nói:
- Việc đó có khó gì ông cứ yên tâm, đêm nay thế nào tôi cũng sẽ bắt được nó, bảo nó phải viết tờ rẫy vợ, trả lại cô con gái cho ông, ông tính thế nào?
Cao Lão rất mừng nói:
- Tôi cho hắn ở rể chưa bao lâu hắn đã làm bại hoại thanh danh tôi, xa cả họ hàng, thế mà chỉ bắt nó làm tờ rẫy vợ thôi ư? Nhờ người trừ cho đến tận gốc rễ hộ đi cho.
Hành Giả nói
- Dễ thôi! Dễ thôi! Đến đêm khuya, sẽ biết hay dở!
Ông già rất mừng, sai lau sạch bàn ghế, bày biện cơm chay.
Ăn cơm xong thì trời vừa tối.
Ông già hỏi:
- Dùng binh khí gì, phải bao nhiêu người đi theo, xin cho biết để sắp đặt trước.
Hành Giả nói:
- Tôi đã có binh khí sẵn.
Ông già nói:
- Hai vị có cây tích trượng này, thì đánh làm sao được yêu tinh kia?
Hành Giả liền lấy ở trong tai ra một cái kim, đón gió vung một cái, biến ra một cây gậy sắt bịt vàng thắt cổ bồng, bảo với Cao Lão:
- Ông xem cái roi này so với binh khí nhà ông thế nào? Có đánh được yêu quá không?
Cao Lão lại nói:
- Đã có binh khí rồi, nhưng có cần người đi theo không?
Hành Giả nói:
- Tôi không cần người đi theo, chỉ cần có mấy cụ tuổi già phúc hậu, ngồi tiếp chuyện sư phụ tôi, tôi mới để người ở đây mà đi được. Rồi tôi đi bắt yêu tinh về đây, lấy cung trước mặt mọi người, trừ tận gốc giúp ông.
Ông già liền sai gia đồng đi mời mấy ông bạn cũ đến chơi, một lúc họ đều đến đủ. Chào hỏi xong đâu đấy, Hành Giả nói:
- Sư phụ yên tâm ngồi chơi, lão Tôn đi đây!
Đoạn cầm gây sắt níu Cao Lão nói:
- Ông đưa tôi đến nhà sau xem chỗ yêu tinh ở.
Cao Lão bèn đưa y tới đầu của nhà sau.
Hành Giả nói:
- Ông cầm chìa khóa ra đây.
Cao Lão nói:
- Người hãy xem đây, nếu dùng được chìa khóa, đã không phải mời người.
Hành Giả cười nói:
- Ông cụ này, tuổi tác đã cao, mà không biết nói đùa, tôi nói như thế thử ông, ông tưởng là thật.
Hành Giả tiến lên, sờ vào cửa thì ra cái khóa tráng thau, liền cầm gậy sắt đập một cái, Cánh cửa tung ra, ở trong tối om om. Hành Giả nói:
- Ông Cao, ông vào mà gọi cô gái của ông một tiếng xem có ở trong ấy không?
Ông lão hăng hái gọi to:
- Con ba!
Nhận được là tiếng bố đẻ gọi, người con gái bèn đáp chẳng ra hơi:
- Cha ơi, con ở trong này!
Hành Giả giương cặp mắt vàng, nhìn kỹ vào bóng tối, xem cô con gái kia hình dáng thế nào, chỉ thấy:
Tóc mây không gỡ rối bong, măt ngọc chẳng lau bụi kín. Một tấm lòng lan như cũ, mười phần sắc đẹp phai rồi. Môi đỏ xăm xì hết máu, lưng ong lọm khọm như gù. Sầu vò võ, mày nhạt thưa. Gầy khẳng khiu như trúc. Tiếng oanh nghe đã rè rè.
Cô gái đi ra, trông thấy Cao Lão, ôm chầm lấy bố, khóc òa lên. Hành Giả nói:
- Hãy khoan khóc! Hãy khoan khóc! Tôi hỏi cô, yêu quái ở đây đi đâu?
Người con gái nói:
- Về hồi nãy, sáng là ra đi, đến tối mới về, cưỡi mây đạp gió, chẳng biết lui tới nơi đâu. Vì hắn biết rằng, cha tôi định tống cổ hắn đi, nên lúc nào cũng phòng bị, cho nên cứ sớm đi tối về là như vậy.
Hành Giả nói:
- Không cần nói nữa. Ông già hãy đưa con gái về đằng nhà trước, thư thả rồi hãy nói chuyện, để mặc lão Tôn ở đây đợi nó. Nếu nó không về, xin ông chớ trách; nếu nó mà về, sẽ xin vì ông đào cây đến rễ.
Ông già rất vui vẻ, đưa con về đằng nhà trước.
Hành Giả dùng phép thần thông, nhao người biến hóa, biến ra đúng hình dung người con gái, một mình ngồi ở trong phòng chờ đợi yêu tinh. Một lúc sau, một cơn gió thổi, thật là đá lở, cát tung.
Cơn cuồng lướt tới, yêu tinh từ trên không bước xuống, quả nhiên hình dạng xấu xí, mặt đen lông ngắn, tai lớn mõm dài, vận một cái áo vải xanh chẳng ra xanh, xám không ra xám, thắt một cái khăn tay vải hoa.
Hành Giả cười thầm nghĩ bụng:
- À ra cái của quái này!
Hành Giả không ra đón tiếp, cũng chẳng hỏi han, cứ nằm ở trên giường làm ra vẻ ốm, miệng rên rỉ luôn luôn không ngớt. Yêu quái không biết thực giả, đi vào trong phòng ôm chầm lấy, chực hôn một cái. Hành Giả cười thầm nghĩ bụng:
- Nó đến ghẹo lão Tôn đây!
Bèn giả vờ nũng nịu, tát khẽ vào cái mõm dài con yêu rồi đẩy luôn một cái. Yêu nào đi, ngã lăn xuống dưới đất. Nó nhổm dậy, vịn vào bên giường nói:
- Thư thư, sao hôm nay em lại giận ta như thế? Chắc lại vì ta về muộn hẳn thôi?
Hành Giả nói:
- Không giận! Không giận!
Yêu quái nói:
- Đã không giận ta, sao lại đẩy ta ngã?
Hành Giả nói:
- Sao hôm nay anh lại giở cái trò hèn mạt, chực ôm lấy em mà hôn? Hôm nay em hơi khó ở, chứ nếu những lúc mạnh khỏe, em thường ra mở cửa chờ anh. Thôi! Cởi quần áo ra đi ngủ.
Yêu quái không hiểu ý cũng cởi áo ra. Hành Giả trở dậy chạy ra, ngồi trên cái thùng không. Yêu quái lại trở vào vồ một cái như trước, nhưng vồ không thấy người, bèn gọi:
- Thư thư, em ở đâu? Cởi quần áo đi ngủ thôi!
Hành Giả nói:
- Anh cứ ngủ đi, em còn đi tiểu sẽ về sau.
Yêu quái cởi áo lên giường trước. Hành Giả bỗng nhiên thở dài nói:
- Tạo hóa thấp rồi!
Yêu quái nói:
- Em bực chi vậy! Tạo hóa sao lại thấp? Từ khi anh đến nhà em, tuy có dùng mất một ít cơm nước, nhưng cũng không phải là ăn không. Anh cũng đã từng xới đất khơi cù, khuân ngói gánh gạch, cày ruộng bừa mương, gieo mạ cấy lúa, sinh cơ lập nghiệp. Thân em hiện nay, mình mặc áo gấm, tay đeo xuyến vàng, bốn mùa có hoa quả hưởng dụng, tám tiết thừa rau dưa, nấu nướng, em còn chuyện gì không xứng tâm vừa ý mà thở ngắn thở dài, kêu là tạo hóa thấp rồi!
Hành Giả nói:
- Không phải vì thế. Hôm nay cha mẹ ném ngói ném gạch qua tường chửi mắng em cực khổ.
Yêu quái nói:
- Chửi mắng những gì?
Hành Giả nói:
- Cha mẹ nói rằng, chúng ta đã kết làm vợ chồng với nhau, anh là con rể ở trong nhà rồi mà chẳng có một tí thể thống gì. Mặt mũi thì ghê tởm, chẳng chơi bời với anh em rể, chẳng đi lại với họ đường, lại còn đi mây về gió, chẳng biết tung tích ở đâu, tên họ là gì, làm cha mẹ mất cả tiếng tăm, gia phong bại hoại, vì thế mà chửi mắng, cho nên em phiền não.
Yêu quái nói:
- Anh tuy xấu xí quê mùa, nhưng muốn tuấn tú thì có khó gì! Khi anh mới đến đã nói chuyện rồi, người đã bằng lòng mới kén anh làm rể, ngày nay sao lại nói như vậy! Nhà anh ở động Vân San, núi Phúc Lăng, lấy tướng mạo làm họ, cho nên là họ Trư, quan danh là Trư Cương Liệp. Nếu người còn hỏi, em cứ thế mà nói.
Hành Giả mừng thầm tự nghĩ:
- Yêu quái thật thà lắm, chưa dùng hình phạt đã cung xưng minh bạch đến thế. Đã biết rõ quê quán, tên họ dù sao chăng nữa cũng bắt được nó.
Hành Giả nói:
- Này, người định mời pháp sư đến nã tróc anh đấy.
Yêu quái cười nói:
- Ngủ đi! Ngủ đi! Đừng đếm xỉa đến họ. Anh có phép biến hoa thiên cương số, có cây đinh ba chín răng, sợ gì pháp sư, hòa thượng, đạo sĩ? Ngay đến ông già nhà có lòng thành mời được Đăng ma tổ sư trên chín từng trời xuống hạ giới, cũng chỉ là bạn quen với anh, chẳng dám làm gì anh đâu.
Hành Giả nói:
- Người định mời ông Tề Thiên Đại Thánh họ Tôn năm trăm năm trước đã đại náo thiên cung đến tróc nã anh đấy!
Yêu quái nghe đến cái tên ấy đã có phần sợ hãi nói:
- Nếu đã như vậy thì anh đi thôi, hai ta không thành vợ chồng nữa.
Hành Giả nói:
- Sao anh lại đi?
Yêu quái nói:
- Cái anh “Bật Mã Ôn” – náo thiên cung ấy có nhiều pháp thuật, chỉ sợ đánh nó không được, sẽ mất tiếng tăm.
Nói rồi, mặc quần áo, mở cửa, đi ra bên ngoài, nhưng liền bị Hành Giả giữ chặt lại. Hành Giả vuốt mặt một cái, hiện ra nguyên hình, quát to:
- Yêu quái kia đi đường nào? Người hãy ngẩng đầu lên nhìn xem ta là ai?
Yêu quái quay nhìn, thấy Hành Giả, nhe răng dẩu mõm mắt lửa con ngươi vàng, đầu tròn mặt lông, chẳng khác gì thiên lôi sống, làm cho nó nhũn cả chân tay, bèn “soạt” một tiếng, giựt đứt áo, hóa ra trận gió cuồng thoát thân trốn chạy. Hành Giả vội vàng vác gậy sắt đuổi theo đánh vào gió một roi, yêu quái hóa ra muôn đạo hỏa quang, chạy về núi mình ở Hành Giả cưỡi mây đuổi theo đằng sau, kêu to:
- Chạy đi đâu! Mày lên trời, ta đuổi đến cung Đẩu Ngưu, mày xuống đất, ta đuổi xuống đến ngục Chết Uổng!
Chưa biết lần này đuổi mãi đến đâu, thắng bại thế nào, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Yêu quái hóa ra hỏa quang chạy đằng trước, Đại Thánh cưỡi ráng đẹp đuổi theo sau. Đương đi, chợt thấy một tòa núi cao, yêu tính tụ kết hồng quang lại, hiện rõ bản tướng, chui vào trong động, lấy cây đinh ba chín răng đánh nhau. Hành Giả quát to nói:
- Yêu quái! Mi là tà ma ở đâu đến? Làm sao mi biết được danh hiệu Lão Tôn? Tài nghệ mi thế nào, cung thực ngay ra, sẽ tha chết cho!
Yêu quái nói:
- Mi cũng chưa biết thủ đoạn ta hử! Mi đến đây đứng cho vững, ta nói cho mà nghe. Ta:
Từ nhỏ sinh ra tính vụng về,
Ưa nhà thích biếng, ăn chơi miết;
Tu thân dưỡng tính chẳng màng chi
Hỗn độn lòng mê ngày tháng kiệt.
Đương khi lêu lổng gặp chân tiên,
Đem chuyện hàn ôn giảng rõ rệt,
Khuyên ta nghĩ lại chớ hoang toàng
Hại sinh sẽ chịu nhiều oan nghiệt
Đến khi tận số xuống âm ty,
Tám nạn ba đường hối không kịp.
Nghe lời ý chuyển, muốn tu hành
Thấy nói, thay lòng, cầu diệu quyết
May sao ngay đấy được theo thầy,
Chỉ rõ thiên quan cùng địa khuyết.
Truyền cho cửu chuyển đại hoàn đơn
Ngày tháng học hành không biết mệt.
Trên từ khối óc giữa đỉnh đầu
Dưới tận bàn chân nơi dũng huyệt,
Chu lưu qua thận đến cuống hầu
Bổ tới đan điền ôn lại nhiệt
Anh nhi, xá nữ[31] hợp âm dương
Chì với thủy ngân chia nhật nguyệt.
Ly long khảm hổ dễ điều hòa
Rùa thiêng hút quả vàng hết huyết.
Ba hoa đầu đội được quy căn
Năm khí chầu trời thông thấu triệt.
Công hành viên mãn biết phi thăng,
Từng cặp thiên tiên ra đón tiếp.
Sáng trưng mây đẹp dưới chân đi,
Khỏe mạnh, nhanh trai, chầu đế quyết,
Ngọc Hoàng mở tiệc hội quần tiên,
Đều chia phẩm cấp thành hàng liệt
Sắc phong nguyên soái quản thiên hà
Tổng đốc thủy quân giữ phù tiết.
Chỉ vì Vương Mẫu hội bàn đào
Khách đến Giao Trì động, dự tiệc.
Một khi rượu uống đã mê man
Đổ vẹo lăn chiêng, say nát bét.
Cậy tài sấn đến Quảng Hàn cung
Tiên tử phong lưu ra bái yết.
Thấy người gái đẹp, phách hồn xiêu
Lòng tục ngày xưa chưa tận diệt.
Chẳng còn trên dưới thấp cao gì,
Níu lấy hằng nga toan những việc...
Ba lần bảy lượt chẳng ưng theo
Tránh bắc, lấn tây lòng chẳng thiết!
Mê gái như trời, tiếng thét vang
Suýt nữa nhà trời cũng đổ ẹp
Củ soát linh quan tâu Ngọc Hoàng
Hôm ấy số mạng ta đang sẹp
Vây chặt Quảng Hàn chẳng ai hay
Lui tới không đường, đành chịu chết,
Thiên thần sấn đến bắt ta đi
Rượu còn chếnh choáng đâu có khiếp.
Giải đến Linh Tiêu chầu Ngọc Hoàng
Theo đúng luật hình phải trảm quyết.
Nhờ có Thái Bạch Lý Kim Tinh
Đứng xin ân xá lời tha thiết.
Tha chết đánh cho hai nghìn chùy
Thịt nát máu rơi xương tưởng bét.
Phóng sinh đuổi khỏi chốn thiên tào,
Xuống núi Phúc Lăng mưu lập nghiệp.
Chỉ vì có tội thác sinh nhầm,
Tên tục gọi là Trư Cương Liệp.
Hành Giả nghe xong nói:
- Thế ra mi là Thiên Bồng thủy thần xuống hạ giới, thảo nào mi biết danh hiệu Lão Tôn.
Yêu quái nói:
- Hứ! Cái đồ Bật Mã Ôn dối trên lừa dưới nhà mi, hồi xưa mi gây tai vạ, làm cho chúng ta khó nhọc biết là chừng nào, ngày nay lại tới đây lừa người! Chớ có vô lễ, hãy nếm thử một đinh ba.
Hành Giả đời nào chịu tha thứ, giơ ngay gậy sắt, nhằm đầu Trư đánh xuống. Hai người chọi nhau ở trên không trung lúc đêm khuya. Trận đánh thật to:
Hành Giả nhỡn vàng như điện chớp
Yêu ma mắt xoáy tựa hoa ngân.
Kẻ bên này khạc ra mù tía
Người bên kia thở nhả ráng vân
Hơi thở ráng vân quang xó tối,
Miệng phun mù tía đêm sáng ngần.
Gậy bọc vàng
Đinh chín răng
Hai kẻ anh hùng thật đối cân
Một người là Đại Thánh xuất thế
Một người là nguyên soái giáng trần.
Kẻ kia vì mất oai nghi thành quái vật
Kẻ này tránh khỏi khổ nạn theo chân nhân
Đinh ba đánh dọc, rồng giơ móng
Gậy sắt đón ngang, phượng múa vờn.
Kẻ này nói:
“Mi rẽ duyên người như giết bố”.
Kẻ kia nói:
“Ngươi cưỡng gian gái phải tróc thân!”
Nói giễu cợt, quát tháo ồn
Roi đỡ đinh đâm qua lại luôn
Đánh mãi đến khi trời sắp sáng,
Yêu tinh rụng rời hẳn tay chân.
Từ khoảng canh hai, hai người đánh nhau cho mãi đến lúc rạng đông. Yêu quái không thể chống đỡ được nữa, thua trận chạy trốn, lại hóa ra trận gió cuồng như trước, thẳng vào trong động, đóng chặt cửa lại, không trở ra nữa. Hành Giả nhìn thấy ở ngoài cửa có cái bia đá khắc ba chữ “Động Vân Sạn”; thấy yêu quái không ra, trời lại sáng rõ, Hành Giả tự nhủ trong lòng:
- Sợ sư phụ chờ đợi, ta hãy trở về báo cho người biết, rồi trở lại bắt yêu quái cũng chưa muộn.
Tức thì cưỡi mây trở về ngay Cao Lão Trang.
Lại nói suốt đêm không ngủ, Tam Tạng cùng với các cụ trò chuyện bàn việc xưa nay. Đương lúc mong đợi, đã thấy Hành Giả đứng ở ngoài sân. Hành Giả thu giấu gậy sắt đi, chỉnh đốn y phục, bước lên trên nhà nói:
- Sư phụ, đồ đệ đã về!
Các cụ lão lạy xuống một loạt nói:
- Phiền người khó nhọc quá!
Tam Tạng hỏi:
- Ngộ Không, con đi cả đêm, bắt được yêu tinh ở đâu?
Hành Giả nói:
- Sư phụ ơi, yêu tinh đó không phải ma quỷ ở phàm gian, mà cũng không phải sơn tinh, quái thú. Hắn vốn là Thiên Bồng nguyên soái xuống phàm trần, chỉ vì đầu thai lầm, mặt mũi hình dáng tựa như con lợn, kỳ thực linh tính vẫn còn, y nói lấy tướng mạo làm họ, gọi là Trư Cương Liệp. Lão Tôn quai roi sắt đánh nó từ nhà sau, nó hóa ra một trận cuồng phong trốn chạy, bị Lão Tôn đánh một roi vào luồng gió, nó lại hóa ra một đám hỏa quang, bay thẳng về sơn động nó, lấy ra một cây đinh ba chín răng, đánh nhau với Lão Tôn suốt một đêm, đến khi trời đã sắp sáng, nó khiếp đảm bỏ chạy vào động đóng chặt cửa lại không ra nữa. Lão Tôn toan đánh phá cửa, quyết sống mái với nó, sợ sư phụ ở đây nghi ngại mong chờ, nên hãy trở về báo tin tức.
Hành Giả nói đoạn, Cao lão đã đến trước mặt quỳ gối nói:
- Thưa sư trưởng, chưa bắt được nó, tuy người đuổi được nó đi, sợ khi người đi rồi, nó lại trở lại, biết khu xử thế nào? Dù sao cũng phiền người bắt cho kỳ được, trừ cho đến rễ mới không lo về sau. Lão phu này không dám quên ơn, xin có trong ta: Tôi sẽ nhờ anh em thân hữu làm giấy xé đôi gia tài điền sản phần người. Làm sao mà đào cây đánh rễ được, khỏi hủy hại đến thanh đức họ Cao nhà tôi.
Hành Giả cười nói:
- Ông cụ này không biết phận hạn. Yêu quái kia cũng từng nói với tôi, y tuy dạ dày to đấy, ăn mất ít cơm của nhà ông, nhưng cũng làm cho ông được nhiều việc tốt, mấy năm trời ông kiếm ra bao nhiêu là tiền, đều nhờ sức của y cả. Y chưa từng ăn hại bao giờ, hỏi ông sao lại đuổi đi? Cứ y nói ra, y là thiên thần xuống hạ giới, làm ăn cho nhà ông, chưa hề làm hại cô gái nhà ông, thiết tưởng một người con rể thế vậy cũng là môn đương hộ đối, có gì mà bại hoại gia thanh, nhục đến sự lui tới. Cứ để y ở lại cũng được.
Cao lão nói:
- Thưa sư trưởng, tuy không hại gì đến phong hỏa, nhưng tiếng tăm đồn đại không được tốt; động một tí người ta lại nói: “Nhà họ Cao kén được anh chàng rể yêu tinh!”. Câu nói ấy, chịu làm sao nổi kia chứ?
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, con đã giúp cụ được thế rồi, cũng nên giúp cho đến tận cùng, mới rõ có trước có sau.
Hành Giả nói:
- Đệ tử mới nói thử đùa ông cụ thế thôi. Đi lần này, nhất định bắt được nó về đây để mọi người xem. Đừng có lo buồn nữa!
Rồi gọi:
- Cao lão ạ, hãy trông nom sư phụ cho tử tế, tôi đi đây!
Hành Giả vừa nói đoạn, đã vô hình vô ảnh, nhảy đến trên đỉnh núi, vào thẳng cửa động, lấy gậy sắt đánh một hồi vào hai cánh cửa nát ra như cám, miệng thì mắng nhiếc:
- Đồ ngu ngốc chết toi này, ra ngay mà đánh nhau với Lão Tôn!
Yêu quái đang khừ khừ ngủ ở trong động, nghe thấy tiếng phá cửa vang động, lại nghe thấy tiếng chửi mắng “chết toi chết tiệt” không nén được cơn tức giận, vội vác đinh ba, hăng hái chạy tuốt ra ngoài quát to lên mắng:
- Thằng Bật Mã Ôn láo xược kia! Ai chòng ghẹo gì mày, mà dám đến đánh phá cửa động ta, mày thử ngó điều luật xem: “Ai đạp phá của lớn mà vào, sẽ can vào tội chết tạp pháp!”.
Hành Giả cười nói:
- Cái thằng ngốc kia! Ta đập phá cửa lớn, còn có đường biện bạch, chứ mi cưỡng chiếm con gái nhà người ta, không có ba người làm mối, sáu người làm chứng, lại không có trà rượu, là can vào tội chết chân phạm đó!
Yêu quái nói:
- Đừng nói nhảm nữa, hãy coi đinh ba lão Trư đây!
Hành Giả giơ gậy đỡ nói:
- Cái đinh ba của mày có phải đồ dùng để xới đất, giống rau khi ở cho nhà lão Cao đó không? Có hay ho gì mà bảo ta phải sợ mày!
Yêu quái nói:
- Mi nhầm rồi! Đinh ba của ta không phải là vật phàm gian đâu? Mi hãy lắng nghe ta nói:
Đây là thép nõn luyện nên thần
Mài giũa thành công sáng thanh khiết
Lão quân ra sức búa rèn hoài,
Huỳnh hoặc tự thân than giốc hết,
Ngũ phương, ngũ đế dụng tâm cơ,
Lục giáp lục đinh coi đã riết
Rèn thành chín chiếc răng ngọc ngà.
Đúc được hai cái vòng kim diệp.
Mình trắng lục diệu bày ngũ tinh,
Thế in bốn mùa y tám tiết.
Ngắn dài âm dương chia nhật nguyệt.
Sáu hào thần tướng theo đúng đường,
Tám quẻ tinh thần tùy hàng liệt.
Tên là Thượng bảo thấm kim ba.
Dâng đức Ngọc hoàng trấn kim quyết.
Ta đã tu hành Đại La Tiên,
Được giữ để làm người bạn thiết.
Phong làm nguyên soái hiệu Thiên Bồng
Trao xuống đinh ba làm ngự tiết.
Giơ lên lửa cháy phóng hào quang.
Buông xuống gió lồng bay tuyết đẹp.
Thiên tào thần tướng phải kinh hồn,
Địa phủ Diêm Vương đều sợ sệt.
Nhân gian không lợi khí nhường này,
Thiên hạ càng thiết sắt đặc biệt,
Theo mình biến hóa rất vừa lòng.
Tự ý phi thăng đúng khẩu quyết.
Quen nhau bao thuở chưa từng rời
Đeo đẳng mấy năm không lúc biệt.
Ngày ăn ba bữa chẳng rời tay,
Đêm ngủ năm canh thường cố kết.
Đã từng mang đến hội Bàn Đào,
Đã từng đem đi chầu đế khuyết
Đều nhân say rượu lại thành hung
Chỉ vì cậy tài nên bị thiệt,
Trên trời đày xuống dưới phàm trần,
Hạ giới đã làm nhiều ác nghiệt.
Ở trong động đá ăn thịt người
Về trại Cao trang lấy vợ đẹp.
Đinh này:
Xuống bể lật tung tổ giao long.
Lên núi hang hùm sói gạt hết,
Mọi đồ binh khí thôi đừng bàn,
Duy có đinh của ta tốt nhất.
Đánh nhau thủ thắng khó gì đâu.
Đối chọi nên công không thấy mệt.
Có sợ gì mi đầu đồng, óc sắt, tấm thân gang
Đinh ba đã giáng thì hồn tan khí hết!
Hành Giả nghe đoạn thu roi sắt lại, nói:
- Chàng ngốc kia không cần múa mép nữa! Lão Tôn sẽ nhô đầu ra ở đây, cho nhà ngươi bổ một nhát, xem có thể hồn xiêu khí tán được không nhé!
Yêu quái giơ ngay đinh ba lên, gắng hết sức lực bổ xuống một nhát, chỉ thấy đinh ba vọt lửa ra sáng nhoáng, không thấy sớt một tí da đầu, khiến y nhủn cả tay ra, nói:
- Đầu tốt quá! Đầu tốt quá!
Hành Giả nói:
- Nhà ngươi cũng không biết à? Nhân vì Lão Tôn náo thiên cung, ăn trộm tiên đơn, xơi cắp bàn đào, đánh xoáy ngự tửu, được tiểu thánh Nhị Lang bắt được, giải về trước cung Đẩu Ngưu, chúng thiên thần đem Lão Tôn ra nào búa bổ, chùy khảo, kiếm chém, giáo đâm, hỏa thiêu, sét đánh, không tổn hại chút nào; lại bị Thái Thượng Lão Quân bắt bỏ vào lò bát quái, đem hỏa thần hun luyện, hun ta thành mắt lửa nhỡn vàng, đầu đồng, tay sắt.
- Nếu không tin, ngươi bổ thêm mấy nhát nữa, xem ta có đau hay không?
Yêu quái nói:
- Con khỉ nhà ngươi, ta nhớ rằng hồi náo thiên cung nhà ngươi ở động Thủy Liêm, núi Hoa Quả nước Ngạo Lai bên Đông thắng thần châu, lâu nay sao không nghe thấy tiếng tăm. Làm sao bây giờ lại đến cửa ta lừa dối? Hay là ông bố vợ ta đi mời nhà ngươi về?
Hành Giả nói:
- Bố vợ nhà ngươi không đi mời ta. Nhân vì lão Tôn cải tà quy chính, bỏ đạo theo tăng, bảo vệ một vị ngự đệ nhà vua Đại Đường bên Đông Độ, tên gọi là Tam Tạng pháp sư, sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, đi tới Cao Trang ngủ trọ, nhân Cao lão nói chuyện ra, cầu sư phụ bắt nhà ngươi cứu con gái ông ấy.
Yêu quái nghe nói, vội buông đinh ba xuống, khép nép thưa hỏi:
- Người lấy kinh ở đâu, phiền anh đưa tôi đến ra mắt, ra mắt.
Hành Giả nói:
- Nhà ngươi muốn ra mắt người để làm gì?
Yêu quái nói:
- Tôi đã được Quan Thế Âm khuyến thiện, vâng chịu giới hạnh của người, ăn chay ở sạch; người bảo theo người đi lấy kinh sang Tây Thiên lễ Phật cầu kinh, lập công chuộc tội trở về chính quả. Tôi chờ đợi mấy năm không thấy tin tức. Hôm nay mới biết anh là đồ đệ người, sao không nói ngay ra việc lấy kinh, lại chỉ cậy hung cường đến đây đánh tôi?
Hành Giả nói:
- Cậu lại bẻm mép man trá lừa tớ để tìm lối thoát thân chứ gì? Nếu cậu thực lòng muốn bảo vệ Đường Tăng, không chút gì dối trá, cậu ngẩng lên trời phát thệ, tớ sẽ đưa cậu về ra mắt sư phụ.
Quái vật quỳ xuống, rập đầu sì sụp khấn vái:
- A di đà Phật! Nếu tôi không thành tâm thực dạ, còn phạm vào tội trời, sẽ bị băm thây làm muôn mảnh!
Hành Giả thấy y khấn vái phát nguyện nói:
- Đã như thế, nhà ngươi hãy châm lửa đốt hết chỗ ở đi, ta mới đưa nhà ngươi đi.
Yêu quái lại đem xếp cây lau và các thứ cây gai góc vào cửa động châm lửa đốt lên, phút chốc động Vân Sạn chỉ còn là ngói vỡ.
Đoạn nói với Hành Giả:
- Bây giờ tôi không còn vướng vít gì nữa, anh đưa tôi đi thôi.
Hành Giả nói:
- Nhà ngươi đưa đinh ba đây cho ta!
Yêu quái đem ngay cái đinh ba giao cho Hành Giả. Hành Giả bèn nhổ một túm lông thổi hơi tiên vào hô “biến”, liền biến ra một cái dây thừng đánh ba vế, tiến đến bắt quặt hai tay yêu quái về sau lưng. Yêu quái cũng quặt tay lại đằng sau, để cho Hành Giả trói lại. Hành Giả lại nắm lấy tai kéo đi và bảo:
- Đi mau! Đi mau!
Yêu quái nói:
- Cầm long lỏng chứ, anh nặng tay lắm, nắm tai tôi đau quá!
Hành Giả nói:
- Không thể cầm lỏng được! Chẳng ai trông nom được nhà ngươi! Người ta thường nói “lợn lành trói chặt”. Đợi về ra mắt sư phụ, nếu quả nhà ngươi thực lòng, sẽ thả nhà ngươi ra.
Hai người đi trên lưng chừng mây trở về Cao gia trang.
Chốc lát, đã về tới nơi. Hành Giả nách cắp đinh ba, tay nắm tai yêu quái nói:
- Nhà ngươi hãy nhìn người ngồi sững trên nhà khác xem. Sư phụ đấy nhé!
Những người thân hữu nhà họ Cao và cả Cao lão chợt thấy Hành Giả bắt được yêu quái, trói lật cánh khuỷu, túm tai điệu về, ai nấy đều vui vẻ chạy ra ngoài sân nói:
- Sư trưởng! Sư trưởng! Y đúng là con rể nhà tôi đấy!
Yêu quái tiến lại, hai tay vẫn giật về đằng sau, quỳ gối lạy trước mặt Tam Tạng nói:
- Sư phụ, đệ tử không kịp đón tiếp. Nếu biết sư phụ nghỉ ở nhà bố vợ con, con đã lại bái tiếp rồi, không đến nỗi nhiều sự rắc rối.
Tam Tạng nói:
- Ngộ Không, sao con lại hàng phục được y về đây bái tạ?
Hành Giả mới buông tay, cầm cán đinh ba gõ vào đầu nói:
- Chú ngốc, hãy nói đi!
Yêu quái đem việc Bồ Tát khuyến thiện thuật kỹ lại một lượt.
Tam Tạng rất mừng liền gọi:
- Cao Thái Công, cho lấy hương án ra có việc!
Lão Cao vội vàng mang hương án ra. Tam Tạng rửa tay đốt hương, trông về bên Nam, lễ bái khấn nguyện:
- Đội thánh ơn của Bồ Tát rất nhiều!
Các ông già cũng thắp hương làm lễ. Lễ xong, Tam Tạng lên nhà ngồi, bảo Hành Giả tha cho y. Hành Giả dướn mình một cái, thu người lại, dây trói tự sổ ra. Yêu quái lại bắt đầu lễ bái Tam Tạng, xin theo sang Tây Thiên và lạy Hành Giả, nhường người đến trước là anh, gọi Hành Giả là sư huynh.
Tam Tạng nói:
- Đã theo thiện quả ta mà xin làm đồ đệ, ta sẽ đặt tên cho để tiện hôm sớm kêu gọi.
Y nói:
- Thưa sư phụ, khi Bồ Tát cho thế phát thụ giới, đã đặt tên cho rồi, gọi là Trư Ngộ Năng.
Tam Tạng cười nói:
- Tốt! Tốt! Sư huynh con là Ngộ Không, con là Ngộ Năng, đều là tôn phái trong pháp môn nhà ta cả.
Ngộ Năng nói:
- Đệ tử được thụ giới hạnh của Bồ Tát, đã đoạn tuyệt ngũ huân tam yến, ăn chay giữ sạch ở nhà bố vợ, không bao giờ ăn mặn, ngày nay được gặp sư phụ, xin cho phá giới một bữa.
Tam Tạng nói:
- Con đã đoạn tuyệt ngũ huân, tam yến, ta lại đặt thêm cho con biệt danh, gọi là Trư Bát Giới.
Chú ngốc kia vui vui mừng mừng nói:
- Xin tuân lệnh của thầy.
Vì thế từ đây lại gọi là Trư Bát Giới.
Cao lão thấy yêu quái cải tà quy chính như vậy, lại càng mừng rỡ, liền sai gia đồng sửa soạn bày tiệc, kính tạ Đường Tăng.
Bát Giới tiến lên níu lấy áo Cao lão nói:
- Xin cho nhà tôi đây chào mừng bố chồng, anh chồng.
Hành Giả cười nói:
- Hiền đệ, chú đã theo đạo sa môn làm hòa thương, từ nay về sau, không được nói đến cái tiếng “nhà tôi” nữa. Trong thế gian chỉ có đạo sĩ lấy vợ, chứ không có hòa thượng lấy vợ bao giờ? Chúng ta hãy đến bàn ăn theo thứ bậc ngồi xuống, ăn bữa cơm chay rồi sẽ lên đường sang Tây Thiên cho sớm sủa.
Cao lão bày tiệc, mời Tam Tạng ngồi trên, Hành Giả và Bát Giới ngồi ở hai bên tả hữu, các bạn thân quyến ngồi dưới. Cao lão mở chai rượu chay, rót một chén đầy, làm lễ điện trời đất rồi sau bưng mời Tam Tạng. Tam Tạng nói:
- Chẳng giấu gì thái công, bần tăng ăn chay từ khi ở trong bụng mẹ, lúc còn bé đã không ăn mặn.
Cao lão nói:
- Vẫn biết lão gia dùng chay, nên không dám dùng thức ăn tạp, rượu này cũng trai tịnh, mời người xơi một chén cũng không hề gì cả.
Tam Tạng nói:
- Cũng vẫn không uống rượu, vì rượu là điều giới thứ nhất.
Ngộ Năng phát hoảng nói:
- Sư phụ, đồ đệ từ khi ăn chay, chưa từng cai rượu.
Ngộ Không nói:
- Lão Tôn này, lượng rượu tuy hẹp, uống không hết một chum, nhưng cũng chưa từng cai rượu.
Tam Tạng nói:
- Đã vậy thì anh em mỗi người uống một ít rượu chay thôi, nhưng không được say sưa để lỡ việc.
Thế là hai người tiếp lấy chén rượu mọi người mừng, chiếu theo chỗ ngồi như cũ, dự tiệc chay, nói không xiết cỗ bàn thịnh soạn, thức ăn thừa thãi.
Thầy trò ăn tiệc xong, Cao lão bưng ra một mâm sơn son, lấy ra hai trăm lạng bạc vụn, để ba vị sư trưởng dùng làm tiền đi đường. Lại đưa ra ba cái áo cộc bông để ba người mặc phủ ở ngoài. Tam Tạng nói:
- Chúng tôi là sư hành cước, đến nhà xin bữa, qua đâu xin đấy, lấy kim ngân lụa vải làm gì?
Hành Giả đến gần thò tay bốc lấy một nắm đưa cho Cao Tài nói:
- Hôm trước anh đưa sư phụ tôi đến đây, ngày nay thu được một người đồ đệ, chẳng có gì tạ ơn, gọi là có ít bạc vụn, anh cầm tạm mà dùng mua đôi giày rơm mà đi. Sau này hễ có yêu tinh, làm ơn lại mách bảo cho tôi mấy đứa, sẽ có quà tạ.
Cao Tài nhận lấy cúi đầu tạ ơn.
Cao lão lại nói:
- Sư phụ đã không chịu nhận bạc, xin nhận cho mấy tấm áo vải to này, để tỏ chút lòng thành.
Tam Tạng nói:
- Tôi là người xuất gia, ăn hối lộ một sợi tơ sợi tóc thì muôn kiếp không tu được. Thôi thì những quà bánh ở trên tiệc ăn còn thừa, xin cho một ít mang đi để dùng làm lương khô là đủ.
Bát Giới ở bên cạnh nói:
- Sư phụ, sư huynh, các vị không nhận bạc thì thôi, nhưng tôi đã làm rể nhà ông cụ mấy năm, cứ tính công nhật cũng tới ba thạch gạo.
Rồi nói với Cao lão:
- Thưa trượng nhân, áo dài của tôi, đêm hôm qua bị sư huynh xé rách mất rồi, xin cho tôi một cái áo cà sa bằng gấm xanh; giày cũng sễ ra rồi, cho tôi một đôi giày mới.
Cao lão nghe nói, không dám từ chối, bèn mua ngay một đôi giày mới, và đưa chiếc áo ngắn ra đổi lấy quần áo cũ.
Bát Giới nghênh nghênh ngang ngang, từ giã nói:
- Gửi lời chào mẹ vợ, dì nhớn, dì bé, anh em rể, cậu cô chú bác, tôi hôm nay đi làm hòa thượng, không kịp đến chào, xin chớ trách. Thưa trượng nhân, bố hay trông nom nhà con cho cẩn thận, hễ lấy không được kinh, trở về hoàn tục, con lại trở về nhà bố ở rể làm ăn như trước.
Hành Giả quát mắng:
- Đồ khốn! Đừng có nói nhảm!
Bát Giới nói:
- Không phải nói nhảm, chỉ sợ lỡ xảy ra điều gì thì em sẽ lỡ cả hòa thượng, lỡ cả vợ, hóa ra xôi hỏng bỏng không cả.
Tam Tạng nói:
- Đừng nói vớ vẩn nữa, chúng ta hãy đi cho sớm.
Rồi đó, thu xếp hành lý, Bát Giới quảy lên vai, Tam Tạng nhảy lên cưỡi con ngựa trắng, Hành Giả vác gậy sắt đi trước dẫn đường. Một lũ ba người, từ biệt Cao lão và các thân hữu, đi sang phương Tây.
Ba người đi đã được một tháng bình yên vô sự. Đi qua địa giới nước Ô Tư Tạng, ngẩng đầu chợt thấy một ngọn núi cao. Tam Tạng dừng roi gò ngựa nói:
- Ngộ Không, Ngộ Năng, trước mặt có núi cao, cần phải cẩn thận, cẩn thận.
Bát Giới nói:
- Không hề gì. Núi này gọi là núi Phù Đồ, trong núi có một vị Ô Sào thuyền sư tu hành ở đấy. Lão Trư cũng thường gặp người.
Tam Tạng nói:
- Vị sư ấy là người thế nào?
Bát Giới nói:
- Người cũng là bậc đức hạnh, vẫn nhủ tôi đi theo người tu hành, nhưng tôi không đi.
Thầy trò chuyện vãn, chẳng mấy chốc, đã trèo lên núi. Núi đẹp thay! Chỉ thấy:
Phía nam lắm thông xanh trắc biếc, bên bắc nhiều liễu lục đào hồng. Chim rừng đấu giọng hót vang tai, hạc cúi thi cao bay thẳng cánh. Hương ngát lừng, trăm hoa tô vẻ đẹp; xanh mơn mởn, muôn cỏ vẽ màu tươi. Nước trôi cuồn cuộn dưới khe sâu. Mây lượn từng từng trên núi thẫm.
Đấy mới thực:
Phong cảnh lạ thường, u nhã tuyệt,
Im lìm, qua lại có ai đâu!
Sư phụ ở trên ngựa xa trông, ở đằng trước cây hương cỗi có một nếp nhà gianh, bên tả có hươu nai dâng hoa, bên hữu có khỉ vượn cúng quả. Trên ngọn cây có loan xanh phượng đỏ hót vang, gà gấm hạc đen từng lũ.
Bát Giới trỏ nói:
- Chẳng phải Ô Sào thuyền sư đây kia ư?
Tam Tạng giơ roi giục ngựa, đến tận gốc cây.
Thuyền sư thấy ba người đi tới, tức thì rời khỏi sào huyệt, từ trên cây bước xuống. Tam Tạng xuống ngựa lễ chào.
Thuyền sư đỡ dậy nói:
- Thánh Tăng đứng dậy. Không kịp đón! Không kịp đón!
Bát Giới nói:
- Kính chào thuyền sư.
Thuyền sư kinh ngạc hỏi:
- Nhà ngươi là Trư Cương Liệp ở Phúc Lăng Sơn, thế nào lại có duyên lớn, được cùng đi với Thánh Tăng?
Bát Giới nói:
- Năm trước Bồ Tát khuyến thiện, xin theo người là đồ đệ.
Thuyền sư rất mừng nói:
- Tốt! Tốt! Tốt!
Lại chỉ Hành Giả hỏi:
- Vị này là ai?
Hành Giả cười nói:
- Lão thuyền sư nhận được sư đệ, sao lại không nhận được tôi.
Thuyền sư nói:
- Vì quen biết ít.
Tam Tạng nói:
- Y là đại đồ đệ của tôi tên gọi Tôn Ngộ Không.
Thuyền sư cười nói:
- Thật khiếm lễ, khiếm lễ!
Tam Tạng lễ hai lễ hỏi:
- Xin hỏi người chùa Đại Lôi Âm còn ở nơi đâu?
Thuyền sư nói:
- Còn xa! Còn xa! mà dọc đường có nhiều hổ báo khó đi.
Tam Tạng ân cần để ý, lại hỏi:
- Đường con xa lắm không ạ?
Thuyền sư nói:
- Đường sá tuy xa, nhưng thế nào cũng có ngày đến, chỉ là ma chướng khó trừ. Ta có một quyển “Đa tâm kinh” năm mươi tư câu, tất cả có ba trăm linh hai chữ. Nếu gặp nơi ma chướng, cứ đọc kinh này, tự nhiên vô sự.
Tam Tạng lạy phục xuống đất khẩn cầu. Thuyền sư liền đọc kinh truyền cho.
Đấy là bản kinh tóm tắt về việc chân tu nhập môn thành Phật.
Thuyền sư truyền kinh xong toan cưỡi mây về Ô Sào, nhưng bị Tam Tạng núi lại, hỏi đường sang Tây Thiên xa xôi thế nào. Thuyền sư cười nói:
Đường sá không khó đi,
Hãy nghe ta phân phó:
Nghìn núi, nghìn sông sâu,
Nhiều chướng, nhiều quỷ sứ,
Như gặp chốn hiểm nguy
Yên tâm đừng hoảng sợ.
Đi tới Ma Nhĩ Nhai
Nghiêng bàn chân đi bộ,
Coi chừng rừng Hắc Tùng,
Cáo yêu ra triệt lộ,
Tinh linh khắp kinh vua,
Ma vương đầy mọi chỗ;
Hổ già ngồi công đường,
Sói xanh làm chủ bạ.
Sư tử, voi xưng vương,
Hổ báo đều làm chúa.
Lợn rừng quảy hành trang.
Thủy quái trước mặt đó
Khỉ đá sống lâu năm,
Đương nổi cơn thịnh nộ.
Nên hỏi người đã quen
Sang Tây họ biết rõ.
Hành Giả nghe lời cười nhạt nói:
- Chúng ta đi thôi, bất tất hỏi họ, cứ hỏi tôi này.
Tam Tạng vẫn chưa hiểu ý ra sao. Thuyền sư hóa đạo ánh sáng vàng trở lại Ô Sào. Sư trưởng ngẩng lên lạy tạ. Hành Giả trong lòng căm tức, giơ gậy sắt đánh lên bừa phứa, chỉ thấy hoa sen muôn đóa nở, mây đẹp chắn muôn vòng. Hành Giả dù có tài giốc sông quấy bể, cũng không bám vào được một sợi mây ở Ô Sào.
Tam Tạng thấy vậy ngăn Hành Giả lại nói:
- Ngộ Không, đây là một vị Bồ Tát, con định phá sào huyệt của người ta làm gì?
Hành Giả nói:
- Lão lại mắng anh em chúng con.
Tam Tạng nói:
- Người giảng dẫn lối sang Tây Thiên, chứ có mắng con đâu?
Hành Giả nói:
- Sư phụ biết đâu? Lão nói: “Lợn rừng quảy hành trang” là mắng Bát Giới, “Khỉ đá sống lâu năm”, là chửi lão Tôn này. Sư phụ hiểu làm sao được!
Bát Giới nói:
- Sư huynh nguôi giận, thuyền sư hiểu hết việc quá khử, vị lai. Xem câu “Thủy quái trước mặt đó”, chẳng biết có nghiệm không. Thôi hãy tha cho lão.
Hành Giả thấy hoa xen mây lành, gần ngay Ô Sào, đành mời sư phụ lên ngựa, xuống núi đi sang Tây Thiên. Chuyến đi ấy:
Vì chưng phúc đức nhân gian ít
Thành thử tai ma rừng núi nhiều.
Chưa biết việc đi ra sao, xem hồi sau sẽ rõ.
Lại nói ba thầy trò đi đường ăn gió nằm mưa, đội trăng, mặc sao, lại đã sang biết trời hè nóng nực, chỉ thấy phong cảnh:
Hoa tàn bướm hững hờ, cây cao tiếng ve khua.
Lừa lựa lập lòe tằm cuộn tổ, dưới hồ sen nở ngát hương đưa.
Chiều hôm ấy ba người trông thấy một thôn trang ở liền rìa núi. Tam Tạng nói:
- Tôn Ngộ Không ơi! Con trông kìa: mặt trời đã khuất núi, bể đông ngọc thỏ tỏ gương nga. May lại có một nhà ở rìa đường, thầy trò ta đến xin ngủ trọ một đem, sáng mai sẽ đi.
Bát Giới nói:
- Đúng đấy, lão Trư con cũng hơi đói rồi, hãy đến đây xin cơm chay ăn, mới có đủ sức gánh hành lý.
Hành Giả nói:
- Con ma nhớ nhà này mới xa nhà mấy ngày đã lại càu nhàu rồi!
Bát Giới nói:
- Bì thế nào được với anh là người ăn khói uống gió. Tôi theo sư phụ mấy hôm nay đói lử người ra rồi, anh có thấy không?
Tam Tạng nghe thấy liền nói:
- Ngộ Năng à! Con hãy còn nặng lòng tại gia, chưa phải là người xuất gia. Con hãy trở về thôi!
Chàng ngốc sợ hãi quỳ xuống nói:
- Thầy đừng nghe sư huynh con. Anh ấy nói điêu đấy. Con không oán giận gì hết. Con là thằng ngây dại thẳng ruột ngựa, chỉ nói là đói bụng rồi, tìm nhà xin cơm chay ăn thôi. Anh ấy đã mắng con là con ma nhớ nhà. Thưa sư phụ! Con đã chịu giới hạnh của Bồ Tát, lại nhờ được sư phụ xót thương, xin quyết hầu hạ sư phụ sang Tây Thiên. Con xin thề rằng không chút nản lòng. Đã gọi là tu hành khổ hạnh sao lại không phải là xuất gia?
Tam Tạng nói:
- Vậy thì đứng dậy!
Chàng ngốc vùng dậy, càu nhàu hậm hực, quẩy hành lý lên, chỉ còn việc cố sống cố chết cúi rạp xuống đất chạy theo, phút chốc đã đến ngôi nhà ở rìa đường. Tam Tạng xuống ngựa, Hành Giả đón dây cương, Bát Giới để hành lý xuống, rồi đứng nghỉ cả dưới bóng cây. Tam Tạng chống tích trượng chín vòng, thắt dây mây, mặc áo nan, đội mũ lá, đi đến ngoài cửa, thấy một ông già ngồi nghiêng trên giường lầm rầm niệm Phật. Tam Tạng không dám hỏi to, rón rén sẽ đến trước mặt:
- Kính chào thí chủ!
Ông già bước vội xuống đất, sửa lại khăn áo, ra cửa đáp lễ:
- Kính chào sư cụ ạ! Cụ ở đâu ta tới đây? Đến hàn môn chúng tôi có việc gì?
Tam Tạng nói:
- Bần tăng là hòa thượng nhà Đường bên Đông Thổ, vâng mệnh vua, sang chùa Lôi Âm, bái Phật cầu kinh. Đến đây gặp trời tối, xin cụ làm ơn cho ngủ trọ.
Ông cụ già lắc đầu xua tay nói:
- Đi sang Tây Thiên không được đâu. Lấy kinh ở Tây Thiên khó lắm, nên sang Đông Thiên thôi!
Tam Tạng không nói ra miệng, trong lòng ngẫm nghĩ:
- Bồ Tát đã chỉ bảo là sang Tây, sao ông cụ này lại bảo sang Đông? Đông phương làm gì có kinh?
Tam Tạng ngập ngừng lo sợ không đáp.
Hành Giả vốn tính hung hăng, nhịn không nổi, tiến lên quát to:
- Ông lão kia, ông đã già, mà chẳng biết gì hết. Chúng tôi là những người xuất gia từ phương xa đến ngủ trọ, lại đưa ra những câu gở miệng dọa dẫm chúng tôi. Nhà ông có chật hẹp, không chỗ ngủ, chúng tôi sẽ ra gốc cây ngồi một đêm, không dám quấy quả ông đâu.
Ông già ôm chầm lấy Tam Tạng nói:
- Sư phụ không nói gì mà đồ đệ người, cái anh má hóp, mõm thiên lôi, mắt đỏ ngầu như con ma ốm thế kia, tại sao lại định sinh sự với tôi là người già lão?
Hành Giả cười:
- Cái lão này không có mắt. Những cái hào nhoáng chỉ để mà nhìn nhứ không ăn được đâu. Lão Tôn tôi tuy nhỏ người, nhưng đã tu luyện dày công, mình đồng da sắt còn thua.
Ông già nói:
- Chắc chú này cũng có thủ đoạn gì hẳn?
Hành Giả nói:
- Tôi dám nói khoe, rồi cụ sẽ rõ.
Ông già nói:
- Quê quán chú ở đâu, sao lại cắt tóc đi tu?
Hành Giả nói:
- Lão Tôn nguyên xưa quê ở Đông Thắng Thần Châu, thuộc bể đông, Ngao Lai quốc, Hoa Quả sơn, Thủy Liêm động, từ thuở nhỏ đã học làm yêu quái, xưng danh là Ngộ Không; có tài năng làm đến chức Tề Thiên Đại Thánh. Chỉ vì không chịu mệnh trời, đại náo thiên cung, gây ra nhiều đường tai nạn. Ngày nay tiêu tai thoát nạn, quay đầu về sa môn, đi tìm chính quả, bảo vệ sư phụ tôi được vua Đường sai sang Tây Trúc bái Phật cầu kinh, thì còn sợ gì núi cao đường hiểm, bể rộng sóng cồn nữa! Lão Tôn tôi lại tróc được quái, trừ được ma, bắt rồng chẹn hổ, lên trời xuống nước chẳng thiếu món gì. Nếu nhà cụ đây có ma quái ném đá, ném gạch, nồi kêu, cửa mở gì, tôi xin trấn trạch cho.
Ông già nghe xong câu chuyện khanh khách cười:
- À ra vị hòa thượng dẻo miệng ăn xin.
Hành Giả nói:
- Có ông nói dai thì có. Đi theo sư phụ đã nhọc lử còn hơi đâu mà nói dai!
Ông già nói:
- Ấy là chú mệt lử, không muốn nói đấy. Nếu không thì tôi chết lăn ra với những tiếng quát tháo của chú rồi. Chú đã có thủ đoạn như thế, thì sang Tây Thiên được đấy. Thế tất cả có mấy người? Xin mời vào trong nhà yên nghỉ.
Tam Tạng nói:
- Cám ơn thí chủ quá thương, chúng tôi có ba người.
Ông già hỏi:
- Còn người nữa ở đâu?
Hành Giả lấy tay chỉ:
- Cụ này hoa mắt rồi, người ngồi ở gốc cây kia, chẳng phải là gì?
Ông già vội ngẩng đầu nhìn, vừa trông thấy mặt Bát Giới, sợ bở vía vừa chạy vừa ngã. Ông nhảy bừa vào trong nhà kêu ầm lên:
- Đóng cửa mau! Đóng cửa mau! Có yêu quái xuất hiện lên đấy!
Hành Giả ngăn lại nói:
- Cụ đừng sợ! Không phải yêu quái đâu, sư đệ tôi đấy.
Ông già run cầm cập:
- Ối trời ơi! Hòa thượng gì mà vị nào cũng xấu thế?
Bát Giới tiến lên nói:
- Thưa cụ, nếu cụ lấy tướng mạo mà xét đoán người thì hoàn toàn sai lầm, chúng tôi tuy xấu nhưng làm được việc cả đấy.
Ông già đương nói chuyện ba người ở trước cửa, thì thấy hai người thiếu niên với một bà cụ già từ phía nam trở về, theo sau có ba, bốn em bé đi cấy về, người nào cũng quần xắn đến gối, đi chân không.
Họ trông thấy một con ngựa trắng, một gánh hành lý và tiếng người lao xao ở trước cửa, chưa biết ra sao vội chạy ồ cả vào hỏi xem có việc gì.
Bát Giới nhô đầu ra, vẫy tai mấy cái, chầu mỗm dài ngáp ngáp làm cho mấy người hoảng sợ, trốn chạy lung tung, ngã xiêu ngã vẹo, Tam Tạng cuống quít kêu gọi rầm rĩ:
- Đừng sợ! Đừng sợ! Chúng tôi là sư đi lấy kinh, không phải ma quái gì đâu.
Ông già vội ra ngoài cửa đỡ bà già dậy và nói:
- Bà hãy đứng dậy, sợ quái gì. Đây là sư cụ ở bên nhà Đường đấy mà. Diện mạo đồ đệ ngài hơi xấu một chút, nhưng trong lòng họ tốt. Bà hãy đưa các con về.
Bà già đi vào với ông già, hai anh thanh niên dẫn các em bé vào nhà trong.
Tam Tạng ngồi trên giường tre kê ở trên lầu oán trách nói:
- Đồ đệ ơi! Mặt mũi chúng con đã xấu xí, ăn nói lại thô lỗ, làm cả nhà người ta thất điên bát đảo, thật chỉ làm rầy cho thầy thôi!
Bát Giới nói:
- Giấu gì thầy, từ khi đi theo thầy con cũng đã bảnh trai lên một chút đấy chứ. Như cái ngày ở trại Cao Lão, giá mà con chẩu cái mõm ra, hai tai ve vẩy ve vẩy, thì hàng chục người phải chết khiếp.
Hành Giả nói:
- Chú ngốc đừng nói quàng nữa, hãy giấu kín cái xấu đi.
Tam Tạng bảo Bát Giới:
- Con hãy nghe Ngộ Không nói đấy, tướng mạo con người là do tự nhiên sinh thành ra, cất giấu thế nào được?
Hành Giả nói:
- Hãy giấu cái mõm có bộ răng bừa cào ấy vào trong ngực đừng có chẩu ra, còn hai cái tai quạt lá thì quặt lại sau gáy đừng có ve vẩy, như thế chẳng phải cất giấu là gì?
Bát Giới đành giấu mõm, quặt tai, cúi đầu đứng hầu thầy.
Hành Giả gánh hành lý vào trong nhà, dắt ngựa buộc vào gốc cây.
Ông già dẫn một thiếu niên tay bưng cái khay đựng ba chén trà đến mời. Trà nước xong, nhà chủ lại sai sửa soạn cơm chay. Người thiếu niên lấy một cái bàn mộc đã thủng và hai cái ghế gẫy chân khập khễnh để ở ngoài sân, mời ba thầy trò ra ngồi chơi mát.
Tam Tạng hỏi:
- Cụ họ gì?
Ông già đáp:
- Tôi họ Vương.
- Cụ được mấy các anh?
- Có hai thằng con và ba đứa cháu.
Tam Tạng nói:
- Xin có lời kính mừng cụ, kính mừng cụ!
Tam Tạng lại hỏi:
- Cụ năm nay bao nhiêu tuổi?
Ông già nói:
- Tôi đã sáu mươi mốt tuổi.
Hành Giả nói:
- Tốt quá! Hoa giáp trùng phùng!
Tam Tạng lại hỏi:
- Ban nãy cụ nói kinh ở Tây phương khó là thế nào?
Ông già đáp:
- Kinh không phải là khó lấy, chỉ có đường đi rất khó khăn. Về đằng tây thôn chúng tôi, cách xa chừng trên dưới ba mươi dặm, có một hòn núi gọi là núi Hoàng Phong tám trăm dặm, trong đó có nhiều yêu quái. Tôi nói khó lấy kinh là thế đấy. Nhưng đồ đệ sư cụ đây có nhiều thủ đoạn cao cường thì vẫn đi được.
Hành Giả nói:
- Không ngại! Không ngại! Đã có lão Tôn và sư đệ, chúng nó muốn là yêu quái gì cũng không dám trêu chúng tôi.
Đương nói chuyện thì người con trai đã bưng cơm đến bày lên trên bàn và nói:
- Xin mời chứng trai!
Tam Tạng vừa chắp tay tụng kinh ăn cơm thì Bát Giới đã ngốn luôn một bát rồi; Tam Tạng đọc xong mấy câu kinh thì chú ta đã làm luôn ba bát.
Hành Giả nói:
- Cái bộ túi cơm này y như đồ quỷ đói vậy.
Thấy hắn ăn như chớp, ông già biết ý liền gọi người nhà bảo:
- Vị này có lẽ đói, mau mang thêm cơm lên đây!
Chú ngốc thực là một chàng to dạ dày, cắm cổ ăn luôn một lúc mười mấy bát cơm. Tam Tạng, Hành Giả mỗi người ăn không đầy hai bát. Bát Giới vẫn chưa ngừng, cứ chén hoài.
Ông già Vương nói:
- Vội vàng chẳng có sơn hào hải vị gì. Không dám mời nhiều, xin dâng lên một liễn cơm nữa.
Tam Tạng, Hành Giả đều nói:
- Xin đủ.
Bát Giới nói:
- Ông lão này dấm dớ lắm! Ai xem bói với ông mà ông cứ nói năm hào, sáu hào hoài, có còn cơm thì cứ mang ra đây.
Chú ngốc ăn một lèo hết cả cơm của nhà người ta mà vẫn nói rằng mới được nửa bữa.
Cơm xong, người nhà cất dọn mâm bát, thu xếp chỗ ngủ ở ngay chiếc giường tre dưới lầu.
Sáng sớm hôm sau, Hành Giả đóng ngựa, Bát Giới sửa soạn hành lý. Ông già bảo vợ sắm thức điểm tâm mời thầy trò Tam Tạng. Ăn xong ba người cảm ơn từ biệt ra đi.
Ông già nói:
- Dọc đường nếu có xảy ra sự gì, mời các vị lại trở về nhà tôi.
Hành Giả nói:
- Cụ chớ bàn chùn thế, chúng tôi là người xuất gia, không bao giờ quay về cả.
Nói đoạn thầy trò thắng cương, quẩy gánh lên đường.
Ôi! đi lần này:
Hẳn sang Tây Trúc không đường tốt
Tất gặp yêu mà xảy nạn to.
Ba người đi chưa tới nửa ngày, đã thấy một ngọn núi cao vô cùng hiểm trở. Đi tới chân núi, Tam Tạng ngừng cương ngắm cảnh. Quả là:
Non cao chót vót, đường lối gập ghềnh. Đèo dốc khe sâu, suối reo hoa nở. Núi dù không cao mấy, đỉnh non liền với tầng mây; nước dẫu chẳng sâu nào, đáy giếng tiếp liền địa phủ. Đằng trước núi: mây bay lớp lớp, quái thạch trùng trùng, muôn nghìn trượng đỉnh mê hồn cao ngất. Sườn núi có động rồng uốn khúc, trong hang có nước rỏ lanh tanh. Lại có bầy hươu nai chạy nhảy, đàn khỉ vượn nô đùa. Khe sâu như hang hổ, nước rẫy tựa rồng ngoi. Trên cửa động gió ù ù thổi, dưới cỏ xanh chim vút vút bay. Hốt nhiên bầy ác thú chạy qua, người trông thấy kinh hồn hoảng vía. Chính là lúc núi hang xáo lộn, động đảo thành non. Khói biếc nhuộm thành muôn trượng ngọc, sương mờ trùm bọc mấy tầng cao.
Sư phụ giật cương, vó câu khoan bước. Tôn Ngộ Không dừng mây tiến chậm. Trư Bát Giới gánh bước từ từ. Đương nhìn núi non chợt thấy một trận gió lốc đùng đùng nổi dậy. Tam Tạng ngồi trên mình ngựa sợ hãi hỏi:
- Ngộ Không ơi! Nổi gió rồi đấy!
Ngộ Không nói:
- Gió thì việc gì, thời khí bốn mùa có gì đáng sợ!
Tam Tạng nói:
- Không phải gió thường, gió này độc lắm.
Hành Giả nói:
- Sao thầy biết là không phải gió thường?
Tam Tạng nói:
- Con xem gió này:
Tung bay cuồn cuộn, thổi ào ào.
Mịt mịt mờ mờ ít thẳm cao.
Qua núi nghìn cây đua sức thét,
Vào rừng muôn gốc cố lay chào.
Liễu tơ bên bãi lay tung rễ,
Hoa lá trong vườn gió cuốn vào
Thu lưới thuyền chài mau cột lại
Hạ mui đò khách vội buông neo.
Bát Giới tiến lên ngăn Hành Giả lại nói:
- Sư huynh ạ, gió to quá, chúng ta hãy náu vào chỗ kín gió.
Hành giả cười nói:
- Chú hèn lắm, thấy gió to tìm chỗ ẩn, thảng hoặc giáp mặt yêu quái thì làm thế nào?
Bát Giới nói:
- Anh không nghe thấy ư? Tránh nhan sắc như tránh kẻ thù, tránh gió táp như tránh tên nỏ ư? Chúng ta ẩn náu một lúc có hại gì đâu?
Hành Giả nói:
- Đừng có nói nữa, để tôi bốc một nắm gió nghe xem sao.
Bát Giới cười nói:
- Sư huynh nói khoác không đâu, đời nào lại bốc được gió, mà có bốc được thì nó lại lọt ra ngay chứ?
Hành Giả nói:
- Chú biết đâu tôi có phép bốc gió.
Hành Giả để cho đầu gió đi qua, đến cuối gió mới bốc lấy nghe, thấy có hơi tanh, nói:
- Quả nhiên không phải gió tốt, cứ như cái mùi gió này nếu không phải là gió cọp thì cũng là yêu quái, nhất định sẽ lắm chuyện đây.
Nói chưa dứt lời, đã nhìn thấy ở dưới sườn núi có một con hổ sặc sỡ quật đuôi nhảy vọt ra làm cho Tam Tạng đang ngồi trên mình ngựa hoảng sợ ngã lộn xuống đất, hồn bay phách lạc. Bát Giới buông hành lý xuống cầm lấy đinh ba, không đợi Hành Giả, xông lên trước quát to:
- Quái vật, mi chạy đâu?
Nói rồi nhảy xổ tới bổ luôn vào đầu hổ. Con cọp đứng thẳng lên, lấy móng chân phải đằng trước móc vào ngực, kéo đến soạt một tiếng, trút cái lốt ấy ra, đứng ở bên đường, trông rất là hung ác. Thật là:
Toàn thân những máu đỏ lòe
Cặp giò tròn lẳn hoe hoe gân chằng.
Tóc đầu như lửa bùng bùng,
Đôi mi dựng thẳng tưởng chừng sắt gang.
Bốn nhanh trắng nhọn đối hàng
Long lanh kìa cặp mắt vàng chiếu xa.
Hung hăng cố sức gào to.
Tiếng kêu hùng hổ gầm gừ ra oai.
Quái vật quát:
- Hãy khoan, hãy khoan, ta không phải ai xa lạ. Ta là tiên phong của Hoàng Phong đại vương đây. Vâng nghiêm lệnh của Đại vương ta đi tuần trên núi, bắt mấy đứa phàm phu để làm đồ nhắm. Mày là sư mô ở đâu dám dùng binh khí đánh ta?
Bát Giới quát mắng:
- Mày là đồ quái vật không nhận được ta. Chúng ta đây không phải bọn phàm phu qua đường mà là đồ đệ của ngự đệ nhà Đại Đường là Tam Tạng, phụng chỉ sang Tây phương lễ Phật cầu kinh, mày khôn hồn thì xéo đi cho thầy trò ta đi, đừng quấy rối sư phụ ta, thì sẽ tha cho. Nếu cứ ngông cuồng như trước, cái đinh ba này sẽ không tha thứ cho đâu.
Yêu ma không để cho nói, chạy xông đến, đứng chiếm giữ miếng đánh thẳng vào mặt Bát Giới. Bát Giới vội né mình, rồi múa đinh ba bổ lại. Quái vật chạy đến sườn núi lấy ra một ngọn đao bằng đồng đỏ giấu ở trong đám cỏ, rồi quay lại, múa đao đón đánh. Hai người ở sườn núi, kẻ đánh đi người đỡ lại, chọi nhau rất kịch liệt.
Hành Giả đỡ Đường Tăng dậy nói:
- Sư phụ hãy ngồi dậy, đừng sợ hãi gì hết, để lão Tôn đi giúp Bát Giới đánh đuổi con yêu đi!
Tam Tạng ngồi xuống, trong lòng lo sợ, miệng đọc đa tâm kinh.
Hành Giả vác gậy sắt quát to:
- Bắt lấy nó!
Lúc ấy Bát Giới đã ráng hết tinh thần, quái vật thua trận chạy miết.
Hành Giả quát:
- Không tha nó! Đuổi cho kịp!
Hai người kẻ đinh ba, người gậy sắt đuổi tuột xuống núi. Yêu quái bủn rủn chân tay, dùng phép “Kim thiền thoát xác”[32] sụp xuống một cái, hiện nguyên hình là một con mãnh hổ. Hành Giả và Bát Giới không chịu bỏ, theo miết con hổ định trừ tận gốc. Quái vật thấy thế, lại móc vào bụng trút lốt ra, lấy nhiều cỏ đắp lên xác hổ, hóa ra trận cuồng phong chạy về lối cũ. Nó chợt nhìn thấy Đường Tăng đương tụng kinh đa tâm, liền đến bắt luôn rồi cưỡi gió cắp đi. Thật đáng thương cho Đường Tăng:
Giang lưu số đoán nhiều nạn
Cửa Phật tu hành rất khó khăn.
Quái vật bắt Đường Tăng đem về đến cửa động, làm tắt trận cuồng phong, bảo người canh cửa rằng:
- Chú vào báo đại vương, Hổ Tiên Phong bắt được một nhà sư, còn đợi lệnh ở ngoài cửa.
Động chủ liền truyền cho hắn vào.
Hổ Tiên Phong lưng đeo hai con đao đồng đỏ, hai tay ôm Đường Tăng, tiến vào quỳ nói:
- Kính tâu đại vương, tiểu tướng là kẻ bất tài, được đại vương sai đi tuần trên núi, gặp một vị hòa thương, hắn ta là ngự đệ nhà Đại Đường bên Đông Thổ, tên là Tam Tạng pháp sư, sang Tây phương bái Phật cầu kinh, xin bắt điệu về tạm làm đồ nhắm.
Tên động chủ nghe nói giật nảy mình nói:
- Trước đây ta nghe người ta đồn rằng Tam Tạng pháp sư là một vị thần tăng phụng sắc chỉ vua Đường đi lấy kinh, ông ta có một người đồ đệ tên là Tôn Ngộ Không thần thông quảng đại, pháp lực cao cường, nhà ngươi làm thế nào mà bắt được ông ta?
Tiên Phong nói:
- Ông ta có hai tên đồ đệ, tên đến trước là một chàng mòm dài, dùng một cái đinh ba có chín cái răng. Lại một tên nữa dùng một cái gậy sắt bọc vàng, hắn có đôi mắt lửa đồng tử vàng, xốc tới đánh nhau với tiểu tướng, bị tiểu tướng dùng phép “Kim Thiền thoát xác”, thoát thân trốn ra, bắt luôn hòa thượng, đem dâng đại vương, gọi tỏ chút lòng thành kính dâng bữa nhắm.
Động chủ nói:
- Chớ có làm thịt vội!
Hổ Tiên Phong nói:
- Thưa đại vương, thấy thức ăn không ăn gọi là dở chứng.
Động chủ nói:
- Nhà ngươi không biết. Ăn thịt thì có khó gì, chỉ sợ hai gã đồ đệ tìm đến lôi thôi, chưa được ổn tiện. Bây giờ hãy đem lão ta trói vào cọc đinh phong, đợi dăm ba hôm, hễ không thấy hai chàng kia đến quấy rối, bấy giờ sẽ tùy thích làm nem, làm chạo, đem rán, đem kho, có thú không. Một là để cho hắn sạch sẽ trong người, hai là để tránh miệng tiếng, rồi ta tự do đánh chén, thì ngon lành biết mấy.
Tiên Phong rất mừng nói:
- Đại vương lo xa nghĩ sâu rất là cao kiến.
Hắn liền gọi bọn tiểu yêu đem Tang Tạng đi.
Bảy, tám yêu cạnh đấy chạy ồ ra đem Đường Tăng trói lại, chẳng khác gì gà con bị quạ vồ. Thật là:
Khốn cùng Tam Tạng mong Hành Giả,
Gặp nạn thần tăng nhớ Ngộ Năng.
Tam Tạng nói một mình:
- Đồ đệ chúng con bắt ma, đánh quái ở đâu, mà thầy bị con ma bắt thế này. Đến bao giờ mới thoát nạn, cơ cực thay! Chúng con có đến ngay mà cứu thầy ra; nếu chậm trễ thì mạng thầy khó toàn vẹn.
Vừa nói vừa than thở khóc lóc.
Hành Giả, Bát Giới hai người đuổi cọp chạy xuống sườn núi, nhìn rõ con hổ ngã lăn ra ở rìa núi. Hành Giả giơ gậy hết sức đánh một nhát đến nỗi đau cả tay. Bát Giới lại bồi thêm một đinh ba nữa, răng đinh ba bật long lên thì ra đấy chỉ là một cái da hổ trùm lên một hòn đá, trông như con hổ nằm. Hành Giả hoảng sợ nói:
- Bị trúng kế nó rồi!
Bát Giới hỏi:
- Trúng kế gì?
Hành Giả nói:
- Cái này gọi là phép “Kim Thiền thoát xác”, nó lấy da hổ trùm lên đây rồi chạy trốn. Chúng ta về ngay tìm sư phụ, không khéo vào tay nó rồi!
Hai người vội vàng chạy về thì chẳng thấy Tam Tạng đâu nữa.
Hành Giả gầm lên như sấm nói:
- Nó bắt mất sư phụ rồi, làm thế nào bây giờ?
Bát Giới tay dắt ngựa, mắt rơi lệ, miệng than thở:
- Trời hỡi trời! Bây giờ biết tìm kiếm ở đâu?
Hành Giả nói:
- Chớ khóc! Chớ khóc! Khóc sẽ mất hết chí khí hăng hái. Nó chỉ ở quanh núi này, chúng ta phải kíp đi tìm.
Hai người đi tuột vào trong núi, trèo đèo vượt đỉnh một hồi lâu, đã thấy một cửa động sâu hoắm vào sườn núi. Hai người dừng bước xem xét, quả là hung hiểm. Chỉ thấy:
Vách đá chon von, lối đi ngoắt ngoéo. Rặng thông khóm trúc rườm rà, bụi liễu, cây ngô xanh biếc. Sườn non quái vật lô nhô, trong rừng bầy chim ríu rít. Nước suối trong veo vỗ vách đá, giọt sương lạnh buốt thấm đường đi. Mây nối từng từng, cỏ rừng lớp lớp. Cáo thỏ chạy tung tăng, hươu nai chọi hì hục. Sườn dốc dầy mây leo lủng lẳng, khe sâu khóm bách mọc lô nhô. Chót vót chon von hơn núi Thái, hoa bay chim hót quá Thiên Thai.
Hành Giả nói:
- Chú em ạ, chú hãy đem hành lý giấu vào hốc núi, dắt ngựa vào chỗ kín, đừng để lộ ra, để tôi đến cửa đánh nhau. Phải bắt sống yêu tinh mới cứu được sư phụ.
Bát Giới nói:
- Bất tất phải dặn dò, anh đi ngay cho.
Hành Giả sửa lại áo quần, vác gậy đi tới trước cửa, thấy có sáu chữ lớn “Hoàng Phong Lĩnh - Hoàng Phong động” Hành Giả tay cầm roi, chân đứng kiểu chữ đinh, quát to:
- Yêu quái kia, đưa giả ngay sư phụ ta đây, để ta khỏi phá tan sào huyệt, san phẳng chỗ trú chúng bay!
Bọn tiểu yêu nghe tiếng, đứa nào đứa ấy sợ run lên, vội vàng vào trong cấp báo:
- Thưa đại vương! Tai vạ tới nơi rồi!
Hoàng Phong quát:
- Việc gì thế?
Bọn tiểu yêu nói:
- Ở ngoài cửa có một vì hòa thượng miệng như miệng thiên lôi, mặt đầy lông lá, tay cầm cây gậy sắt to kếch, đòi sư phụ đấy ạ.
Tên động chủ kinh sợ, gọi Hổ Tiên Phong đến bảo:
- Ta cho ngươi đi tuần núi, chỉ cần bắt mấy con trâu núi, lợn rừng, hươu to, dê béo, sao lại bắt Đường Tăng để đồ đệ người ta đến cửa đòi hỏi, làm thế nào bây giờ?
Tiên Phong nói:
- Đại vương cứ yên tâm, đừng lo ngại gì hết. Tiểu tướng tuy bất tài sẽ đem năm mươi tên tiểu hiệu bắt luôn cả Tôn Hành Giả nào đó về thịt luôn thể.
Động chủ nói:
- Ở đây, ngoài các đầu mục lớn nhỏ ra, ta còn có năm bảy trăm tiểu hiệu nữa, tùy ngươi lựa chọn lấy bao nhiêu cũng được. Ta sẽ tình nguyện kết làm anh em với ngươi. Chỉ sợ không bắt nổi chỉ hại đến mình, bấy giờ ngươi đừng có oán ta.
Hổ quái nói:
- Xin cứ yên tâm, để cho tôi đi.
Nói đoạn dẫn năm mươi tên tiểu hiệu tinh tráng, phất cờ khua trống, lưng giắt con dao đồng, nhảy ra cửa động quát to:
- Mi là hòa thượng con khỉ ở đâu tới đây kêu la rầm rĩ, định làm cái gì?
Hành Giả thét mắng:
- Mi là con vật lột da đã dùng cái trò ma trút lốt, bắt sư phụ ta mang đi, lại còn hỏi ta muốn gì! Muốn tốt thì đưa ngay sư phụ ta ra đây, sẽ tha chết cho.
Hổ quái nói:
- Sư phụ mi ta đã bắt để đại vương ta làm đồ nhắm rồi. Mi biết điều thì về đi, bằng không ta sẽ bắt nốt mi làm thịt luôn thể, chả phải là “mua một con lại được thêm một con” ư!
Hành Giả uất giận, hàm răng nghiến lại, cặp mắt tròn xoe, cầm gậy sắt quát to:
- Mi có tài giỏi gì, dám mở miệng nói láo! Đừng có chạy, xem gậy đây.
Tên tiên phong vội múa dao chống đỡ. Thật là một trận rất ác liệt, cả hai bên đều trổ tài năng.
Quái vật là quả trứng gà
Ngộ Không trứng đá thật là rắn thay!
Dao kia đấu với gậy này,
Trứng chọi với đá có ngày vỡ tan.
Gà đồng tranh với phượng loan
Sẻ non đú quạ có toàn được đâu?
Quái mà phun gió thối ào,
Ngộ Không thở khói bay cao ngất trời.
Giao tranh chưa được mấy hồi.
Tiên Phong mất vía rụng rời chân tay
Quay mình trốn chạy như bay,
Ngộ Không ráng sức đuổi ngay tức thì.
Hổ quái không chống nổi, quay mình trốn chạy. Trước kia nó trót đã khoác lác trước mặt động chủ, bây giờ không dám chạy vào động, bèn chạy tắt ra dốc núi tránh ẩn. Hành Giả khi nào chịu bỏ, vác gậy sắt đuổi theo, la hét vang trời. Khi vừa đuổi tới chỗ hốc núi, ngẩng đầu lên trông thấy Bát Giới đương chăn ngựa ở đấy. Chợt nghe tiếng hò hét, Bát Giới ngoảnh lại nhìn thì ra Hành Giả đương đuổi hổ quái, bèn buông luôn ngựa ra, né người, bỏ ngay cho một đinh ba vào đầu. Tiên Phong đáng thương kia, thoát thân muốn vượt ra ngoài lưới, ngờ đâu lại gặp ngay ống chài. Nó bị Bát Giới bổ cho một đinh ba, chín lỗ trào ra ngầu máu đỏ, trên đầu óc trắng chảy tuôn theo. Có thơ làm chứng:
Năm bảy năm xưa học chính tông,
Ăn chay theo đúng đạo huyền không.
Thực lòng giúp đỡ Đường Tam Tạng,
Mới tới Sa Môn đã lập công.
Bát Giới dận lên lưng hổ quái, hai tay cầm đinh ba bổ nữa.
Hành Giả thấy vậy rất mừng nói:
- Chú em làm thế tốt đấy. Nó dẫn mấy chục đứa tiểu yêu quèn dám ra đánh nhau với ta, bị ta đánh bại, không dám chạy vào động, chạy ra đây để bỏ mạng, nhờ có chú đánh tiếp, không thì nó lại trốn mất.
Bát Giới nói:
- Có phải nó thổi gió để bắt sư phụ đấy không?
Hành Giả nói:
- Chính nó! Chính nó!
Bát Giới nói:
- Anh đã hỏi được sư phụ ở đâu chưa?
Hành Giả nói:
- Con yêu này bắt sư phụ vào trong động, định cùng với thằng đại vương nào đó đánh chén. Lão Tôn bực quá mới đánh dồn nó đến đây, được chú kết liễu mạng nó rồi. Công lao này ở chú cả. Chú cứ giữ ngựa và hành lý, ta sẽ mang cái thây ma này trở lại cửa động khiêu chiến. Phải bắt cho kỳ được con yêu già mới cứu được sư phụ.
Bát Giới nói:
- Đúng lắm! Đúng lắm! Nếu anh đánh bại lão yêu, lại dử nó đến đây, tôi sẽ đón đường bổ chết ngay.
Hành Giả một tay cầm gậy sắt, một tay xách xác hổ chết đến thẳng cửa động. Chính là:
Pháp sư có nạn gặp yêu quái,
Tình tính hòa nhau đánh loạn tà.
Chưa biết đi lần này Tôn Hành Giả có hàng phục được yêu quái, cứu được Đường Tăng hay không, hãy xem hồi sau sẽ rõ.
Năm mươi tên tiểu yêu tan tác, vác cờ rách, trống thủng, chạy vào trong động cấp báo:
- Thưa đại vương, Hổ Tiên Phong đánh không lại lão hòa thượng mặt đầy lông lá, bị nó đuổi mãi xuống chân núi phía đông.
Lão yêu nghe nói rất phiền não, đương khi cúi đầu ngẫm nghĩ tìm cách đối phó, lại có một tên tiểu yêu canh cửa chạy vào báo:
- Thưa đại vương, Hổ Tiên Phong bị lão hòa thượng mặt đầy lông lá đánh chết rồi. Nó đang đứng ở trước cửa động quát mắng thách đánh.
Con yêu già nghe nói lòng càng thêm phiền não nói:
- Cái tên này thực không biết điều! Ta chưa ăn thịt sư phụ hắn, mà nó đã giết mất tiên phong của ta, tức thật! Tức thật! Ta thường nghe nói tên Hành Giả nào đấy, để ta ra xem, nó chín đầu tám đuôi gì cũng bắt về để đền mạng cho Hổ Tiên Phong.
Nói đoạn liền gọi đưa khí giới ra. Các tiểu yêu mang mọi thứ đến. Tên yêu ăn vận chỉnh tề, vác cái dĩa bằng gang ba chạc, dẫn lũ yêu ra cửa động. Đại Thánh đương đứng ngoài cửa chợt thấy yêu tinh chạy ra, vẻ rất hung tợn. Nhìn xem nó ăn vận thế nào:
Mũ kim khôi sáng quắc,
Áo kim giáp rõ ràng
Cặp lông trĩ phất phơ lượn gió.
Áo bào là phủ giáo gọn gàng
Đai lưng tựa rồng vươn chói lọi.
Hộ kính đeo quanh mắt huy hoàng,
Giày da hươu hoa hòe nhuộm sắc,
Quần viền gấm lá liễu xanh rờn,
Tay cầm ngọn dĩa ba chạc sắt,
Có kém gì đâu Hiển thánh lang.
Tên lão yêu ra tới cửa, liền quát to:
- Tên nào là Tôn Hành Giả!
Hành Giả chân giẫm lên thây hổ, tay cầm cây gậy như ý, trả lời:
- Ông ngoại mi đây! Trả ngay sư phụ ta!
Yêu quái nhìn thấy Hành Giả hình dáng bỉ ổi, mặt mũi gầy guộc, cao không đầy bốn thước, bèn cười nói:
- Đáng thương! Đáng thương! Ta tưởng mi là một trang hảo hán, ngang trời dọc đất thế nào, chẳng hóa ra cái con quỷ ốm thế kia ấy à!
Hành Giả cười nói:
- Thằng nhãi con không có mắt, ông ngoại mi tuy nhỏ bé thế này, nhưng nếu mi lấy cán dĩa đánh vào đầu ta một nhát, ta sẽ cao lên sáu thước.
Yêu ma nói:
- Đầu mi rắn nhỉ, hãy nếm một cán đây!
Hành Giả thản nhiên không tỏ ý sợ sệt gì.
Quả nhiên yêu quái đánh vào đầu Hành Giả một nhát, Hành Giả vặn mình một cái, chân dài đủ sáu thước, người liền cao vọt lên hơn một trượng, làm cho yêu quái phải dừng tay, tức tối nói:
- Tôn Hành Giả! Sao mi lại đem cái phép biến hóa hộ thân ra đùa ta thế! Hãy lại đây đấu sức cùng ta!
Hành Giả cười nói:
- Con ơi! Người ta thường nói: “Nghĩ tình không nỡ đánh, đã đánh chẳng còn tình”. Tay ông ngoại mi nặng lắm, không biết mi có chọi nổi cây gậy này không?
Quái vật không để cho nói hết, vác dĩa đâm luôn vào bụng Hành Giả.
Đại Thánh là người từng trải, biết rằng tay sành sỏi thì không hoang mang, hoang mang là không sành sỏi, liền đưa gậy sắt đánh miếng “ô long lược địa”[33] gạt cái dĩa ra, lại đánh luôn vào đầu yêu quái. Hai người đánh nhau kịch liệt trước cửa động Hoàng Phong. Thực là:
Yêu vương nổi giận, định bắt Đại Thánh đền mạng tiên phong; Đại Thánh ra oai, muốn trừ yêu ma để cứu sư phụ. Dĩa tới gậy đỡ; gậy đánh dĩa ngăn. Một người là Trấn sơn đô tông soái, một người là hộ pháp Mỹ hầu vương. Ban đầu còn đánh đỡ qua loa, đến sau mới đấu đá kịch liệt. Ngọn dĩa chạc nhọn sáng quắc, cây roi bằng sắt nạm vàng. Chạm phải thì hồn về âm phủ, đánh vào thì phách đến Diêm cung. Đều nhờ ở tay nhanh mắt tinh, lại cậy vào sức khỏe thân hùng. Hai bên đều liều chết quên mình. Chưa biết ai chu toàn, ai gẫy?
Lão yêu đánh nhau với Hành Giả hơn ba mươi hiệp không phân được thua. Hành Giả muốn lập công, liền dùng thủ đoạn phân thân, tay nhổ một sợi lông, bỏ vào miệng nhai nát phun lên trên không, hô một tiếng “biến”, tức thì biến thành một trăm mười vị hành giả, cùng ăn vận như nhau, mỗi người tay cầm một cây gậy sắt, vây chặt yêu quái ở trên không. Yêu quái sợ hãi cũng giở phép ra, quay ngay mặt về phương tốn, há miệng ba lần thổi ra một hơi, tức thì một trận gió vàng từ trên không cuốn tới.
Yêu quái phát ra trận cuồng phong, thổi những tiểu hành giả của Tôn Đại Thánh bay lên hết trên không như xa kéo sợi quay tít. Hành Giả hoảng sợ phải thu sợi lông lại cầm gậy xông lên đánh lại, bị yêu quái nhằm đúng mặt phì ra một miệng gió vàng, làm cho cặp mắt lửa đồng tử vàng nhắm nghiền lại, không mở ra được. Vì thế Hành Giả không dùng được gậy sắt nữa, đành phải thua trận. Yêu quái thu gió về động.
Trư Bát Giới thấy trận gió vàng nổi to, trời đất tối sầm lại, bèn dắt ngựa, giữ hành lý, nằm phục trong hốc núi, không dám mở mắt, chẳng dám ngửng đầu, luôn miệng đọc kinh cầu nguyện, chẳng biết Hành Giả được thua ra sao, sư phụ sống chết thế nào. Đương khi lo ngại, đã thấy gió tắt trời quang, vội ngửng đầu trông về phía cửa động thì không thấy đánh nhau nữa, không nghe tiếng chiêng trống gì. Bát Giới không dám đến cửa động, vì không có người trông ngựa giữ hành lý, thật là tiến thoái lưỡng nan, lo sợ không ngớt. Đương lúc ấy, thấy Tôn Đại Thánh từ đằng tây quát tháo đi tới, y mới nghiêng mình đón tiếp nói:
- Thưa anh, gió to quá! Anh ở đâu về vậy?
Hành Giả vung tay nói:
- Từ khi lão Tôn làm người, chưa từng thấy trận gió nào to thế. Con yêu già cầm một ngọn dĩa ba chạc sắt, đánh nhau với lão Tôn, đánh đến hơn ba mươi hiệp bị lão Tôn làm phép hóa thân vây chặt đánh nó; nó rất nguy cấp, mới thổi trận gió này, quả là hung ác, dồn dập làm ta đứng không vững, ta phải thu phép thuật lại, mạo gió trốn về. Hừ, gió to! Hừ, gió to! Lão Tôn cũng biết hô phong, cũng biết hoán vũ, nhưng chưa từng gặp trận gió nào dữ như trận gió yêu tinh này.
Bát Giới nói:
- Sư huynh, yêu tinh ấy có võ nghệ thế nào?
Hành Giả nói:
- Ta đã thấy qua võ nghệ. Cũng khá lắm, ngang sức lão Tôn, chỉ vì trận gió dữ, khó mà được nó.
Bát Giới nói:
- Như thế thì làm thế nào mà cứu được sư phụ?
Hành Giả nói:
- Việc cứu sư phụ hãy nói chuyện sau. Không biết ở đây có thầy lang chữa bệnh đau mắt không? Hãy đi mời ông ấy đến chữa mắt cho ta.
Bát Giới nói:
- Mắt anh làm sao?
Hành Giả nói:
- Ta bị yêu quái thổi phì gió vào mặt, mắt sinh ra đau xót, bây giờ nước mắt cứ tràn ra.
Bát Giới nói:
- Đại ca ạ! Trên lưng chừng núi cao, trời lại sắp tối, đừng nói thầy thuốc làm chi, ngay đến chỗ ngủ cũng không có.
Hành Giả nói:
- Chỗ ngủ thì chẳng khó. Ta chắc rằng yêu tinh chưa dám hại sư phụ, chúng ta hãy lần ra đường cái tìm nhà ngủ trọ, sáng sớm ngày mai sẽ trở lại hàng phục yêu ma vậy.
Bát Giới nói:
- Đúng đấy! Đúng đấy!
Bát Giới dắt ngựa, quẩy hành lý, ra khỏi hốc núi, đi lên đường cái. Lúc ấy trời đã sắp tối nghe thấy ở phía nam sườn núi có tiếng chó cắn. Hai người dừng lại xem thì là một trang viên, lấp loáng có bóng đèn sáng. Hai người bất chấp có lối đi hay không, rẽ cỏ mà đi thẳng đến tận ngoài cửa, chỉ thấy:
Cỏ chi mườn mượt màu cỏ biếc
Đá trắng nhờ nhờ phủ rêu xanh.
Lập lòe đom đóm sáng lại sáng,
Chằng chịt rừng cây cành liền cành.
Mùi lan phưng phức
Khóm trúc thanh thanh
Suối trong qua khe lượn
Trắc cỗi dựa sườn quanh.
Héo lánh ít khi du khách tới,
Cửa ngoài hoa nội nở tung hoành.
Hai người không dám thiện tiện đi vào, chỉ đứng gọi to một tiếng:
- Mở cửa! Mở cửa!
Một ông già dẫn mấy người nông phu trẻ tuổi, cầm đinh ba chổi xể ở trong nhà đi ra hỏi:
- Ai đấy? Ai đấy?
Hành Giả khúm núm nói:
- Tôi là đồ đệ của vị thánh tăng nhà Đại Đường bên Đông Thổ sang tây phương bái Phật cầu kinh, nhân đi qua núi này, bị Hoàng Phong đại vương bắt mất sư phụ tôi đi rồi, chúng tôi chưa cứu ra được, trời đã tối, tìm đến nhà ta đây xin ngủ trọ một đêm, cúi mong người cho phương tiện, phương tiện.
Ông già trả lời:
- Thật thất lễ quá! Đây là nơi mây nhiều người ít, vừa chợt nghe có tiếng gọi cửa, sợ là bọn hồ tinh hổ dữ, hay quân giặc cướp trên núi, không biết là hai vị trưởng lão, xin mời các vị vào, xin mời các vị vào.
Hai anh em dắt ngựa quẩy hành lý đi vào trong nhà, buộc ngựa, buông gánh xuống, ngồi chơi với trang lão. Lại có người hầu dâng trà lên. Uống trà xong, người nhà bưng mấy bát cơm vừng ra; hai người ăn cơm xong, người nhà lại dọn dẹp chăn gối mời đi nghỉ.
Hành Giả nói:
- Giá mà đừng ngủ còn tốt hơn. Xin hỏi cụ, ở xứ ta đây có ai bán thuốc đau mắt không?
Ông già nói:
- Vị nào đau mắt?
Hành Giả nói:
- Chẳng giấu gì cụ, chúng tôi là người xuất gia, từ trước tới nay không có bệnh, cho nên không biết bệnh đau mắt.
Ông già nói:
- Đã không đau mắt, hỏi thuốc làm gì?
Hành Giả nói:
- Hôm nay chúng tôi đi cứu sư phụ ở Hoàng Phong động, không dè yêu quái phun ra một luồng gió thổi vào mắt tôi đau buốt, nước mắt chảy ra tràn trụa, cho nên cần tìm thuốc đau mắt.
Ông lão nói:
- Tôi coi bộ trưởng lão hãy còn ít tuổi, sao lại nói dối thế? Gió của Hoàng Phong đại vương đó thật là tệ hại. Gió ấy không phải là gió xuân thu, gió tùng trúc, hay là gió đông, gió tây, gió nam, gió bắc đâu…
Bát Giới nói:
- Tôi thiết tưởng là gió giáp não, gió tai dê, gió đại mã, gió thiên chính đầu, có phải không?
Ông già nói:
- Không phải, không phải. Gió ấy gọi là “Tam muội thần phong”.
Hành Giả nói:
- Sao cụ biết?
Ông già nói:
- Gió ấy, thổi ra trời đất tối, thổi cả quỷ thần sầu, đá vỡ núi non lở, mạng người chẳng vào đâu. Các người nếu gặp khi trận gió ấy nổi lên, đừng có hòng sống, trừ ra đó là thần tiên mới được vô sự.
Hành Giả nói:
- Quả vậy! Quả vậy! Chúng tôi tuy chẳng phải là thần tiên, nhưng thần tiên còn là bọn sau chúng tôi. Làm chết ngay được cái mạng này thì khó lắm, có cái là nó thổi vào làm cho tôi đau mắt thế thôi!
Ông lão nói:
- Như vậy thì cũng là khá đấy. Ở chúng tôi đây, không có ai bán thuốc đau mắt. Già này có ít thuốc “Nghinh phong lãnh lệ”, gặp được bậc vị nhân, truyền cho phương thuốc gọi là “Cao ba hoa chín hạt” chữa khỏi các bệnh đau mắt gió.
Hành Giả nghe lời, cúi đầu khép nép nói:
- Xin người cho một ít tra thử, tra thử.
Ông lão ưng lời, mang ra một cái lọ con bằng đá mã não, mở nút ra, lấy trâm ngọc khều ra một ít tra cho Hành Giả, dặn bảo không được mở mắt, yên tâm ngủ một giấc, sáng mai sẽ khỏi. Tra thuốc xong ông già dẫn bọn thiếu niên vào nhà trong.
Bát Giới cởi tay đẫy ra lấy chăn đệm ra mời Hành Giả đi ngủ. Hành Giả nhắm mắt quờ quạng.
Bát Giới cười nói:
- Thưa tiên sinh, người quờ gậy dò đường hử?
Hành Giả nói:
- Cái đồ ngốc ăn cám bã nhà mi, lại còn muốn cho người ta mù nữa hử?
Chú ngốc khúc khích cười thầm đi ngủ. Hành Giả ngồi trên đệm, chuyển vận thần thông, mãi đến quá canh ba mới ngủ.
Chốc đà canh năm gần sáng, Hành Giả vuốt qua mặt, mở bừng mắt ra nói:
- Quả nhiên là thuốc hay, so với trước thấy sáng sủa hơn nhiều.
Rồi ngoảnh đầu nhìn lại đằng sau. Ô, sao chẳng thấy nhà cửa gì hết, chỉ còn trơ ra mấy cây hòe cỗi, liễu cao, thì ra hai anh em ngủ trên bãi cỏ gà.
Bát Giới tỉnh dậy nói:
- Kha kha, anh nói gì thế?
Hành Giả nói:
- Chú mở mắt ra mà xem.
Chú ngốc vội ngẩng đầu, chẳng thấy nhà cửa đâu cả, vội vùng đứng dậy nói:
- Ngựa tôi đâu rồi?
Hành Giả nói:
- Chẳng buộc ở trên cây kia là gì?
- Hành lý đâu?
Hành Giả nói:
- Ở ngay bên cạnh chú đấy thôi!
Bát Giới nói:
- Bọn nhà này cũng lười nhác thật. Dời nhà đi nơi khác chẳng thèm gọi chúng mình một tiếng? Để cho lão Trư này biết tiễn tống họ một ít trà quả. Chắc là họ đi trốn, sợ lý trưởng biết, nên mới dọn chạy ban đêm. Thật là khổ! Chúng mình ngủ như chết ấy! Làm sao họ dỡ nhà, mà lại không có một tiếng động?
Hành Giả khanh khách cười nói:
- Đồ ngốc, đừng nói nhảm nữa, hãy nhìn tờ thiếp gì dán ở trên cây kia kìa.
Bát Giới tiến lên, lấy tay lột xuống, thì ra trên mặt tờ giấy có bốn câu tụng rằng:
“Nhà đây không phải nhà phàm tục
Hộ pháp Già lam điểm hóa ra.
Thuốc thánh chữa cho người khỏi mắt,
Hết lòng tróc quái ngại chi mà”.
Hành Giả nói:
- Cái bọn cường thần này, từ khi đổi long mã đến nay, chưa từng điểm mục, hôm nay lại đến chớt nhả với ta.
Bát Giới nói:
- Anh đừng có làm phách, sao họ lại phải chịu phục để anh gọi điểm mục.
Hành Giả nói:
- Chú chưa biết đấy thôi. Những vị hộ pháp, già lam, lục đinh, lục giáp, ngũ phương yết đế, tứ trực công tào đó, vâng pháp chỉ Bồ Tát bảo hộ ngầm sư phụ ta. Đã báo danh rồi, chỉ vì đã có chú, chưa hề dùng đến họ cho nên mới không điểm danh họ.
Bát Giới nói:
- Kha kha, họ đã vâng pháp chỉ Bồ Tát ngầm bảo hộ sư phụ, cho nên không hiện rõ bản thân, vì thế mới điểm hóa ra tiên trang, anh không nên quở họ. Hôm qua họ lại tra thuốc đau mắt cho anh, lại sửa soạn cho chúng ta một bữa cơm chay, cũng đã hết lòng lắm đấy chứ! Đừng quở mắng họ nữa, chúng ta phải đi cứu sư phụ thôi.
Hành Giả nói:
- Người anh em nói phải lắm. Từ đây đến cửa động Hoàng Phong không xa mấy, chú cứ ở yên đây, trông ngựa, coi hành lý, đừng ra khỏi rừng, để lão Tôn đi nghe ngóng xem sao, sẽ lại đánh nhau với nó.
Bát Giới nói:
- Đúng đấy! Phải dò tin đích xác xem sư phụ sống chết thế nào, giả sử sư phụ chết rồi, mỗi người chúng ta sẽ tìm đường tìm nẻo; nếu mà chưa chết, chúng ta phải hết sức hết lòng.
Hành Giả nói:
- Đừng bàn nhảm, tôi đi đây!
Hành Giả nhảy vọt người lên, thẳng tới cửa động. Cửa hãy còn đóng, mọi người ngủ say. Hành Giả không gọi cửa, cũng không làm kinh động bọn yêu quái, tay cầm quyết miệng đọc thần chú, quay mình một cái, biến ra con muỗi chân hoa, thật là bé nhỏ khéo léo.
Hành Giả trông thấy con tiểu yêu đang ngáy khè khè bèn đốt luôn vào mặt một phát. Con yêu giật mình tỉnh dậy kêu:
- Cha ơi! Muỗi to quá, đốt nổi tịt lên!
Rồi bừng mắt ra nhìn rồi nói:
- Trời sáng rồi!
Kẹt một tiếng hai cửa mở ra. Hành Giả ve ve bay vào trong động, nghe thấy lão yêu đương dặn dò các cửa phải cẩn thận, một mặt sai chúng thu dọn binh khí.
Lão yêu nói:
- Trận gió ngày hôm qua chưa thổi chết được Hành Giả, hôm nay thể nào nó cũng lại đến, hễ mi lại đây ta sẽ cho mi toi mạng.
Hành Giả nghe đoạn, bay ra phòng khách rồi vòng về đằng sau, thấy một cái cửa đóng rất kín. Hành Giả lách qua khe cửa vào trong thấy một khu vườn hoang. Đường Tăng bị trói vào một cái cọc giữa vườn. Sư phụ nước mắt ràn rụa tâm tâm niệm niệm chỉ nghĩ không biết Ngộ Không và Ngộ Năng hiện giờ ở đâu? Hành Giả dừng cánh, đậu lên đầu trọc sư phụ và gọi:
- Sư phụ ơi!
Đường Tăng quen tiếng liền nói:
- Ngộ Không ơi! Ta chết mất thôi! Con ở đâu gọi ta thế?
Hành Giả nói:
- Con ở trên đầu thầy, xin thầy chớ lo âu, đừng phiền não. Chúng con phải bắt cho kỳ được yêu quái thì mới cứu được thầy.
Đường Tăng nói:
- Đồ đệ ơi! Bao giờ mới bắt được yêu quái?
Hành Giả nói:
- Con hổ quái bắt thầy trước đã bị Bát Giới đánh chết rồi, chỉ có thằng lão yêu nó có thứ gió rất lợi hại. Sư phụ hãy yên tâm, chỉ trong ngày hôm nay phải bắt cho được. Thầy đừng khóc nữa, con đi đây.
Thế rồi Hành Giả ve ve bay về đằng trước, thấy lão yêu đang ngồi điểm danh các đầu mục. Chợt có một tiểu yêu phất cờ lệnh tiến lên nói:
- Thưa đại vương! Tôi đi tuần núi, vừa ra khỏi cửa, nhìn ngay thấy lão hòa thượng mõm dài tai to ngồi ở trong rừng, nếu không chạy mau thì bị nó tóm cổ, còn lão hòa thượng mặt lông lá thì không thấy đâu cả.
Lão yêu nói:
- Hành Giả không thấy ở đấy, có lẽ bị gió thổi chết rồi. Thế là hết đi cầu cứu!
Lũ yêu nói:
- Nếu thổi chết được hắn thì may cho chúng mình quá, chỉ sợ thổi không chết, nó lại mời thần binh đến thì làm thế nào?
Lão yêu nói:
- Sợ quái gì thần binh, trừ có Linh Cát Bồ Tát, ngoài ra ta không sợ gì hết.
Hành Giả ở trên rường nhà, nghe nó nói câu ấy, xiết bao mừng rỡ, lập tức bay ra, hiện nguyên hình, tới giữa rừng gọi:
- Chú em ơi!
Bát Giới nói:
- Anh đi đâu thế? Vừa rồi con yêu mang cờ lệnh đến, bị tôi dồn cho một trận.
Hành Giả cười nói:
- Nhờ có chú đấy. Lão Tôn biến ra con muỗi bay vào trong động thăm dò sư phụ. Thấy sư phụ bị nó trói vào một cái cọc, đương ngồi khóc. Lão Tôn đến yên ủi bảo đừng khóc rồi lại bay về phòng khách. Chợt thấy tên cầm cờ lệnh hồi hộp chạy về tâu báo việc bị chú đuổi chạy và không thấy tôi đâu. Thằng yêu đoán xằng nói bậy rằng tôi bị gió thổi chết rồi. Chúng nó lại nhắc đến việc đi cầu thần binh, chính nó lại cung ra một người, hay biết bao! hay biết bao!
Bát Giới vội hỏi:
- Nó cung ra người nào?
Hành Giả nói:
- Nó bảo chẳng sợ ai hết; trừ Bồ Tát Linh Cát ra thì không còn ai cản nổi sức gió của nó. Hiềm vì ta không biết Linh Cát ở phương nào?
Đương khi hai người bàn bạc, chợt nhìn thấy ở trên đường cái có một cụ già đi qua. Trông hình dạng cụ thì thấy:
Khỏe mạnh không cần chống gậy,
Tóc râu trắng xóa gió bay tung.
Gân guốc gầy còm nhưng vẫn khỏe,
Lim dim cặp mắt giấc mơ màng.
Rụt cổ khom lưng đi nhẹ bước,
Mi dài mặt đỏ tựa tiên đồng.
Nhìn xem dung mạo như ai nhỉ,
Có phải Thọ Tinh xuống núi không?
Bát Giới nhìn thấy rất mừng nói:
- Sư huynh ạ! Người ta thường nói: “Muốn biết đường quanh núi, nên hỏi kẻ qua đường”, anh thử hỏi ông cụ này xem thế nào.
Hành Giả giấu gậy sắt đi, buông vạt áo xuống, tiến lên nói:
- Chào cụ ạ!
Cụ già lẩm bẩm trả lời và hỏi:
- Ông là hòa thượng ở đâu tới nơi đồng hoang này có việc gì?
Hành Giả nói:
- Chúng tôi là đồ đệ vị thánh tăng, hôm qua sư phụ tôi bị lạc, cụ làm ơn cho biết Linh Cát Bồ Tát ở nơi nào?
Cụ già nói:
- Linh Cát ở về phương nam, cách đây ba nghìn dặm đường, ở đấy có một ngọn núi gọi là tiểu Tu Di Sơn. Trong núi có một ngôi đạo trường là nơi giảng kinh của Bồ Tát. Các người đến đấy cầu kinh à?
Hành Giả nói:
- Không phải cầu kinh, tôi có chút việc đến phiền Bồ Tát; không biết đi theo đường nào?
Cụ già lấy tay trỏ về phương nam nói:
- Cứ đi theo con đường ngoằn ngoèo kia kìa.
Lừa cho lúc Hành Giả ngoảnh lại nhìn, ông cụ già hóa ra một cơn gió rồi không thấy đâu nữa. Trên đường thấy một cánh thiếp trong có bốn câu thơ:
Kính gửi Tề Thiên Đại Thánh hay
Trường Canh họ Lý chính già đây!
Núi Tu Di có phi long trượng
Linh Cát vâng lời Phật bấy nay.
Hành Giả nhặt lấy cánh thiếp, quay mình xuống núi.
Bát Giới nói:
- Anh ạ! Mấy hôm nay chúng ta xúi quẩy quá. Hai ngày liền đều thấy ma giữa ban ngày. Cái lão hóa gió biến đi là ai thế?
Hành Giả đưa cánh thiếp cho Bát Giới. Đọc hết lượt, Bát Giới nói:
- Trường Canh là ai nhỉ?
Hành Giả nói:
- Trường Canh là danh hiệu của tây phương Thái Bạch Kim Tinh.
Bát Giới vội vàng quỳ xuống, vái lên trên không nói:
- Ân nhân, ân nhân, nếu không được người tâu lên Ngọc đế cho, thì cái mạng lão Trư này đã toi rồi.
Hành Giả nói:
- Chú là người biết ơn đấy, nhưng chớ có thò ra, chỉ nên ẩn núp trong rừng sâu, chăn ngựa và coi hành lý cho cẩn thận, để tôi đến núi Tu Di mời Bồ Tát đến.
Bát Giới nói:
- Tôi hiểu rồi, anh nên đi mau lên. Lão Trư nay đã học kiểu con rùa, lúc nào phải rụt cổ thì rụt lại.
Hành Giả nhảy lên trên không, cưỡi mây đi thẳng về phương nam, nháy mắt đã qua ba nghìn dặm đường rất là mau chóng. Phút chốc đã thấy một ngọn núi cao, lưng chừng núi có mây lành xuất hiện, hòa khí êm đềm. Trong hốc đá quả có một ngôi chùa, tiếng chuông khánh du dương, mùi hương bay ngào ngạt.
Đại Thánh đi tới trước cửa, thấy một đạo nhân, cổ đeo tràng hạt, miệng niệm Phật.
Hành Giả nói:
- Kính chào đạo hữu!
Đạo nhân cúi mình đáp lễ hỏi:
- Trưởng lão ở đâu tới đây?
Hành Giả nói:
- Đây có phải là nơi giảng kinh của Linh Cát Bồ Tát không?
Đạo nhân nói:
- Vâng! Trưởng lão muốn hỏi gì?
Hành Giả nói:
- Phiền đạo hữu chuyển báo giùm. Tôi là đồ đệ của Tam Tạng Pháp sư, ngự đệ nhà Đại Đường bên Đông Thổ, tên là Tề Thiên Đại Thánh, Tôn Ngộ Không Hành Giả. Nay có chút việc muốn phiền đến Bồ Tát.
Đạo nhân cười nói:
- Chức danh nhiều thế, nhớ thế nào được.
Hành Giả nói:
- Thôi thế chỉ nói Tôn Ngộ Không là đồ đệ của Đường Tăng.
Đạo nhân y lời chuyển báo lên giảng đường. Bồ Tát mặc cà sa đốt hương ra đón. Đại Thánh bước tới cửa, nhìn vào trong thấy:
Đầy chùa gấm vóc, khắp điện trang nghiêm. Các môn đồ đều tụng pháp kinh hoa, các thầy sãi thảy rung chuông gõ mõ. Trên bàn cúng Phật đều là tiên quả tiên hoa; trước án an bài, toàn những vị chay vị nhạt. Sáng trưng đuốc ngọc, soi tới tầng mây; thơm ngát lô nhang, hương bay bảo điện. Gươm tuệ tróc thu ma quỷ diệt, Ba La Bát Nhã nhiệm mầu thay!
Vị Bồ Tát chỉnh áo mũ ra đón mời. Hành Giả lên chùa, ngồi nơi khách vị. Bồ Tát gọi pha trà. Hành Giả nói:
- Xin vô phép thôi. Hiện nay sư phụ tôi bị nạn ở núi Hoàng Phong, kính xin Bồ Tát ban đại pháp lực, hàng phục yêu ma, cứu thoát sư phụ tôi với.
Bồ Tát nói:
- Vâng pháp chỉ đức Như Lai, tôi ở đây trấn áp Hoàng Phong quái. Như Lai trao cho tôi một viên định phong đơn; một cây phi long bảo trượng. Tôi đã tha chết cho nó, cho về núi tu hành, không được hại người làm ác. Thế mà ngày nay nó dám trái giáo lệnh, định hại sư phụ nhà ta, thực là tôi có lỗi.
Bồ Tát muốn lưu Hành Giả ở lại dùng cơm chay, nhưng Hành Giả từ chối, Bồ Tát liền cầm phi long trượng cùng Đại Thánh lên mây đi thẳng.
Không mấy chốc đã đến núi Hoàng Phong. Bồ Tát nói:
- Đại Thánh ạ! Con yêu quái nó sợ tôi lắm, tôi cứ đứng trên mây này, một mình Đại Thánh xuống gây chiến với nó, dụ nó ra đây, tôi sẽ làm phép.
Hành Giả y lời, ở trên mây nhảy xuống, không nói năng gì hết, cầm roi sắt phá tan cửa động, quát to:
- Yêu quái! Trả ngay sư phụ ta đây!
Lũ tiểu yêu sợ hãi chạy vào cấp báo. Yêu quái nói:
- Con khỉ này thực là vô lễ, vẫn không biết phục tài, lại còn đập phá cửa ta. Ra chuyến này ta phải thổi gió cho nó chết đi mới được.
Bèn nai nịt như trước, vác cây dĩa gang ra. Trông thấy Hành Giả, nó không nói năng gì, đâm luôn dĩa vào bụng. Đại Thánh né mình tránh, rồi múa gậy sắt kháng cự. Đánh được vài hiệp, quái vật ngoảnh mặt về phương tốn, sắp há miệng hô phong. Tu Di Linh Cát ở trên không, lao phi long trượng xuống, miệng đọc thần chú, cây trượng hóa ra con rồng vàng chín móng, giơ hai móng quặp lấy yêu ma, cầm đầu đập xuống sườn núi ba lần, hiện ra nguyên hình là một con chuột lông vàng.
Hành Giả sấn tới, giơ roi sắt toan đánh, Bồ Tát ngăn lại nói:
- Đại Thánh đừng giết nó. Tôi còn phải đưa nó về ra mắt Như Lai; nguyên nó là con chuột ở chân núi Linh Sơn đã tu hành đắc đạo, vì ăn trộm dầu ở trong chén lưu ly, đèn bị mờ tối đi, nó sợ Kim Cương bắt hỏi, nên mới trốn đến đây, lại ở đây hưng yêu tác quái. Như Lai xét nó không đáng tội chết, cho nên giao tôi áp quản, nếu nó còn hại người gây nghiệt thì bắt về Linh Sơn; nay nó lại hỗn với Đại Thánh; chực hại Đường Tăng, tôi phải bắt nó đến bạch với đức Như Lai, định rõ tội trạng, mới có công lao chớ.
Hành Giả nghe lời, cảm ơn Bồ Tát Linh Cát rồi cưỡi mây về phương Tây.
Trư Bát Giới ở trong rừng, đương nghĩ tới Hành Giả đã nghe thấy ở sườn núi có tiếng gọi:
- Chú em Ngộ Năng, dắt ngựa quảy hành lý lại đây, mau!
Chú ngốc nghe biết là tiếng Hành Giả, vội vàng thu xếp chạy ra khỏi rừng, ra mắt Hành Giả nói:
- Kha kha, công việc ra sao?
Hành Giả nói:
- Mời Linh Cát Bồ Tát, đem một cây phi long trượng đến bắt được yêu tinh; nguyên nó là con chuột lông vàng thành tinh; Bồ Tát đã đem nó về Linh Sơn ra mắt Như Lai. Bây giờ tôi và chú đi cứu sư phụ.
Bát Giới bấy giờ mới vui vẻ mừng rỡ.
Hai người đánh vào trong động, đem cả ổ giảo thỏ, yêu hồ, dồn lại, lấy đinh ba, gậy sắt đánh cho một chặp chết hết rồi đi đến vườn sau cứu sư phụ.
Sư phụ ra khỏi cửa hỏi:
- Hai chúng con làm thế nào mà bắt được yêu tinh, làm thế nào mới cứu được ta?
Hành Giả đem việc Bồ Tát hàng phục yêu ma nói lại một lượt. Sư phụ tạ ơn khôn xiết kể. Anh em đem những thức ăn chay trong động bày ra ăn uống rồi mới đi tìm đường cái sang phương Tây.
Muốn biết sau này ra sao, xem tới hồi sau sẽ rõ.
Ba thầy trò Đường Tăng thoát nạn ra đi không đầy một ngày đã qua khỏi núi Hoàng Phong, thẳng lối sang phương Tây, một mạch toàn là đường lối bằng phẳng. Thời giờ thấm thoắt, hết hạ sang thu, chỉ thấy những ve kêu cành liễu ủ, sao đại hỏa[34] rời về tây. Đương đi, nhìn thấy con sông to nước chảy, sóng vỗ nhấp nhô.
Tam Tạng ngồi trên mình ngựa hỏi:
- Đồ đệ, chúng con xem: mé trước sông to nước lớn thế kia, sao không thấy cái thuyền nào qua lại, chúng ta làm thế nào mà qua sông được?
Bát Giới nhìn rồi nói:
- Quả là hỗn sóng, không thuyền nào đi qua được.
Hành Giả nhảy lên không trung, lấy tay che trên mắt mà nhìn, cũng hoảng sợ nói:
- Sư phụ ơi! thật là khó khăn, thật là khó khăn. Con sông này cứ như sức lão Tôn chỉ vặn lưng một cái là sang bên kia, nhưng mà sư phụ thực khó sang biết chừng nào, muôn năm khó mà qua được.
Tam Tạng nói:
- Ta nhìn không thấy bờ sông bên kia, phỏng chừng rộng độ bao nhiêu?
Hành Giả nói:
- Có tới trên dưới tám trăm dặm.
Bát Giới nói:
- Làm thế nào mà anh biết được rộng như thế?
Hành Giả nói:
- Chẳng giấu gì hiền đệ, cặp mắt của lão Tôn, ban ngày thường trông thấy việc lành dữ ngoài nghìn dặm, anh vừa ở trên không trung nhìn thấy rõ, sông này chiều dài thì chưa biết bao nhiêu, nhưng mới thấy chiều ngang cũng phải đến tám trăm dặm.
Đường Tăng lo lắng phiền não, quặt ngựa trở lại, chợt thấy ở trên bờ có một cái bia đá. Ba thầy trò chạy cả lại xem, ở mé trên có khắc ba chữ “Lưu Sa Hà”, ở giữa bia có khắc bốn hàng chữ đằng tả nhỏ:
Lưu Sa tám trăm rộng
Nhược thủy sâu ba nghìn
Lông ngan không nổi được
Hoa lau cũng phải chìm.
Ba thầy trò đang mải xem bia, chợt nghe tiếng sóng vỗ tựa non, nước dâng như núi, ầm một tiếng ở giữa dòng sông, một yêu quái nhô lên rất là hung tợn.
Đầy đầu tóc đỏ rối bay tung,
Hai mắt tròn xoe tựa đèn lồng.
Chẳng rám, chẳng xanh, da xám ngắt,
Như vang, như dội, tiếng chuông đồng.
Áo lông ngan mặc màu vàng thẫm,
Đai sợi đôi vòng sắc trắng bong.
Chín cái sọ khô đeo trước cổ,
Tay cầm bảo trượng rất oai phong.
Yêu quái quay như cơn gió lốc, chạy lên trên bờ, đến vồ Đường Tăng. Hành Giả vội vàng ôm lấy sư phụ, quay mình chạy thoát lên trên bờ cao. Bát Giới buông hành lý xuống, giơ đinh ba lên, nhằm đầu yêu quái bổ xuống; yêu quái đưa bảo trượng ra đỡ, hai bên đánh nhau ở bờ sông Lưu Sa, thật là một trường đại chiến.
Hai người qua qua lại lại đánh nhau hai mươi hiệp chưa phân được thua.
Đại Thánh bảo hộ Đường Tăng, dắt ngựa giữ hành lý, thấy Bát Giới đánh nhau với yêu ma, giận mắm môi nghiến lợi, xát tay giơ nắm, nhịn không được, toan chạy ra đánh, bèn giở gậy sắt ra nói:
- Sư phụ cứ ngồi đây, đừng sợ hãi, để lão Tôn chơi với nó một trận.
Sư phụ giữ thế nào cũng không được. Hành Giả đánh vút một cái đã đến bên cạnh. Nguyên vì yêu quái và Bát Giới đánh nhau đương hăng, khó bề phân giải, bị Hành Giả giơ cây gậy sắt nhằm đầu yêu quái đánh xuống, yêu quái vội vàng quay mình, hoảng hốt né tránh, chui tuột xuống sông Lưu Sa.
Bát Giới tức nảy người lên nói:
- Anh ơi! Ai bảo anh lại đây. Tay nó đã đờ ra rồi, chỉ dăm ba hiệp nữa là em tóm được nó. Thấy anh hung ác, nó bỏ trốn mất, giờ biết làm thế nào!
Hành Giả cười nói:
- Chẳng giấu gì chú mình. Từ khi hàng phục con quái Hoàng Phong tới nay, đi đường kể đã hàng tháng, chẳng được mó đến gậy. Trông thấy chú với nó đánh nhau rất ngon, lại ngứa nghề nhảy xuống định chơi nhau với nó, ngờ đâu nó không dám chơi bỏ chạy mất.
Hai người khoác tay nhau, cười cười nói nói, đi về chỗ Đường Tăng.
Đường Tăng hỏi:
- Có bắt được yêu quái không?
Hành Giả nói:
- Con yêu không dám đánh nhau, vội chuồn xuống đáy nước mất rồi.
Tam Tạng nói:
- Yêu quái ở đây đã lâu, nông sâu nó biết rõ. Dòng nước nhược không bờ bến thế này lại không có thuyền lái, phải có người thuộc sông nước dẫn đi mới được.
Hành Giả nói:
- Đúng thế đấy. Người ta thường nói: “Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, nó ở đây đã lâu, hẳn thuộc sông nước. Chúng ta hễ bắt được nó thì đừng giết mà bảo nó đưa sư phụ qua sông rồi sẽ hay.
Bát Giới nói:
- Anh đừng bàn tán nữa, xin nhường cho anh đi bắt trước, để lão Trư ngồi coi sư phụ.
Hành Giả cười nói:
- Hiền đệ ạ, cái đó anh không dám nhận. Việc dưới nước, lão Tôn thực không quen, muốn đi tay phải cầm quyết, miệng đọc thần chú tị thủy mới đi được. Không thì phải biến ra tôm cá, rùa rùa, ba ba thì mới đi lọt. Chứ nếu đánh nhau thì dù đỉnh núi, trên mây, nhiêu khê đến đâu, lão Tôn này đều làm được hết, chỉ có ở dưới nước là đành chịu.
Bát Giới nói:
- Lão Trư hồi tổng đốc Thiên Hà, cai quản tám vạn thủy binh, có học được chút thủy tính. Chỉ sợ dưới nước nó có nhiều họ hàng, dây mơ rễ má túm lại, đánh không nổi, ngộ bị nó tóm được thì làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Chú xuống nước đánh nhau với nó đừng có ham mê đánh lấy được, mà cứ vờ thua dử nó lên bờ tôi sẽ đến giúp.
Bát Giới nói:
- Phải đấy! Tôi đi luôn.
Nói rồi, liền cởi áo gấm, tháo giày, cầm đinh ba rẽ nước nhảy xuống, dùng cái thủ đoạn ngày trước, đè sóng tiến thẳng xuống đáy nước.
Quái vật thua trận, chạy về, đương ngồi thở hổn hển, bỗng nghe thấy tiếng nước réo như có người xô tới, vội đứng dậy nhìn đã thấy Bát Giới cầm đinh ba rẽ nước tới. Yêu quái vác trượng ngăn lại, quát to:
- Hòa thượng kia đi đâu? Hãy coi chừng, thần trượng ta không nể đâu.
Bát Giới nói:
- Mi là yêu quái gì, dám ở đây cản đường?
Yêu quái nói:
- Mi không biết đó thôi, ta đây không phải là yêu quái, mà cũng không phải tuồng vô danh.
Bát Giới nói:
- Mi đã không phải là yêu quái, tại sao lại sống ở đây hại người? Chính danh họ tên là gì, cứ thực khai ra, ta sẽ tha tính mạng cho.
Yêu quái nói:
- Chính ta:
Từ nhỏ sinh ra đã khỏe ghê,
Chân trời góc biển thường lai vãng.
Anh hùng lừng tiếng khắp đâu đâu,
Hào kiệt con nhà thật ra dáng.
Muôn nước chín châu đều có mặt,
Năm hồ bốn biển vẫn rong chơi.
Tìm thầy học đạo khắp non nước,
Lắm lúc dò lên tận cổng trời.
Học lấy chân truyền để độ thân,
Ngày đêm luyện tập rất chuyên cần.
Vân du thắng cảnh thường lui tới,
Bể thắm non cao có vết chân.
May sao gặp được vị chân nhân,
Đạo pháp truyền cho đã nhập thần.
Gột rửa lần lần lòng tục tử,
Rồi sau phóng thoát nhẹ toàn thân.
Nước thận từ mi về đầu lưỡi,
Lửa gan cuống họng xuống tâm nang.
Dày công tu luyện lòng cao thượng,
Lên tận Linh Tiêu bái Ngọc Hoàng.
Thượng Đế vui lòng liền hạ chỉ
Quyển Liêm Đại Tướng sắc ban ra.
Thiên môn các tướng đều tôn trọng,
Coi sóc Linh Tiêu bậc nhất ta.
Tay cầm một ngọn hàng yêu trượng,
Sáng chói lưng đeo tấm hổ bài.
Trên đầu đội mũ kim khôi lớn,
Mình mặc bào vàng vẻ rất oai.
Hộ giá đi về ta dẫn đầu,
Ra vào chầu chực ta là trưởng.
Chỉ vì Vương Mẫu đến Bàn Đào,
Mở hội Dao Trì mời các tướng.
Sẩy tay đánh vỡ ngọc pha lê,
Các vị thiên thần thấy sợ ghê.
Ngọc Hoàng nhìn xuống không vừa ý,
Hội họp phiên chầu hạ bút phê.
Cách hết quan hàm lột mũ áo,
Điệu đi chém chết tại hình trường.
Nhờ ơn Xích Cước thiên tiên cứu,
Xá tội ơn trời rộng lượng thương.
Ơn trời tha chết được toàn sinh,
Đày xuống Lưu Sa ở một mình.
No bụng ngủ khoèo nơi đáy nước,
Đói lòng rẽ sóng kiếm ăn quanh.
Chú tiều gặp tớ là toi mạng,
Đánh cá ven sông cũng bỏ mình.
Bao nhiêu người đã chui vào ruột,
Chính thực ta đây quỷ sát sinh.
Mi dám hành hung tới cửa ta,
Nay ta đương đói bụng đây mà.
Dẫu rằng thô kệch nhưng dùng tạm,
Nướng chả làm nem đánh chén khà.
Bát Giới cả giận nói:
- Mi là đồ khốn kiếp, có mắt cũng như mù. Ta còn nhẹ hơn cái bọt nước, mi dám bảo ta là thô kệch, định làm nem nướng chả. Có lẽ mi cho ta là một thỏi thịt khô, đừng có hỗn! Hãy nếm một ngọn đinh ba của ông tổ mi đây!
Yêu quái thấy đinh ba đánh tới, dùng ngay miếng “Phượng gật đầu” để tránh.
Hai người từ trong nước rẽ dòng, giẫm sóng lên trên mặt nước.
Hai người lại đánh nhau đến hai giờ nữa mà không phân được thua, thực là:
Chậu đồng chọi đĩa sắt,
Khánh ngọc đối chuông vàng.
Hành Giả đứng hộ vệ Đường Tăng, mắt đăm đăm nhìn hai người đánh nhau ở dưới mặt nước không muốn nhúc nhích, bỗng thấy Bát Giới phất trượt ngọn đinh ba, vờ thua chạy về phía bờ sông bên đông. Quái vật đuổi theo gần tới bờ. Hành Giả không nhịn được, bèn để sư phụ một mình, vác gậy sắt chạy đến bên sông choảng luôn xuống đầu yêu tinh. Con yêu không dám nghinh chiến, vút một cái, lặn xuống đáy nước. Bát Giới phát cáu nói:
- Cái ông Bật Mã Ôn thật là khỉ! Giá mà từ từ, để tôi lừa nó tới chỗ cao, anh sẽ đứng chặn ở dưới lợi sông, không cho nó chạy trốn, có phải là tóm được không? Bây giờ nó chạy mất rồi, đời nào lại dám ra nữa.
Hành Giả cười nói:
- Chú ngốc ơi! Đừng cáu nữa. Chúng ta hãy trở về bạch với sư phụ.
Bát Giới cùng Hành Giả về nơi gò cao ra mắt Tam Tạng. Tam Tạng nghiêng mình nói:
- Đồ đệ khó nhọc quá!
Bát Giới nói:
- Nói chi đến khó nhọc, chỉ có làm cách nào mà đưa được sư phụ qua sông mới là vạn toàn.
Tam Tạng nói:
- Mới rồi đồ đệ giao chiến với nó ra sao?
Bát Giới nói:
- Võ nghệ của nó ngang sức với con thôi. Đương đánh nhau, con giả vờ thua, nó vừa chạy đến bờ sông, nhìn thấy sư huynh giơ gậy lên thế là nó chạy mất.
Tam Tạng nói:
- Vậy thì làm thế nào?
Hành Giả nói:
- Bây giờ trời tối rồi, sư phụ tạm ngồi trên bờ sông này, để lão Tôn đi xin cơm ăn đã. Ta nghỉ một đêm, mai sẽ hay.
Bát Giới nói:
- Phải đấy! Anh đi luôn đi.
Hành Giả nhảy lên trên mây đi thẳng về phía bắc, đến thôn trang xin ít cơm chay mang về hiến lên sư phụ.
Tam Tạng nói:
- Đồ đệ xin cơm, giá mà hỏi người ta được cách thức qua sông, chẳng hơn đánh nhau với con quái ấy ư?
Hành Giả nói:
- Nhà người ta ở xa lắm, cách đây năm bảy nghìn dặm, họ biết gì mà hỏi thêm vô ích.
Bát Giới nói:
- Anh lại nói khoác rồi. Năm bảy nghìn dặm mà anh đi về chóng thế?
Hành Giả nói:
- Chú biết đâu phép cân đẩu vân của lão Tôn chỉ quăng người đi một cái là mười vạn tám nghìn dặm xa rồi. Cái quãng đường năm bảy nghìn dặm đó, tôi chỉ gật đầu, uốn lưng một cái là xong, có khó khăn gì.
Bát Giới nói:
- Dễ dàng như thế, anh cõng quách sư phụ qua sông cũng chỉ gật đầu uốn lưng một cái là xong, hà tất phải đánh nhau khó nhọc với yêu quái làm gì?
Hành Giả nói:
- Chú cũng biết cưỡi mây, sao không cõng sư phụ đi?
Bát Giới nói:
- Sư phụ thịt xương phàm tục nặng như núi Thái Sơn, tôi cõng thế nào được. Phải là anh có phép cân đẩu vân mới được.
Hành Giả nói:
- Cân đẩu vân chỉ là cưỡi mây đi nhanh thôi, còn chú cõng không nổi, thì tôi cõng nổi làm sao được? Từ xưa đã nói: “Cắp Thái Sơn nhẹ như hạt cải, dắt người phàm khôn thoát bụi hồng”. Cũng như yêu tinh hung ác kia, có phép hút người, thổi gió, nhưng chỉ dênh dang ở mặt đất được thôi chứ mang lên trên không thì không được. Những phép ấy lão Tôn này biết hết, lại còn thạo cả phép ẩn thân, độn thổ nữa. Nhưng sư phụ phải đi khắp hết nước ngoài, không vội siêu thoát bể khổ ngay được, vì thế mà một bước cũng khó. Tôi và chú chỉ là người đi bảo hộ, giữ sao cho khỏi hại tới tính mạng người chứ không gánh đỡ khổ sở cho người được, cũng không tự mình lấy được kinh; nếu chúng ta có đến trước bạch Phật, Phật cũng chẳng giao kinh cho chú với tôi đâu.
Bát Giới nghe nói, cung kính vâng lời. Ba thầy trò ăn cơm nhạt rồi ngủ ở bờ đông sông Lưu Sa.
Sáng hôm sau, Tam Tạng nói:
- Ngộ Không ơi! Bây giờ con tính sao?
Hành Giả nói:
- Chẳng tính sao cả, Bát Giới lại xuống nước đi.
Bát Giới nói:
- Anh thì chỉ được cái thế, bắt tôi xuống nước hoài.
Hành Giả nói:
- Hiền đệ ơi! Lần này anh không nóng nảy nữa, cứ để cho chú lừa nó lên bờ, anh sẽ đứng chẹn ở dưới lợi sông, không để cho nó trốn thoát, phải bắt nó cho kỳ được.
Bát Giới rửa sạch mặt mũi, gắng hết tinh thần, hai tay vác đinh ba ra bờ sông, rẽ nước xuống sào huyệt yêu quái. Yêu quái vừa ngủ dậy, nghe tiếng động nước vội giương mắt ra nhìn, đã thấy Bát Giới vác đinh ba đi tới, nó chạy ra ngăn lại quát:
- Khoan, khoan, coi trượng đây!
Bát Giới đưa đinh ba ra đỡ nói:
- Cái thứ gậy chống đám ma của mày làm cái trò gì mà dám gọi ông tổ mày coi trượng!
Yêu quái nói:
- Cái đồ xuẩn mày biết gì, phải biết:
Bảo trượng ta đây vinh dự lớn,
Là thoi dệt lụa ở cung nga.
Ngô Cương lựa một cành tươi tốt
Thợ mộc Lỗ Ban[35] đã tạo ra
Trong lòng đỏ ối tựa hoàng kim,
Ngoài mặt long lanh như ngọc giới.
Tên là bảo trượng phục yêu ma,
Canh giữ Linh Tiêu tróc ma quái.
Từ thuở sắc phong đại tướng quân,
Ngọc Hoàng ban xuống để tùy thân.
Biến dài rút ngắn tùy mình muốn,
Hóa nhỏ thành to đủ phép thần.
Từng đi hộ giá tới Bàn Đào,
Thượng giới nhiều phen đến hội trao.
Trực điện được cùng thần thánh họp,
Nâng rèm đón tiếp khách ra vào.
Nuôi thành linh tính gậy thần thông,
Không giống phàm trần dùng khí giới
Từ khi phải đuổi khỏi thiên môn,
Tùy thích dọc ngang nơi hải ngoại.
Xuất thần nhập quỷ phải thường đâu,
Chớ bảo khoe khoang để nói mầu
Cái thứ đinh ba cùn của chú
Đem mà xới đất hoặc vun rau.
Bát Giới cười nói:
- Mi chỉ là con vật hay lừa dối. Thôi, vun vun rau cỏ gì cũng được, chỉ sợ bổ cho một nhát mi sẽ không có chỗ dán cao. Chín vết răng chảy tràn máu ra dù có không chết đi nữa, cả đời mi sẽ thành tật.
Quái vật đứng giữ miếng rồi lại đánh nhau, lần này mới thật ghê gớm.
Quai bảo trượng, múa đinh ba, không phải họ hàng, nói năng không hiểu. Chỉ vì mộc lại khắc kim, đến nỗi hai bên kịch chiến. Chẳng được thua, không tráo trở, ba đào cuồn cuộn chẳng hòa nhau. Người này thì nộ khí xung thiên, kẻ nọ cũng hùng tâm bất khuất. Ba đưa, trượng đỡ, sinh anh hùng nước khuấy Lưu Sa. Khí bốc bừng bừng, nhọc thở hồng hộc, chỉ vì Tam Tạng sang Tây Thiên. Đinh ba đã quen tay, bảo trượng rất thành thạo. Người này túm chặt định kéo lên bờ, kẻ nọ quờ sang toan lôi xuống nước. Tiếng thét sấm vang rồng cá sợ, trời mờ đất tối quỷ thần kinh.
Lần này đánh nhau tới ba mươi hiệp chưa rõ hơn thua. Bát Giới lại dùng chước trá bại, vác đinh ba chạy miết. Quái vật lại đuổi theo sau, sóng trào nước cuộn. Tới lợi sông, Bát Giới quát mắng:
- Mi lên đây! Đến nơi cao ráo, chân đạp xuống đất đánh nhau mới thú.
Quái vật mắng lại:
- Mi định lừa ta lên bờ, để đứa khác đến đánh hôi hử! Mi có giỏi xuống đây để lại đánh nhau ở dưới nước với ta!
Thì ra quái vật đã biết rồi, chỉ đánh nhau với Bát Giới ở mé sông, không chịu lên bờ.
Hành Giả thấy yêu quái không chịu theo lên bờ, rất là nóng tiết, tức rằng không được vồ ngay lấy nó. Hành Giả nói:
- Thưa sư phụ! Người ngồi ở đây, để con sửa cho nó biết cái ngón “quạ cắp gà con”.
Hành Giả liền dùng cân đẩu nhảy lên trên không rồi trụt xuống định quắp lấy yêu quái.
Đương khi yêu quái và Bát Giới chửi lộn nhau, chợt nghe thấy tiếng gió thổi, yêu quái vội ngửng đầu nhìn, thấy Đại Thánh đương từ trên mây trụt xuống, vội thu bảo trượng, đâm nhào xuống nước mất tăm mất tích chẳng thấy đâu nữa. Hành Giả đứng ở trên bờ sông nói với Bát Giới:
- Hiền đệ ạ! Con yêu nó tinh khôn, không chịu lên bờ sông, biết làm thế nào?
Bát Giới nói:
- Khó khăn lắm! Đánh không được nó đâu, tôi đã đưa hết khí lực từ khi còn bú mẹ ra mới ngang sức với nó.
Hành Giả nói:
- Ta về bạch với sư phụ.
Hai người trở về gò cao đem việc khó khăn bạch với Đường Tăng. Đường Tăng rưng rưng nước mắt nói:
- Khó khăn như thế, biết làm thế nào mà qua sông được!
Hành Giả nói:
- Sư phụ không nên phiền não. Quái vật ẩn kín dưới đáy nước, thực là khó xử. Chú Bát Giới ạ! Chú ở đây trông coi sư phụ, đừng có đánh nhau với nó nữa, để tôi chạy ra Nam Hải một phen.
Bát Giới nói:
- Anh định ra Nam Hải làm gì?
Hành Giả nói:
- Trông nom công việc lấy kinh là ở Bồ Tát, cả đến việc giải thoát chúng ta đều ở ngài cả. Ngày nay đến đây bị nghẽn lối, không tìm ngài thì còn tìm ai. Chúng ta đến cầu ngài còn tốt hơn là cứ ở đây đấu nhau với yêu tinh.
Bát Giới nói:
- Phải đấy! Anh có đến thì bạch giùm cho một câu cảm tạ Bồ Tát đã chỉ giáo.
Đường Tăng nói:
- Ngộ Không! Có đi cầu Bồ Tát thì nên đi ngay, chớ nên trì hoãn.
Hành Giả cưỡi cân đẩu vân thẳng tới Nam Hải. Chưa đầy nửa giờ đã đến Phổ Đà Sơn. Vụt chốc từ trên mây sa xuống, đến Tử Trúc Lâm, có hai mươi bốn vị thiên thần đến hỏi:
- Đại Thánh ở đâu lại?
Hành Giả đáp:
- Sư phụ tôi gặp nạn, tôi đến yết bái Bồ Tát.
Các vị thiên thần nói:
- Mời ngài ngồi chơi, để chúng tôi đi báo.
Các vị trực nhật thiên thần đến cửa động Trào Âm báo vào:
- Tôn Ngộ Không có việc xin triều kiến.
Bồ Tát đương cùng với Phùng Châu long nữ vuốt ve hoa sen nở ở bên bờ hồ, nghe lời báo, chuyển về Vân Nham mở cửa gọi vào. Hành Giả chỉnh tề áo khăn, quy y tham kiến.
Quan Âm hỏi:
- Sao nhà ngươi không đi bảo hộ Đường Tăng, đến đây có việc gì?
Hành Giả nói:
- Kính thưa Bồ Tát, trước đây sư phụ tôi thu được một người đồ đệ tên là Trư Bát Giới ở Cao Lão Trang, ơn nhờ Bồ Tát cho pháp danh là Ngộ Năng. Vừa đi qua núi Hoàng Phong đến sông Lưu Sa rộng tám trăm dặm. Đây là nơi Nhược Thủy ba nghìn, sư phụ tôi đã khó bề sang qua, dưới sông lại có một yêu quái, võ nghệ cao cường, nhờ có Ngộ Năng đã ba lần đánh nhau với nó nhưng không thắng được, bị nó cản trở không qua được sông. Khẩn cầu Bồ Tát rủ lòng từ bi tế độ cho.
Bồ Tát nói:
- Chú lại giở lối hách dịch, không chịu nói chuyện Đường Tăng ra phải không?
Hành Giả nói:
- Chúng tôi chỉ cốt bắt lấy nó, bảo nó đưa sư phụ qua sông. Việc sông nước thì tôi lại không tinh, chỉ có Ngộ Năng tìm vào sào huyệt nó thôi. Trong khi nói năng, có lẽ không nhắc đến chuyện đi lấy kinh.
Bồ Tát nói:
- Con yêu tinh ở Lưu Sa Hà là Quyền Liêm đại tướng xuống trần. Ta đã đem thiện tín khuyến hóa, bảo nó phải bảo hộ bọn đi lấy kinh. Nếu nhà ngươi nói ra là người bên Đông Thổ đi lấy kinh, nó sẽ quy thuận ngay, không còn gây sự với các ngươi nữa.
Hành Giả nói:
- Yêu quái bây giờ sợ sệt, không dám ló ra, trốn biệt dưới đáy nước, làm thế nào cho nó quy thuận được.
Bồ Tát lấy một hồ lô đỏ ra, gọi Huệ Ngạn dặn dò:
- Nhà ngươi mang hồ lô này đi ngay với Tôn Ngộ Không đến Lưu Sa hà. Nhà ngươi chỉ đứng trên mặt nước, gọi một tiếng “Ngộ Tĩnh” là hắn ra ngay. Trước hết dẫn hắn đến quy y Đường Tăng, sau thì tháo chín cái sọ hắn đeo trong người bày thành cửu cung để hồ lô vào giữa sẽ thành một con thuyền để đưa Đường Tăng sang sông Lưu Sa.
Huệ Ngạn vâng lệnh, mang hồ lô cùng Ngộ Không ra khỏi nơi rừng trúc tía.
Không mấy chốc hai người đứng ở trên mây đã trông thấy bờ sông Lưu Sa. Trư Bát Giới nhận được Mộc Xoa, Hành Giả, bèn dẫn sư phụ đến đón tiếp. Mộc Xoa và Tam Tạng chào nhau xong, lại đến chào Bát Giới. Bát Giới nói:
- Nhờ ơn Tôn Giả chỉ giáo, được thầy Bồ Tát, lão Trư tuân theo pháp giáo, nay mừng được bái đạo sa môn, từ đấy trên đường bôn tẩu, chưa được cảm tạ, xin thứ lỗi cho.
Hành Giả nói:
- Đừng chuyện vớ vẩn nữa, chúng ta hãy đi gọi cái thằng ấy ra.
Tam Tạng hỏi:
- Gọi ai?
Hành Giả nói:
- Lão Tôn ra mắt Bồ Tát bạch lại việc trước, Bồ Tát bảo yêu quái sông Lưu Sa là Quyền Liêm đại tướng xuống trần, vì có tội ở trên trời, bị đày xuống sông này, bỏ hình biến thành quái. Được Bồ Tát khuyến hóa, hắn đã nguyện quy thuận theo sư phụ sang Tây Thiên. Chỉ vì chúng ta không nói tới việc đi lấy kinh nên phải đánh nhau khổ sở. Nay Bồ Tát sai Mộc Xoa mang hồ lô đến cùng với hắn làm ra pháp thuyền, đưa sư phụ qua sông.
Tam Tạng không ngớt lời lạy tạ.
Lại khép nép nói với Mộc Xoa:
- Dám mong Tôn Giả làm ngay cho!
Mộc Xoa bưng hồ lô, đi trên lưng chừng mây tới mặt nước sông Lưu Sa, lên tiếng gọi to:
- Ngộ Tĩnh! Ngộ Tĩnh! Người lấy kinh ở đây đã lâu, tại sao không quy thuận?
Yêu quái vốn sợ Đại Thánh nên quay về đáy nước, đương nghỉ ngơi chợt nghe có tiếng gọi pháp danh mình, biết rõ là Bồ Tát; lại nghe nói : “Người lấy kinh ở đây”. Hắn không còn sợ sệt nữa, rẽ sóng nhảy ra. Nhìn thấy Mộc Xoa, Hành Giả, hắn miệng cười vui vẻ, tiến lên làm lễ:
- Kính chào Tôn Giả, bây giờ Bồ Tát ở đâu?
Mộc Xoa nói:
- Bản sư chưa tới, sai tôi đến trước, nhà ngươi theo làm đồ đệ Đường Tăng và dặn ngươi lấy chín sọ người nhà ngươi vẫn đeo ở trên cổ hợp với hồ lô này, bày theo cửu cung kết thành một con thuyền pháp đưa Đường Tăng sang qua Nhược Thủy.
Ngộ Tĩnh nói:
- Người lấy kinh ở đâu?
Mộc Xoa lấy tay trỏ lên bờ nói:
- Người ngồi ở trên cao kia kìa.
Ngộ Tĩnh nhìn thấy Bát Giới liền nói:
- Con quái vật này ở đâu đến, đánh nhau với tôi luôn hai ngày, có nói gì đến việc lấy kinh đâu?
Lại trông thấy Hành Giả, bèn nói:
- Cả cái ông oắt con này nữa, đánh hơi rất ghê. Tôi chịu thôi, chẳng đi đâu!
Mộc Xoa nói:
- Kia là Bát Giới, đây là Hành Giả, đều là đồ đệ Đường Tăng, cùng theo Bồ Tát khuyến hóa, sợ cái gì. Ta cùng ngươi đến ra mắt Đường Tăng.
Ngộ Tĩnh mới thu bảo trượng lại, sửa lại quần áo, đi lên trên bờ, quỳ gối trước mặt Đường Tăng nói:
- Kính thưa sư phụ! Đệ tử có mắt như mù, không nhận ra sư phụ, dám làm điều vô phép, dám xin tha tội.
Bát Giới nói:
- Cái đồ ương ách nhà mi, không quy y ngay, chỉ chực đánh nhau với ta là nghĩa lý gì?
Hành Giả nói:
- Hiền đệ! Đừng có trách hắn. Cái đó là tại chúng mình không nói chuyện đi lấy kinh và xưng họ tên ra đó thôi!
Đường Tăng nói:
- Ngươi có thành tâm quy y đạo Phật không?
Ngộ Tĩnh nói:
- Trước đây đệ tử đội ơn Bồ Tát dạy bảo, lấy tên sông làm họ, đặt pháp danh là Sa Ngộ Tĩnh, lẽ đâu không theo sư phụ.
Đường Tăng nói:
- Vậy thì được!
Liền gọi Ngộ Không lấy giới đao thế phát cho hắn. Hành Giả y lời lấy giới đao ra cạo trọc đầu Ngộ Tĩnh. Ngộ Tĩnh lạy Tam Tạng rồi lại ra lạy Ngộ Không, Bát Giới kết làm anh em. Tam Tạng thấy hắn ta hành lễ đúng phong độ nhà chùa, nên lại gọi là Sa hòa thượng.
Mộc Xoa nói:
- Đã giữ theo đạo già môn, không nên nói nhiều. Xin làm pháp thuyền ngay cho.
Ngộ Tĩnh không dám chậm trễ, tháo sọ trên cổ ra, lấy dây kết làm cửu cung, để hồ lô của Bồ Tát vào giữa, mời sư phụ xuống dìa sông. Sư phụ bước lên pháp thuyền, ngồi vào khoang giữa, nhìn chẳng khác một con đò. Bát Giới, Sa Tăng ngồi hai bên đỡ Đường Tăng, Hành Giả đứng sau đò dắt ngựa. Mộc Xoa đi trên lưng chừng ủng hộ đằng trước, sư phụ yên ổn qua sông Lưu Sa, gió lặng sóng êm, qua nơi Nhược Thủy, thật là thuyền chạy như bay. Không mấy chốc đã sang tới bến kia, vượt qua sóng gió. Không phải giẫm bùn lội nước, chân ráo tay khô, vô vi thanh tịnh. Thầy trò bước chân lên đất, Mộc Xoa thu lại hồ lô lên tầng mây bạc, còn chín sọ khô hóa thành chín vệt gió âm biến đi mất hết. Tam Tạng bái tạ Mộc Xoa, lễ Bồ Tát.
Chính là:
Cưỡi gió Mộc Xoa về biển cả,
Lên yên Tam Tạng thẳng Tây Thiên.
Chưa biết bao giờ cầu được chân kinh, thành được chính quả, xin xem tiếp hồi sau.
Bốn thầy trò đã giác ngộ đạo chân như thoát vòng trần tục, trời tình bể dục, chẳng chút bận thân, thẳng đường cái thênh thang sang Tây Trúc.
Trải mấy non xanh nước biếc, bao cỏ nội hoa rừng, ngày tháng thoi đưa, cuối thu hiu hiu. Thật là:
Rừng thông đầy là đổ
Gió muộn hoa cúc xòe
Âu sầu rền giọng dế
Rầm rĩ ngâm tiếng ve,
Xơ xác sen rũ lá
Um tùm quất đỏ lòe
Trên không đàn nhạn lạc
Lướt gió bay xập xòe.
Đi một hồi lâu, trời vừa xế bóng, Tam Tạng nói:
- Đồ đệ ơi! Trời đã chiều rồi, đi tìm chỗ trọ chứ?
Hành Giả nói:
- Sư phụ nói sai rồi. Người xuất gia thì phải nằm sương gối tuyết, trải gió tắm mưa, tới đâu là nhà đấy, sao lại đi hỏi tìm chỗ ngủ?
Bát Giới nói:
- Anh ơi! Anh tay không, nên không thương đến người gánh nặng. Từ lúc qua sông Lưu Sa, chỉ những trèo non lội suối, gánh nặng trĩu trên vai, em không tài nào đèo nổi nữa. Cũng nên tìm chỗ trọ, một là kiếm lưng cơm chén nước, hai là di dưỡng tinh thần, mới hợp đạo lý.
Hành Giả nói:
- Đồ xuẩn, nói như vậy là có ý oán hận. Vẫn còn cái thói như khi còn ở Cao Lão Trang. Quen ỷ lại vào người, không được đâu. Đã là người đi theo đạo Sa Môn thì phải chịu đắng nuốt cay mới làm được đồ đệ.
Bát Giới nói:
- Anh có biết gánh hành lý nặng bao nhiêu không?
Hành Giả nói:
- Từ khi có chú và Sa Tăng, tôi có gánh nữa đâu mà biết nặng nhẹ.
Bát Giới nói:
- Anh để tôi kể cho mà nghe:
Hai đôi sọt bằng mây
Tám dây thừng buộc thắt
Còn sợ mưa thấm vào
Mấy lần chiên bọc chặt
Đòn gánh đè trên vai
Hai đầu đóng đinh sắt
Gậy chín vòng bằng sắt bịt đồng
Áo nan đai mây, mũ lá kết.
Hành lý nặng như thế gánh hết ngày này sang ngày khác thì chịu làm sao được. Dễ chỉ có anh mới là đồ đệ của sư phụ, còn tôi thì làm thằng đi gánh thuê.
Hành Giả cười nói:
- Đồ ngốc! Ai nói với chú thế?
Bát Giới nói:
- Tôi nói với anh đấy!
Hành Giả nói:
- Đừng có nói bậy. Tôi chỉ săn sóc sư phụ, còn chú và Sa Tăng chỉ chuyên trông nom hành lý, chăn dắt ngựa, nếu sai gậy tôi sẽ phang cho.
Bát Giới nói:
- Ấy chớ nói đánh. Đánh là lấy thịt đè người. Tôi vẫn biết tính anh cao thượng chẳng thèm gánh đâu. Nhưng còn con ngựa của sư phụ cao lớn béo tốt kia, chỉ cõng một vị hòa thượng thôi, giá mà anh cho nó đỡ hộ mấy thức thì cũng là tình anh em đấy.
Hành Giả nói:
- Chú bảo nó là ngựa thường sao? Hắn là con trai vua Tây Hải Long Vương Ngao Thuận, tên gọi là Long Mã Tam Thái Tử. Chỉ vì đốt cháy ngọc minh châu ở trên điện, bị cha kiện là ngỗ nghịch, phạm tội với trời. Nhờ được Quan Âm Bồ Tát cứu mạng cho ở Ưng Sầu để đợi sư phụ. Lại được Bồ Tát đến tận nơi cưa sừng lột vẩy, trích hạt châu ở dưới cổ ra, mới biến làm con ngựa, tình nguyện đèo sư phụ sang Tây Trúc bái Phật, đó đều là công quả của từng người, chứ không nên tị nạnh.
Sa Tăng nghe thấy bèn hỏi:
- Anh ạ! Thế có phải là rồng thật không?
Hành Giả nói:
- Rồng thật!
Bát Giới nói:
- Anh ạ! Tôi thấy cổ nhân có câu: “Rồng biết đằng vân giá vũ, đất lở cát bay, có tài khua bể giốc sông, thừa sức bạt sơn rẫy núi”, sao đây tôi thấy hắn đi ì ạch lắm.
Hành Giả nói:
- Chú muốn hắn chạy nhanh, tôi bảo hắn chạy nhanh cho mà xem.
Đại Thánh liền nện gậy sắt một cái, lòe muôn đạo mây rực rỡ. Con ngựa trông thấy gậy sợ bị đánh, đâm hoảng hốt, bốn cẳng chồm lên như bay, chạy vụt đi. Tam Tạng người yếu, ghì lại không được. Nó phi thẳng tới sườn non, mới bước thong thả. Tam Tạng mới thôi thở, ngẩng đầu thấy xa trong bụi thông um tùm có ngôi nhà thật là huy hoàng lộng lẫy:
Cửa trồng trắc biếc,
Nhà cận núi xanh.
Mấy cây tùng mườn mượt
Một dãy trúc thanh thanh
Bên cầu hoa lan bát ngát,
Dốc tường khóm cúc xinh xinh,
Vôi nề tường vách,
Gạch lát chung quanh,
Nhà cao rất tráng lệ,
Phòng lớp rộng thênh thênh,
Chẳng có trâu, dê, không chó, lợn,
Mùa màng chắc đã hoàn thành.
Tam Tạng giọng cương khoan bước, các đồ đệ kéo nhau đến xem, Hành Giả nói:
- Sư phụ có bị ngã không?
Tam Tạng quở mắng:
- Đồ hư ở đâu, tí nữa thì ngã.
Hành Giả cười nói:
- Sư phụ đừng có mắng con. Tại chú Bát Giới chê ngựa đi chậm, nên con cho nó chạy nhanh một tí đấy!
Chú ngốc ta theo ngựa phải rảo cẳng, thở lên hồng hộc, miệng lầm bầm cáu gắt:
- Thôi! Thôi! Chỉ biết mình thôi, không đếm xỉa đến ai hết. Gánh đã nặng bỏ mẹ, lại còn đùa bắt chạy theo ngựa.
Tam Tạng nói:
- Đằng kia thấy có một trang viện, chúng ta đến đấy hỏi trọ.
Hành Giả nghe nói vội ngẩng đầu lên nhìn, quả thấy mây lành vây bọc, khí đẹp bao trùm, biết là thần tiên biến hóa nhưng không dám tiết lộ thiên cơ, chỉ nói:
- Tốt lắm! Tốt lắm! Chúng ta đến hỏi trọ.
Đường Tăng xuống ngựa, thấy một tòa lầu cao nguy nga tráng lệ. Sa Tăng để hành lý xuống. Bát Giới dặt ngựa nói:
- Nhà này giàu sang quá chừng!
Hành Giả toan đi vào, Đường Tăng ngăn lại nói:
- Ta là người xuất gia, nên tránh những sự hiềm nghi, chớ có thiện tiện vào. Hãy đợi khi có người đi ra, sẽ lễ phép hỏi trọ mới được.
Bát Giới buộc ngựa, ngồi dựa dưới chân tường. Tam Tạng ngồi trên mặt cái trống đá. Hành Giả, Sa Tăng ngồi ở hè nhà, đợi mãi chẳng có ai ra. Hành Giả nóng tiết, đi vào trong cửa. Thấy một ngôi nhà to ba gian trông hướng nam, rèm, mành cuốn cao, trên treo một bức hoành phi vẽ núi thọ bể phúc, hai bên cột vàng nuột, dán một đôi câu đối giấy đỏ viết: “Bên cầu liễu yếu tơ buông thấp. Trước viện mai thơm tuyết điểm xuân”. Ở giữa đặt một cái kỷ nhang sơn then, trên kỷ đặt cỗ đinh, chung quanh có sáu ghế dựa, hai bên tường treo tranh tứ quý.
Hành Giả đương đứng xem trộm, chợt đàng sau có tiếng chân người; một bà già đứng tuổi đi ra, thỏ thẻ hỏi:
- Người nào, đến nhà đàn bà góa làm gì?
Hành Giả vội khép nép:
- Tiểu tăng từ nhà Đại Đường bên Đông Thổ, phụng chỉ sang Tây Thiên bái Phật cầu kinh, thầy trò bốn người, qua tới quý xứ, trời đã tối, vào đây xin lão bồ tát cho nghỉ trọ một đêm.
Người đàn bà vui vẻ đáp:
- Ba vị nữa ở đâu? Mời cả vào đây.
Hành Giả gọi to:
- Mời sư phụ vào.
Tam Tạng cùng Bát Giới, Sa Tăng dắt ngựa, quảy hành lý vào. Người đàn bà ra đón, Bát Giới đưa mắt nhìn trộm, thấy mụ ăn vận nào là:
Mặc áo gấm nhuộm màu quan lục, cổ quấn khăn hồng; vận quần nhung thêu cảnh ngạn vàng, chân đi hài đỏ. Đúng kiểu đời, tết đôi món tóc, tựa hai con rồng cuốn trên đầu; học cung trang, cắm chiếc lược ngà, như vành nguyệt đè trên mái phượng. Mái tóc hoa râm đầu chớm điểm, tai hoa lóng lánh cặp minh châu. Dù không son phấn xuân còn bảnh, tuổi trẻ phong lưu khó át nhau!
Người đàn bà thấy ba người lại càng vui vẻ, lễ phép mời vào trong nhà. Chào hỏi xong xuôi người ấy mời mọi người ngồi chơi xơi nước. Một nữ đồng nhỏ hãy còn xõa tóc, từ sau bình phong đi ra, đặt chiếc khay vàng trên để chén ngọc, hương trà thơm ngát, hoa quả ngọt ngào. Người đàn bà vén tay áo, nâng chén mời mọi người uống. Uống nước xong, lại sai dọn cơm chay.
Tam Tạng hỏi:
- Thưa quý tính người là gì? Quý xứ đây tên gọi là gì?
Người đàn bà đáp:
- Đây là đất Tây Ngưu Hạ Châu. Tôi họ Giả, nhà tôi họ Mạc. Bố mẹ chồng không may mất sớm, vợ chồng thừa hưởng tổ nghiệp, của cải trăm muôn, ruộng tốt nghìn khoảnh. Chúng tôi xấu số, không có con trai, chỉ sinh ra được ba cháu gái. Chẳng may năm năm trước nhà tôi bị mất, một mình ở góa, đến nay đã mãn tang. Ruộng nhà để lại, anh em quyến thuộc chẳng có. Muốn đi lấy chồng khác, lại khó bỏ cơ nghiệp mà đi. May có trưởng lão quá bộ giáng lâm, thầy trò bốn vị, nhà tôi mẹ con bốn người, ý muốn cưới chồng, vừa chẵn bốn cả. Ý ngài thế nào?
Tam Tạng nghe nói, vờ câm giả điếc, nhắm chặt mắt lại, im lặng không đáp:
Người đàn bà nói:
- Nhà tôi đấy có hơn ba trăm khoảnh ruộng cấy và hơn ba trăm khoảnh ruộng màu, trại trồng hoa quả hơn ba trăm khoảnh, trâu bò hơn một nghìn con, lừa ngựa từng bầy, lợn dê vô số. Trang trại, đồng cỏ cộng tới sáu bảy mươi nơi. Thóc trong lẫm ăn tám chín năm không hết; lụa là mặc mấy chục năm vẫn còn; tiền bạc tiêu xài cả đời thừa thãi, chẳng thiếu gì trướng gấm chăn là, thôi đủ hết kiềng vàng xuyến bạc. Thầy trò nhà ngài mà biết thay lòng đổi dạ, làm rể hàn môn sẽ được tự do tự tại, hưởng dụng vinh hoa, chẳng còn hơn đi sang Tây vất vả khổ sở ư?
Tam Tạng chỉ như ngây như dại, chẳng nói nửa lời.
Người đàn bà nói:
- Tôi đẻ giờ dậu, ngày mồng ba, tháng ba, năm Đinh Hợi. Nhà tôi hơn tôi ba tuổi, tôi năm nay bốn mươi nhăm. Con cháu lớn tên là Chân Chân, năm nay hai mươi tuổi, cháu giữa tên là Ái Ái, mười tám tuổi, cháu bé út tên là Liên Liên, mười sáu tuổi, đều chưa gả bán cho ai. Tôi tuy xấu xí, nhưng các cháu đều có chút nhan sắc. Việc nữ công thêu thùa, các cháu thạo cả. Vì rằng nhà tôi trước hiếm hoi, nên nuôi nấng các cháu cũng như con trai. Ngày còn nhỏ, các cháu được đi học, biết làm thơ, làm câu đối. Tuy là ở nơi rừng rú, nhưng chúng tôi không đến nỗi quê mùa thô kệch, tưởng cũng có thể kết đôi với các ngài được. Nếu các ngài chịu bỏ hoài bão cũ, để tóc dài, sẽ làm gia trưởng nhà này, ăn sung mặc sướng, chẳng hơn bát đàn áo thâm, giày rơm nón lá ư?
Tam Tạng ngồi ở phía trên, chẳng khác gì trẻ con kinh sấm sét, cò bợ phải trời mưa, sợ rúm cả người lại, lơ mơ cặp mắt ngoảnh lại nhìn đằng sau. Nghe nói đến giàu sang như thế, gái đẹp như thế, Bát Giới lại thấy ngứa ngáy, ngồi trên ghế, như kim châm vào hông nghiêng bên nọ, ngả bên kia, nhịn không nổi, bèn chạy ngang lên ôm choàng lấy sư phụ nói:
- Bà đây nói chuyện với sư phụ, tại sao sư phụ cứ làm thinh, cũng phải quan tâm đến một tý chứ!
Tam Tạng giật mình ngoảnh lại, gạt mắng Bát Giới:
- Đồ khốn! Chúng ta là người xuất gia, há lại để cho mồi phú quý động lòng, vẻ yêu kiều mê trí, còn làm được trò trống gì?
Người đàn bà cười nói:
- Khổ lắm! Đi tu thì có cái gì tốt?
Tam Tạng nói:
- Thưa nữ bồ tát, người tại gia thì có gì tốt?
Người đàn bà nói:
- Xin ngài hãy yên tâm, tôi sẽ nói cái tốt của người tại gia để ngài nghe:
Mùa xuân tha thướt bộ quần là
Mùa hạ thưởng sen mặc áo sa.
Thu tới làm men ngâm rượu nếp,
Đông về sưởi ấm ở lầu hoa.
Bốn mùa hưởng thụ đều sung sướng,
Tám tiết ăn chơi đủ ngọc ngà.
Trướng gầm màn the đèn nến đỏ,
Còn hơn môi miệng niệm Di Đà.
Tam Tạng nói:
- Thưa nữ bồ tát, người tại gia đầy vinh hoa, thừa phú quý, ăn mặc đẹp, giai gái đuề huề, thực là đầy đủ, nhưng chúng tôi xuất gia cũng có chỗ tốt, xin nói để người nghe:
Xuất gia quyết lập chí phi thường
Rũ sạch tơ tình chẳng chút vương
Ngoài miệng không hề lời ái dục,
Trong lòng đã sẵn có âm dương.
Công thành danh mãn chầu kinh khuyết
Giá sạch lòng trong lại cố hương
Gấp mấy tại gia mê rượu thịt
Túi cơm giá áo có ai màng!
Người đàn bà nghe lời phát cáu nói:
- Lão hòa thượng khốn kiếp, sao dám vô lễ! Nếu ta không nể nhà ngươi từ bên Đông Thổ lặn lội tới đây, sẽ tống cổ ra. Ta đã thực lòng thực dạ, đem cả gia tài kén các ngươi làm rể, ngươi lại nói hỗn với ta như thế. Ngươi đã thụ giới, phát nguyện không chịu phá giới thì thôi, trong bọn thủ hạ, để lại cho ta một người cũng được, sao ngươi cứ khăng khăng như thế?
Tam Tạng thấy người đó phát cáu giả vờ ừ hữ nói:
- Ngộ Không ở đây nhé?
Hành Giả nói:
- Từ thuở nhỏ, con không biết làm cái việc ấy, sư phụ bảo Bát Giới ở lại.
Bát Giới nói:
- Anh đừng có đùa thế! Phải bàn bạc cho kỹ đã.
Tam Tạng nói:
- Hai chúng con không bằng lòng, thế thì bảo Ngộ Tĩnh ở lại đây vậy.
Sa Tăng nói:
- Người hãy nghe theo lời sư phụ tôi nói. Đệ tử được Bồ Tát khuyến hóa, đã chịu giới hạnh, theo hầu sư phụ chưa được hai tháng, chưa từng nhận được nửa phần công quả, sao sớm đã tính chuyện giàu sang? Thà chết con cũng cứ sang Tây Thiên, quyết không làm cái việc dối lòng.
Người đàn bà thấy mọi người từ chối, vội quay mình trở vào bình phong, đóng chặt cửa nghẽn lại, bỏ mấy thầy trò ở nhà ngoài, cơm nước không có, chẳng ai đi ra.
Bát Giới trong lòng bực tức, oán trách Đường Tăng:
- Sư phụ không biết liệu việc, cứ ruột ngựa tuồn tuột tuôn ra. Người nói cần phải dè về sau chứ, cứ ấm ứ ậm ừ, lừa họ lấy bữa cơm chay chén đã, hưởng một đêm khoái hoạt, ngày mai thuận hay không thuận, là ở như thầy trò mình chứ. Họ đóng cửa không ra thế này, thầy trò bếp lạnh tro tàn, cả đêm chịu làm sao được.
Ngộ Tĩnh nói:
- Nhị ca ạ, hay anh ở quách lại làm rể họ cho rảnh.
Bát Giới nói:
- Chú em, chớ có nói đùa, hãy bàn bạc cho kỹ đã.
Hành Giả nói:
- Bàn bạc quái gì! Nếu chú bằng lòng, thì nói với sư phụ; làm thân gia với bà ta, chú sẽ làm một chàng gửi rể, nhà họ lắm tiền nhiều thóc thế vậy, nhất định sẽ được bù lại một món hồi môn béo bở, sửa soạn bữa tiệc hội thân to tát, chúng tớ cũng được đánh chén, chú mình ở đây hoàn tục, chẳng tiện cả hai bề ư?
Bát Giới nói:
- Nói ra thì như thế đấy, nhưng chẳng lẽ tôi đã thoát tục, lại hoàn tục, bỏ vợ lại lấy vợ.
Sa Tăng hỏi:
- Anh hai vốn trước đã có bà chị rồi à?
Hành Giả nói:
- Chú chưa biết đấy thôi, chú ấy trước là con rể của ông Cao Thái Công ở thôn Cao Lão, nước Ô Tư Tạng, sau được lão Tôn đây thu phục. Vả lại, chú ấy trước cũng chịu giới hạnh Bồ Tát, song chưa kịp nghĩ ngợi đã bị tôi bắt về làm hòa thượng, bỏ cô vợ trước theo sư phụ sang phương Tây lễ Phật. Chắc chú xa cách lâu ngày, bây giờ lại tưởng đến cái món ấy, nên vừa nghe đến là sinh lòng dục vọng ngay. Chú ngốc ơi, hay ở lại làm rể nhà này đi! Chỉ cần lạy lão Tôn mấy lạy, lão Tôn sẽ lựa lời cho là xong.
Chú ngốc nói:
- Đừng nói lôi thôi! Ai mà chẳng có bụng ấy, mà cứ độc mang lão Trư ra bêu giếu. Người ta thường nói: Hòa thượng là con ma đói về nữ sắc. Anh nào mà chẳng muốn như vậy? Chẳng qua chỉ vì sĩ diện giả vờ, làm bộ làm tịch, đem việc lành quành ra việc dữ. Bây giờ chè cháo chẳng có, đèn đóm cũng không, người tuy miễn cưỡng chịu đựng một đêm, nhưng còn con ngựa, ngày mai nào là chở người, nào là đi đường phải nhịn đói suốt đêm, có đem mà lột da cho rảnh! Các anh cứ ngồi đây, để lão Trư đi chăn ngựa vậy.
Thế là chú ngốc vội vàng cởi cương, dắt ngựa đi. Hành Giả nói:
- Sa Tăng, chú hãy ngồi đây hầu sư phụ nhé, để lão Tôn đi xem hắn chăn ngựa ở đâu.
Tam Tạng dặn:
- Ngộ Không, con đi xem hắn thì cứ đi, nhưng đừng trêu ghẹo hắn nữa.
Hành Giả thưa:
- Vâng ạ.
Đại thánh ra ngoài hiên nhà, lắc mình một cái, biến thành một con chuồn chuồn ớt, bay về phía cổng đuổi theo Bát Giới.
Chú ngốc dắt ngựa đi, chỗ có cỏ chẳng để ngựa ăn, lại quát tháo đuổi ngựa vòng về phía cửa sau, bỗng thấy người đàn bà cùng ba cô con gái đang đứng ngắm hoa cúc bên ngoài cửa sau. Trông thấy Bát Giới, ba cô lẩn vào trong nhà. Người đàn bà đứng ở trước cửa chào:
- Chú tiểu đi đâu đấy?
Chú ngốc buông cương, dạ một tiếng, bước lên thưa:
- Thưa mẹ, con đi chăn ngựa ạ.
Người đàn bà nói:
- Sư phụ nhà chú thật là lầm to. Làm rể nhà tôi lại không hơn làm ông sư vai vác tay mang, thất thểu sang phương Tây à?
Bát Giới cười, nói:
- Họ tuân theo chiếu chỉ của vua Đường không dám trái lệnh, không chịu làm việc ấy. Vừa rồi, ở ngoài nhà, bọn họ cứ vun vào cho con, song con còn ngại ngần chưa quyết, chỉ e mẹ chê con tai to mõm dài thôi.
Người đàn bà nói:
- Mẹ thì chẳng chê đâu, trong nhà đang không có người cai quản, có được một chàng rể là quý rồi. Chỉ ngại mấy em nó chê xấu thôi.
Bát Giới nói:
- Thưa mẹ, mẹ hãy thuyết phục các em đừng có quá kén chọn như thế. Như thầy Đường Tăng của con tuấn tú đẹp trai thật, mà không dùng được việc gì đâu. Con xấu thật, nhưng có mấy lời này…
Người đàn bà hỏi:
- Mấy lời gì?
Bát Giới thưa:
- Con đây:
Tuy mặt mũi xấu xí,
Nhưng tính rất cần cù.
Ruộng nhà nghìn khoảnh rộng,
Cần gì trâu với bò!
Đinh ba con bổ xuống,
Mọi việc xong ngay mà…
Không mưa con cầu đảo,
Không gió con thổi vù,
Cửa nhà e lụp xụp,
Hai ba tầng con lo.
Sân sướng bẩn con dọn,
Cống rãnh tắc con mò.
Mọi công to việc nhỏ,
Con đây, sức có thừa![36]
Người đàn bà nói:
- Đã làm nổi việc nhà như vậy, hãy về thương lượng với sư phụ, nếu không có chuyện gì rắc rối, sẽ cho anh làm rể.
Bát Giới nói:
- Không cần thương lượng gì hết, ông ấy có phải bố đẻ con đâu, làm hay không làm, do ở con cả.
Người đàn bà nói:
- Thôi được! Thôi được! Để tôi vào nói cho những đứa con gái biết.
Nói đoạn lẩn vào trong nhà, đóng chặt cửa sau lại. Bát Giới cũng chẳng chăn ngựa, dắt tuột trở về. Có biết đâu Đại Thánh đã biết hết mọi việc, xòe cánh bay về, hiện lại bản tướng, ra mắt Đường Tăng nói:
- Sư phụ, Ngộ Năng chăn ngựa đã về.
Tam Tạng nói:
- Nếu ngựa không được chăn, chỉ sợ rủn vó không đi được.
Hành Giả cười ầm lên, đem việc Bát Giới với người đàn bà tâm sự với nhau thế nào, nói lại hết từ đầu đến cuối. Tam Tạng cũng nửa tin nửa ngờ.
Một lúc sau, chú ngốc dắt ngựa về buộc lại.
Tam Tạng hỏi:
- Con chăn ngựa rồi chứ?
Bát Giới nói:
- Không có cỏ non, chẳng chăn ở đâu được.
Hành Giả nói:
- Không có chỗ chăn, thế có chỗ nào ngựa được dắt không?
Bát Giới nghe câu ấy biết là lộ việc, so đầu rụt cổ, chúm mõm chau mày, chẳng rằng chẳng nói. Bỗng nhiên kẹt một tiếng, hai cánh cửa mở, hiện ra một đôi đèn đỏ, một chiếc lư hương, khói bay nghi ngút, chuỗi ngọc leng keng, người đàn bà đã dẫn ba cô gái đi ra nói:
- Chân Chân, Ái Ái, Liên Liên! Các con kính chào các vị hòa thượng.
Cô nào cô nấy đều là:
Mặt hoa da phấn, mày liễu môi son. Yêu kiều quốc sắc, yểu điệu bực khuynh thành. Đai thêu phất phới tuyệt trần, vòng ngọc long lanh chói đất. Miệng cười tựa anh đào hàm tiếu, chân đi như lan xạ phun hương. Châu báu đầy đầu, không xiết kể thoa vàng trâm bạc; hương hoa biến thể, nõn nà thay vóc ngọc mình ngà. Ngu Cơ không bén mảng, Tây Tử chẳng vào đâu.
Thực là:
Cửu thiên tiên nữ trên Kim Khuyết
Thập điện Hằng Nga ở Quảng Hàn!
Tam Tạng chắp tay cúi mặt, Hành Giả dương dương chẳng thèm đếm xỉa. Sa Tăng ngoảnh mặt đi. Chỉ có Bát Giới mắt la mày lét, tính dâm rối loạn, bể dục bùng sôi, rụt rè khẽ nói:
- Phiền các cô quá bộ. Mẹ hãy mời các cô đi về.
Ba người con gái bước vào trong bình phong, để đôi đèn lồng đỏ ở lại. Người đàn bà nói:
- Bốn vị trưởng lão đã định để vị nào ở lại làm rể chúng tôi chưa?
Ngộ Tĩnh nói:
- Chúng tôi định để vị họ Trư ở lại làm rể nhà ta.
Bát Giới nói:
- Người anh em đừng có đùa thế. Phải để mọi người bàn tính đã chứ!
Hành Giả nói:
- Còn bàn tính gì nữa! Hai bên đã trò chuyện thỏa thuê ở đằng cửa sau rồi. Đã mấy lần gọi mẹ, còn bàn tính quái gì? Sư phụ là thân gia bên giai. Bà là thân gia bên gái. Để lão Tôn làm bảo chứng, Sa Tăng làm người mối. Chấp hết thông thư ngọc hạp, hôm nay là ngày thiên ân thượng cát, chú đến lễ sư phụ rồi vào làm rể.
Bát Giới nói:
- Không được! Không được! Sao lại dễ dàng thế!
Hành Giả nói:
- Đồ ngốc! Đừng vờ vĩnh, đã gọi mẹ mấy mươi lần lại còn làm bộ. Đi luôn đi, dẫn cả chúng tớ vào đánh chén với!
Hành Giả một tay túm lấy Bát Giới, một tay dắt người đàn bà và nói:
- Kính thưa bà mẹ vợ! Bà làm ơn dẫn rể quý vào.
Bát Giới vờ dùng dằng không muốn đi. Người đàn bà liền gọi tiểu đồng và dặn:
- Con lau bàn ghế, bưng cơm chay ra mời ba vị trưởng lão xơi. Ta còn dẫn chú rể vào phòng.
Một mặt truyền cho gia đình sửa soạn tiệc lớn sáng mai mời khách. Mọi người vâng lệnh. Ba thầy trò ăn cơm xong, ngủ tại phòng khách.
Bát Giới theo mẹ vợ vào trong, đi khuất phòng nọ đến phòng kia, trùng trùng điệp điệp, va chạm lủng củng, sướt trán sẩy chân, Bát Giới nói:
- Thưa mẹ! Đi thong thả đợi con với, con chưa biết lỗi.
Người đàn bà nói:
- Đây mới là kho đựng thóc, kho đựng của, phòng xay giã, vẫn chưa đến nhà bếp.
Bát Giới nói:
- Thật là phong thể nhà ta đại gia.
Lại đi ngoắt ngoéo một hồi nữa mới đến phòng chính nhà trong.
Người đàn bà nói:
- Con ơi! Sư huynh con nói hôm nay là ngày thiên ân cát nhật, cho con vào làm rể, ta quên khuấy đi mất, ta quên khuấy đi mất, không làm lễ tơ hồng, vậy con hãy lạy mẹ tám lạy.
Bát Giới nói:
- Mẹ dạy rất đúng. Mời mẹ ngồi lên để con lạy mấy lạy, vừa là lạy tổ tiên, vừa là lạy mẹ. Hai lễ làm một lúc, bớt được nhiều việc.
Bà mẹ vợ cười:
- Được đấy! Được đấy! Quả là một chàng rể gọn việc. Mẹ ngồi đây, con lạy đi!
Đầy nhà đèn nến sáng rực. Bát Giới khom lưng quỳ xuống. Lạy xong nói:
- Thưa mẹ! Em nào lấy con ạ?
Mẹ vợ nói:
- Thật là khó khăn. Muốn gả đứa nhớn thì sợ đứa thứ hai tị, gả đứa thứ hai thì đứa thứ ba tị, gả đứa thứ ba thì đứa nhớn tị, cho nên chưa quyết định xong.
Bát Giới nói:
- Thưa mẹ! Nếu vậy, gả cả ba em cho con, khỏi phải tranh nhau, làm rối gia đạo.
Mẹ vợ nói:
- Lẽ nào lại làm thế! Một mình con mà chiếm cả ba con gái ta thì không được.
Bát Giới nói:
- Mẹ nói thế chứ người ta ba hầu bảy thiếp thì sao? Giá mà lấy thêm mấy cô khác nữa, con rể mẹ vẫn nhận được. Khi con ít tuổi, có học được lối ngao chiến, có bao nhiêu vợ con cũng ở được vừa lòng.
Mẹ vợ nói:
- Ta có một cái khăn mặt, con trùm lên đầu, phủ kín mặt, làm phép cầu trời kén vợ, cho ba con gái đi qua trước mặt, hễ quờ được đứa nào thì lấy đứa ấy.
Bát Giới vâng lời, tiếp lấy khăn mặt trùm lên đầu.
Có thơ làm chứng:
Ngu si không thấu rõ nguyên do
Gươm dục hại mình chẳng biết lo.
Xưa nay hôn phối theo Chu Lễ
Giờ rể trùm khăn khéo vẽ trò!
Bát Giới trùm khăn mặt lên đầu, cẩn thận, gọi:
- Thưa mẹ! Mẹ bảo các cô ấy đi qua chưa?
Mẹ vợ gọi:
- Chân Chân! Ái Ái! Liên Liên! Chúng con ra cầu trời kén chồng cho.
Bát Giới nghe tiếng thầy tớ xôn xao, mùi lan xạ ngào ngạt như tiên nga giáng thế, vội vàng thò hai tay ra vớ. Vớ hết bên nọ sang bên kia mà chẳng vớ được ai. Qua qua lại lại chẳng biết bao người, mà chẳng quờ được cô nào. Quờ sang bên đông thì vớ phải cột nhà, quờ sang bên tây thì vớ phải bức vách. Đầu thì choáng váng, đứng lên không vững, ngã bổ nhào xuống. Đằng trước thì cột, đằng sau thì tường, thành thử sưng mõm bêu đầu, ngồi trên mặt đất, thở hổn hển gọi:
- Mẹ ơi! Con gái mẹ tinh khôn thế, chẳng quờ được cô nào, biết làm thế nào?
Người đàn bà cất khăn trùm đầu Bát Giới ra nói:
- Con ơi! Không phải chúng nó tinh khôn đâu, cứ nhường nhau, không chịu kén con đấy.
Bát Giới nói:
- Thưa mẹ! Các cô ấy không bằng lòng lấy con, mẹ lấy quách con vậy.
Người đàn bà nói:
- Con rể giỏi nhỉ! Bất chấp già trẻ, đòi lấy cả mẹ vợ! Con gái ta rất khéo tay, mỗi đứa có thêu một cái áo lót trân châu nền gấm. Bây giờ cho con mặc thử, mặc vừa áo đứa nào thì gả đứa ấy cho.
Bát Giới nói:
- Vâng! Vâng! Vâng! Mẹ đem cả ba cái áo ra đây, con mặc vừa áo cô nào, sẽ lấy cô ấy.
Người đàn bà vào buồng chỉ đem ra một cái áo đưa cho Bát Giới. Hắn cởi luôn áo ngoài, mặc áo lót vào, chưa cài khuy đã ngã lăn ra đất. Thì ra hắn đã bị mấy cái thừng trói chặt lại, đau đớn vô cùng. Người đàn bà không thấy đâu nữa.
Đường Tăng, Hành Giả, Sa Tăng ngủ dậy, mặt trời đã mọc. Mở mắt nhìn ra thì lâu đài đã biến đi đâu mất, thì ra mấy thầy trò ngủ ở giữa rừng thông. Đường Tăng sợ hãi vội gọi Ngộ Không. Sa Tăng nói:
- Sư huynh ạ! Thôi đích thị là chúng ta gặp ma rồi!
Đại Thánh đã biết rõ, tủm tỉm nói:
- Ma quái à?
Sư phụ nói:
- Con xem thầy trò ngủ ở đâu thế này?
Hành Giả nói:
- Ngủ trong rừng thông, thú quá, không biết chú ngốc chuộc tội ở đâu?
Sư phụ nói:
- Sao lại chuộc tội?
Hành Giả nói:
- Mẹ con bà trong nhà này, tất nhiên là vị Bồ Tát đến biến hóa ở đây đợi thầy trò mình, có lẽ đã biến đi từ nửa đêm rồi. Chỉ khổ cho Bát Giới chịu tội thôi.
Đường Tăng nghe nói, chắp tay lên trán tạ lễ. Chợt trông thấy một tờ thiếp dán ở cây thông, Sa Tăng lột xuống đưa cho sư phụ. Trong có tám câu thơ:
Lê Sơn lão mẫu ở xa khơi
Bồ Tát Quan Âm có giấy mời
Hai vị Phổ Hiền, Văn Thù nữa
Biến làm gái đẹp, thử lòng chơi.
Đường Tăng có phúc không nhơ tục,
Bát Giới vô lương cũng học đòi,
Nhắn nhủ từ đây nên cải quá,
Không thì khó đến được chùa Lôi.
Đường Tăng, Hành Giả, Sa Tăng đương đọc bài thơ, bỗng thấy tiếng Bát Giới kêu lớn ở trong rừng sâu:
- Sư phụ ơi! Trói chết con rồi! Cứu con với! Từ sau con không dám thế nữa!
Đường Tăng nói:
- Nghe như tiếng Ngộ Năng kêu ở đâu?
Ngộ Tĩnh nói:
- Phải đấy!
Hành Giả nói:
- Mặc kệ nó! Chúng ta đi thôi!
Đường Tăng nói:
- Bát Giới tuy ngu ngốc, nhưng trong lòng hồn hậu, lại có sức khỏe gánh được hành lý. Ta phải theo lệnh chỉ Bồ Tát, cho hắn đi theo. Chắc từ đây về sau, y chẳng dám thế nữa.
Sa Tăng thu thập chăn chiếu xếp vào gánh. Tôn Hành Giả cởi ngựa đóng yên cương, dẫn Đương Tăng vào. Chính là:
Theo chính tu lòng nên cẩn thận,
Rửa lòng ái dục để quy chân.
Muốn biết chú ngốc lành dữ thế nào, xem hồi sau sẽ rõ.
