Chiếu lời đứa trộm, Bao Công đoán án như thần
Cảnh thảm bà già, hiệp si cho tiền chẳng tiếc
Bao Công nghe Triệu Hổ bắt được Diếp Thiên Nhi liền phái bốn tên công sai đi tới đó, hai tên giữ cái thây, còn hai tên áp điệu Diếp Thiên Nhi. Triệu Hổ thời vào trong cởi bỏ lốt ăn mày.
Công Sai đi chẳng bao lâu dắt Diếp Thiên Nhi về tới Bao Công liền thăng đường hỏi: "Mi tên gì? Cớ sao lại giết người?". Diếp Thiên Nhi, vì nhà nghèo mới ăn trộm lần đầu rủi bị người bắt được, xin lão gia dung thứ”. Bao Công hỏi: "Đã ăn trộm của, sao còn giết người?". Thiên Nhi đáp: "Tiểu nhân quả không có giết người”. Bao Công vỗ án hét rằng: "Thằng này láo thật, tả hữu đâu, đem ra đánh hai mươi hèo coi". Thiên Nhi bị đòn đau quá, nói láp dáp trong miệng rằng: "Thật là thời vận xui quá, lần trước đã vậy, lần này lại vậy". Bao Công nghe được, kêu lên hỏi rằng: “Lần trước thế nào, nói lại nghe?". Diếp Thiên Nhi biết mình lỡ lời bèn đáp: "Nhân vì ở Bạch Gia Bao có nhà Bạch Hùng tới ngày sinh nhật, tiểu nhân thừa cơ vào lấy trộm... ". Bao Công nghe nói hỏi: "Sao khi nãy mi nói lần này là ăn trộm lần đầu, vậy thời lần này mi ăn trộm là lần thứ nhì sao?". Thiên Nhi đáp: "Dạ phải". Rồi nói tiếp: "Khi vào được trong nhà rồi, mò tới phòng kia là buồng của người thiếp là Ngọc Nhụy, tiểu nhân núp lại, một lát lâu Ngọc Nhụy mở cửa cho một người trai vào, người đó là chủ quán của Bạch Hùng, tên là Bạch An, hai bên ôm nhau vào trướng... Chờ cho ngủ mê, tiểu nhân lén lén mở tủ, rinh được một hộp khá nặng, đem ra leo tường về, khi mở khóa ra coi, không có bạc tiền gì, chỉ có một cái đầu trơ trọi, lần thứ nhất đã vậy, lần này lại được cái thây!". Bao Công liền hỏi: "Cái đầu trong hộp ấy là đàn ông hay đàn bà?". Thiên Nhi đáp" Thật là đầu đàn ông”. Bao Công hỏi: "Rồi mi đem đầu ấy bỏ ở đâu?". Thiên Nhi đáp: "Nhân ở trong làng có ông già Phụng, lúc trước tiểu nhân ăn trộm dưa bị ông ấy bắt, nên oán lắm, mới đem đầu ấy quăng vào nhà trả thù”. Bao Công nghe xong truyền sai dịch đi đòi ông già Phụng và tên chủ quán Bạch An rồi dạy giam Thiên Nhi vào ngục.
Qua ngày sau, một trong hai tên lính lệ ở giữ thây, chạy về bẩm rằng: "Chúng tôi giữ thây ấy và đã dò rõ rằng chỗ đó là nhà của Trịnh đồ nên về bẩm lại”. Bao Công nghe bẩm đã rõ được ít nhiều, lập tức thăng đường, đem Trịnh đồ ra hỏi. "Trịnh đồ, mi đã nói rằng không có giết người, vậy thây đàn bà đâu. sau nhà mi đó?". Trịnh đồ mất vía, nhắm không chối được bèn khai rằng: "Nguyên đêm ấy lúc canh năm, tôi vừa thọc huyết heo, chợt có tiếng kêu cửa, liền mở cửa ra thấy một người con gái, tôi hỏi vì sao mà thân gái lại đường đột canh khuya như thế. Nàng ấy xưng là Cẩm Nương, con nhà tử tế rủi bị mẹ đầu bắt bán cho lầu xanh, không đành chôn ngọc xuống bùn, nên kiếm phương lánh nạn. Tôi thấy nàng ấy sắc đẹp lại đeo nhiều đồ, lòng thèm khát ầm ầm nổi lên, ép nàng sự liễu hoa, nàng không chịu nên la lên, tôi sẵn lấy dao hăm dọa. Ai dè giằng co với nhau, dao phạm đứt tiện cổ nàng, tôi lật đật cởi cả y phục, đem thây ủ sau hè trở vào lột trâm, thoa, trang sức. Đương lúc ấy xảy ra tiếng kêu cửa mua đầu heo, tôi liền tắt đèn, nghĩ ra một kế, lấy bao vải túm đầu ấy lại giả là đầu heo, rồi đốt đèn mở cửa, thấy người đi mua đó là Hàng Thoại Long quên đem rổ, mưu độc gặp may, liền trao cả bao cho cậu ta, cậu ta xách đi không coi tới”. Trịnh đồ khai xong đứng tờ cung rồi đi xuống. Bao Công liền kêu lão già Phụng lên hỏi: "Vì cớ nào chôn lén đầu người ta?". Lão già Phụng chẳng dám giấu, khai rằng: "Đêm nọ nghe ngoài cửa có tiếng động, tôi bèn ra xem thời thấy đầu người tôi sợ hoảng lên, mới đi cậy anh Lưu Tam chôn giùm, anh ta đòi ăn một trăm lượng, túng thế phải năn nỉ cho năm chục lượng anh ta mới chịu chôn. Thật là vô cớ mà hao tiền tốn của!".
Bao Công nghe xong cho lui ra, rồi sai quan huyện cho sai dịch đi bắt Lưu Tam và bảo chỉ chỗ đào cái đầu lên khám nghiệm. Ngay sau đó Bạch An bị giải tới Bao Công thấy người còn trẻ và ăn mặc cực đẹp, liền hỏi: "Mi có phải là chủ quán nhà họ Bạch tên Bạch An đó chăng?". Bạch An đáp phải. Bao Công vỗ án hét rằng: "Sao mi lại thông gian với thiếp của chủ mi?". Bạch An hoảng hốt nói: "Việc đó thật tôi không có”. Bao Công truyền dắt Thiên Nhi ra đối chất. Thiên Nhi ngó Bạch An mà rằng: "Chú mày khéo chối bữa đó tao rình thấy chú mày ôm Ngọc Nhụy vào trướng mà. Rồi chúng bây ngủ mê, tao mở tủ lấy một cái hộp, tưởng đã phát tài, ai dè chúng bây giết người, để đầu trong ấy, việc đó còn chối cãi làm chi?". Bạch An nghe qua biến sắc, lại bị Bao Công giục giã bảo khai, nên liền khai rằng: "Cái đầu ấy là của Lý Khắc Minh, lúc chủ tôi nghèo, có vay của y năm trăm lượng bạc. Lúc tới đòi, y lại thuật chuyện rằng, khi đi dọc đường có gặp một tên thầy chùa điên tên là Đào Nhiên Công đưa cho y một cái gói tên là Du tiên chẩm muốn dâng cho Tinh chủ. Hỏi chủ tôi có biết Tinh chủ hay không? Chủ tôi nói không biết và xin coi gói ấy, thấy gói ấy quý đẹp động lòng muốn, và cũng không muốn trả năm trăm lượng bạc, nên phục rượu cho Khắc Minh uống rồi giết đi. Sau đó sai tôi đem chôn dưới cái nhà ba căn kia. Tôi nghĩ chuyện tư thông với Ngọc Nhụy nếu ông ta hay chắc là khó lắm, nên lén cắt việc thông gian vỡ lở ra thì lấy đầu ấy làm cớ ép bức ông. Ai dè rủi bị con quỷ trộm này nó lấy, chứ thật chúng tôi không muốn giết ai cả". Bao Công hỏi: "Mi cắt đầu rồi, còn cái thây chôn ở đâu?". Bạch An nói: "Chôn trong nhà ba căn kia, sau khi chôn ít lâu thời mẹ con Hàng Thoại Long mướn ở". Bao công nghe xong truyền Bạch An ký tờ cung, rồi sai đi bắt Bạch Hùng. Lúc ấy quan huyện về bẩm rằng: "Ti chức bắt được Lưu Tam bảo y chỉ chỗ moi cái đầu lại gặp được một cái thây khác nữa, không dám tự tiện bỏ qua, xin về bẩm lại. Còn cái đầu ấy nghiệm ra quả bị dao chặt đứt và có ướp thủy ngân nên còn tươi". Nói rồi lui ra.
Bao Công dạy đem Lưu Tam vào hỏi: "Vậy cái thây người ta đào gặp đó tên gì?". Lưu Tam thưa: "Đó là thây người em tôi tên là Lưu Tứ. Lúc tôi xách cái đầu đi chôn mướn được ăn tiền của lão già Phụng, rủi nó thấy được chạy ra dọa tôi, nói sẽ bẩm quan làm tội, tôi sợ, hứa cho nó mười lạng bạc được êm chuyện, nó không bằng lòng đòi ăn bốn mươi lăm lượng, tôi giận quá giả vờ chịu, lừa nó đi chôn phụ với tôi, khi nó lom khom đào lỗ, lừa khi bất ý tôi đập chết rồi chôn một bên cái đầu kia. Ai dè vận mạt nên mới chỉ lầm, thôi mình làm thời mình chịu”. Bao Công nghe xong bắt ký tờ cung rồi đuổi xuống. Bạch Hùng tới, Bao Công hỏi y không chối cãi, khai y như Bạch An vừa khai trước đó và dâng gói Du tiên lên.
Bao Công xét rõ đầu đuôi liền nghị án: Trịnh đồ mê sắc tham của giết người phải thế mạng cho Cẩm Nương, Bạch Hùng thế mạng cho Khắc Minh, Lưu Tam thế mạng cho Lưu Tứ, đều đem ra xử trảm, Bạch An xử giảo án treo, Diếp Thiên Nhi bắt đi sung quân, lão già Phụng chôn lén đầu người phải tội đồ. Ngọc Nhụy bán đi cho người phương xa. Còn Hàng Thoại Long không lo ăn học, tham bậy của tiền, tội đã đáng, song nghĩ tuổi nhỏ còn dại nên đuổi về. Văn Thị mẹ góa con côi, biết lo bổn phận lấy điều nghĩa dạy con, được hưởng hai chục lượng bạc.
Bao Công xét rõ án ấy, tiếng khen vang rền cả nước. Ở phủ Thường Châu, huyện Võ Tấn, làng Ngộ Truật, có vị hiệp khách là Triển Chiêu. Từ lúc chia tay Bao Công tại Thổ Long Cang, Triển Chiêu đi ngao du các nơi danh sơn thắng cảnh. Sau khi thỏa chí, mới trở về phụng dưỡng mẹ già. Ít lâu mẹ về tiên cảnh, liền giao cả gia nghiệp cho tớ già là Triển Trung rồi lại đi du ngoạn. Một hôm gặp một tốp người nào già nào trẻ, nào đàn ông đàn bà, bồng bế mang đội đi rất đông, Triển Chiêu liền đón lại hỏi: "Các ông ở đâu đến đây?". Bọn họ đáp: "Công tử ôi! Chúng tôi là dân lành ở Trần Châu, vì con Bàng Thái sư là An Lạc hầu Bàng Dực phụng chỉ đi phát chẩn, y ỷ thế cha nên lúc tới Trần Châu đã chẳng phát chẩn, lại còn bắt tráng đinh xây lập một tòa lầu gác và hoa viên, rồi bắt đàn bà con gái của dân gian, hễ người đẹp thời bắt là hầu thiếp, kẻ xấu thời bắt làm tôi tớ. Vì vậy chúng tôi sợ sắp lụy tới mình nên lo trốn trước “. Nói rồi rùng rùng kéo đi. Triển Chiêu nghe xong muốn tới Trần Châu, xem An Lạc hầu ra sao, nghĩ vậy nên cứ nhắm đại lộ đi hoài. Tới một chỗ kia, thấy có một người đàn bà đương ngồi bên gò mả khóc rất thảm, Triển Chiêu liền đứng lại hỏi. Người đàn bà đáp rằng: "Tôi họ Dương, vợ của Điền Trung, vì vợ chồng chủ tôi là Điền Khởi Nguyên bị hại... ". Triển Chiêu hỏi: "Bị ai hại?". Dương Thị nói lại y như lời Điền Trung đã nói tại chùa Thiết Tiên Quan và nói thêm: "Vì chồng tôi chôn lão bà tại đây, rồi đi lên kinh tố cáo, song đến nay chưa thấy tin tức gì. Còn tiểu chủ tôi thời bị bọn An Lạc hầu tống ngục, người nhà không được đem cơm". Triển Chiêu nghe xong, móc túi lấy ra mười lượng bạc và nói: "Chuyện như vậy, còn có trời chứng chiếu, bà chớ khóc làm chi, xin tạm nhận mười lượng bạc này tiêu tạm". Nói rồi trao bạc cho Dương Thị rồi quay mình nhắm hoa viên đi tới.
Thật là:
Đi giữa đường gặp việc bất bình.
Lòng hiệp sĩ không đành bỏ lảng.
