Qua địa phủ Thái Tôn về dương
Dâng quả bí Lưu Toàn được vợ
Hồn phách Thái Tôn mờ mịt ra khỏi lầu ngũ phượng, thấy đội quân ngự lâm mời xa giá ra ngoài đi săn.
Thái Tôn vui vẻ đi theo. Đi được ít lâu, người ngựa không thấy đâu nữa, chi còn trơ có một mình đi tản bộ ở ruộng hoang nội cỏ. Đương lúc sợ hãi lần tìm lối đi, ở bên kia có người lên tiếng gọi to:
- Đại Đường hoàng đế, ngài đi đâu thế, ngài đi đâu thế ?
Thái Tôn nghe tiếng, ngẩng đầu lên nhìn, thấy người ấy :
Đầu đội mũ thâm dải phất phơi, thắt lưng tê giác nổi vành vàng, tay cầm hốt ngọc đầu tường thụy, mình mặc bào nhung ẩn dạ quang. Chân dận đôi giày hoa, đạp mây cưỡi gió ; tay cầm một quyển sổ, chép chết ghi còn. tóc bên tai lõa xõa, chòm râu quanh mép dọc ngang ; ngày trước đương triều làm tể tướng, bây giờ âm phủ giúp Diêm Vương.
Thái Tôn đi tới nói, người kia quỳ gối ở bên đường, miệng tâu :
- Bệ hạ, tha lỗi cho hạ thần không kịp đón tiếp.
Thái Tôn nói :
- Nhà ngươi là ai, có việc gì đến đây tiếp trẫm ?
Người kia nói :
- Nửa tháng trước đây, ở trên đền Sâm La, hạ thần thấy Kinh Hà Long Vương có đơn kiện bệ hạ đã hứa cứu mạng cho y mà lại để y bị giết. Đệ nhất điện Tần Quảng vương tức thời sai quỷ vương đi đòi bệ hạ, định đưa ra tam tào (1) đối án. Hạ thần biết việc cho nên đến đây đón tiếp, không dè hôm nay đến chậm, mong bệ ha tha tội cho.
Thái Tôn nói
- Nhà ngươi tên họ là gì ? Làm quan chức gì ?
Người ấy tâu:
- Hạ thần lúc còn sống, chầu giá đức thượng hoàng trước, làm Tư châu lệnh, sau thăng Thị lang bộ Lễ, họ Thôi tên Giác, nay ở Âm ty, làm chức Phong độ chương án phán quan
Thái Tôn rất mừng liền đến gần nắm tay Thôi Giác nói :
- Phiền tiên sinh đi xa khó nhọc quá ! Quan giá tiền của trẫm là Ngụy Trưng có một phong thư gửi cho tiên sinh, may lại được gặp
Thôi Giác tạ ơn nói :
- Thư đâu ?
Thái Tôn bèn móc túi đưa thư ra. Thôi Giác vái nhận, mở thư ra đọc. Thư rằng:
“Thưa khế huynh đại đô án. Thôi lão tiên sinh, nghĩ đến việc giao du trước, hình ảnh như ở bên mình, thấm thoát mấy năm không được nghe lời dạy bảo : chỉ có những ngày tuẫn tiết gọi là suông nhạt tế dâng ; không biết có chứng giám cho không ? Lại ơn lòng quyến luyến, thường tới thăm hỏi trong giấc chiêm bao, mới biết huynh trưởng đã cao thăng. Khốn nỗi âm dương cách biệt, mỗi người một nơi không được gặp mặt. Nay vì Thái Tôn Văn hoàng đế bỗng nhiên từ trần, dự đoán sẽ đến tam tào đối án, tất nhiên được gặp đại huynh, cúi mong nghĩ đến nghĩa cũ, giúp đỡ cho ít nhiều, tha bệ hạ được về dương thế, thực là đại huynh đã hết lòng yêu đệ lắm, sẽ xin hậu tạ. Thư bất tận. Nhục ái đệ Ngụy Trưng lạy dâng."
Phán quan xem xong thư, rất la vui vẻ nói :
- Việc Ngụy nhân tào mộng chém Long Vương, hạ thần đã nghe thấy xiết nỗi ngợi khen, lại nhớ ơn ông ấy giúp đỡ con cháu hạ thần, nay có thư gửi tới, xin bệ hạ cứ yên tâm, hạ thần sẽ đưa bệ hạ về dương, lại lên ngôi báu.
Thái Tôn cảm tạ.
Chính lúc hai người đương trò chuyện, ở bên kia có một đôi đồng tử áo xanh, cầm tràng phan bảo cái gọi to :
- Diêm Vương có lệnh mời !
Thái Tôn liền cùng Thôi Giác và hai đồng tử tiến bước đi lên, chợt nhìn thấy một tòa thành trên treo bức hoành có một hàng bảy chữ vàng son : "U Minh địa phủ quỷ môn quan". Đồng tử lung lay cành phan, dẫn Thái Tôn vào thẳng trong thành theo đường phố mà đi thấy hai bên đường có tiên chủ Lý Uyên, anh là Kiến Thành, em là Nguyên Cát tiến lại nói : "Thế Dân đến đây rồi ! Thế Dân đến đây rồi !". Kiến Thành, Nguyên Cát túm lấy đòi mạng. Thái Tôn tránh không kịp, bị họ túm được. May có Thôi phán quan gọi một tên quỷ mặt xanh răng lợn đến đuổi Kiến Thành, Nguyên Cát đi, Thái Tôn mới được thoát thân. Đi được mấy dặm thấy một tòa lầu ngói biếc, thật là tráng lệ.
Thái Tôn đương đứng ngoài xem xét, bổng thấy tiếng ngọc đeo xủng xoảng, hương ngát dị kỳ ; ngoài có hai đôi đèn nến, đằng sau là mười vị Diêm Vương xuống thềm đi ra. Ra khỏi Sâm La điện, họ đều cúi mình kính lễ đón tiếp Thái Tôn. Thái Tôn khiêm tốn không dám đi trước. Mười vua nói :
- Bệ hạ là vua trên dương gian, chúng tôi là vua dưới âm phủ, bản phận đương như vậy, không nên khiêm nhượng.
Thái Tôn nói :
- Tôi là kẻ có tội ở dưới cột cờ đâu dám bàn đến chuyện âm, dương, người, quỷ.
Từ chối mãi không được, Thái Tôn phải đi trước vào điện Sâm La cùng mười vua thi lễ xong, chia ngôi chủ khách ngồi xuống.
Một lúc sau Tần Quảng Vương khoanh tay nói :
- Quỉ Long ở Kim Hà có đơn kiện bệ hạ đã hứa cứu hắn lại để hắn bị giết là thế nào ?
Thái Tôn nói :
- Tôi có nằm mộng thấy Long Vương đến xin cứu cho y được vô sự. Dè đâu, y phạm tội trời, do quan nhân tào của tôi trảm quyết, tôi đã tuyên triệu Ngụy Trưng vào trong điện đánh cờ, không ngờ Ngụy Trưng đã chém đầu y trong giấc mộng, đó là sự biểu hiện thần cơ của viên quan nhân tào và cũng là Long Vương phạm tội đáng chết, chứ có phải lỗi ở tôi đâu !
Mười vua nghe nói đáp lễ nói :
- Trước khi Long Vương ra đời, trong sổ tử của Nam đẩu tinh đã chứa rõ y sẽ bị giết bởi tay nhân tào, chúng tôi đã biết trước như vậy. Nhưng y đã đến đây biện bạch, định mời bệ hạ xuống đây đưa ra tam tào đối án. Chúng tôi đã để y vào luân hồi cho chuyển sinh sang kiếp khác, nay lại phiền bệ hạ giáng lâm, xin thứ cho cái lỗi đòi gọi.
Nói đoạn liền sai vị phán quan giữ sổ tử đem ngay sổ lại trình, xem nhà vua dương thọ ở dương gian được bao nhiêu năm ? Thôi phán quan trở về quan phòng lấy quyền sổ hưởng lộc trời của các vị đế vương muôn nước trong thiên hạ kiểm duyệt một lượt thấy chỗ Thái Tôn hoàng đế nhà Đại Đường ở Nam Thiêm Bộ châu có ghi chú niên hiệu Trinh Quán thứ một chục ba năm. Thôi phán quan giật nẩy mình, vội vàng lấy bút viết thêm hai nét ngắn trên chữ "nhất" (2) rồi mang sổ tiến trình. Mười vua lục soát từ đầu thấy chữ ở mé dưới tên Thái Tôn là ba mươi ba năm, Diêm Vương thất kinh hỏi :
- Bệ hạ lên ngôi đã được bao lâu ?
Thái Tôn đáp :
- Tôi lên ngôi đã được mười ba năm.
Diêm Vương nói :
- Bệ hạ hãy thư tâm đừng nghĩ ngợi gì hết, bệ hạ còn hai mươi năm hưởng thọ ở dương gian. Người tới đây đã đối án minh bạch rồi, sẽ xin đưa người về dương thế.
Thái Tôn cúi mình cảm tạ. Mười vua Diêm Vương sai hai viên Thôi phán quan và Chu thái úy đưa Thái Tôn hoàn hồn. Thái Tôn ra khỏi điện Diêm La quay lại hỏi mười vua Diêm Vương :
- Những người già trẻ trong cung tôi thọ yểu thế nào ạ ?
Mười vua nói :
Đều yên ổn cả, chỉ có ngự muội, e rằng hưởng thọ không lâu.
Thái Tôn kính tạ nói :
- Tôi về dương thế, chẳng có quà gì kính biếu, chỉ xin dâng mấy quả bí thôi !
Mười vua mừng nói :
- Ở đây chúng tôi đã có bí đao, dưa hấu, chỉ thiếu có bí ngô.
Thái Tôn nói :
- Tôi về tới dương gian sẽ gửi biếu ngay.
Hai bên vái chào từ biệt.
Thái úy cầm một cành phan dẫn hồn, đi trước dẫn đường. Thôi phán quan đi sau bảo hộ Thái Tôn đi ra khỏi âm ty. Thái Tôn ngước mắt nhìn không phải lối cũ, hỏi với phán quan rằng :
- Đường này đúng hay sai đây ?
Phán quan nói :
- Ở âm ty như thế đấy, chỉ có đường đi. không có lối về. Nay đưa bệ hạ qua lối chuyển luân hồi đi ra, một là mời bệ hạ đi du ngoạn địa phủ, hai là để bệ hạ chuyển thác siêu sinh.
Thái Tôn chỉ còn biết theo hai người đưa đường cất bước tiến lên phía trước.
Đi được vài dặm, chợt thấy một ngọn núi cao, mây mờ kín đất, sương tới mù trời. Thái Tôn nói :
- Thôi tiên sinh, núi kia là núi gì ?
Phán quan đáp :
- Đấy là núi Bội Âm nơi u minh.
Thái Tôn sợ hãi nói :
- Tôi trèo qua làm sao được ?
Phán quan nói :
- Bệ hạ cứ yên tâm, có chúng tôi dẫn đường.
Thái Tôn run run, sợ sợ đi theo hai người, lên đến đỉnh núi, ngẩng đầu lên nhìn, chỉ thấy :
Hình thế lồi lõm, đường lối gập ghềnh, dốc như đỉnh Thục, cao tựa non Lư. Không phải non cao trên dương thế, thật là đất hiểm dưới âm ty ; gai góc trùng trùng hương quỷ quái, kẽ rêu điệp điệp giấu yêu ma ; chim kêu thú rống vẳng bên tai, quỷ hiện ma đi đầy trước mắt. Thần binh lỗ mũi thổi gió âm, quỷ sứ há mồm phun hơi tối ; trông suốt thấp cao không cảnh đẹp, nhìn xa sau trước thấy cô hồn ; ở đây cũng có nào núi cao, nào sườn nào đỉnh, nào suối, nào khe, nhưng định không ngất trời là núi không mọc cỏ, sườn chẳng người đi suối chẳng nước ra, khe không cá lội. Bên sườn đều quỷ quái, dưới nước rặt thân ma ; trong động thu quỷ nội, dưới khe giấu hồn gian ; đằng trước đằng sau, mặt ngựa đầu trâu hò lớn ; nửa cài nửa khép, cô hồn quỷ đói khóc thầm. Thái úy bắt hồn, vội vàng vàng truyền tín phiếu, phán quan đòi mạng, mài mài miệt miệt tống công văn, bọn thừa sai như kiến như ong ; lũ lính bắt như mây như gió.
Nhờ được sự chỉ dẫn của phán quan, Thái Tôn đã qua núi Âm Sơn.
Sau đó lại đi qua nhiều nha môn, chỗ nào cũng đều nghe thấy tiếng khóc inh tai, quái ác, đáng sợ. Thái Tôn hỏi :
- Đây là chỗ nào ?
Phán quan nói :
- Đây là mười tám tầng địa ngục ở đằng sau núi Bội Âm.
Thái Tôn hỏi :
- Mười tám tầng là những tầng gì ?
Phán quan nói :
- Bệ hạ nghe tôi nói đây :
Ngục Điếu Cân, ngục U Cuống, ngục Hóa Khanh, vắng vẻ buồn phiền, toàn là những người khi còn sống làm nhiều điều ác nghiệp, thác về âm phủ chịu mang tội.
Ngục Phong Đô, ngục Bạt Thiệt, ngục Bát Bì, khóc than thê thảm, chỉ vì bất trung bất hiếu trái lẽ trời, miệng phật lòng xà, sa xuống cửa ngục này.
Ngục Ma Nhai, ngục Đối Đào, ngạc Xa Băng, rách da nát thịt, rạch miệng bẻ răng, đó là hay thay lòng đổi dạ, chẳng công bằng ; múa lưỡi khua môi ngầm ám hại.
Ngục Hàn Băng, ngục Thoát Xác, ngục Trừu Trường, mặt bẩn đầu bù, mày nhăn mắt hũm, đều là lường thủng giáo dấu lừa người hớ, thành thử tai truân lụy đến mình.
Ngục Du Oa, ngục Hắc Ám, ngục Đao Sơn, run sợ bi thiết, đều là cường bạo lừa lương thiện, so vai rụt cổ chịu khổ lênh đênh.
Ngục Huyết Trì, ngục A Tỳ, ngục Xứng Can, lột da róc xương, bẻ cẳng rút gân cũng chỉ vì giết người cướp của, giết hại súc sinh, đày đọa muôn đời không giải thoát, trầm luân trọn kiếp khó quay mình. Người nào người nấy, cổ gông tay trói, vế xích chân xiềng, có lũ quỷ tóc đỏ, quỷ má đen, vác gươm dài kiếm ngắn ; quỷ đầu trâu, quỷ mặt ngựa, cầm búa sắt dùi đồng, đánh cho thịt nát xương tan, kêu đất la trời không cứu ứng. Chính là :
Người đời chớ có dối lòng mình
Đã có quỷ thần đúng chứng minh
Lành dữ sau đây đều báo ứng
Sớm chầy rồi cũng rõ rành rành.
Thái Tôn nghe nói trong lòng hoảng sợ.
Đi được một lúc lại thấy một bọn lính quỷ, mỗi đứa đều cầm tràng phan, quỳ ở bên đường nói :
- Kiều Lương sứ giả tiếp đón.
Phán quan truyền cho lui, tiến lên dẫn Thái Tôn đi qua cầu vàng. Thái Tôn thấy bên kia cũng có cái cầu bằng bạc, có mấy người trung hiếu, hiền lương, công bình, chính đại, đương đi ở trên cầu, cũng có tràng phan tiếp dẫn. Về phía khác, lại có một cái cầu, gió lạnh thấu xương, máu trào nổi sóng, tiếng khóc gào không ngớt. Thái Tôn hỏi :
- Cầu ấy tên là gì ?
Phán quan nói :
- Tâu bệ hạ, cầu ấy gọi là Nại Hà kiều, người về dương gian cần phải nhớ kỹ. Dưới cầu ấy đều là :
Nước chảy như ngựa chạy rồng bay, đường đi rất hiểm nghèo chật hẹp. Khác nào tấm lụa trải giữa dòng, tựa cái lò than bay thượng giới ; âm khí ép người xương thịt buốt, hơi tanh qua mũi ruột gan nôn ; sóng cổn lớp lớp, lại qua chẳng có thuyền bè, đầu rối chân không, lui tới đều là nghiệt quỷ ; cầu dài mấy dặm, rộng có ba gang, trâm thước cao vừa, nghìn trùng sâu thẳm ; trên không tay vịn, dưới có quỷ rình ; xiềng xích quanh mình, sông Nại Hà lang thang lối hiểm. Cành cây lỏa tỏa, treo đầy phường tía đỏ xanh vàng, đỉnh núi chon von, giam những đứa chửi cha mắng mẹ ; rắn đồng chó sắt day thịt tranh ăn ; sa xuống Nại Hà không lối thoát.
Thơ rằng:
Thường nghe quỷ khóc với thần gào.
Sông máu sóng cồn muôn trượng cao.
Vô số đầu trâu cùng mặt ngựa.
Hung thần đứng giữ ở trên cầu.
Đương khi nói chuyện, lại thấy Kiều Lương sứ giả trở về. Thái Tôn run sợ, ngậm miệng than thầm lẳng lặng đi theo phán quan và Thái úy đi mau qua sông ác Nại Hà, huyết bồn cõi khổ. Lại đến Uổng Tử thành, nghe thấy ổn ào dức lác, tiếng nói rõ rằng : "Lý Thế Dân tới đây ! Lý Thế Dân tới đây”.
Thái Tôn nghe nói trong lòng sợ hãi, lại thấy một lũ quỷ gãy chân gãy tay, không đầu không cổ, chạy ra cản đường, chúng đều thét to :
- Đền tính mạng ta! Đền tính mạng ta !
Thái Tôn kinh hoảng lẩn tránh, kêu :
- Thôi tiên sinh cứu tôi ! Thôi tiên sinh cứu tôi !
Phán quan nói :
- Tâu bệ hạ, bọn này là những hồn ma vương tử và đầu mục trong sáu mươi tư chốn khói bụi, bảy mươi hai nơi giặc cỏ. Họ đều là những oan nghiệp, chết uổng, không nơi nương tựa, không kẻ cúng ràng, không được tiên sinh lại thì không có tiền nong tiêu xài, một bọn quỷ chết đói, chết rét ; bệ hạ có cho chúng nó ít tiền thì tôi mới cứu được.
Thái Tôn nói :
- Quả nhân tay không tới đây, làm gì có tiền !
Phán quan nói :
- Trên dương gian có một người có nhiều vàng bạc gửi ở âm ty, bệ hạ làm một bức văn tự vay, tiểu phán đứng bầu chủ, vay lấy một kho, tán cấp cho lũ quỷ đói ấy thì mới đi qua được.
Thái Tôn hỏi :
- Người ấy là ai ?
Phán quan nói :
- Người ấy họ Tướng tên Lương, quê ở tỉnh Hà Nam, phủ Khai Phong, y có mười ba kho vàng bạc ở đây, bệ hạ vay mà dùng khi về dương gian sẽ trả.
Thái Tôn nghe nói rất mừng, tình nguyện đứng tên làm văn tự giao cho phán quan vay một kho vàng bạc, nhờ Thái úy tán cấp cho hết. Phán quan lại dặn :
- Tiền bạc này các người chia đều nhau mà dùng, buông ra cho Đại Đường hoàng đế đi về ! Dương thọ của người còn dài. Ta vâng ý chỉ thập đại Diêm Vương, đưa người hoàn hồn. Người về dương thế sẽ lập đàn "Thủy lục hội" độ cho các người siêu sinh, không được sinh sự nữa !
Mọi quỷ đã được vàng bạc, lại nghe nói như vậy, đều vâng dạ lui đi. Phán quan sai thái úy phất ngọn phan dẫn hồn đưa Thái Tôn ra khỏi Uổng Tử thành, lên đường bằng phẳng, phơi phới đi về.
Đi được ít lâu đến chỗ "Lục đạo luân hồi", lại thấy người lên mây thì mình mặc áo tiên, kẻ thụ lục thì lưng đeo ấn cá, tăng ni, đạo tục, tẩu, thú, phi, cầm, ly, vị, võng, lưỡng đều cuồn cuộn đi vào đường luân hồi như nước chảy, mỗi đằng đi theo từng đường. Vua Đường hỏi :
- Thế là thế nào ?
Phán quan nói :
- Bệ hạ lòng minh tính mẫn, hẳn là nhớ được để truyền cho người trên dương gian biết. Đây gọi là "Lục đạo luân hồi". Người nào làm thiện thì được hóa lên đường tiên ; người tận trung siêu sinh vào đường quí; người có hiếu tái sinh vào đường phúc ; người công bằng lại sinh vào đường người ; người tích đức chuyển sinh vào đường giàu ; người độc ác trầm luân vào đường quỷ.
Vua Đường nghe nói gật gù than rằng :
- Khéo thay, thật khéo thay !
Làm thiện không mắc tai
Thiện tâm mà giữ được
Đường thiện hẳn còn dài
Đường có làm điều ác
Hẳn ít chuyện chông gai
Đừng bảo không báo ứng
Quỷ thần đã an bài.
Phán quan đưa vua Đường thẳng tới của "Siêu sinh đường quí ", bái tạ vua Đường nói :
- Tâu bệ hạ, đây là nơi xuất đầu, tiểu phán này xin cáo biệt còn Chu thái úy lại đưa đi một thôi nữa.
Vua Đường cảm ơn nói :
- Phiền tiên sinh phải đi xa.
Phán quan nói :
- Bệ hạ về đến dương gian, dù sao cũng phải lập đàn "Thủy lục đại hội" siêu độ cho những oan hồn vô chủ, chớ có quên. Nếu ở dưới âm ty không có lời báo oán thì trên dương gian mới hưởng phúc thái bình ; những điều bất thiện đều nhất nhất phải đổi đi, khuyên bảo người đời làm điều thiện, để cho con cháu được lâu dài, non sông mới bền vững.
Vua Đường nhận hết mọi lời, từ giã Thôi phán quan đi theo Thái úy ra ngoài cửa. Thái úy thấy có con ngựa Hải Lưu buộc ở ngoài cửa, yên cương tề chỉnh, vội mời Thái Tôn lên ngựa, Thái úy hộ trì đi bên. Ngựa phi như tên bay, phút chốc đã đến bờ sông Vị Thủy, chỉ thấy một đôi cá chép sắc vàng giỡn sóng trên mặt nước. Vua Đường thấy vui vui, dừng ngựa nhìn mãi không thôi. Thái úy nói :
- Xin bệ hạ đi lên cho kịp đến giờ thìn vào thành.
Vua Đường mải xem không chịu đi, Thái úy nắm lấy cẳng quát to :
- Không đi còn đợi gì ?
Đánh tõm một cái, Thái Tôn từ trên ngựa nhảy xuống sông Vị Thủy, thế là vua thoát khỏi âm ty trở về dương thế.
Lại nói triều nhà Đường bấy giờ có Từ Mậu Công, Tần Thúc Báo, Hổ Kính Đức, Đoàn Chí Hiền, Mã Tam Bảo, Trình Giảo Kim, Cao Lễ Liêm, Lý Thế Tích, Phòng Huyền Linh, Đổ Như Hối, Tiêu Vũ, Phụ Dịch, Trương Đạo Nguyên, Trương Sĩ Hành, Vương Khuê, các quan văn võ đều bảo vệ Đông cung thái tử và hoàng hậu, tần phi, cung nga, thị nữ, chầu chực cử ai trên điện Bạch Hổ. Một mặt bàn hạ tờ chiếu cáo ai, hiểu dụ thiên hạ muốn thái tử lên ngôi, lúc ấy Ngụy Trưng nói :
- Liệt vị hãy khoan, không nên, không nên ! Nếu làm kinh động trăm họ, sợ có việc bất trắc xảy ra, hãy đợi một ngày nữa, hoàng đế sẽ hồi dương.
Hứa Kinh Tôn ở dưới nói lên :
- Ngụy thừa tướng nói rất sai. Xưa có câu : Nước đổ khó hốt. người chết không về ! Ngài sao còn nói những lời hư vọng, mê dối lòng người là cớ làm sao ?
Ngụy Trưng nói :
- Chẳng giấu gì Hứa tiên sinh, hạ quan thuở nhỏ học được phép tiên, bói toán rất đúng, quyết nhiên bệ hạ không chết.
Đương khi biện luận, chợt nghe thấy ở trong quan tài có tiếng kêu to :
- Dìm ta chết đuối à ! Dìm ta chết đuối à !
Các quan văn võ phát hoảng, hoàng hậu cung phi sợ thất đảm, người nào nấy :
Mặt vàng như lá dâu cuối thu, lưng khom như cành liễu đông quí, trừ quân chân nhủn, sức đâu chống gậy tầm vông, quan thị hồn bay, chẳng đội mũ rơm làm lễ, phi tần ngã lộn, cung nữ lăn kềnh ; khác nào gió táp quật chùm hoa, tựa trận mưa rào gieo cành lá ; các quan sợ sệt, xương nhủn gân mềm, sợ sợ run run, ngơ ngơ ngác ngác ; điện Bạch Hổ giống như cái cầu siêu, đài đám ma thành ra ngôi chùa đổ.
Lúc ấy cung nhân chạy lung tung, không ai dám tới gần linh cữu. May có Từ Mậu Công chính trực, Ngụy thừa tướng oai nghi, Tần Quỳnh đảm lược, Kính Đức gan liền, chạy đến bên quan tài kêu to :
- Bệ hạ có điều gì chưa yên lòng, xin cứ nói với lũ hạ thần, không nên tác quái làm quyến thuộc sợ hãi.
Ngụy Trưng nói :
- Không phải tác quái đâu, bệ hạ hoàn hồn đấy ! Mang ngay khí giới lại đây !
Mở được nắp quan tài ra quả thấy Thái Tôn ngồi ở bên trong, mồm vẫn còn kêu :
- Dìm ta chết đuối mất à ! Ai cứu ta đấy!
Mậu Công tiến đến đỡ vua dậy, nói :
- Bệ hạ tỉnh lại, không sợ, lũ hạ thần đều ở đây hộ giá !
Vua Đường mới mở mắt nói :
- Vừa rồi trẫm rất khổ sở, tránh khỏi dưới âm nạn quỷ ác, gặp ngay mặt nước vạ vong thân !
Lũ bầy tôi nói :
- Bệ hạ thu tâm đừng sợ, có thủy tai gì đâu ?
Vua Đường nói :
- Ta cưỡi ngựa vừa đi đến bờ sông Vị Thủy, thấy cặp cá giỡn nhau, bị Chu thái úy lừa dối, đẩy ta ngã ngựa, ta lăn xuống sông tí nữa chết đuối.
Ngụy Trưng nói :
- Bệ hạ chưa giải hết tử khí !
Vội sai ngay thái y viện cát mấy thang thuốc an thần định phách và sắp sửa cơm cháo. Thái Tôn uống luôn hai ba thang mới được bình phục, tỉnh táo như trước.
Thế là vua Đường chết đi đã ba đêm ngày mới trở về dương gian làm vua. Có thơ làm chứng :
Muôn thuở non sông đổi mấy lần
Bao phen thành bại cuộc đưa tranh
Chu, Tần, Hán, Tấn bao trò lạ.
Ai giúp vua Đường tử lại sinh ?
Hôm ấy trời đã chiều, các bầy tôi rước vua về cung tẩm, rồi ai về nhà nấy.
Ngày hôm sau, mọi người trút bỏ đổ tang phục, thay xiêm áo hoa, kẻ đội mũ đen mặc bào đỏ, người đeo dải tía bài vàng, họp cả ở ngoài cửa triều đợi chỉ. Thái Tôn từ khi uống thuốc an thần định phách, ăn mấy lần thang, cháo ; được triều thần đỡ vào tẩm thất, đêm hôm ấy tinh thần khỏe khoắn, ngủ được yên giấc, mãi đến sáng mới dậy, trông lẫm liệt oai nghi.
Vua Đường lên điện Kim Loan, tụ tập hai ban văn võ, các quan tung hô xong rồi, chiếu theo phẩm lục chia ban, vua truyền chỉ :
- Có việc ra trước tâu bày, không việc bãi trào an nghỉ.
Bên đông thấp thoáng có Từ Mậu Công, Ngụy Trưng, Thôi Vương Khuê, Đỗ Như Hối, Phòng Huyền Linh, Viên Thiên Cương, Lý Thần Phong, Hứa Kính Tôn ; bên tây có Ân Khai Sơn, Lưu Hồng Cơ, Mã Tam Bảo, Đoàn Chí Hiển, Trình Giảo Kim, Tần Thúc Báo, Hổ Kính Đức, Tiết Nhân Quí cùng ra phủ phục dưới thềm bạch ngọc tâu lên :
- Giấc mộng của bệ hạ hôm trước đây, sao lại lâu thế mới tỉnh ?
Thái Tôn nói :
- Ngày hôm trước tiếp phong thu của Ngụy Trưng, trẫm biết thần hồn ra khỏi điện, đã thấy có đội quân ngự lâm đón ta đi săn, ta đương đi thì người ngựa biến đi đâu hết. Lại thấy phụ vương trẫm và anh em đến tranh cãi, đương lúc khó khăn, thấy một người mũ thâm áo thâm, đó là vị phán quan Thôi Giác quát anh em trẫm lui đi. Trầm đưa thư của Ngụy Trưng viết cho y, y còn đương xem thư, lại có người vận áo xanh cầm tràng phan dẫn vào trong thành, đến điện Sâm La, có mười vua Diêm Vương mời ngồi. Các ngài nói có Kinh Hà long vương kiện trẫm về việc đã hứa cứu hắn ta lại để hắn ta bị giết. Trẫm đem công việc kể ra một lượt. Các ngài nói đã đối án tam tào rồi và cho đem sổ sinh tử ra kiểm lại dương thọ của trẫm. Phán quan đệ sổ lên, các ngài xét thấy ta được hưởng lộc trời ba mươi ba năm, nay mới được mười ba năm, còn hai mươi năm nửa ; liền sai Thôi phán quan, Chu thái úy đưa trẫm trở về. Khi từ biệt, trẫm có hứa sẽ đưa bí đến tạ ơn. Ra khỏi điện Sâm La thấy ở dưới âm ti những kẻ bất trung bất hiếu, phi lễ phi nghĩa, hủy hoại thóc lúa, lừa dối điêu toa, đấu to cân nhỏ, ăn trộm ân cướp, dâm tà độc ác, phải chịu nào những khổ hình xay, đốt, giã, bẻ ; nào những trừng phạt nấu, cá ngao nuốt, treo lên róc thịt ; có hàng nghìn hàng muôn, xem mãi không hết. Lại đi qua Uổng Tử thành có rất nhiều oan hồn đều là linh hồn của giặc cỏ ở sáu mươi tư đám khói bụi, bảy mươi hai nơi rối loạn ; chúng ra ngăn giữ lối đi, may có Thôi phán quan đứng bầu chủ, vay một kho vàng bạc của ông Tướng Lương ở Hà Nam để phân phối cho bọn oan quỷ, mới được đi thoát. Thôi phán quan có đinh ninh dặn trẫm khi về tới dương gian, thế nào cũng phải lập một đàn chay "thủy lục đại hội" để siêu độ cho những cô hồn ấy, dặn dò cặn kẽ rồi mới từ biệt. Khi tới chỗ “lục đạo luân hồi", Chu thái úy mời trẫm lên ngựa, ngựa chạy như bay, tới bờ sông Vị Thủy, trầm mải xem hai con cá giỡn nhau trên mặt nước. Đương khi thích mắt, thì Thái úy cầm chân trẫm lôi tuột xuống sông, trẫm mới được trả hồn.
Triều thần nghe nói, ai nấy đều vui mừng rồi biên truyền báo đi các nơi, các quan viên phủ huyện trong thiên hạ đều dâng biểu chúc mừng.
Thái Tôn lại hạ chỉ đại xá tội nhân khắp thiên hạ và tra lại những người trọng phạm còn ở trong ngục. Lúc ấy thẩm quan kiểm tra những tội nhân mà bộ Hình đã kết vào tội trảm và tội giảo có hơn bốn trăm người, đệ trình. Thái Tôn phóng xá hết cho về nhà để từ biệt cha mẹ, nhờ thân thích trông coi sản nghiệp rồi đến ngày hôm nay năm sau lại đến pháp trường chịu tội. Các phạm nhân tạ ân lui ra. Lại ra bản văn chẩn tuất những kẻ cô quả. Lại kiểm tra những người cung nữ già trẻ ở trong cung tất cả có ba nghìn người, cho ra lấy quân lính. Từ đấy trong ngoài đều tốt có thơ làm chứng :
Vua nước Đại Đường ân đức lớn.
Đạo hơn Nghiêu Thuấn, vạn dân vui.
Tú tử ra ngục bốn trăm kẻ,
Oán nữ bỏ cung ba nghìn người.
Thiên hạ nhiều quan mừng thánh đế
Triều đình các chức chúc con trời
Lòng lành hẳn được cao xanh giúp
Phúc ấm truyền lâu mười bảy đời.
Thái Tôn đã phóng cung nữ, tha tử tù, lại ngự chế một bảng văn truyền ra khắp thiên hạ. Bảng rằng :
Một bầu trời đất mênh mang.
Hai vừng nhật nguyệt rõ ràng phân minh,
Chuyển vần vũ trụ lưu hình,
Những phường giả dối dứt tình chẳng tha.
Đem lòng làm thuật gian tà,
Đời này chẳng báo ắt là kiếp sau.
Làm lành chẳng lọ phải cầu.
Phúc trời chẳng để đời sau bao giờ.
Giở trò mánh khóe lọc lừa,
Sao bằng yên phận tùy cơ mới là,
Làm điều độc ác gian tà,
Sao bằng tiết kiệm liệu mà ở ăn.
Trong lòng đã có thiện căn,
Chẳng phiền nằm mộng, không cần ăn chay.
Hại người đã mất lòng ngay,
Tụng kinh niệm phật đêm ngày cũng hư !
Từ đấy, khắp cả thiên hạ không người nào là không làm điều thiện. Một mặt nữa lại ra bảng chiêu hiền, kén người đem tiến quả bí xuống âm phủ. Một mặt trích một kho vàng bạc sai Ngạc quốc công là Hổ Kính Đức mang lên Hà Nam hỏi thăm đến nhà Tướng Lương trả nợ.
Treo bảng được mấy ngày, có một hiền giả tình nguyện tiến bí. Người này quê ở Quận Châu, họ Lưu tên Toàn, nhà giàu có hàng vạn quan. Chỉ vì vợ là Lý Thúy Liên rút kim thoa đem cúng nhà sư ở ngoài cửa, Lưu Toàn mắng mấy câu, nói thói phép đàn bà đâu lại cứ ra ngóng ở ngoài cửa. Lý Thị tức không chịu nổi, thắt cổ tự tử, để lại một đôi trai gái còn nhỏ, đêm ngày kêu khóc. Không nỡ nhìn thấy tình cảnh ấy, Lưu Toàn đành phải liều tính mạng, bỏ cơ nghiệp, con cái, tình nguyện đem cái chết đi tiến bí. Toàn lột lấy tờ bảng văn vào yết kiến vua Đường. Vua hạ chỉ cho y đến Kim Đình quán, đầu đội một đôi quả bí, túi đựng tiền vàng, miệng ngậm vị thuốc.
Lưu Toàn ngậm thuốc độc chết, linh hồn đội bí đến quỷ môn. Quỷ canh cửa quát hỏi :
- Nhà ngươi là ai dám đến đây ?
Lưu Toàn nói :
- Tôi được vua Thái Tôn hoàng đế nhà Đại Đường khâm sai tiến quả bí lên mười vua Diêm Vương.
Quỷ sứ vui vẻ dẫn vào. Lưu Toàn đến điện Sâm La, vào bái kiến Diêm Vương tiến dâng quả bí và tâu :
- Vâng ý chỉ vua Đường, mang bí từ xa đến tiến để báo ơn mười vua đã khoan thứ !
Diêm Vương cả mừng nói :
- Tốt lắm, Thái Tôn hoàng đế thật có tín, có đức !
Diêm Vương truyền thu quả bí, và hỏi họ tên người tiến bí, quê quán ở đâu. Lưu Toàn nói :
- Tiểu nhân quê ở Quận Châu họ Lưu tên Toàn, vì vợ là Lý Thị tự tử, bỏ lại con trai con gái không người trông nom, tiểu nhân tình nguyện bỏ nhà lìa con, bỏ mình báo nước để vì vua mà tiến bí lên đến Đại Vương.
Mười vua nghe nói, sai tra khám người vợ Lưu Toàn là Lý Thị. Quý sứ dẫn đến dưới điện Sâm La cho gặp mặt Lưu Toàn. Hai vợ chồng giãi bày chuyện cũ và tạ ơn mười vua đã tha thứ. Diêm Vương xét lại sổ sinh tử thấy vợ chồng y đều được hưởng thọ lên tiên, vội sai quỷ sứ đưa về. Quỷ sứ tâu :
- Lý Thúy Liên về âm đã lâu, thi thể đã tan nát thì hồn nhập vào đâu được ?
Diêm Vương nói :
- Em gái vua Đường là Lý Ngọc Anh nay chết tươi, nhà ngươi sẽ mượn thi thể ấy mà hoàn hồn cho nàng về.
Quỷ sứ vâng mệnh, tức thì đem hai vợ chồng Lưu Toàn cùng ra khỏi âm ty, đi hoàn hồn.
Chưa biết vợ chồng hoàn hồn bằng cách nào, xem tới hồi sau sẽ rõ.
(1) Tam tào = ba tào: nhân tào, âm tào, thủy tào cùng họp lại xét xử.
(2) Chữ nhất thêm 2 nét lên trên thành chữ tam.
