.: 【Thất Chân Nhân Quả】●Hồi thứ tám

Nói tiên thiên, diệu lý chỉ một

Trừ ma căn, pháp môn không hai.(1)

Có bài thơ rằng:

Hướng ngoại cầu tiên lạc nẻo đường

Tìm trăng trong nước, hoa trong gương

Tiên thiên diệu lý ngươi biết chứ

Chỉ cốt nhất tâm, chớ phô trương.(2)

Nói về Vương Tổ dạy Mã Đan Dương và Tôn Bất Nhị rằng: “Tính vốn là vật tiên thiên, tròn trịa sáng rỡ, tuy có danh mà không có hình, không biết không hay, khó vẽ khó tả, nào có giống vật gì đâu. Nay ta vì hai ngươi mà gượng vẽ hình, hai ngươi phải tự hiểu.”

Vương Tổ nói xong bèn cầm bút vẽ một vòng tròn TCNQ8trên ghế sơn đỏ, rồi vẽ tiếp một vòng tròn nữa bên trong có chấm một điểm TCNQ82. Vẽ xong thì hỏi: “Hai ngươi có hiểu được nghĩa lý gì không?”

Mã Đan Dương và Tôn Bất Nhị cùng đáp: “Đệ tử tâm tính ngu muội, không hiểu nổi nghĩa lý này. Xin thầy chỉ dạy.”

Vương Tổ giảng:

“Cái vòng tròn đầu TCNQ8 là hình tượng lúc hỗn độn, trời đất chưa phân, nhật nguyệt chưa tách. Nó tên là Vô Cực. Vô sinh ra hữu. Cho nên ở trong cái vòng tròn kế TCNQ82, bên trong có một điểm. Điểm đó tên là Thái Cực. Điểm đó sinh trời sinh đất, sinh vạn vật.

Tiên thiên này do Thái Cực sinh ra. Cái điểm đó tức là một khí, cho nên khí này gọi là một khí tiên thiên.

Tính phát ra từ tiên thiên. Phát ra trước khi ta có cái xác thân này, cho tới sau khi ta mất cái xác thân này. Một điểm linh tính (tính thiêng) này là cái gốc không sinh không diệt, cho nên tên gọi là linh căn (gốc thiêng). Linh căn này ai cũng có.

Người phàm thì tự tối tăm. Kẻ tự tối tăm thì tự mê. Tự làm mê muội bản tính thì vọng niệm đều sinh ra. Tà quái theo vọng niệm mà xâm nhập ta, làm ta vĩnh viễn mất đi tiên thiên, không nghe được Đại Đạo.

Biển khổ vô biên, chẳng biết đâu là bờ. Hỡi ơi! Người ngộ đạo chẳng mấy ai, kẻ tu hành ít tham thiền thực sự.

Tiên thiên tùy chỗ mà ta có thể nghiệm ra. Chớ lấy tâm người mà hỏi về tiên thiên. Nếu lấy tâm người mà hỏi về tiên thiên, thì tiên thiên vốn không thể đắc. Nếu lấy tâm đạo mà hỏi về tiên thiên, thì tiên thiên ở ngay trước mắt.

Tâm người là cái tâm ám muội, tham cầu. Tâm đạo là cái tâm thiên lương phát hiện. Thiên lương phát hiện rồi thì tiên thiên không cầu mà tự có.

Lại còn phải trừ bệnh. Trừ bệnh không phải là trừ bệnh gió lạnh nắng nóng, mà là trừ các bệnh tham (tham lam), sân (giận dữ), si (ngu si), ái (yêu thương). Các bệnh này trừ rồi thì trăm bệnh chẳng sinh, có thể sống lâu thêm thọ, có thể thành Tiên thành Phật, thành Thánh thành Hiền. Nay ta đem công phu truyền cho hai ngươi. Hai ngươi phải cố gắng thực hành!

Đạo trừ bệnh là phải trừ cái gốc của bệnh. Tìm ra cái gốc của nó, thì trừ bệnh không khó. Các bệnh này hơn phân nửa là từ tham, sân, si, ái mà có. Bệnh lại còn từ tửu (rượu), sắc (sex), tài (tiền bạc), khí (tính khí) mà tới.(3) Cho nên người tu hành trước hết phải trừ bỏ tửu, sắc, tài, khí; tức là trừ ngoại cảm (cảm mạo từ bên ngoài đưa tới). Sau đó phải dứt tuyệt tham, sân, si, ái; tức là khử nội thương (tổn thương ở bên trong). Gốc bệnh tự mình nhổ lên, thì bệnh thể tự hết. Về sau có thể tu Đại Đạo, có thể đạt trường sinh bất tử.

Nay nói về chữ tửu (rượu). Có người biết rượu hại đạo, thề bỏ rượu, nhưng khi thấy rượu thì giống như thuyền cập bến, lúc đó phải lấy giới luật mà giữ gìn. Có khi người khác khuyên mình uống, hoặc ép mình uống, mà mình có ý muốn uống, như vậy dù mình vốn chưa uống nhưng cái ý đã khởi, tức là có dục (ham muốn). Đó là gốc của bệnh về tửu. Người trừ gốc khi ý niệm vừa khởi lên thì phải trừ nó ngay. Như thế mới nhổ sạch tận gốc cái bệnh về tửu.

Nói về chữ sắc (sex).(4) Có người biết sắc hại đạo, thề bỏ sắc, nhưng khi thấy sắc thì niệm khởi, lúc đó phải lấy giới luật mà giữ gìn. Có khi người đẹp tự dâng hiến, trao tình, mà mình có ý muốn tư thông, như vậy dù mình vốn chưa tư thông nhưng cái tình đã khởi, thì xem như đã tư thông rồi. Đó là gốc của bệnh về sắc. Người trừ gốc khi tình vừa khởi lên thì phải trừ nó ngay. Như thế mới nhổ sạch tận gốc cái bệnh về sắc.

Có thể thấy cái gốc của bệnh về tửu sắc đều nằm giữa tâm và ý, muốn trừ khử được cái gốc này thì trước tiên phải chính kỳ tâm (làm cho tâm mình đúng đắn), rồi thành kỳ ý (làm cho ý mình thành thực).(5) Như vậy cái gốc của bệnh về tửu sắc tự dứt tuyệt.

Nếu cái gốc của bệnh về tửu sắc không dứt tuyệt, là do tâm và ý chưa đúng đắn vậy. Tâm và ý chưa đúng đắn, bỗng phát ra một niệm, tuy chưa uống rượu mà cái ý đã muốn uống; tuy chưa tư thông mà cái tình đã muốn tư thông.

Ban đầu vốn không có tư tưởng ấy, nhưng vì tưởng đến bên ngoài mà làm động bên trong, giống như bóng trăng trong nước, ném đá vào nước thì nước xao động, và bóng trăng cũng động theo. Tuy cái hình ảnh này không có thực, mà nó cũng giao động. Chân đạo không thể đắc vậy.

Muốn cầu cái pháp trừ gốc của bệnh, thì Nho Giáo có câu: Phi lễ vật thị, phi lễ vật động, kiến như bất kiến, văn như vị văn.(6) (Chẳng đúng lễ thì chớ nhìn, chẳng đúng lễ thì chớ động; thấy như không thấy, nghe như chưa nghe.)

Phật Giáo có câu: Vong nhân, vong ngã, vong chúng sinh.(7) (Quên người, quên ta, quên chúng sinh.)

Còn Đạo Giáo có câu: Thị chi bất kiến, thính chi bất văn.(8) (Nhìn mà không thấy, nghe mà không nghe.)

Những lời này đều có thể diệt trừ tận gốc của bệnh về tửu sắc.

Đến chữ tài (tiền bạc) thì khó nói. Có người duyên đạo chưa tựu, mà tạm đi tu để làm kế ganh đua. Có người nghèo khổ, đi tu để nương cửa chùa cầu sự sống. Cái thế của họ không vậy thì không được. Có người đi tu mà không hiểu đạo, nên còn trau chuốt bề ngoài, phô trương thanh thế hách dịch, khoe quần áo, nhà cửa ruộng vườn, cho đến khoe khoang kỹ năng này nọ, bon chen danh lợi. Có người cân đo đong đếm, cầu danh tranh lợi, vậy mà cầu thành Tiên thành Phật. Hạng người đó mà cũng đến học đạo, chẳng phải là đáng buồn cười hay sao?

Nói đến chữ khí (tính khí), người người chưa bình. Cương khí ai có? Chính khí ai dưỡng? Chẳng qua là tính khí nóng nảy. Có người lộ khí sân giận ở mặt. Có người lộ khí tranh thắng ở lời nói. Có người lộ khí tranh mạnh ở sự việc. Có người lộ khí anh hùng ở sự phẫn uất.

Nhận biết khí, mà không nhận biết lý, như vậy muốn có khí hạo nhiên được sao? Hạng người đó mà cũng đến học đạo, chẳng phải là đáng buồn cười hay sao?”

Muốn cầu cái pháp trừ gốc của bệnh, thì Nho Giáo có câu: Bất nghĩa nhi phú thả quý, ư ngã như phù vân.(9) (Làm điều bất nghĩa mà giàu sang, thì cái giàu sang ấy ta xem như mây nổi.)

Lại nói: Trì kỳ chí, vật bạo kỳ khí.(10) (Giữ cái chí, chớ bạo cái khí.)

Phật Giáo có câu: Bất thụ phúc đức, đắc thành ư nhẫn.(11) (Không nhận phúc đức [do người ta bố thí], đắc thành ở nhẫn.)

Còn Đạo Giáo có câu: Tất phá lận tham, từ tâm hạ khí.(12) (Phá bỏ keo kiệt tham lam, tâm hiền từ làm hạ khí.)

Những lời này đều có thể diệt trừ tận gốc của bệnh về tài và khí.

Bốn đầu mối (tửu, sắc, tài, khí) nói trên đây, muốn trừ dứt gốc của bệnh, thì ta ắt phải làm đúng đắn cái tâm và niệm của mình (chính kỳ tâm niệm).

Nho Giáo cốt ở chữ tỉnh. Phật Giáo cốt ở chữ giác. Đạo Giáo cốt ở chữ ngộ.(13) Nếu tỉnh được, giác được, ngộ được, thì ta thấu triệt mọi sự việc trong thiên hạ.”

Vương Tổ giảng cái lý trừ gốc của bệnh xong, Mã Đan Dương và Tôn Bất Nhị hỏi về tĩnh tọa, cách dùng như thế nào.

Vương Tổ dạy:

“Tĩnh tọa phải quên tình (tĩnh tọa vong tình). Dừng niệm (chỉ niệm). Phàm tâm chết thì chân thần sống (tâm tử thần hoạt). Ngồi nệm dày. Nới rộng dây lưng quần. Giờ Tý ngồi xếp bằng, ngó về hướng đông. Bàn tay nắm lại (ác cố). Giữ thân mình ngay ngắn (đoan thân). Hai hàm răng gõ nhau (khấu xỉ). Nuốt nước miếng (yết tân). Lưỡi đưa lên vòm miệng. Tai lắng nghe ngược vào trong (phản thính). Hai mắt hé mở, cho mi mắt cụp xuống, để ánh mắt (thần quang) chiếu xuống vào chỗ dưới rún [tức đan điền], cho nên gọi là huyền quan.”

Đang lúc công phu tĩnh tọa, phải dừng vọng niệm (chỉ vọng niệm). Nếu có một chút vọng niệm, thì thần sẽ không thuần dương, và công phu khó thành.

Lại còn phải quên tình (vong tình). Tình không quên thì tâm không an ninh, đạo cũng khó thành. Ngồi nệm dày thì ngồi được lâu và thân xác không mệt. Nới rộng dây lưng quần cho khí lưu thông.

Giờ Tý tĩnh tọa vì giờ Tý nhất dương sinh. Ngồi hướng phía đông, vì hướng đông sinh ra khí. Ngồi xếp bằng nhằm thu dưỡng thần khí.

Bàn tay nắm lại (ác cố) là bắt ấn Tý (đầu ngón cái bấm vào chân ngón áp út rồi nắm tay lại) để quên hình (vong hình).

Giữ thân mình ngay ngắn (đoan thân) để cho xương sống thẳng, giúp khí lưu thông không bị tắc nghẽn.

Răng gõ nhau cho thực quản (trùng lâu) không bị hao khí.

Miệng là lỗ của khí (khí khiếu). Miệng mở thì khí tán, cho nên phải ngậm miệng.

Nghe ngược vào trong (phản thính), vì tai thông với lỗ của tinh (tinh khiếu), tinh tổn ở âm thanh, cho nên nghe ngược vào trong để không nghe âm thanh bên ngoài.

Hai mắt hé mở, để khỏi sinh tối tăm. Mắt là lỗ của thần (thần khiếu), mắt bị sắc tướng làm tổn thương, thần tán theo sắc tướng. Mắt mở trọn thì thần phát lộ, mắt nhắm lại thì thần tối ám, cho nên hai mắt hé mở và mi cụp xuống là vậy. Ánh mắt từ huyền cung chiếu xuống vào chỗ dưới rún [tức đan điền]. Hai mắt giống như mặt trời mặt trăng của trời chiếu sáng mà sinh vạn vật.

Ít lời nói để tụ khí, khiến cho khí không rò thoát ở miệng. Dứt tuyệt âm thanh để dưỡng tinh, khiến cho tinh không rò thoát ở tai.

Không sắc tướng để ngưng thần, khiến cho thần không rò thoát ở mắt. Cho nên [ai giữ cho tam bảo (tinh, khí, thần) không rò thoát thì] gọi là bậc vô lậu chân nhân vậy.”

Vương Tổ giảng đạo xong, lại nói: “Đó là công phu tĩnh tọa, mới nhập môn. Hai ngươi phải cố gắng siêng năng thực hành, thì tự có hiệu nghiệm. Hễ lười biếng, thì tự sai đường lạc lối.”

Mã Đan Dương và Tôn Bất Nhị thầm lĩnh hội ý của thầy. Vái chào Vương Tổ xong, hai người ai lui về tư phòng người nấy, y theo pháp mà hành trì, dần dần có hiệu nghiệm. Hai người cho rằng đạo chỉ có bấy nhiêu, cho nên không trở lại am cỏ của Vương Tổ để cầu học lên mức tinh vi; cứ một điểm công phu ấy mà hành trì hơn một tháng.

Ngày nọ Mã Đan Dương đang tĩnh tọa tại tư phòng, thấy Vương Tổ tới, bèn vội tiếp rước vào phòng. Vương Tổ ngồi xuống, nói:

“Đại Đạo vô cùng, lấy hoài không cạn, dùng hoài không hết. Muốn quán thông được muôn biến hóa thì chớ chấp vào một đầu mối. Phải thành tâm hướng tới Đạo, thực lòng sửa lỗi, thì mới hữu ích cho thân tâm. Nếu ta không hướng tới Đạo thì sẽ không thành đạo. Một giờ một khắc cũng không xa lìa bản thể. Lời nói hành động nhất nhất đều phát từ thành thực, tỉnh ngộ không mê muội, các niệm niệm đều chân. Cái chân này hướng tới Đạo vậy.

Lầm lỗi không sửa không trừ, như bệnh ở riêng tư, thì lấy công tâm (tâm công chính) mà khử riêng tư, như bệnh ở ham muốn thì lấy lý tâm (tâm về lý) mà khử ham muốn, như bệnh ở thiên lệch thì lấy trung tâm (tâm trung chính) mà khử thiên lệch, như bệnh ở ngạo mạn thì lấy hòa tâm (tâm hiền hòa) mà khử ngạo mạn.

Hễ bệnh ở chỗ này, thì trị bệnh ở chỗ này. Bệnh khởi lên thì tùy theo mà giác nó, tùy theo mà quét nó, tùy theo mà diệt nó, tự nhiên tâm sẽ trung hòa như gió xuân, trong sáng như trăng sao, rộng thoáng như đất trời, yên tĩnh như núi. Dần dần thần khí tràn trề, âm thầm vận hành một năm, thần khí luân lưu tứ thể, chẳng biết chẳng hay, là Đại Đạo thành vậy.”

Vương Tổ cùng lúc phân thân hai nơi dạy Mã Đan Dương và Tôn Bất Nhị. Bấy giờ Tôn Bất Nhị đang một mình tĩnh tọa ở tư phòng, bỗng thấy Vương Tổ đến, vén màn bước vô. Tôn Bất Nhị cả kinh, hoang mang đứng dậy, toan hỏi thầy. Chỉ thấy Vương Tổ cười, nói:

“Đạo lý tinh vi, đạo pháp vô biên, một thể quán thông, muôn phái về gốc, muốn làm lưu loát, thực hành tự nhiên, mới có công hiệu.

Như ngươi lặng lẽ một mình ngồi chỗ này, thực là vô ích. Sao không biết cô âm thì chẳng sinh, cô dương thì chẳng lớn?.(14)

Như ngươi ngồi chết cứng chỗ này, âm dương không thông nhau, làm sao có thai, làm sao sinh Anh Nhi? Ta nói với ngươi: nếu muốn cái này chẳng lìa cái đó, thì cái đó y theo chẳng lìa cái này.”

Vương Tổ mới nói cái này cái đó, Tôn Bất Nhị mặt đỏ bừng, mắc cỡ chịu không nổi, vội vén màn chạy ra ngoài. Bà chạy tới tiền sảnh ngồi xuống, bèn gọi con Thu Hương chạy tới tư phòng Mã Đan Dương mời ông tới tiền sảnh. Thu Hương thấy bà giận, chẳng dám chậm trễ, mau tới phòng ở hiên phía trước mời ông.

Bấy giờ Mã Đan Dương đang ngồi nghe Vương Tổ dạy Đạo, bỗng thấy con Thu Hương hốt hoảng chạy tới nói: “Không biết bà giận dữ điều chi mà ra ngồi ở tiền sảnh, sai con tới mời ông đến đó nói chuyện.”

Mã Đơn Dương nghe nói, liền thưa thầy rằng: “Xin thầy ngồi thư thả một chút, cho đệ tử đi một chút rồi trở lại.”

Vương Tổ gật đầu: “Ngươi đi đi.”

Không biết đi rồi thế nào. Hồi sau sẽ phân giải.

Quả thật:

Chẳng thông lý cái này cái nọ

Nên khởi lòng kiểu nọ kiểu kia.(15)

CHÚ THÍCH:

論先天貞一妙理 — Luận tiên thiên trinh nhất diệu lý

除魔根不二法門 — Trừ ma căn bất nhị pháp môn.

心外求仙路就差 — Tâm ngoại cầu tiên lộ tựu sai

水中月影鏡中花 — Thủy trung nguyệt ảnh kính trung hoa

先天妙理君知否 — Tiên thiên diệu lý quân tri phủ

只在一心便可誇 — Chỉ tại nhất tâm tiện khả khoa.

3. Trong phần giảng đạo ở sau Tổ Sư Vương Trùng Dương giải thích khí là tính khí (temperament).

4. Chữ sắc 色: gồm chữ ba 巴 (gò má) ghép với chữ đao 刀 (con dao), ý nói chút má hồng (nhan sắc) của phụ nữ là lưỡi dao bén giết người không thấy máu.

5. Sách Đại Học chép: “Đạo của Đại Học là làm sáng thêm cái đức sáng, đổi mới dân chúng, và dừng ở chí thiện. Biết dừng thì sẽ định, định rồi sẽ tĩnh, tĩnh rồi sẽ an, an rồi sẽ suy nghĩ, suy nghĩ rồi sẽ đắc. Vật có gốc ngọn, việc có đầu cuối, biết thứ tự trước sau thì gần với đạo. Người xưa muốn làm sáng thêm đức sáng của mọi người thì trước phải trị quốc (làm cho nước bình yên). Muốn trị quốc thì trước phải tề gia (chỉnh đốn gia đạo). Muốn tề gia thì trước phải tu thân (sửa mình). Muốn tu thân thì trước phải chính tâm (làm cho tâm đúng đắn). Muốn chính tâm thì trước phải thành ý (làm cho ý chí trở nên thành thực). Muốn thành ý thì trước phải trí tri (biết tới nơi tới chốn). Trí tri ở cách vật (phân tích suy xét sự vật). Vật cách thì tri chí. Tri chí thì ý thành. Ý thành thì tâm chính. Tâm chính thì thân tu. Thân tu thì gia tề. Gia tề thì quốc trị. Quốc trị thì thiên hạ bình. Từ thiên tử cho đến dân chúng, tất cả đều lấy tu thân làm gốc. Gốc loạn mà ngọn trị thì không hề có. Cái dày dặn mà xem mỏng manh, cái mỏng manh mà xem dầy dặn thì chưa hề có. Đó gọi là biết gốc, là biết tới nơi tới chốn.”

大學之道 , 在明明德 , 在親 (新) 民 , 在止於至善 . 知止而後有定 , 定而後能安 , 安而後能慮 , 慮而後能得 . 物有本末 , 事有終始 , 知所先後 , 則近道矣 . 古之欲明明德於天下者 , 先治其國 . 欲治其國者 , 先齊其家 . 欲齊其家者 , 先修其身 . 欲修其身者 , 先正其心 . 欲正其心者 , 先誠其意 . 欲誠其意者 , 先致其知 . 致知在格物 . 物格而後知至 . 知至而後意誠 . 意誠而後心正 . 心正而後身修 . 身修而後家齊 . 家齊而後國治 . 國治而後天下平 . 自天子至於庶人 , 壹是皆以修身為本 . 其本亂而末治者否矣 . 其所厚者薄 , 而其所薄者厚 , 未之有也 , 此謂知本 , 此謂知之至也 .

Đại Học chi đạo, tại minh minh đức, tại tân dân, tại chỉ ư chí thiện. Tri chỉ nhi hậu hữu định, định nhi hậu năng tĩnh, tĩnh nhi hậu năng an, an nhi hậu năng lự, lự nhi hậu năng đắc. Vật hữu bản mạt, sự hữu chung thủy, tri sở tiên hậu, tắc cận đạo hỹ. Cổ chi dục minh minh đức ư thiên hạ giả, tiên trị kỳ quốc. Dục trị kỳ quốc giả, tiên tề kỳ gia. Dục tề kỳ gia giả, tiên tu kỳ thân. Dục tu kỳ thân giả, tiên chính kỳ tâm. Dục chính kỳ tâm giả, tiên thành kỳ ý. Dục thành kỳ ý giả, tiên trí kỳ tri. Trí tri tại cách vật. Vật cách nhi hậu tri chí. Tri chí nhi hậu ý thành. Ý thành nhi hậu tâm chính. Tâm chính nhi hậu thân tu. Thân tu nhi hậu gia tề. Gia tề nhi hậu quốc trị. Quốc trị nhi hậu thiên hạ bình. Tự thiên tử dĩ chí ư thứ nhân, nhất thị giai dĩ tu thân vi bản. Kỳ bản loạn nhi mạt trị giả phủ hỹ. Kỳ sở hậu giả bạc, nhi kỳ sở bạc giả hậu, vị chi hữu dã. Thử vị tri bản, thử vị tri chi chí dã.

6. 非禮勿視, 非禮勿動, 見如不見, 聞如未聞.

7. 忘人, 忘我, 忘眾生.

8. 視之不見, 聽之不聞.

9. Luận Ngữ (Thuật Nhi, 16). 不義而富且貴, 於我如浮雲.

10. Mạnh Tử (Công Tôn Sửu, thượng, 2). 持其志, 勿暴其氣.

11. Kim Cương Kinh (phẩm 28). 不受福德, 得成於忍.

12. 悉破吝貪, 慈心下氣.

13. Ba chữ tỉnh, giác, ngộ đồng nghĩa.

14. Cô âm bất sinh, cô dương bất trưởng. Cô âm là âm thiếu dương. Cô dương là dương thiếu âm.

15.

不知這個那個理 — Bất tri giá cá ná cá lý

故起這樣那樣心 — Cố khởi giá dạng ná dạng tâm.

Trang

【Thất Chân Nhân Quả】●Hồi thứ tám